Böyük Turan televiziyasının mərkəzi Azərbaycan ola bilər

Cahangir Məmmədli: "Əgər təklif irəli sürülübsə, deməli, bu yaxınlarda icra mexanizmlərinin hazırlanması mümkün olacaq"

Hikmət Babaoğlu: "Qlobal informasiya məkanında informasiya təhlükəsizliyinin qorunması xeyli dərəcədə aktualdır"

Eldəniz Vəliyev: "Böyük Turana aparan bu yolda maneələrimiz başadüşüləndir"

Anar İmanov: "Əminəm ki, nəticədə bu proyektlərdə iştirak edən bütün ölkələr böyük fayda görəcəklər"

Ötən gün media və informasiya üzrə məsul nazirlərin Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının toplantısı keçirilib. Tədbirdə çıxış edən Prezidentin ictimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi, professor Əli Həsənov bildirib ki, Azərbaycan Dövlət Televiziyası və İctimai Televiziyanın Türk Şurasına üzv dövlətlərdə yayımlanması məqsədəuyğun olardı: "Eyni zamanda, həmin dövlətlərin də dövlət və ictimai televiziyaları Azərbaycanda yayımlansın. Türk Şurasına üzv dövlətlərin aparıcı mətbuat orqanları, televiziyalar bir-birilə əlaqələr qurublar. Lakin təəssüf ki, Azərbaycan televiziyaları nə Qazaxıstanda, nə də Qırğızıstanda yayımlanır”. Ə.Həsənovun sözlərinə görə, 4 il öncə Astana görüşündə televiziya sahəsində vahid platformanın yaradılması və inkişaf etdirilməsi müzakirə olunub: "Təəssüf ki, bu, hələ də kağız üzərində qalır. Çünki vahid platforma əsasında yaradılacaq televiziyanın yerləşəcəyi yer və maliyyə məsələləri hələ də öz həllini tapmayıb”.

Prezidentin köməkçisi Türk Şurasına üzv dövlətlərin televiziyaları vasitəsilə Azərbaycan həqiqətlərinin türk dünyasına çatdırılmasının vacib olduğunu söyləyib:

"Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ kimi problemi, 1 milyondan artıq qaçqın və məcburi köçkünü var. Yaxşı olardı ki, Türk Şurasına üzv dövlətlər də televiziya vasitəsilə Azərbaycan həqiqətlərini türk qardaşlarımıza çatdırsın. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi regionun və dünyanın ən çətin həll olunan münaqişələrindən biridir. Burada işğalçı və işğala məruz qalan tərəf var, hər şey aydındır. Bizim türkdilli dövlətlərin informasiya dəstəyinə ehtiyacımız var. Çünki zaman-zaman ermənilər öz təbliğatlarını həyata keçiriblər”. Ə.Həsənov vurğulayıb ki, Türk Şurasına üzv dövlətlər arasında informasiya sahəsində inteqrasiyanın gücləndirilməsi labüddür: "Misal üçün, 2016-cı ilin aprel döyüşləri zamanı Azərbaycanın informasiya dəstəyinə ehtiyacı var idi. Ermənilərin təxribatları, onların bölgədə həyata keçirdiyi işğalçılıq siyasətləri, Azərbaycanın mədəni və dini obyektlərini dağıtmasının regionda və dünyada nümayiş etdirilməsinə ehtiyac yaranmışdı. Ona görə də hesab edirəm ki, Türk Şurasına üzv dövlətlər belə məqamlarda bir-birinə dəstək verməlidir”.

Prezidentin köməkçisi Əli Həsənovun təklifini "Şərq”ə dəyərləndirən BDU-nun professoru Cahangir Məmmədli bildirib ki, əgər təklif irəli sürülübsə, deməli, bu yaxınlarda icra mexanizmlərinin hazırlanması mümkün olacaq. Professorun sözlərinə görə, türk dövlətlərində televiziyalarımızın yayımlanmasını həyata keçirmək mütləqdir:

"5-6 il öncə Türkiyədəki "Türk Avaz” televiziyası ilə İctimai Televiziyanın əməkdaşlığı var idi. Hər iki televiziya birgə verilişlər təqdim edirdi. Həmin verilişlər türk dünyasına çıxırdı və buna görə də İctimai Televiziya fərqli formatdan istifadə edirdi. Lakin indi belə bir format yoxdur. Düzdür, hazırda İctimai Televiziyanın türk kanalları ilə əlaqələri var, amma münətəzm xarakter daşımır. Həqiqətən də Azərbaycan və İctimai Televiziya artıq yeni formatlara keçiblər. Onların proqram formatlarında yeni keyfiyyət müşahidə olunur. Azərbaycan Televiziyasında studiya dizaynından tutmuş, aparıcı manerasına qədər hər hansı proqrama yeni yanaşma tərzi, güclü tematika ortadadır. İctimai televiziyada da eyni vəziyyət var. Ortaya maraqlı formatlar çıxıb, yeni analitik proqramlar mövcuddur. Yəni hər iki televiziyanın türk dünyası efirinə çıxması çox vacibdir. Bunları alqışlayıram. Hər iki televiziyamızın Dağlıq Qarabağla bağlı maraqlı süjetləri, analitik proqramları yeni formatlarla ortaya çıxıb. Bunları türk dünyasına çatdırmaq vacibdir”.

