Bir azdan insanlar çimərliklərə axın edəcəklər

"Bu vəziyyətdə sanitar normalara, karantin qaydalarına dəqiq riayət edilməlidir"

"Yoluxma sayının azalması nə qədər müsbət tendensiya olsa da, bu, pandemiyanın bitməsi demək deyil"

Bir neçə gündən sonra çimərliklər vətəndaşların istifadəsinə veriləcək. Epidemioloji vəziyyətdəki müsbət irəliləyişlər nəzərə alınaraq karantin rejiminə 31 may tarixindən etibarən tətbiq edilən yumşalmalar çimərlikləri də əhatə edəcək. Hazırda vətəndaşları ən çox sevindirən həm də budur. Ötən il insanlar dənizə həsrət qaldı. Çimərlik mövsümünə yalnız avqust ayında icazə verildi, bu isə yay fəslinin əslində sona çatması demək idi.

Təbii ki, qərarların verilməsində ölkədəki epidemioloji vəziyyət əsas alınır. Lakin vətəndaşlar da çimərliklərdən istifadə etmək istəklərində haqlı idilər. Orqanizmin immunitetinin möhkəmlənməsində dəniz, günəş əsas amillərdən olduğundan əhali dənizə can atırdı. Lakin həmin dövrdə yoluxma sayında azalmanın müşahidə edilməməsi, yoluxma təhlükəsinin daha real olduğu nəzərə alınaraq çimərlik mövsümünün vaxtında açılması məqbul hesab edilmədi. Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah qərarında əhalinin sağlamlığını düşündü. Bu il isə vəziyyət fərqlidir. Yoluxma sayı aşağıdır, sağalanların sayı yüksəkdir. Həmçinin ölkədə aparılan geniş vaksinasiya da vətəndaşların yoluxma təhlükəsindən sığortalanmasını təmin edir. Bütün bu amillər çimərlik mövsümünün bu yay daha tez açılmasına imkan verir. Bu barədə Operativ Qərargahın məlumatında bildirilir ki, 10 iyun tarixindən ölkə üzrə çimərliklərin fəaliyyətinə icazə veriləcək.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi Şahmar Mövsümov da bildirib ki, çimərliklər müvafiq qaydalara uyğun olaraq fəaliyyət göstərəcək:

“Bilirsiniz ki, ötən il çimərliklərdə müəyyən qaydalar tətbiq olunurdu. Həmin qaydalar bu il də tətbiq ediləcək”.

Vətəndaşlar çimərliklər barədə məlumatlı olmalıdır. Hər il çimərlik mövsümü açılmadan öncə Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi çimərliklərlə bağlı aparılmış monitorinqlərin nəticələrini açıqlayır. Bununla da əhaliyə hansı çimərliklərin istifadəyə yararlı, hansının yararsız olduğu barədə vətəndaşlara məlumat verilir. Bu, artıq ənənəvi hal alıb. Bu il də istisna deyil və Bakı, Abşeronda istifadəsinə icazə verilən çimərliklərin adları açıqlanıb. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Xəzər kompleks ekoloji monitorinq idarəsinin rəisi Nazim Mahmudov nazirliyin “Ekspert saatı” verilişində deyib ki, Azərbaycanda çimərliklərdə monitorinqlər davam etdirilir.

O bildirib ki, təmsil etdiyi nazirlik Səhiyyə Nazirliyinin Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi ilə birlikdə monitorinq aparır:

"Monitorinqlər hər 15 gündən bir davam etdiriləcək. Novxanı, Goradil, Sabunçu rayonunda Nardaran, eləcə də Zağulba çimərliyi bakterioloji baxımdan aparılan ilkin müayinələrin nəticəsinə görə əhalinin istifadəsi üçün yararlı hesab oluna bilər. Digər çimərliklərdə aparılan tədqiqatlar davam etdirilir. İyunun 15-nə qədər bütün nəticələr məlum olacaq”.

Bəs hansı çimərliklər istifadə üçün yararsızdır?

Çirklənmə ilə əlaqədar Bakı və Bakıətrafı ərazilərdə dörd çimərliyin fəaliyyətinə icazə verilmir. Bunu Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin "Ekspert saatı" verilişində Səhiyyə Nazirliyinin Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin şöbə müdiri Ziyəddin Kazımov deyib.

