ƏZIZ DOSTUM...

“Bir arzum var, qocalıq yaddaşımı, ağlımı əlimdən almasın”

Həmişə eşqlə yaşasan, kənardan baxan sənə “dəli” deyəcək. Ona görə çalışırıq ki, ancaq səhnədə muğam ifa edəndə o hala düşək

Sevdiyi ətir - Şeyx

Sevdiyi fəsil - yay

Sevdiyi yemək- ətsiz yeməklər

Sevdiyi müğənni, xanəndə- Seyid Şuşinski, Hacıbaba Hüseynov

Sevdiyi ölkə - Fransa

Sevdiyi Şəhər- Bakı

Sevdiyi içki- Su

Sevdiyi maşın markası- Əvvəllər "Zaparojes”, hazırda "Mersedes”

Bürcü- özü də xəbərsizdi.

Sevmədiyi xasiyyəti- Tez aldanması, tez inanması

Sevdiyi rəqəm-13

İnsanlarda nifrət etdiyi xüsusiyyət - Yalanı sevmir.

Onun ilahi səsi könülləri fəth etdi, sərhədləri aşdı. Sənətkarın hər ifası fərqli bir dünya ilə təmas yaradır. Dinləyici onun ifasında səslənən muğamları dinləyərkən qəribə bir cazibə ilə muğam sənətinə, muğam musiqisinə vurulur. Hətta muğamdan xəbərsiz, bu musiqidən çox uzaq əcnəbi dinləyici belə bir anlıq o ifanın şahidi olduqda, muğamı sevməyə başlayır. Bu isə onun muğama olan ilahi sevgisindən qaynaqlanır. Onun hər çıxışı, hər ifası ürəklərə sirayət edib səngiməz alqışa dönür. Nərgiz, qızılgül dəstələrinə dönüb səhnəyə, sənətkara tac olur. Muğamı tam hiss etmədən, onun ilahi bir musiqi olduğunu musiqiyə tam varmadan, aludə olmadan muğamın bütün guşələrini gəzmək və ilahi varlığa yüksəlmək mümkün deyil. Məhz əsl sənətkar musiqiyə o qədər aludə olur ki, onun daxilində səslənən əks-sədası ruhuna hopmuş hisslərini titrədən musiqini üzünün ifadəsi, səsinin sehri, ilahiyə tərəf açılan əlləri vasitəsilə - bütün varlığı ilə tamaşaçıya çatdırır. Bu qeyri-adi inam sənətkarın öz sənətinə məcnuncasına vurğunluğundan yaranır. Azərbaycan musiqi incəsənətində belə sənətkarlarımız əslində çox azdı.

Alim Qasımov bu azlığın içərisində olan Nəhəngdir! Səsi ilə, ifası ilə və Muğamla özünə abidə qoymuş nəhəng sənətkar!

Alim Qasımov Azərbaycan muğamında yeni bir iz açdı. Elə bir iz ki, onun sayəsində muğamımızın səsi Yaponiyadan, Fransadan, Amerikadan gəldi, yüzlərlə xarici Azərbaycan muğamına qulaq asmaq həvəsinə düşdü. Muğam aləmində özünəməxsus ifa tərzi ilə seçilən Alim bəy oxuyarkən başqa bir aləmdə olduğunu deyir. Ona görə, muğamı dinləyənlər dinindən, dilindən, milliyyətindən asılı olmayaraq, onunla xoşbəxt anlara çata bilir.

Alimin həyatı...

Alim Qasımov 1957-ci ildə anadan olub. Valideynləri onun musiqiyə və xüsusilə muğama qarşı olan istedadını uşaqlıqdan biliblər, ancaq ona musiqi təhsili verməyə imkanları yox idi. Əllərindən bir tək şey gəlirdi, dəf düzəltmək üçün, atası bir keçi kəsmişdi. Bu, Alimin birinci musiqi alətiydi və bununla birlikdə o, gözəl və hamıdan fərqlənən səsə sahib idi. Daha sonra o, Bakıda muğam məktəbinin ən tanınmış və istedadlı müəllimlərindən dərs almışdı. 25 yaşında Alim, həyatında birinci muğam müsabiqəsində müvəffəqiyyət qazanmışdır. O vaxtlarda o, muğam sənətinin, xüsusilə də "tarab” janrının araşdırmalarıyla məşğul olurdu.

