Professor Valeh Hacılar zirvəsi

Bu il aprelin 19-21-də Gürcüstanda dördgünlük "Valeh Hacılar" günləri keçirilib. Bu möhtəşəm tədbirə dünyanın bir çox ölkələrindən 300-ə yaxın tanınmış elm və təhsil adamı qatılıb...

Kimdir Valeh Hacılar?

Haqqında keçmiş zamanda danışılması mümkün olmayan, həyatda mənə əziz olan insanlardan biri, sözün həqiqi mənasında, dost, büllur kimi saf bir insan idi Valeh Hacılar! O, 1951-ci ildə dünyaya gəlib. Çox az, amma olduqca mənalı və şərəfli ömür sürüb. Cəmi-cümlətanı 59 il yaşayıb. Filologiya elmləri doktoru, professor, Gürcüstan Ədəbiyyatşünaslıq Akademiyasının həqiqi üzmvü idi. Bunlardan başqa, çoxlu sayda xarici akademiyalar, universitetlər, vəqflər ona fəxri adlar, mükafatlar və titullar verib. Həddən artıq sadə və təvazökar insan idi. O, həmişə deyərdi: "Əlövsətciyim, bunların hamısı boş şeylərdir, insan üçün ən yüksək mükafat "İNSANLIQ" ödülüdür" ...

Onunla ilk tanışlığım...

Dəqiq yadımdadır, Valeh müəllimlə ilk tanışlığım 40 il əvvəl - 9-cu sinifdə oxuyarkən olub. O, Bakıda ali məktəbin (indiki Azərbaycan Dillər Universitetinin) sonuncu kursunda oxuyurdu. Öz müəllimi (həm də mənim müəllimim) - Məlik Nəbizadəni ziyarətə gəlmişdi. Mən də orada idim. Xeyli məni sorğu-suala tutdu. Söhbətimiz o qədər maraqlı keçdi ki, ilk gündən simmsar olduq...

Valeh Hacılar qüdrəti

Valeh müəllim uzun müddət xəstə oldu, amma xəstəliyə təslim olmadı, yorğan-döşəkdə yatmadı. Ruhən çox sağlam yaşadı. Ömrünün son günlərinədək elmdən, təhsildən ayrılmadı, Tbilisi Dövlət Pedaqoji Universitetində kafedra müdiri vəzifəsində çalışdı. Gürcüstanda yaşadı, orada dilimizin, dinimizin və Türk dünyasının keşiyini çəkdi. Yaşadığı müddətdə türklərin bir qolu olan Borçalı Qarapapaqları ilə bağlı dünyanın müxtəlif arxivlərində fundamental araşdırmalar apardı və araşdırmalarının nəticələrini məqalələr və kitablar şəklində çap etdirdi. Bu gün onun elmi nəticələrindən bir çox dünya alimləri və tədqiqatçıları geniş istifadə edirlər. 2010-cu il yanvarın 23-də dünyasını dəyişən Valeh Hacılar öz doğma kəndində torpağa tapşırıldı. O zamanlar onun ölümünə kiçicik bir xatirə yazmışdım. Həmin xatirəni Türkiyəli tədqiqatçılar Semra və Cengiz Alyılmazlar Ankarada nəfis şəkildə çap etdirdikləri "Valeh Hacıların ardından" adlı kitablarına daxil ediblər. Həmin xatirə ilə oxucuları baş-başa buraxıram.

Borçalı dağının əzəmətli zirvəsi

Valeh Hacıların vaxtsız vəfatından necə üzüldüyümü qələmə almaqda çətinlik çəkirəm. Valeh müəllim Borçalı adlı bir dağın bütün Türk dünyasından görünən əzəmətli zirvəsi idi. Böyük alim, təcrübəli müəllim, istedadlı şair kimi tanınan bu nurlu şəxsiyyət, həm də etibarlı dost, nümunəvi ailə başçısı, haqqın, ədalətin aynası idi. Gerçəkmdən dost olduğumuz uzun illər ərzində mən onun, bir dəfə də olsun, rəngləri dəyişik salmağının, ağa qara, yaxud qaraya ağ deməsinin şahidi olmadım. Valeh müəllim mənim üçün doğma Gürcüstanda elə bir düzgün və işıqlı bələdçi idi ki, oralarla bağlı aydın olmayan məsələlərdə onun rəyini öyrənmədən, mənim addım atmağım çətin idi. Bizi bir-birimizə bağlayan ruhani tellərsə qətiyyən eyni yörənin adamı olmağımız, eyni sudan içməyimiz, eyni orta məktəbi bitirməyimizlə ilgili deyildi. Sadəcə, sözün əsl mənasında, o bir VALEH idi. Doğma yurduna, gerçək dostluğa, həqiqi elmə, mənsub olduğu millətlə birgə bümtün bəşəriyyətə valeh idi VALEH müəllim!

Gürcüstan Türklərinin, Borçalı adlı mənəvi dağımızın bütün Türk dünyasından görünən zirvəsi idi VALEH HACILAR və bu zirvədən əsən sərin meh onun fiziki yoxluğu səbəbindən yanıb-qovrulan qəlbimizi daim sərinlədəcək, özünün laylayabənzər səsi kimi, ruhumuzu hər zaman oxşayacaqdır.

Allah Valeh müəllimə qəni-qəni rəhmət eləsin!

Əlövsət Osmanlı,

riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru

Şərq.- 2012.- 5 may.- S.21.