O bildirib ki, may ayından etibarən çimərliklərdə monitorinqlərə başlanılıb:

"Yaxın iki həftə ərzində ilkin nəticələrin açıqlanması planlaşdırılır. Hazırda çirklənməyə məruz qaldığından Qaradağ rayonunda Sahil, Səbail rayonunda Şıx, Suraxanı rayonunda Hövsan, Xəzər rayonunda isə Türkan çimərliyində insanların çimməsinə müvəqqəti qadağa qoyulub. Monitorinqlər kompleks keçirilir. Biz hazırda dəniz suyunda fiziki-kimyəvi göstəricilər, taksikoloji göstəricilər və qum örtüyündə yoluxucu xəstəliklərin olub-olmadığını analiz edirik". Əhali üçün təmiz çimərlik! Məlumdur ki, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti, İDEA (“Ətraf mühitin mühafizəsi naminə beynəlxalq dialoq") İctimai Birliyinin sədri Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə sahilboyu ərazilərdə hər il təmizlik işləri aparılır. Neçə illərdir ki, bu aksiya davam edir və könüllülərdən ibarət qruplar sahil zolağında təmizlik aparılmasında iştirak edirlər. Ətraf mühitin mühafizəsi, insanların sağlam təbii mühitdə yaşaması və təbii sərvətlərdən xalqımızın rifahının yaxşılaşdırılması naminə istifadə edilməsi respublikada aparılan sosial-iqtisadi islahatların tərkib hissəsindən biridir. Və İDEA-da bu istiqamətdə səmərəli fəaliyyətini davam etdirir.

Bundan başqa ölkəmizdə “Xəzər günü” də hər il xüsusi qeyd edilir və həmin gün Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin təşkilatçılığı, ictimai qurumların iştirakı ilə Azərbaycanda sahilboyu ərazilərin təmizlənməsi həyata keçirilir.

Pandemiya şəraiti, yoluxma təhlükəsini nəzərə alsaq, çimərlik ərazilərin sanitar normalara uyğun olması əsas şərtdir. Bu məqsədlə hazırda çimərlik ərazilərində təmizlik işləri sürətlə davam edir, bəzi ərazilərdə işlər artıq başa çatıb.

Bu barədə “ARB Xəbər”in paytaxt çimərliklərinin birində hazırladığı reportajda qeyd edilir. Məlumata görə, çimərliklər yeni mövsümə tam hazır vəziyyətə gətirilib.

Bildirilir ki, təmizlik işləri ilə yanaşı Səhiyyə Nazirliyinin əməkdaşları da dəniz suyunun yararlı olub-olmamasını yoxlamaq məqsədi ilə nümunələri götürərək, müayinə üçün laboratoriyaya göndərəcəklər. Bu mövsümdə daha da ehtiyatlı olmalıyıq.

Həkim-infeksionist Mərdan Əliyev “Şərq”ə açıqlamasında çimərlik mövsümünün açılmasının müsbət əhəmiyyətinə toxundu:

- Məlumdur ki, vitamin D insan orqanizmi üçün vacib olan bioloji aktiv maddədir. Hansı ki, orqanizm onu məhz günəşin ultrabənövşəyi şüalarının dəriyə nüfuz etməsiylə depolayır. Əlbəttə, D vitamini ilə zəngin müxtəlif qida məhsulları da var. Amma əsas ultrabənövşəyi şüalardır, dəniz havası, dəniz suyudur. Xüsusilə hazırkı pandemiya dövründə, baxmayaraq ki, yoluxma sayı azalıb, pandemiyada sönmə prosesi izlənilir, orqanizmin immunsisteminin möhkəmlənməsi vacibdir. Biz gördük ki, immunsistemi güclü olanlar koronavirusa daha tez qalib gəlirdilər, xəstəliyi yüngül keçirirdilər. Orqanizmdə vitamin D aşağı səviyyədədirsə, xəstəliyi ağır keçirir insan. Vitamin D nədir? Uşaqlar üçün boy artımı, sümük möhkəmliyi, raxitliyə qarşı güclü qalxan, əzələ tonusunun qaydasında olması, bütün əhali qrupları üçün ümumilikdə immunsistemin məhkəmliyi, qalxanabənzər vəzin normal fəaliyyəti, normal qan dövranı, arterial təzyiq, ürək döyüntüsü... Ötən il vətəndaşlarımız günəş şüası, dəniz havası almaq üstünlüyündən məlum səbəblərdən məhrum qaldılar. Amma indi çimərlik mövsümü vaxtında açılırsa, buna əlbəttə, ancaq sevinmək olar.