1989-cu ildən Alim Qasımov Mənsurov qardaşlarıyla çıxış eləməyə başlamış, tarzan Camal və kamança çalan Elşən ilə. Arada Alim Qasımov özü də dəf çalır.

Son zamanlarda cəmi doqquz albom çıxardan Alim Qasımov hər bir musiqi sənətkarının nail olmağa çalışdığı mükafata layiq görülmüşdür. Məhz 1999-cu ildə o, Beynəlxalq IMC UNESCO Musiqi Mükafatını almışdır.

Muğam sənətini Fransa, İngiltərə, Almaniya, Belçika, İspaniya, Braziliya, Honq Konq, Yaponiya, İran və Amerika Birləşmiş Ştatları kimi ölkələrdə konsertlərlə çıxış edən sənətçi, bütün dünyaya Azərbaycan muğam sənətini tanıdaraq, Azərbaycan mədəniyyətinin dünyaya yayılması üçün böyük bir rol oynayır.

Alim Qasımov fərqli nominasiyaya layiq görülüb. O, Amerikanın məşhur Corctaun Universiteti və mərkəzi İordaniyada yerləşən Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin keçirdiyi müsabiqədə dünyanın ən nüfuzlu 500 müsəlmanı arasında 4 azərbaycanlıdan biri olub.[1]

26 may 2012-ci ildə Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində keçirilən 57-ci Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin final mərhələsində Azərbaycan təmsilçisi Səbinə Babayeva ilə eyni səhnəni paylaşmışdır.

İlahi musiqi, ilahi səs

Alim Qasımov barədə yazıbda, onunla həmsöhbət olmamaq günah olardı. Xalq artisti "Şərq”ə növbəti müsahibəsini verdi. Səmimiliyini, səbrini, sadəliyini itirməyən Alim Qasımovla söhbətimizi oxucularımızla bölüşürük.

- Muğam deyəndə, bu sənəti ölkəmizdə və xaricdə zirvələrə qaldıran, ona böyük sevgi qazandıran ustad sənətkar kimi siz yada düşürsünüz. Fikrimizcə, bu, sizin muğama böyük sevgi ilə yanaşmağınızın nəticəsidir. Bilmək istərdik, bu sevgi sizdə nə vaxtdan yaranıb?

- Muğamı nə evdə, nə də məktəbdə öyrənmişəm. Mən bunu toy məclislərində, dostlar arasında, şənliklərdə oxuya-oxuya mənimsəmişəm. Elə olurdu ki, bir muğamı dəfələrlə oxuyurdum. Beləliklə, məndə bu sənətə qarşı sevgi yaranmağa başladı. Sanki oxuya-oxuya özümə qulaq asır, zövq alırdım. Hətta muğam ifa edəndə gözümdən yaş da gəlirdi, ağlaya-ağlaya oxuyurdum. Sanki başqa bir aləmdə olurdum. Məndə bu sənətə qarşı belə sevgi yarandı. Sonra xaricdə konsertlər verməyə başlayanda gördüm ki, bu hisslər muğamı dinləyən əcnəbilərə də tanışdır. Ona görə də onlar mənim ifamda muğamı dinləyəndə ondan zövq ala bilirdilər. Etiraf edim ki, konsertlər zamanı onları muğamın sehrinə salmaq çətindir. Ancaq sənətçi muğamı onların dərk edə biləcəkləri səviyyədə ifa edəndə istəyinə nail olur.

- Alim bəy, başqa bir aləmə düşmək və sonra yenə bu dünyaya qayıtmaq... Bu hissləri sözlə ifadə etmək çətindir. Ancaq o ali hissləri mümkün qədər bizimlə bölüşmənizi istərdik.

- Bilirsiniz, canlı aləmdən ayrılmasan, eşqlə yaşamasan, dinləyicilərə həmin hissləri çatdıra bilməzsən. Ancaq onu da deyim ki, həmişə eşqlə yaşasan, kənardan baxan sənə "dəli” deyəcək. Ona görə çalışırıq ki, ancaq səhnədə muğam ifa edəndə o hala düşək. Konsertdən bir neçə saat keçəndən sonra isə yenə qoşulursan cəmiyyətə və olursan həmişəki adam.

