Görülən işlər də var, problemlər də

İlin sonuna qədər və yeni ildə məcburi köçkünlər onlar üçün tikilən binalara köçürüləcək

MÖVZU: "Qaçqın və məcburi köçkünlərin, əhalinin sosial cəhətdən qayğıya ehtiyacı olan təbəqələrinin problemlərinin həlli ilə bağlı həyata keçirilən tədbirlərin işıqlandırılması"

Ermənistanın Azərbaycana hərbi təcavüzü nəticəsində doğma yurd-yuvalarından didərgin düşmüş soydaşlarımızın həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə yeni qəsəbələrin inşası prosesi 2012-ci il ərzində davam etdirildi. Bu il ərzində neçə-neçə köçkün ailəsi yeni mənzillərə köçürüldü.

Qaçqın və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin məlumatında bildirilir ki, köçürülmə prosesi ilin sonunadək davam edəcək və xeyli sayda köçkün ailəsi Yeni İli təzə mənzillərdə qarşılayacaq. Məcburi köçkünlərə yeni mənzillərinin açarlarının təhvil verilməsi köhnə ilin son günləri, yeni ilin astanasında baş tutacaq.

Müşfiqabadda tikintilər sona çatır

QMKDK-nin məlumatına görə, Qaradağ rayonunun Müşfiqabad qəsəbəsində məcburi köçkünlər üçün inşa olunan çoxmənzilli binaların tikintisi artıq başa çatır. 20 ədəd beşmərtəbəli binanın hamısında mənzillərin təmirinə də start verilib. Hazırda yeni qəsəbədə binaların dam örtükləri vurulur, ətraf ərazilərdə abadlıq işləri aparılır. Bundan başqa, Qaçqın və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sifarişinə uyğun olaraq, qəsəbədə 1296 yerlik şagird üçün 4 mərtəbəli məktəb binası inşa olunub. Həmçinin burada inşa olunan 2 mərtəbəli uşaq bağçasında məcburi köçkün ailələrdən olan 140-dək uşaq təlim-tərbiyə ilə təmin olunacaq. Hazırda bu tərbiyə müəssisəsinin həyətyanı sahəsində uşaqların əyləncə qurğuları quraşdırılır.

Bildirilir ki, burada inşa olunan 20 ədəd beşmərtəbəli binalarda mənzillərin ümumi sahəsi 78 min 260 kvadratmetrdir. Binalarda birotaqlı mənzillərin sahəsi 41,92 kvadratmetr, ikiotaqlılarda 61,74 kvadratmetr, üçotaqlılarda 85,84 kvadratmetr, dördotaqlı mənzillərdə isə 99,73 kvadratmetrdir. Bütün mənzillərdə hamam, sanitar qovşaq, açıq balkon və mətbəx lazımi avadanlıqla tam təchiz olunub. Binalardakı mənzillərin 211-i bir, 659-u iki, 428-i üç, 141-i isə dördotaqlıdır. Ümumilikdə bu mənzillərdə 1440 məcburi köçkün ailəsi məskunlaşacaq.

Yeni qəsəbədə həmçinin klub-kitabxana, tibb məntəqəsi, poçt şöbəsi, yanğın deposu, 2 istilik qazanxanası, 3 elektrik yarımstansiyası və digər sosial təyinatlı obyektlər də inşa olunur. Bundan başqa, qəsəbənin ən hündür yerində istirahət parkının salınması da planlaşdırılır. Artıq 4,1 hektar ərazini əhatə edəcək parkın salınmasına da başlanıb. Üstəlik burada qəsəbədaxili yolların salınması ilə bağlı layihə də hazırlanıb. Həmin layihəyə əsasən, qəsəbədə uzunluğu 5,7 kilometr beton örtük və asfalt yol salınacaq.

Müşfiqabad qəsəbəsində məcburi köçkünlər üçün çoxmənzilli binaların tikintisinə bu ilin fevralında başlanıb. Qaçqın və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsində bildirirlər ki, yeni binalar Bakı Dövlət Universitetinin tələbə şəhərciyində məskunlaşmış məcburi köçkünlər üçün nəzərdə tutulub. Köçürmə prosesinə dekabrın sonlarınadək yekun vurulmalıdır.

Xatırladaq ki, hazırda Bakı şəhərində məskunlaşmış məcburi köçkünlər üçün Abşeron rayonunun Masazır qəsəbəsində də çoxmənzilli binalar tikilir. Qaçqın və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsində deyirlər ki, Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının tələbə yataqxanasında məskunlaşan məcburi köçkünlər üçün nəzərdə tutulan binaların gələn 2013-cü ilin mart-aprel ayında istifadəyə verilməsi planlaşdırılır. Masazırdakı 13 ədəd beşmərtəbəli binadan ibarət yeni şəhərciyə ADNA-nın yataqxanasında məskunlaşan 760 ailə köçürüləcək.

Məcburi köçkünlərin Müşfiqabad qəsəbəsində inşa edilmiş yeni mənzillərə köçürülməsi prosesinin ilin sonunadək yekunlaşacağını Qaçqın və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Əli Həsənov da öz açıqlamasında bildirib. Komitə sədri qeyd edib ki, Müşfiqabad qəsəbəsində tikilən yeni yaşayış məntəqəsi bu ilin sonuna qədər məcburi köçkünlərin istifadəsinə veriləcək.

