“Siiyasi oyunlar olmasaydı Səmra ilk onluqda olacaqdı”

Faiq Ağayev: “İstəyərdim ki, bizim müəlliflər də bu yarışa musiqi yazmaq üçün israr göstərsinlər”

"Evrovizion-2016” mahnı müsabiqəsi bitdi. Amma Hələ də "Evrovizion”dan danışılır. Fərqli yanaşmalar, müxtəlif fikirlər və şərhlər var. "Evrovizion” yarışmasında iştirak etməyə dəyərmi” sualına cavab axtarılır. Bəziləri müsabiqəni siyasi oyun müsabiqəsi hesab edir, kimisi də əksinə, bu müsabiqədə iştirakçımızın vacibliyini vurğulayır.

Bu ilki "Evrovizion” yarışması ətrafında çox müzakirələr oldu, Azərbaycanı bu yarışda təmsil edən Səmranını geyimindən tutmuş, ifasına qədər müzakirə olundu. Təbii ki, hərənin bu yarışa öz baxış bucağı oldu. Bütün bu baxışların fonunda isə həm də bir həqiqət özünü göstərmiş oldu. Bu müsabiqə təkcə musiqi yarışı deyil. "Evrovizion” həm də siyasi məqamlarla özünü göstərən, dövlətlərarası münasibətləri özündə əks etdirən bir geniş auditoriyalı təbliğat vasitəsidir. Yəni bu yarışda təkcə musiqiyə qiymət verilmir. Hər halda son illərin ümumi mənzərəsi bunu deməyə əsas vermiş oldu.

Məsələnin başqa bir tərəfi isə, zənnimcə, həm önəmli, həm də vacib sayıla bilər. Nə qədər bu yarışmanın siyasi mexanizm olduğunu söyləsək də, əslində həm də musiqi yarışı olaraq təqdim olunur. Əsas məsələ belə böyükmiqyaslı, hətta siyasi tərəfləri olsa belə, bu yarışmaya qatılmaq və boy nümayiş etdirməkdir. Razılaşaq ki, bu yarış əyləncəli və ölkəsini təbliğ etmək üçün imkanları böyük olan bir arenadır.

Hər halda dünyanın 50-dən artıq ölkəsinin qatıldığı bu yarışa qatılmaq vacib görünür. Dünyaya meydan oxuyan ölkələrlə bir arada ölkəni tanıtmaq imkanı əldə edirsən. Azərbaycanın böyük səhnədə olmasını izləmək xoş həyəcandı. Hər bir ölkənin səhnəsində təqdim olunan fərqli səhnə görünüşü, dekorasiyası, son texnologiyanın qadir olduğu böyük səhnə işıqları ilə bəzədilmiş böyük arena, gerçəkdən tamaşaçı üçün maraqlı görünür. Yenə qeyd edirəm, bu müsabiqədə hansı yer tutmağının əslində heç bir önəmi yoxdu. 2-ci, 5-ci, ya da 17-ci. Bu yarışmanın bir yeri önəm daşıyır. "Evrovizion” yarışmasının birinci olduğu ölkə. Qalan məqamlar isə sadəcə bir müddətlik müzakirə mövzusudur.Yenə o sualın üstünə gəldik. "Evrovizion” musiqi yarışıdı, ya yox? "Evrovizion” yarışına qatılmaq lazımdımı?Bu barədə Xalq artisti Faiq Ağayev "Şərq”ə maraqlı açıqlama verdi: "Biz adətən dünyanın Azərbaycana qarşı ikili standartlarla yanaşmasından gileylənirik. Bunun tam əksini builki "Evrovizion” yarışması bir daha göstərdi. Builki "Evrovizion” tam siyasiləşmişdi. Olduqca siyasiləşmişdi. Bunun tərəfdarı deyiləm. Çünki biz musiqi yarışmasını seyr ediriksə, musiqiyə qiymət verilməlidir. Builki nəticələr çox maraqlı və gülməli nəticələrdi. Baxın, Avropa tamaşaçılarının səsverməsinə görə, cibindən, avrosu ilə verilən səslərə görə birinci Lazerev idi. Milli münsiflər heyətinin qərarına görə isə birincilik Avstraliyada idi. Amma son nəticədə Ukrayna qalib oldu. Avropa Yayım Birliyinin, fikrimcə, seçdiyi siyasi bir gediş idi ki, sona yalnız Rusiya və Ukrayna qalsın. Sonda Rusiyanın başını qapazlayıb qalibiyyəti Ukraynaya versinlər. Açıq-aydın da demək olmur. Mən bircə bunu açıq şəkildə söyləyə bilərəm ki, Azərbaycana qarşı göstərilən tarixi ədalətsizliyə görə ürəyim yanır. Lakin biz dünyadan ədalət istəyiriksə, biz digər məqamlarda da ədalətin tərəfində durmalıyıq. Əgər Lazerev başqa bir dövlətin təmsilçisi olsaydı, bu ifaya görə qalib olacaqdı. Belə bir təzad yaranır. Lazerev qələbəni türklər demiş, hak etmişdi. O bu qələbəyə layiq idi. Amma ədalətsizlik oldu”.