- Siz muğamı xalça üzərində bardaş quraraq, şam işığında oxuyursunuz. Bu barədə də söz açmağınızı xahiş edirik.

- Muğam oxuyanda müəyyən elementlər (gur işıq, görkəm, insanların üzləri və sairə) mənə maneə törədir. Ona görə də çox vaxt gözlərimi yumuram və çalışıram ki, belə şeyləri görməyim. Necə deyərlər, özümü onlardan təcrid etməklə qaranlığa qərq olur və eşqi yaşayıram. Qaranlıqda, şam işığında muğam oxumağım da bundan irəli gəlir.

- Alim bəy, muğamda yeni bir iz açdınız. Bəs bu izin gələcəyini necə görürsünüz?

- Hər bir ustad istəyər ki, sənətinə yenilik gətirsin. Ancaq bir Allah şahiddir ki, mənim gətirdiyim yenilik özümdən əsla asılı olmayıb. O ki qaldı bu yolun gələcəyinə, yəqin ki, haçansa yad olunacaq, nə vaxtlarsa qulaq asacaqlar. Müəyyən fikir söyləyənlər də olacaq.

- Fərqanə xanım həyatınızda övladınızdan başqa kimdir?

O mənim gözəlim, çiçəyim, nurum, əziyyət verənim, sevincimdi. Hər şeyim odu. O mənim ən yaxın dostumdu.

- O biri övladlarınız qısqanmırlar ki, Fərqanəni?

- Niyə ki, o biri övladlarımı da canım qədər çox sevirəm. Sadəcə, Fərqanə ilə həm də həmkarıq, sənət yoldaşıyıq, yol yoldaşıyıq, dostuq. Bilmirəm onlar özləri həqiqətən Fərqanəni qısqanırlar, ya yox. Ancaq övladlarımın hamısı mənim üçün əzizdi.

- Onun muğama gəlməsində sizin nə kimi rolunuz olub?

- Mən muğamı təzə-təzə öyrənəndə Fərqanə hələ bələkdə idi. Körpə olmasına baxmayaraq, məni dinləyirdi. 4-5 yaşı olanda isə ondan "Məndə məcnundan füzun aşiqlik istedadı var, aşiqi sadiq mənəm məcnunun ancaq adı var” beytini oxumasını istədim, o da çox maraqla ifa etdi. Bu, mənim diqqətimi çəkdi. Gördüm ki, maraqlı səsi var. Evdən çıxanda yoldaşıma dedim ki, mən evə qayıdana kimi Füzulinin bu qəzəlini ona öyrət. Qayıdanda gördüm ki, Fərqanə bir neçə beyt öyrənib, hətta gözəl oxuya bilir. Mən artıq başa düşdüm ki, onun istedadı var. Beləliklə, məşq edə-edə artıq səhnəyə ata-bala, qoşa çıxmağa başladıq.

- Yoldaşınızı sevdiyiniz üçün qaçırmısız. Bu gün ona olan sevginizi hansısa romantik jestlərlə göstərə bilirsiz?

- Vallah bilmirəm. (Üzünü yoldaşına tutaraq, "mən sənə nə vaxtsa romantik jest etmişəm?” deyə zarafatla soruşur) Romantik jest nə deməkdir ki? Nə bilim... Onu təəccübləndirən o qədər jestlər, hadisələr olub ki, əgər buna romantika demək olarsa, etmişəm. Hərdən kefim yaxşı olub, elə maraqlı hədiyyə etmişəm ki, çaşıb qalıb.

- Əvvəllər yoldaşınızı incitdiyiniz vaxtlar da olub. Bu gün də incidirsiz?

- Cavan vaxtı olub. İndi yox. Daha yaşlanmışıq. İndi bir-birimizə hörmət var. Əsas odur.

- Muğam sizin həyatınızı nə qədər dəyişə bildi?

- Muğam bütünlükdə həyatımın axarını dəyişdi. Muğam mənə tərbiyəçi oldu, həyatda ayaq üstə durmağı öyrətdi. Muğam Alimi böyütdü, yetişdirdi.

