"Mirpaşa Mehdi oğlu": İstedad ona qanla canla ötürülmüşdü

Get, get, məsləhətçim, get, bundan sonra,

bizim aramızda bir uçurum var.

Rahibin yanına gedirəm indi,

Əgər tapılmasa bu dərdə dərman,

Ölməyə cürətim çatar o zaman!..

1937-ci il... Azərbaycan səhnəsindən Cülyettanın səsi gəlir. Titrək, kövrək, həm də əzmkar bir səs. Səsin sahibi Barat Şəkinskayadır. “Azərbaycanın Cülyettası” adına layiq görülmüş sevimli Barat xanım!..

1970-ci il. Azərbaycan səhnəsində dahi Cavidin “Xəyyam”ıdı. Mehdi Məmmədovun səsi silkələyir “Azdrama”nı:

- Gəldin də, niçin bəmpə buludlar kimi axdın, Bilməm, niyə getdin, niyə döndün, niyə baxdın? Şimşək kibi çaxdın da, niçin könlümü yaxdın, Gəl, gəl, olayım səndəki hər cilvəyə qurban. Bilməm, niyə getdin, niyə döndün, niyə baxdın?!.

Aktyor, pedaqoq, teatr rejissoru, sənətşünaslıq doktoru, professor, Xalq artisti (Azərbaycan, sonra da SSRİ), Dövlət mükafatı laureatı Mehdi Məmmədov!

Pyesin hazırlanmasında bir başqa isim də var. Tamaşanın bədii tərtibatı, eskizlərin müəllifi Elçin Məmmədovdur. 1970-ci ildir. Elçin 24 yaşındadı. Biz - sıravi tamaşaçı hələ onu yaxşı tanımırıq. Rəssamdır, kimin övladıdır, bunu da bilmirik. Ötən əsrin 70-ci illərinin uşaqları nə Barat xanımı səhnədə görüb, nə “Xəyyam”ı. Bizim üçün Barat xanım filmlərdədir; “O olmasın, bu olsun”da Sənəm, “Görüş” filmindəki Şövkət, bir qədər sonralar “Onun bəlalı sevgisi”ndə nənə obrazı: “Yükü hər kipriyimin bir buludun leysanı, gözlərimi yumsam əgər sel-su tutar dünyanı...” Mehdi Məmmədovu isə ancaq “Onu bağışlamaq olarmı” filmində görürük. Hərdən də Azərbaycan Dövlət Televiziyasında aparıcı olduğu ədəbi verilişdə... (verilişin adı da yadımda qalmayıb - M.R.)

Elçin Məmmədovsa o zaman hələ adını, soyadını doğru-düzgün bilmədiyimiz Mirpaşadı. “Yeddi oğul...” arasında ən çox sevilən Mirpaşa! Mirpaşanı niyə daha çox sevirdi o illərin uşaqları, yeniyetmələri? Çünki dəli-dolu idi, dəliqanlı, cüssəli, qüvvətli, “düşmənə” aman verməyən. Danışığı, hərəkətləri də xoşumuza gəlirdi. “Deyəsən, bu gecə Əzrayıl Peykanlı camaatını kisəsinə doldurub aparıb. Bəlkə bir-iki güllə boşaldım?” deyib tüfəngi çiynindən həmən aşıran Mirpaşa. Kələntər dayını da tüfənglə qorxudur: “İndi yadına salaram...” deyib tüfəngin tətiyini çəkmək istəyir. “Ölülər” tamaşasını hazırlayan Qasıma “ə, Peykannının mollasını da sal ora”, deyən kimi komsomolçular əl-ayağa düşür: “neynəmisən ə, mollaya?!” . Çünki Mirpaşaya “bel bağlamaq” olmaz. Harda gördü, harda tutdu, vurasıdı.