M.Əliyev qeyd etdi ki, insanlar çimərliklərə axın edəcək. Bu vəziyyətdə sanitar normalara, karantin qaydalarına daha dəqiq riayət edilməsi vacibdir:

- Vətəndaşlardan tələb olunan sosial məsafəni gözləməkdir. Çünki açıq havada tibbi maska şərti onsuz da ləğv edilib, ləğv edilməsəydi belə, dəniz sahilində, çimərlikdə tibbi maskadan istifadə şərti absurd görünərdi. Vətəndaşlara tövsiyəm budur ki, təhlükəsizliklərini təmin etmək üçün sosial məsafəyə mümkün qədər riayət etsinlər. Digər şəxslərlə yaxın məsafədə əyləşməsinlər, ünsiyyətə meyl etməsinlər. Ətrafdakı insanlardan mümkün qədər izolyasiya olsunlar. Çimərlikdə qapalı əraziyə daxil olurlarsa, deyək ki, kafe və ya restorana, yuyunma otaqlarına və s. tibbi maskalardan istifadə etsinlər. Arxayınlaşmasınlar ki, açıq havada tibbi maska tələbi yoxdursa, deməli, təhlükə də yoxdur. Təhlükə hələ də var. Pandemiya bitməyib. Yoluxma sayının azalması nə qədər müsbət tendensiya olsa da, bu, pandemiyanın bitməsi demək deyil. Həkim qeyd etdi ki, koronavirus hava-damcı yoluyla insandan-insana keçir. Dəniz suyunun koronavirusa yoluxdurma qabiliyyəti yoxdur. Dəniz suyunda yalnız bağırsaq çöpləri, başqa bakteriyaların olması mümkündür, lakin artıq bildirildiyi kimi istifadəyə yararlı çimərliklərin adları açıqlanıb. Vətəndaşlar yaxşı olar ki, istifadəsinə icazə verilən çimərliklərə getsinlər. Xüsusi portal yenə aktiv olacaqmı? Xatırladaq ki, ötən il çimərlik mövsümü açılarkən “çimerlik.az” portalı fəaliyyət göstərirdi. Portalın yaradılmasında məqsəd çimərliklərə üz tutanların sayının tənzimlənməsi idi. Vətəndaşlar çimərliyə gəlməzdən əvvəl portala daxil olub sıxlıqla bağlı vəziyyəti öyrənə bilir və sıxlığın az olduğu çimərlikləri seçmək imkanı yaranırdı. Bəzi vaxtlar çimərliklərdə sıxlıq yaransa da, ümumi vəziyyət qənaətbəxş hesab edilirdi. Bu mövsümdə də “çimerlik.az” portalının aktivləşəcəyi gözlənilir. Əlaqədar qurumlardan verilən məlumatlarda bildirilir ki, çimərliklərdəki vəziyyət təhlil edilir, həmin ərazilərdə infrastrukturun yaxşılaşdırılması, mövcud vəziyyətin daha da ürəkaçan olması istiqamətində addımlar atılır. Hər bir çimərlikdə ən ümdə məsələ mövcud epidemioloji vəziyyətə uyğun olaraq sosial məsafənin gözlənilməsi, həmin ərazinin dezinfeksiyaedici məhlullarla təmin edilməsidir. Bununla yanaşı, çimərlik ərazisində xüsusi maarifləndirici lövhələr qoyulmalıdır. Lövhələrdə çimərlik ərazilərində əməl edilməsi vacib olan qaydalar öz əksini tapmalı, sosial məsafənin qorunmasını təmin etmək üçün əhalinin istirahət etdiyi yerlər xüsusi nişanlarla ayrılmalıdır. Eyni zamanda, tələb olunan qaydalara əməl edilməsi səsgücləndiricilər vasitəsilə istirahətə gələn vətəndaşların diqqətinə mütəmadi olaraq çatdırılmalıdır. Çimərlikdə, ailə üzvləri istisna olmaqla, insanlar arasındakı məsafə 2 m, çətirlərin oxları arasındakı minimal məsafə 4 m olmalıdır. Qapalı yerlərdə tibbi maskalardan istifadə vacibdir. Bu qaydalara əməl edilərsə, çimərlik mövsümündən yoluxaraq deyil, orqanizmi gücləndirərək çıxa bilərik.

Məlahət Rzayeva

Şərq.- 2021.- 3 iyun.- S.11.