- Alim Qasımov ifası ilə bir vaxtlar hamını təəccübləndirə bilib. Bəziləri deyir ki, artıq Alim məni təəccübləndirə bilməz. Siz necə dününürsüz, Alim Qasımov bu gün də dinləyicini ifası ilə təəccübləndirə bilir?

- Allahın izni ilə səs imkan versə, mən işlərimlə yenə təəccübləndirməyə çalışıram. Düzdür, əvvəlki cavanlıq səsi ilə indiki səs arasında fərq var. Ancaq çalışırıq ki, yeni layihələrlə tamaşaçı qarşısına çıxaq.

- Qanınız qara olanda hansı muğamla ovunursuz, dilinizdə hansını zümzümə edirsiz?

- Baxır həmin anda mənim əhvalımın nə istəməyinə. Nə içimdən gəlirsə, onu ifa edirəm.

- Toylara gedirsiz?

- Dost-tanış məclisinə gedirəm. Niyə getmirəm? Düşəndə, burda olanda gedirəm.

- Təmənnalı?

- Təmənnalı deyəndə ki, dost toyu olursa, heç nə ummuram. Allah bərəkət versin, nə versələr, şükr edirəm. Əsas odur ki, ruzunu Allah versin.

- Kitab oxumaqla aranız necədir?

- Düzünü desəm, heç vaxt kitaba marağım olmayıb. Kitab oxumağı sevməmişəm. Elə əlimə bir-iki qəzəl düşəndə, əzbərləmişəm.

- Bayaq dediniz daha qocalmışam. Qocalıq yaxşıdı, ya cavanlığın öz dadı var?

- Qocalıq budur ki, bütün məsuliyyət yavaş-yavaş səndən gedir. Artıq uşaq, ailə səni çox yukləmir, bilirlər ki, daha sən qocalmısan, əlindən nəsə gəlməz, öz işlərini özləri görməlidirlər. Görürlər ki, daha əlindən heç nə gəlmir, gedirsən oturursan bir ağacın kölgəsinin altında, çay içirsən. Cavanlıqda isə adam daha çox işləmək istəyir, məsuliyyətin çox olur.

- Bəs qadın məfhumu Alim Qasımovun həyatında nə kimi rol oynayır?

- Ağıllı adam üçün qadın anadır, bacıdır, övladdır, həyat yoldaşıdır, dostdur, sevgidir, məhəbbətdir.

- Var bu gün də o sevgi?

- Mənə elə gəlir ki, sevgi illərlə toplaşır və sonda Allaha ünvanlanır. Ən böyük Sevgi Allaha olan sevgidir. İnsan Allahını sevəndə bəndələrə də sevgi ilə yanaşır. Qaldı bir qadına olan sevgi bu belədir də... Ağılla sevgi var, ağılsızcasına yaşanan sevgi var. Ağılla sevmək lazımdı.

- Elə bir arzunuz var ki, bu gün onu Allahdan diləyirsiz?

- Ən böyük arzum övladlarımın sabahının xoşbəxt olmasıdır. Sağ-salamat olsunlar, ağıllı olsunlar. Özlərinə hörmət qazansınlar.

- Qocalığınızda özünüzə nə arzulayardız?

- (Gülür) Yaxşı sözdü. Qocalanda əsas onu arzu edirəm ki, ağlım yerində olsun. Danışığımı bilim. Yaşlılıq yaddaşımı, ağlımı əlimdən almasın. İmanımı itirməyim...

- İman demişkən, namaz qılırsız?

- Qılıram. Artıq uzun illərdir namaz qılıram. Hamıya da arzu edirəm ki, imana gəlsinlər, namaz qılsınlar. Namaz qıldıqdan sonra insan rahatlaşır.

- Həcc ziyarətində də olmusuz, deyəsən?

- Bir dəfə olmuşam. Allah hamıya qismət etsin. İnsan ruhu ilə Allaha bağlı olmalıdır. İnsan Həcc ziyarətinə gedənə qədər dəyişməlidir. Yəni ordan gələndən sonra adam dəyişmir. İnsan gərək daxilən təmiz olsun ki, ora getsin. Bu mənim fikrimdir.

- Muğamın yaranma tarixi, adının mənşəyi barədə konkret məlumatlar yoxdur. Bu barədə siz nə deyə bilərsiniz?