"Yeni Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru, millət vəkili Hikmət Babaoğlu da "Şərq”ə bildirib ki, Türk Şurası türkdilli ölkələrin ümumi inteqrasiyasına, birliyinə və inkişafına dəstək vermək üçün yaradılmış siyasi birlikdir. Baş redaktorun sözlərinə görə, bu təşkilat xeyli sayda mühüm əhəmiyyətli struktur elementlərinə sahibdir:

"Hazırda olduqca mürəkkəb hesab edilən beynəlxalq şəraitdə Şuraya daxil olan dörd ölkənin ümumi maraqlarını təmin etməyin bir yolu da təşkilatın yaratdığı imkanlardan səmərəli istifadə etməkdən keçir. Bu kontekstdə qlobal informasiya məkanında informasiya təhlükəsizliyinin qorunması və informasiyadan yumşaq güc kimi milli maraqların təmin olunması üçün istifadə edilməsi xeyli dərəcədə aktualdır. İnformasiya təhlükəsizliyi həm də milli təhlükəsizliyin əsas komponentlərindən birinə çevrilib. Ona görə də Türk Şurasına üzv dövlətlərin qarşılıqlı şəkildə və intensiv informasiya mübadiləsi etməsi ümumi məqsədlər baxımından əlverişlidir. Çünki belə mübadilə həm Şura daxilində mədəni, humanitar və siyasi-iqtisadi inteqrasiyanı sürətləndirəcək, həm də qlobal informasiya təhdidlərinə qarşı effektiv immunitet yaradacaq. Bu mənada Azərbaycan Prezidentinin ictimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi, hörmətli Əli Həsənovun səsləndirdiyi fikirlər günün tələbi və çağrışıdır. Qarşılıqlı yayınlar vahid informasiya məkanı formalaşdırmaqla ümumi dil və mədəniyyət birliyinin möhkəmlənməsinə və sürətlənməsinə ciddi töhfələr verə bilər”.

"Axar.az” saytının baş redaktoru Anar Niftəliyev "Şərq”ə açıqlamasında vurğulayıb ki, bütün dövrlərdə Azərbaycan türk dünyasının ideoloji mərkəzi, düşünən beyni olub. Baş redaktorun sözlərinə görə, Prezidentin köməkçisi ortaq dil məsələsini də gündəmə gətirib:

"Hesab edirəm ki, tarix təkrarlanır. Bilirsiz ki, türk sufizminin əsasını da azərbaycanlılar qoyub, Turan ideyasının müəllifləri də bizik. Əli bəy Hüseynzadəni, Əhməd bəy Ağaoğlunu xatırlayaq. Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra bu istiqamətdə ideoloji zəmində atılan addımlar 100 il öncəki aydınlarımızın xoş niyyətlərinin daha üst formada təkrarıdır. Əlbəttə, türk dünyasının favoriti Türkiyədir. İdeya generatoru isə bizik və maraqlı məqam həm də odur ki, bu sahədə bütün addımların reallaşmasında artıq siyasi iradəni də Azərbaycan nümayiş etdirir. Qazaxıstanın, xüsusilə Nazarbayevin bu sahədə oynadığı rolu qətiyyən kiçiltmək niyyətində deyiləm, sadəcə, ümumi gedişatı bu cür görürəm”.

A.Niftəliyev hesab edir ki, növbəti ideyanın Azərbaycandan gəlməsi təsadüf yox, qanunauyğunluqdur: "Ümid edirəm ki, bu ideyaların reallaşmasında yenə də Bakı real addımlar atacaq. Necə ki, Türk PA-nın ofisi Bakıda yerləşir. Doğrudur, ortaq TV və dil ciddi müzakirə tələb edir, alimlər işləməlidir və uzun zamana ehtiyac var. Ancaq düşünürəm ki, Azərbaycan mərkəz-birləşdirici kimi tarixi rolunu, inşallah, bu işdə də reallaşdıracaq. Bu baxımdan ortaq televiziyanın və ortaq dillə bağlı şuranın da Bakıda qurulması və türk ölkələrindən gələn alimlərin burda birgə çalışması daha yaxşı olardı. Çünki ideologiya beşiyi də burdadır, dil mühafizəkarlığı da burada daha güclüdür. Yetər ki, türk ölkələri bu ideyanı dəstəkləsinlər”.