BDU-nun yataqxanalarının hamısında yaşayan məcburi köçkünlər də yeni binalara köçürüləcək. Bakıda 9-cu mkr-da yarımçıq binada yaşayan 600-700-ə qədər ailə də köçürüləcəkdir.

Komitə sədri vurğulayıb ki, Füzuli rayonunda məskunlaşan məcburi köçkünlər üçün İmişlidə yeni qəsəbə salınıb və 300-dən artıq ailə yeni evlə təmin olunub. Qəsəbə sakinləri üçün sosial obyektlər də tikilib.

Rayonun Bəhramtəpə qəsəbəsində salınan 325 evlik yeni yaşayış məntəqəsi fin evlərində yaşayan və Füzulidən olan məcburi köçkünlər üçün nəzərdə tutulub. Qəsəbədəki evlərdən 30-u 1, 163-ü 2, 115-i 3, 17-si isə 4 otaqlıdır. Burada yaşayan sakinlər üçün hər növ kommunal şərait də yaradılıb. Bundan başqa, qəsəbə daxilində 360 yerlik yeni tam orta məktəb binası da inşa edilib. Yaxın vaxtlarda eyni ərazidə daha 225 evin inşasına başlanılacaq ki, bu zaman digər sosial obyektlərin tikilməsi də nəzərdə tutulur. Komitə sədri ölkədə bu cür qəsəbələrin sayının artıq 73-ə çatdırıldığını bildirib: UÖlkədə 16 fin qəsəbəsindən 12-si artıq bu il ləğv olunur və 4-ü də yəqin ki, gələn ilin birinci yarısında ləğv olunacaq. Ümumiyyətlə, məcburi köçkünlər üçün tikilən qəsəbələrin sayı bu ilin sonuna qədər 79-a çatdırılacaq. Biz 120 minə qədər qaçqın, məcburi köçkünü köçürmüşük. Və bu ilin sonuna onların sayı 140 minə çatacaq". Qeyd edək ki, İmişli rayonunda 1300 məcburi köçkün ailəsi yerləşdirilib ki, onlar da əsasən Füzuli, Ağdam, Şuşa, Laçın və Xocavənd rayonlarından gələnlərdir.

Gəncədəki köçkünlər də yeni binalara köçürüləcək

Komitənin məlumatında qeyd olunur ki, 2013-2015-ci illərdə Gəncə şəhəri ərazisində 1500 məcburi köçkün ailəsi üçün yeni hündürmərtəbəli yaşayış binalarından ibarət qəsəbə salınacaq. Tikinti işləri ilə bağlı Məcburi Köçkünlərin Sosial İnkişaf Fondunun direktoru, Milli Məclisin deputatı Ayaz Orucov lSalam.nyus" xəbər portalına bildirib ki, hazırda Bərdə rayonunda 195 məcburi köçkün ailəsi üçün bütün zəruri sosial-texniki infrastrukturu olan qəsəbənin, Mingəçevir şəhərində 502 məcburi köçkün ailəsi üçün yeni hündürmərtəbəli yaşayış binalarından ibarət məhəllənin, İmişli rayonu ərazisində 325 məcburi köçkün ailəsi üçün bütün zəruri sosial-texniki infrastrukturu olan qəsəbənin, Müdafiə Nazirliyinin hərbi hissələrinə məxsus binalarda müvəqqəti məskunlaşmış 1410 məcburi köçkün ailəsi üçün Qaradağ rayonu, Müşfiqabad qəsəbəsinin yaxınlığında hündürmərtəbəli yaşayış binalarından ibarət yeni məhəllənin, Bakı Dövlət Universitetinin 7 yataqxanasında müvəqqəti məskunlaşmış 758 məcburi köçkün ailəsi üçün Masazır bələdiyyəsinin ərazisində bütün zəruri sosial-texniki infrastrukturu olan yeni məhəllənin tikintisi yekunlaşmaq üzrədir. lAzadlıq" radiosu Gəncənin məşhur Hacıkənd qəsəbəsində məskunlaşmış məcburi köçkün ailəsinin yaşayışını işıqlandırıb. Reportajda qeyd edilir ki, Hacıkəndin girəcəyində kimdən soruşsan, sosial təminat idarəsinin köhnə binasını tanımayan olmaz. Adamlar bu binaya sadəcə ldövlət binası" deyirlər. Yaxınlıqda məcburi köçkünlərin yerləşdiyi onlarla bərbad halda olan evin arasında bu bina öz təhlükəli, qəzalı vəziyyəti ilə xüsusilə seçilir. Bu binada hazırda 2 ailə yaşayır. Tavanındakı deşiklərdən göyün üzü açıqca görünür. Çürük taxtalardan olan pilləkənlərə ayaq basmaq özü cəsarət tələb edir. Binanın məcburi sakini olmuş 3 uşaq atası kəlbəcərli İlqar Bayramov bir gün bu evin başlarına uçacağından qorxur:

- O vaxt biz bura yerləşəndə, deyirdilər, bina qəzalıdır. Amma bu qədər də təhlükəli deyildi. Bəlkə də 100 ildən çox yaşı olan binadır. Bunu bizim rayonun icra başçısı da bilir.