- Mən öz aləmimdə muğamın yaranma tarixini düzüb-qoşmuşam. Əgər muğamla insanlar mənəvi rahatlıq tapırlarsa, deməli, bu, insanla birgə yaranıb. Düzdür, həmin vaxtlar muğam olmasa da, əvəzində müəyyən avazlar, səslər var idi. Vaxt keçdikcə isə bu, müxtəlif formalara, o cümlədən muğama çevrilib.

- Bizim muğamların digər xalqlara məxsus muğamlardan hansı üstün cəhətləri var?

- Bizim qulağımız Azərbaycan muğamına öyrəşdiyinə görə başqalarını dərk etmir, onlar kimi qulaq asa bilmirik. Ona görə heç kimin muğamına üstündür və ya aşağıdır demək olmaz. Ancaq ifa tərzinə, səslərin düzümünə, avazlara görə müəyyən fərqlər var. Təbii ki, digər Şərq ölkələrində muğamın müxtəlif növləri inkişaf etdiyinə görə bu fərqlər olmalıdır.

- Alim bəy, tələbələriniz içərisində gələcəyin sənətkarları yetişirmi?

- Bilirsiniz, birinin səsi, birinin eşqi, birinin də yaxşı yaddaşı var. Gərək bu və digər keyfiyyətlər bir nəfərdə cəm olsun. Bax belə birisi gələcəyin peşəkarı ola bilər. Hələlik, belələri çox deyil. Ancaq inanıram ki, bu sahədə peşəkarlar yetişəcək. Son olaraq, gənclərə məsləhət görərdim ki, dünya musiqisindən tutmuş, muğama qədər hansı musiqi onlara təsir edirsə, zövq verirsə, ondan mənəvi rahatlıq tapırlarsa, ona qulaq assınlar. Öyrənmək istəyənlərə də deyərdim ki, keçmişdə öz adlarını tarixə yazdırmış xanəndələrə və səhnədə öz sözlərini deyən sənətkarlara çox qulaq assınlar, onlardan mümkün qədər öyrənsinlər.

Təkrarsız ifasında sadəliyini qoruyan insan

Əslində Alim Qasımov haqqında çox danışmaq olar. Onun möhtəşəm qastrol səfərləri, tanınmış əcnəbi müğənnilərlə birgə layihələri, bir çox dünya səhnəsinin ulduzları ilə bir səhnəni paylaşması və neçə-neçə digər yaradıcılıq uğurlarını sadalamaqla bitməz. Bütün bu uğurların başında isə bizim üçün bir əsas məqam var. Alim Qasımov məhz o sənətkardır ki, muğamın sərhədlərini aşdı, Azərbaycan muğamını dünya səhnəsinə çıxartdı, onu ingilisə, fransıza səsi, ifa tərzi ilə sevdirə bildi. Onu muğam sənətinin novatoru adlandırırlar. Çünki o muğama yeni nəfəs, yeni tərz gətirdi. O, muğamı ilahi sevgi ilə qovuşdurdu. Alim Qasımova qədər də klassik muğam ifaçılarımız, karifey adlandırdığımız xanəndələr, muğam ifaçıları olub və bu gün də var. Ancaq gəlin etiraf edək ki, onların heç biri Alim Qasımov zirvəsinə qalxa bilmədilər. Onların heç birini xarici ölkələrdə tanımadılar. Onlar öz ifaları ilə muğamın sərhəddini aşmaq zövqünü əldə edə bilmədilər. Çünki o, muğama fərqli tərəfdən yanaşdı. Onun ifa üslubu hamıdan fərqləndi. Məhz bu ifa onu milyonların ürəyində yüksəltdi. Bütün bunlara - böyük yaradıcılıq uğurlarına baxmayaraq o insan olaraq dəyişmədi. Sadəlik, paklıq onun ruhunu tərk etmədi. Bəziləri kimi nə danışığı, nə insanlara münasibəti, nə həyat tərzi avropasayağı oldu. O elə bizim, Azərbaycanın Alimi olaraq qalmağa üstünlük verdi. Yəqin ona olan böyük sevginin sirri də məhz Alim Qasımovun böyük mənada İNSAN olmasındadır. Heç bir populyarlıq, dünya səhnələrində əfsanəvi sənətçilərlə işbirliyi, alqışlar onu insanlıqdan uzaq etmədi.