Mirpaşadan sonra Elçin Məmmədov “Dədə Qorqud”da daha bir parlaq obraz yaratdı – Qaraca çoban. Başqa rolları da var Elçin Məmmədovun. Amma o, rəssam idi. Həm də tərtibatçı. Bilənlər bilir, bilməyənlər üçün, bəlkə də onun şəxsi kimliyinin fərqinə varmayanlar üçün xatırladıram. Elçin Məmmədov Barat xanımla Mehdi Məmmədovun övladıdır. Onun təpədən dırnağa qədər istedad olmasının səbəbi məlumdur, məncə. İki dahi sənətkarın ailəsində doğulan başqa cür olmaq şansı var ki?!. Əlbəttə, sənətlə nəfəs alacaqdı, özünü sənətə həsr edəcəkdi, əsərlər ərsəyə gətirəcəkdi. O da ərsəyə gətirdi: Unudulmayacaq obrazlar, yaddaqalan rollar, göz və könül oxşayan rəsm əsərləri, tərtibatlar, dekorasiyalar, eskizlər... Elçin Məmmədov atası Mehdi Məmmədovun quruluşunda “İblis” (Hüseyn Cavid) tamaşasına verdiyi tərtibata görə 1984-cü ildə Azərbaycan Dövlət Mükafatı laureatı, 1991-ci ildə Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına, 1999, 2001-ci illərdə isə Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının "Qızıl Dərviş" mükafatına layiq görülüb.

Niyə, hardan yada düşdü Elçin Məmmədov?.. Yaddan çıxacaq obraz deyil çünki Mirpaşa. Hər dəfə “Yeddi oğul istərəm” nümayiş olunanda bu obrazın koloritinə heyran qalırsan.

Düzünü deyəcəm, Səməd Vurğunun “Komsomol poeması”nda Mirpaşa obrazı necədir, bilmirəm. Poemanı tam oxumamışam. Universitetdə Müasir Azərbaycan ədəbiyyatını tədris edən Abdulla müəllim Gəray bəy obrazına diqqət yetirməyimizi istəyirdi. Gəray bəyin çay kənarında düşüncələrə dalması hissəsini oxumuşdum. Mirpaşanı isə biz filmdən sevirik. Ağlımızın başımıza gəldiyi vaxtlarda bildik ki, Mirpaşa – Elçin Məmmədov Barat xanımla Mehdi Məmmədovun övladıdır. Və ona bir də bu yöndən marağımız artdı. Şəxsən öz adıma deyirəm.

...Uzun müddətdir, Elçin Məmmədov barədə yazmaq, xatirəsini yad etmək fikrim vardı. Çox uzun çəkdi, amma. Çox axtarası oldum, ailə üzvlərini. Sağ olsun, həmkar dostlarım. Müxtəlif istiqamətlərə yönləndirdilər. İllər əvvəl Barat xanımın qonağı olmuşdum. Müsahibə almışdım bu gözəl xanımdan, istedadlı aktrisamızdan. Mənzili Azadlıq prospektindəki binalardan birində idi. Necə mehriban qadın idi!.. yadıma gəlir ki, o zaman Elçin də evdə idi, hazırlaşıb çıxırdı evdən. Barat xanım xüsusi bir nəvazişlə “yemək ye, sonra get...” demişdi. O isə “tələsirəm”, deyib çıxmışdı evdən. Barat xanım sonra məni “yaxaladı”: “Nahar etməsən, səni buraxan deyiləm. Dovğa bişirmişəm, ələ düşən deyil ha! Gəncə dovğasıdı”. Maraqlı, şirin söhbət etmişdik onunla. Sonra Solmaz xanım gəldi. Solmaz Həmzəyeva – Barat xanımın ilki. Yeri gəlmişkən, Elçin Məmmədovun ailə üzvlərini axtaranda, məni həm də Solmaz xanıma yönləndirdilər. “Solmaz xanım tapacaq, ona zəng elə”, dedilər. Belə də oldu. Solmaz xanım:

- Qızım, mənim 92 yaşım var. Unuduram çox şeyləri. Həm də mən indiyədək çox müsahibə vermişəm. Elçinin övladıyla danışsan yaxşıdı.

Sonra da qızı - Barat xanımın qız nəvəsi Afət xanımı axtarışlara qoşdu:

- Afa sənə kömək edər. Mehdiyə xəbər edər ki, onu axtarırsız.

Amma Mehdi müəllimlə əlaqə heç cür alınmadı. Solmaz xanım da təşvişə düşdü:

- Mən sənə necə kömək edim?! Sən bu qədər əziyyət çəkirsən. Biz kolleqayıq... Görüm, necə kömək edə bilirəm... (Solmaz xanım Həmzəyeva 50 ilə yaxın Azərbaycan Dövlət Televiziyasında rejissor işləyib – M.R.)