İlqar Bayramov dövlət strukturlarına dəfələrlə teleqram da vurub, acınacaqlı vəziyyətlərini bildirib.

Kəlbəcərdən məcburi köçkün düşdükləri vaxtdan adicə əllərini yumaq üçün Göygöl yaxınlığından vedrələrlə su daşıyıblar. Son illər bir az kəndin yaxınlığında tikilmiş anbar işlərini asanlaşdırıb. Lakin giley edir ki, küçədən keçən qaz borusu ilə yuxarı kəndlərə mavi yanacaq verilsə də, məcburi köçkünlər bundan məhrum edilir. İlqar Bayramov deyir ki, məcbur qalıb çörəkpulundan qənaət edib qışın çovğununda donmamaq üçün odun alıblar. Cəmi 130 manat əməkhaqqısı olan müəllim qışda hər ay 100 manatadək oduna pul verməli olduğunu deyir:

- Qazımız yoxdur. Amma yaşadığımız ərazinin ortasından qaz borusu gedir, bizə çəkmirlər. Neçə dəfə tələblər qoymuşuq, amma aidiyyəti dairələr məhəl qoymurlar. Biz ancaq odunla evi qızdırırıq. Meşə qırılıb, uzaqdan gətirirlər, gizli yolla. Biz də övladlarımızın boğazından kəsib odun alırıq. Elə olur ki, 1 ayın odununa 150-200 manat pul lazım olur. Mən müəlliməm, məktəbdə işləyirəm. Çətindir".

İllərdir susuz, qazsız, soyuq və qəzalı evdə uşaq böyüdən Nazilə Bayramova da qorxudan xəstəliyə tutulduğunu deyir:

lqar Bayramov

- Soyuqdur, qışda çox soyuq olur. Suyumuz gəlmir. Yuxarıda hovuz var, gedib ordan əlimizdə gətiririk. Yuxarı daşımaq olmur. İşıq da keçəndə, qalırıq belə. Qazımız da yoxdur. Bina qəzalıdır. Gəncədən bircə otaq versinlər, gedək yaşayaq. Qaçqınların vəziyyəti çox acınacaqlıdır. Gələcəkdə torpağımızın alınacağı ümidi ilə yaşayırıq. Prezidentimiz çalışsın ki, Hacıkənddə yaşayan qaçqınlara ev tikilsin".

Binanın tavanı bərbad halda olduğundan, yağan yağış evin içinə dolur. Nəmi hələ də qurumamış döşəmədəki çürük yerlərdən aşağıdakı otaqlar görünür. Bu nəmli, soyuq, qəzalı evin ailəyə vurduğu zərbə bununla bitmir. Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı olmuş İlqar Bayramovun qara ciyərində lserroz" aşkarlanıb. Üstəlik, revmatizmdən əziyyət çəkir.

Hacıkənd qəsəbəsi icra nümayəndəsi Hümbət Hüseynov lAzadlıq"a bildirib ki, ailənin yaşadığı binanın qəzalı olduğundan məlumatlıdırlar. Ancaq həmin binanın təmirinə ehtiyac görmürlər. Çünki 2013-cü ildə həmin ailə və Hacıkənddə məskunlaşmış digər köçkünlər yeni tikilən evlərə köçürüləcəklər. Məcburi köçkünlər üçün tikilən yeni mənzillər tam şəraitli, qazı, suyu, işığı olan evlərdir.

İcra nümayəndəsinin sözlərinə görə, köçürülmə prosesi 2013-cü ilin 1-ci kvartalındaa başlayacaq. Yeni qəsəbə Xanlar rayonunun Çaylı kəndi ərazisində yolun sağ-sol tərəfində tikiləcək. Hacıkənddəki məcburi köçkünlərin hamısı eyni vaxtda 600 ailəlik qəsəbəyə köçürüləcək.

Qaçqınlarla iş üzrə Dövlət Komitəsinin Gəncə bölməsinin sədri Süleyman Abbasov da bildirib ki, məcburi köçkünlər üçün tikilən evlərdə iş başa çatmaq üzrədir. Sədr onu da əlavə edib ki, tikilən evlər çoxmərtəbəli olacaq və təxminən 25 hektar ərazini əhatə edir.

Qeyd edək ki, hazırda Gəncə şəhərində 15 602 məcburi köçkün məskunlaşıb. Onlardan 11 min nəfəri Kəlbəcərdən məcburi köçkün düşənlərdir. Digərləri isə Ağdam, Füzuli və Xocalıdan köç edənlərdir. Gəncədə məskunlaşmış məcburi köçkünlərin 70 faizi yataqxanalarda, qalanları isə uşaq bağçaları, istifadəsiz idarə və ya uyğunlaşmış binalarda yaşayırlar.

Məlahət Rzayeva

Şərq.-2012.-21 dekabr.-S.11.