Onu sevməyənlər də oldu

Alim Qasımov hələ gənc ikən efirdə görünməyə başlayanda, onun yolunu kəsənlər də az olmayıb. Gələcəyin təkrarsız ifaçısı professional səhnədə ilk addımarını atanda bəzi xalq artistləri, tanınmış xanəndələr onun ifa tərzini qəbul etmədilər. Bəziləri onun oxuduğunun muğama aidiyyatı olmadığını dilə gətirdilər. Bəziləri onu klassik muğam üslubunda ifa etmədiyi üçün qınadılar. Ancaq bütün bunlara baxmayaraq Alim Qasımovun ruhunu sındıra bilmədilər, onun muğama olan ilahi sevgisinə sədd çəkə bilmədilər. O, novator sənətkar idi. Bunu zamanla qəbul edənlər oldu. İllər sonra onu qəbul etməyənlər, xanəndə olmadığını iddia edənlər, onun muğama olan fərqli münasibətini dəyərləndirmək iqtidarında olmayanlar Alim Qasımov ifasını alqışlamağa, müsahibələrində onu tərif atəşinə tutmağa məcbur qaldılar. Bu, Alim Qasımovun sənətinin böyüklüyü idi.

Muğamı Qərbə sevdirən sənətkar

Xalq artisti Alim Qasımov haqlı olaraq Azərbaycan muğamının ən müqtədir ifaçılarından biri sayılır. Dünyanın "La Mond”, "Tayms”, "Frankfurter Algemayne Saytunq” kimi ən nüfuzlu qəzetləri onun Mərkəzi Asiyada, ABŞ-da, Avropada, Yaponiyada dinləyiciləri valeh edən ecazkar və ovsunlu səsi, orijinal ifa tərzi haqqında çox yazıblar. Rusiyanın nüfuzlu musiqi tənqidçisi Artemi Troitski özünün musiqi icmallarından birində yazıb: "Alim Qasımovun heyranedici, coşqun səsi, onun qeyri-adi zəngulələri unudulmaz hisslər oyadır... Alim Qasımov muğam sənətini regional çərçivədən çıxararaq beynəlmiləl səviyyəyə qaldırıb, onu dünya mədəniyyətinin sərvətinə çevirib. O, muğamı dünyanın müasir, mənəvi prosesinə qatmağa müvəffəq olub: xanəndənin sənətinin mübariz qüvvəsi çıxış etdiyi hər yerdə onu doğmalaşdırır”.

Alim Qasımov həm də YUNESKO-nun xüsusi musiqi mükafatına layiq görülüb və onun adı Şostakoviç və Penderetski, Bernstayn və Messian, Rixter və Makkeba, Menuxin və Şankar kimi bənzərsiz ustadlarla bir siyahıya düşüb.

Eyni zamanda Azərbaycanın dövlət başçısı tərəfindən "Şöhrət” ordeni ilə təltif edilmiş muğam ustadı Alim Qasımov yer üzünün minlərlə muğam ifaçısı arasında yüksək beynəlxalq mükafatlara da layiq görülübsə, bu, yalnız Azərbaycan muğamlarının uğurudur.

Alim Qasımovdan əvvəl də muğam ifaçıları Avropada konsertlər verib. Onlar dinlənilib, alqışlanıb, qrammofona yazılıb... Lakin Alim Qasımov muğamı Avropaya əsrarəngiz Şərq eqzotikası kimi təqdim edib. Bu eqzotik gözəlliyin cilvələrini duyduqca, heyrətamiz səsin əlvan sehrinə düşdükcə, qoca Şərqin nəfəsini, havasını udurmuş kimi avropalılar sanki muğamatın səcdəsinə düşüblər. Fransanın minlərlə tamaşaçı tutan konsert salonlarında istedadlı Azərbaycan xanəndəsi özünəməxsus, orijinal tərzdə bir muğam aurası yarada bilib. Şərq klassiklərini - Nizamini, Nəsimini, Füzulini, Xaqanini, Seyyid Əzimi, Vahidi tərcümansız-filansız musiqinin dili ilə qərblilərə sevdirən xanəndəyə bənzərsiz bir muğam ifaçısı kimi bağlanıblar. Onu az qala Şərqin əbədi məhəbbət dastanının qəhrəmanı olan Məcnun kimi sevirlər. Gözəl sənətçimiz isə ifadəsi mümkün olmayan qəribə bir atəşlə muğam və təsniflərimizi, xalq və bəstəçi mahnılarımızı çox orijinal tərzdə dünyaya yaymaqdadır.

