Jurnalistlərin həmrəyliyi vacibdir

Bu medianın nüfuzlu institut kimi daha da möhkəmlənməsinə yardım edər

"Demək olmaz ki, bizim mətbuatda həmrəylik heç yoxdur. Dəfələrlə şahidi olmuşuq ki, müxtəlif məsələlərdə qələm adamları ortaya birgə mövqe qoyublar"

(əvvəli ötən sayımızda)

Bu gün ölkə mediası ilə bağlı səslənən tənqidi fikirlərdən biri də bu sahədə lazımi həmrəyliyin olmaması ilə bağlıdır. İddialara görə, Azərbaycan jurnalistikasında pərakəndəlik hökm sürür. Bəzən də jurnalist cameəsindəki həmrəyliyin cəmiyyətdəki həmrəylik qədər olduğunu deyirlər.

Orta nəsil jurnalistlərin qənaətincə, Azərbaycanda jurnalistlər ötən əsrin 90-cı illərinin ortalarında daha həmrəy idi, qələm əhli arasında münasibət onda daha yaxşı idi. Son dövrlər Azərbaycan jurnalistləri arasında həmrəylik o qədər də hiss olunmur.

Jurnalist Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Seymur Verdizadənin fikrincə, on-on beş il əvvəl jurnalistlər arasında həmrəylik indikindən güclü idi. O vaxt qələm əhli bir-birinin təəssübünü indikindən daha çox çəkirdi: "Peşəkar jurnalistlərə hörmət vardı, məclislərdə onları başa keçirərdilər. "Reket"lər, qeyri-peşəkarlar, dələduzlar o vaxt indiki kimi meydan sulamırdılar. Bir jurnalistin hüququ pozulanda hamı onun müdafiəsinə qalxır, məmurlar mətbuatla hesablaşırdılar. Amma indi obrazlı desək, "at izi it izinə qarışıb”. Hazırda ölkədə 30 mindən çox adam jurnalist adına iddia edir. Adını, soyadını, atasının adını düzgün yaza bilməyənlər özünü jurnalist hesab edir. Ən dəhşətlisi isə odur ki, onlar efirdən düşmür, üstəlik, "meymunluq" edərək, jurnalistikanı, gerçək qələm sahiblərini nüfuzdan salırlar.

Beş manat üçün idarə və müəssisələrin qapısını döyən, şantajı, hədəni özünün həyat tərzinə çevirən, qələmindən yaltaqlıq süzülən adamlarla mən necə həmrəy ola bilərəm? Mən, jurnalistlər arasında həmrəyliyin tərəfdarıyam.

Aparıcı KİV-lər, peşəkar jurnalistlər biri-birlərinin təəssübünü çəkməlidirlər.

Jurnalist həmrəyliyi medianın nüfuzlu institut kimi inkişafına xidmət eləməlidir”.

Jurnalist Səxavət Məmməd isə hesab edir ki, mövcud durumda jurnalistlər arasında həmrəylikdən söhbət belə gedə bilməz: "Qruplaşma olan yerdə həmrəylik mümkündürmü? Əsla! Mətbuat Şurasının yanında olanlar və ona qarşı olanlar var. Bundan əlavə heç sevmədiyim bir məsələ, jurnalistlərin 2 yerə - müxalifyönümlü, iqtidaryönümlü jurnalistlərə bölünməsidir. Bu bölgü artıq həmrəyliyin olmaması deməkdir. Müxalifyönlü jurnalistin başına bir iş gələndə onu ancaq öz ətrafı, iqtidaryönümlü jurnalistin başına da bir iş gələndə öz ətrafı dəstək verir. Bu azmış kimi, müxalifətyönümlü jurnalistin başına bir iş gələndə qarşı tərəf, qarşı tərəfin başına bir iş gələndə də digər tərəf sevinir. Jurnalistlər arasında həmrəyliyin olmamasına əsas səbəblər məhz bunlardır”.