"Lent.az”ın redaktoru Səbinə Əvəzqızı da "Şərq”ə bildirib ki, Türkdilli Dövlətlərin televiziya sahəsində vahid platformasının olması çox uğurlu olardı:

"Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan insanı Rusiyada və ABŞ-da baş verənlər barədə daha tez məlumat əldə edir. Bunlar nəyin hesabınadır? Təbii ki, televiziyanın. Türkdilli dövlətlərdə baş verən hadisə, siyasi proses isə nədənsə bizə bir qədər gec gəlib çatır. Əgər bizim bir-birimizin dərdindən, problemindən xəbərimiz olmazsa, o zaman yardımımız, faydamız da ola bilməz. Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının yaradılmasındakı əsas məqsədə diqqət etsək, televiziya sahəsində vahid platformanın olmasının mütləq olduğunu görə bilərik. İnanıram ki, Qazaxıstanda və Qırğızıstanda Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən xeyli bixəbər insan tapmaq olar. Eləcə də bizdə də onların dərdindən, milli qayğılarından uzaq xeyli insan var. Nəzərə alsaq ki, hazırda bir çox müharibələr elə informasiya vasitəsilə aparılır, bunun önəmini daha yaxşı hiss edərik. Bu istəyin reallaşmasını, məncə, ölkədə böyük əksəriyyət dəstəkləyər. Problemlərin isə yalnız texniki xarakterli ola biləcəyini düşünürəm. O sahədə mütəxəssis olmadığım üçün problemi konkretləşdirə bilmərəm”.

"Redaktor.az” saytının rəhbəri, tanınmış jurnalist Eldəniz Vəliyev də qəzetimizə açıqlamasında Prezidentin köməkçisi, İctimai-Siyasi şöbənin müdiri Əli Həsənovun təklifini məmnunluqla qarşılayıb:

"Doğrudan da, Türk Şurasına üzv ölkələrin informasiya mübadiləsinə ciddi şəkildə ehtiyac var. Dağlıq Qarabağ boyda problemi olan Azərbaycanın ədalətli mövqeyinin geniş auditoriyada işığlandırılması təbii ki, təqdirəlayiq olardı. Eyni zamanda, digər türkdilli ölkələrin televiziyalarının Azərbaycanda yayımlanması, ölkələrin təbliği baxımından uğurlu addım olar. Bu, turizm də daxil olmaqla bir sıra sahələrdə canlanma yaradar. Belə olan təqdirdə, bu istək niyə reallaşmır? Fikrimcə, burada Rusiya faktoru böyük rol oynayır. Daha doğrusu, Rusiyadakı müəyyən dairələrin "əməyi” hiss olunur. Nəzərə alsaq ki, Qazaxıstanla Qırğızıstanda Rusiyanın nüfuz dairəsi yüksəkdir, o zaman reallığı hiss etmək olar. Vahid türk mediasının formalaşması kənar qüvvələrin planlarına uyğun deyil. Televiziyaların təbliğat baxımından gücünü nəzərə alsaq, vahid türk mediasının formalaşmasının nə qədər effektli olacağını indidən proqnozlaşdırmaq mümkündür. Böyük Turana aparan bu yolda maneələrimiz başadüşüləndir”.

"Milli.az” saytının baş redaktoru Anar İmanov da "Şərq”ə danışarkən bu məsələnin reallaşması üçün hər hansı problem görmədiyini deyib:

"Bunun üçün sadəcə ölkələrin istəyi lazımdır. Nəticədə hər bir ölkə qazanacaq və müsəlman ölkələri arasında olan əməkdaşlıq daha yüksək səviyyəyə, zirvəyə daşınacaq. Ölkələrarası, xalqlararası münasibətlər daha da güclənəcək. Bu məsələ reallaşandan sonra Azərbaycan haqda həqiqətlər daha da geniş şəkildə müsəlman dünyasına çatdırılacaq. Mədəniyyətimiz, tolerantlığımız və digər bir çox müsbət xüsusiyyətlərimiz haqda daha çox insan xəbərdar olacaq. Müsəlman dünyası Ermənistanın Azərbaycana qarşı aqressiyadan, Azərbaycan torpaqlarının işğalından daha çox bilgi əldə edəcək. Bu baxımdan hesab edirəm ki, cənab Əli Həsənovun təklifi artıq zamanın tələbidir. Müsəlman dünyası daha da güclənməli, ölkələr arasında əməkdaşlıq daha da genişlənməlidir. Əminəm ki, nəticədə bu proyektlərdə iştirak edən bütün ölkələr böyük fayda görəcəklər”.

(Davamı var..)

İsmayıl

Şərq $g 2019.- 9 may.- S.11.