Ən maraqlısı isə budur ki, vaxtı ilə müsəlman Şərqinin yeni musiqisinin banisi dahi Üzeyir bəy Hacıbəyli ölməz musiqi əsərləri ilə Avropanı Azərbaycana tanıtmışdı. Bundan 100 il sonra Alim Qasımov möhtəşəm və orijinal ifası ilə Azərbaycan muğamlarını Avropaya - Qərb dünyasına tanıtmaqdadır.

Əsrimizin muğam sultanı hesab edilən Alim Qasımov sanki bu gün Şərqdən Qərbə doğru qədim İpək yolunda ahəstə gedən karvanın saribanı kimi muğam kəhkəşanımızın zəngin incilərini dünyaya nümayiş etdirməkdədir. Alimin ifasını dərk etmək üçün muğamatın alimi olmaq gərəyi yoxdur. Alimin muğamatını dərk etmək gərəyi var. Deyirlər ki, qəlbləri riqqətə gətirən gözəl musiqinin sərhədi, tərcümanı olmur. O qulağa deyil, məhz qəlbə, ruh dünyasına süzülür.

Musiqi bilicilərinin dili ilə desək, musiqi həqiqətdir, muğam isə onun istinadgahı, məbədidir. Muğamlarımızın orijinal ifaçısı haqqında Londonun "Tayms” qəzetinin yazdığı kimi: "Qasımovun ecazkar səsi zildə səslənirdi. Virtuoz ifa texnikası və gəzişmələr dinləyicini valeh edirdi. Musiqi sədaları pərdə-pərdə qalxıb-endikcə, xanəndə də dərin və təsirli emosional rezonansı gücləndirərək dil sərhədlərini aşırdı, halbuki, o, Azərbaycan dilində oxuyurdu...”.

Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru, xalq artisti Fərhad Bədəlbəyli orijinal ifası ilə qərblilərin xüsusi rəğbətini qazanmış Alim Qasımov haqqında belə deyir: "Görünür, xanəndənin nəinki virtuoz səsi, onun ifa manerası, muğamlarımızı özünəməxsus şəkildə təqdim etməsini Qərb aləmi daha yaxşı dərk və qəbul edir”.

Mükəmməl ata...

Sənətinə qarşı məsuliyyət bəzən onu ailə qayğılarından uzaq tutmağa məcbur edib. Bəzən o, yalnız sənəti barədə düşünüb, vaxtını, əməyini yalnız səhnəyə sərf edib. Kasıb əyalət oğlanının çətin həyat tərzi bu gün bir çoxları üçün

adi görünsə də, bəzən yatmağa yeri, toy etməyə pulu olmyıb Alim Qasımovun. Onun Alim Qasımov olaraq ad qazanmasında, sənətinin pik nöqtəsinə çatmasında bir insanın da böyük rolu olub. Xalq artistinin həyat yoldaşı ona təkcə ömür-gün yoldaşı deyil, həm də dost, sirdaş olub. Bu dostluq ailəni həm sevincli dəqiqələrində, həm acılarında bir arada saxlaya bilib. Alim Qasımov həm də mükəmməl atadır. Övladlarına qarşı səmimi, eyni zamanda tələbkar olan ata olub Alim Qasımov. Onun Fərqanəsi isə təkcə ata-övlad münasibətinin ən gözəl nümunəsi deyil. Yeni zamanda ata-bala tərəf-müqabili olaraq biri-birini sənət aləmində tamamlaya biliblər. Fərqanə Qasımova da səsi, ifası, səhnə mədəniyyəti ilə Alim Qasımov adının məsuliyyətini tam dərk edib. Beləcə, Alim Qasımov illər sonra böyük ürəklə Fərqanə ilə fəxr etdiyini dilə gətirməyə cəsarət tapıb. Bu isə hər atanın yaşaya biləcəyi sevinc deyil.

Tahirə Məmmədqızı

Şərq.-2013.- 26 oktyabr.- S.9;14.