Milli.az informasiya portalının baş redaktoru Anar İmanov isə deyib ki, mediamızda həmrəylik var, amma azdır. Onun sözlərinə görə, jurnalistlərimiz arasında həmrəylik az hallarda görünür: "Uzağa getməyək, elə götürək bizim saytı. Məsələn, bu gün ad günümüzdür, fəaliyyətimizin başlamasından 9 il keçir. Çox həmkar təbrik edir, düzgün vurğulayır ki, saytımız onlayn mediada flaqman rolunu oynayıb. Vaxtilə getdiyimiz yolu çoxusu təkrarlayır və s. Amma arada elə həmkarlar da var ki, atmacalar yazmağa çalışır.

Şəxsən mən onları başa düşə bilmirəm. Tutaq ki, rəqabətdə uduzursan, bütün reytinqlərdə "sürünürsən", səni oxuyan yox, hörmət də etmirlər, bunun səbəbini bəlkə özündə axtarasan? Qədim filosofların çox gözəl sözləri var: "Dünyanı dəyişdirmək istəyirsənsə, özündən başla". Bəlkə, uğursuzluqlarınızı başqalarının fəaliyyətində axtarmayasız, özünüzü təftiş etməyə öyrənəsiniz? Sosial şəbəkələrdə açıq-aydın görünür ki, həmrəylik ancaq sözdədir. Qibtə edənlər, qeybət edənlər, boşboğazlıq edənlər... Bir-birinin uğurlarına sevinməyənlər, atmacalar yazanlar... Bu problem sırf tərbiyədən asılıdır. Düzgün tərbiyə alan insan başqalarına yuxarıdan aşağıya baxmaz, alçaltmaz, atmaca atmaz. Özünə hörmət edən adam başqa adamlara da hörmət edər”.

"Sputnik.az” saytının əməkdaşı İradə Cəlil isə hesab edir ki, Azərbaycan mediasında həmrəylik o zaman olur ki, kimsə ağır xəstələnsin. Ölümünə bir addım qala hamı ayağa qalxır ki, "bəs filankəs ölür, yardım edin”:

"Ancaq nə qədər ki, sağsan və işləyə bilirsən, acından ölsən belə, səni incitsələr belə, çıxılmaz vəziyyətdə olsan belə kimsə sənə arxa, dayaq olmaz. Elə bu son hadisələrə nəzər salaq. KİVDF maliyyə yardımı ayrılması üçün qaydaları sərtləşdirdi. Və qaydalara uyğun olmayan bir çox qəzetlər bağlanır. Ən acınacaqlısı budur ki, bəzi şəxslər sosial şəbəkələrdə bunu toya-bayrama çevirib. Sanki KİVDF həmin şəxslərin hesabına bu qəzetlərə maliyyə yardımı ayırırdı.

Jurnalistlər arasında həmrəylik heç bir zaman olmayacaq. Çünki paxıllıq var. Bir təbəqə var ki, işə yarıyacaq yazılar yazmaqdansa, imza tanıtmaqdansa, ən azından jurnalist olduğunu sübut etməkdənsə, onun-bunun evini, maşınını müzakirə edir.

Bu kimi fikirlərdənsə, fikirlərini işə ayırsalar daha çox şey əldə edə bilərlər. Yuxarıda qeyd etdiyim hallar jurnalistlər arasında "düşmənlik” yaradır. Və biz də bunu həmrəyliyin olmaması kimi müşahidə edirik".

"Azvision.az" xəbər portalının müxbiri Anar Kəlbiyev jurnalistlər arasında müəyyən qədər də olsa həmrəylik olduğunu deyib. Onun sözlərinə görə, bəzi məsələlərdə bunu görmək olur: "Hansısa jurnalistin problemi olanda, səhhətində problem yarananda və s. məsələlərdə həmkarlar ona diqqət göstərir. Müəyyən vaxtlarda bunu görmüşük. Buna baxmayaraq, jurnalistlər arasında həmrəyliyin zəif olduğunu da etiraf etməliyik”.