Xalq artisti təmsilçimiz Səmra barədə də fikirlərini dilə gətirərkən "Builki yarışma konkret olaraq siyasi oyun olmasaydı, Səmranın çıxışını uğurlu adlandırmaq olardı. Səmra heç də ilk onluqda olan iştirakçılardan geri qalmırdı. Əgər musiqiyə, iştirakçının performansına dəyər verilsəydi, Səmra ilk onluğa düşməliydi, 17-ci yerə layiq deyildi. Bu təkcə Səmranın da problemi deyildi. Misal üçün, Litvanın əla nümayəndəsi, Fransanın əla nümayəndəsi layiqli yer tutmadılar. Səmraya gəldikdə isə müğənni kimi oxu tərzinə heç bir irad tutmazdım. Builki prüativ oyunlar olmasaydı, Səmra ilk onluqda olmalıydı. Türkiyə, İtaliya kimi ölkələr müsabiqəyə qatılmayıblar. Baxmayaraq ki, İtaliya beşliyə daxil olan ölkələrdən biridir. Ukrayna bir il imtina etdi. Zənnimcə, bu da müvəqqətidir” deyə Xalq artisti söyləyir."Evrovizion” ətrafında olan söz-söhbətlər müxtəlif şəkildə şərh olunur. Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, bəziləri bu yarışmaya qatılmağın lazımsız olduğunu söyləsə də, bir çoxlarının fikri isə tam fərqlidir. "Evrovizion”a təkcə orada qalib olmaq məqsədilə qatılmaq lazım deyil. Əsas bu yarışda bir dövlət olaraq iştirak etmək, Azərbaycan barədə, musiqimiz, ölkəmiz, dövlətimiz, mədəni irsimiz barədə hər fürsətdə maksimum məlumat vermək, düzgün təbliğat yolu seçməkdi. Böyük bir arenada Azərbaycan səhnəyə çıxmaq imkanı əldə edirsə, yarışmaya qədər və yarışma dönəmində Azərbaycan təmsilçiləri vasitəsilə Avropada öz ölkəsini təbliğ imkanı əldə etmişkən, niyə bu fürsətdən əl çəkək? Faiq Ağayevin də bu məsələyə münasibəti maraqlı oldu. "Məncə, hər şey yaxşı olsa, dünyada tüğyan edən ədalətsizlik aradan qalxsa, Qarabağ problemi, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam təmin olunsa, bizdə belə bir sual yaranmayacaq ki, "Evrovizion”a qatılaq, ya yox? Bu lazımdı, ya yox. Getməyimiz pis deyil. Bir də həmişə demişəm ki, millətçilik və millətpərəstlik, vətənpərəstlik arasında bir ümman fərq var. Birisinin sonu uçurum və məhv, digərinin isə rifah və təkəmmül və tərəqqidir. Niyə buna məğlubiyyət donu geyindirməyə çalışırıq? Yenə deyirəm ki, bu yarış siyasi gedişatı ilə açıq şəkildə özünü bu il göstərmiş oldu. Bəzilərinə üzümü tutub sual edirəm. Yarışda ilk onluğa ədalətsizlik üzündən düşməmişiksə, bu məğlubiyyətmi sayılır? Nə məğlubiyyətdir ki bu belə? - yalnız siz deyəni millət acı "dərman” kimi qəbul etməlidirmi? Niyə bunları xalqın boynuna qoymaq istəyirik? Məqsədiniz nədir, cənab və cənabələr?” açıqlama verdi.Faiq Ağayev bu arada gələn il keçiriləcək "Evrovizion” müsabiqəsi ilə bağlı maraqlı mesajını da çatdırdı: "Bircə mənim istəyim odur ki, gələn il bu yarışda azərbaycanlı bəstəkarların musiqilərinə müraciət edilsin. Bu müsabiqədə Azərbaycan bəstəkarları özlərini tanıtmaq və göstərmək şansı qazansınlar, bu davaya son qoyulsun ki, bizim musiqimiz güclüdür, ya yox. Öz musiqmiz yaxşıdı, ya yox? Ən azı bu suala özümüz də cavab verərik. İstəyərdim ki, bizim müəlliflər də bu yarışa musiqi yazmaq üçün israr göstərsinlər. Özlərini kənara çəkməsinlər. Bir halda ki, bizim bu yarışda öz musiqimizi ifa etmək təcrübəmiz də var. İlk dəfə Azərbaycan məhz öz bəstəkarımızın musiqisi ilə yarışa qatılıb. Gövhər xanımın bəstəsi ilə yarışda iştirak etdik. İlk il üçün nəticələr də pis deyildi. Azərbaycan bəstəkarları bir az bu yöndə ürəkli olub, tələb etsinlər ki, biz mahnılar təqdim edirik. Qoy o musiqilərdə balabandan, nə bilim, digər milli musiqi alətlərimizdən, milizmalardan istifadə olunsun. Nəhayət, biz öz bəstəmizlə bu yarışda müarizəyə qatılaq”.Günlərdi Səmranın geyimləri də müzakirə mövzusuna çevrilib. Xalq artisti Faiq Ağayevdən Səmranın geyiminə lakonik bir cavab gəldi: "Səmranın geyim tərzi məni qane etdi. Avropa səhnəsində onun görünüşü, geyimi çox düzgün idi. Biz belə bir yarışa başqa hansı şəkildə çıxmalıydıq? Çadra ilə səhnəyə çıxası deyildi ki? Onda da bəziləri bunu özləri üçün silah edib, deyəcəkdilər ki, gördüz, Azərbaycan vəhşi, geridə qalan ölkədi, varvar bir millətdi. Azərbaycan demokratik respublika olaraq bu yarışa qatılıb. Yeri gəlmişkən, Azərbaycan Demokratik Respublika kimi qadına seçki hüququnu hələ 1918-ci ildə verib. Qadına azadlıq verilib. Birləşmiş Amerika Ştatında qadına seçki hüququ daha sonralar verilib. Bizə ayıb olar ki, geriyə çəkilək. Biz tolerant, demokratik Avropa ölkəsi kimi başqa ölkələrlə rəqabət aparırıqsa, bəzən yersiz mental düşüncələri bu yarışa daxil etməyək. Bu yarışda böyük siyasi oyunlar getdiyi dönəmdə, primitiv nöqsanları nəzərə almayaq. Yenə qeyd edirəm ki, əgər bu yarışda siyasi oyunlar olmasaydı, Səmra onluqda olmalıydı. Bu yarışda təkcə Azərbaycan yox, bir çox böyük dövlətlər siyasi oyun üzündən layiq olduqları yerdə ola bilmədilər”.

Tahirə Məmmədqızı

Şərq.- 2016.- 17 may.- S.13