Jurnalist-sosioloq Lalə Mehralının fikrincə, Azərbaycan mediasında olan həmrəylik və birlik nümayişi digər sahələrin hamısından daha artıqdır. Bu həmrəylik sadəcə sözdə deyil:

"Biz bu birliyin içimizdən birinin başına hansısa bədbəxt hadisə baş gəldiyi zaman görür, onun ətrafında sıx birləşirik. Hansısa bir həmkarımız işini itirəndə də digər dostlarımız iş tapmaqda ona kömək edir, gördüyü hər elanda adını "tag" edir ki, məlumatı olsun, vakansiyanı dəyərləndirsin. Jurnalistlər bir- birinin dərdinə də, sevincinə də şərik olmağı, empatiya qurmağı bacarır. Həmçinin də müəyyən problemlərin həlli üçün yazı yazanda həmrəylik nümayiş etdirirlər ki, müəyyən tədbirlər olur, o tədbirlərdə iştirak baxımından həmrəylik var, layihələr həyata keçiriləndə jurnalistlər biri-birlərinə dəstək verirlər.

Jurnalistlər ancaq medianın üz qarası kimi tanınan, dövlətimizin düşmənlərinə qarşı simpatiyası olan, qrant hesabına məlum və qeyri-məlum qüvvələrə xidmət edən "reket”lərin ətrafında həmrəylik nümayiş etdirmir”.

Sosial Media Mərkəzinin direktoru Azər Niftiyevin sözlərinə görə, Azərbaycanda jurnalistlər arasında həmrəylik səviyyəsi qənaətbəxşdir: "Demək olmaz ki, heç yoxdur. Dəfələrlə şahidi olmuşuq ki, müxtəlif məsələlərdə qələm adamları ortaya birgə mövqe qoyublar. Amma heç şübhəsiz, bu həmrəylik yüksək səviyyədə deyil. Bunun da öz növbəsində obyektiv və subyektiv səbəbləri var. Əvvəla, ölkə mətbuatı müstəqil deyil və iqtisadi problemlər ucbatından hansısa qüvvələrdən asılı vəziyyətdə qalıb. Reklam bazarının olmaması, mətbuata dəstək məqsədilə həyata keçirilən layihələr zamanı qeyri-obyektivliyə yol verilməsi bu vəziyyəti şərtləndirir. Təəssüf ki, belə bir vəziyyət media orqanlarını müəyyən maraqlar daxilində fəaliyyət göstərməyə təhrik edir. Bu maraqlar kontekstində ortaya çıxan narazılıqlar jurnalistlər arasında həmrəyliyə mane olan başlıca faktorlardan biridir”.

A.Niftiyev qeyd edib ki, Prezident İlham Əliyevin mətbuata dövlət dəstəyi yüksək qiymətləndirilməlidir:

"Ölkə mətbuatının inkişafı istiqamətində çox ciddi addımlar atılır. Ortada ciddi siyasi iradə var. Cənab Prezident İlham Əliyev istər mətbuat orqanlarının, istərsə də jurnalistlərin sosial rifah halının yüksəldilməsi, onlara sərbəst fəaliyyət göstərmək üçün bütün şəraiti yaradıb. Əslində bu amil ölkədə mətbuat orqanları və jurnalistlər arasında həmrəyliyin artmasına əlavə stimul verməli idi. Hesab edirəm ki, bu məsələyə yenidən baxılmalı və mətbuata dövlət qayğısını kordinasiya edən qurumlar, istər KİVDF olsun, istərsə də Mətbuat Şurası öz siyasətlərini bu amili nəzərə alaraq həyata keçirməlidir”.

Şəymən

Şərq.- 2019.- 5 fevral.- S.11

(Davamı olacaq...)