Məlum oldu ki, Elçin Məmmədovun digər oğlu Kərim Polşada yaşayır. Solmaz xanım Afət xanımın onu xəbərdar edəcəyini dedi. Artıq Afət xanımla əlaqə saxlamağa başladım. Kərim bəydən də xəbər çıxmayanda, son ümid yerim – Afət xanıma üz tutmalı oldum. “Siz danışın Elçin barədə”, rica etdim. Əslində istiqaməti Solmaz xanım göstərmişdi; Elçinlə Afət bacı-qardaş kimi olublar, çox yaxın dost idilər”, demişdi.

Beləcə, Afət xanım Mustafayeva Elçin Məmmədovu xarakterizə edəsi oldu. Bunu da deyim, Afət xanım musiqiçidir – pianoçu. Milli Konservatoriyada dərs deyir.

- Elçin fenomen idi. Güclü zəkası, yaddaşı vardı. Hansı sahəyə üz tutsaydı, orda müvəffəqiyyət qazanacaqdı. Hansı sahədə olubsa, orda seçilib, tanınıb, məşhurlaşıb. Aktyor kimi də istedadlıdır, rəssam kimi də, bədii tərtibatçı kimi də. Elçin xarici dilləri su kimi öyrənirdi. Bir ay getsin qalsın İtaliyada, italyan dilini əzbər biləcəkdi. Dil öyrənmə qabiliyyəti yüksək idi. Yanımcıl, xeyirxah idi. Mehriban idi... Əsl insana xas hansı keyfiyyətlər varsa, onların hamısı Elçində birləşmişdi.

- Gəl də olmasın, kimin övladıdır?!.

- Bəli. İstedad ona qanla canla ötürülmüşdü. Nənə, məlum məsələdi. (Afət xanım, “nənə” deyəndə bilin ki, Barat xanımdan danışır – M.R.) Dyadya Mehdi (görkəmli sənətkar Mehdi Məmmədov. Afət xanım elə şirin “dyadya Mehdi” deyirdi ki, belə də saxladım danışığını – M.R. ) də ki bir başqa fenomen. Necə nitqi vardı onun, səsi necə gur idi, özü də cəlbedici idi. Heç görməmişdim, gülsün, zarafat eləsin. Həmişə ciddi. Elçinə zəng edirdi, mən də nənəgildə olurdum adətən, atası zəng edəndə Elçin də ciddi görkəm alırdı. Biz sonra onun danışığını kopyalayırdıq, gülüşürdük.

- Sizdə də artistlik var, deməli.

- Hə, heç deməyin... Mənə də nənədən, babamdan keçib.

(Qeyd edim ki, Afət xanımın babası, aktyor və rejissor, Xalq artisti Miribrahim Həmzəyevdir. Vaxtilə Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının direktoru olub).

Afət xanım davam edir:

- Elçini hamı çox istəyirdi. Ailə üzvləri öz yerində, dostları, tanışları da onu çox istəyirdi. Qardaşları da onu çox istəyirdi. Çingiz xüsusilə. Elə bil ki, atası Mehdi deyil, Elçin idi. Hər bir məsələdə Elçinlə məsləhətləşirdi. Elçin Çingiz üçün kumir idi. Təsəvvür edin, Çingiz oğlunun adını Elçin qoydu. ...Azər Paşa Nemətovla yaxın dost idilər, Fərhad Xəlilov, Nüsrət Hacıyev... Elçinlə bir çevrədə olan adamlardı. Ona hər şeyi bilən, hər məsələdən başı çıxan, erudit bir şəxs kimi baxırdılar. Elçin, həqiqətən də, yüksək intellekt sahibi idi. Çoxlarının mütaliə etmədiyi kitabları ilk o mütaliə edərdi. Hər hansı bir məsələni elə dəqiq, əsaslı şəkildə izah edirdi ki, hamı başa düşürdü. Ondan məsləhət alırdılar. Sadə dillə danışırdı, amma cəlb edə bilirdi. Mən çox məsələlərdə ondan nümunə götürürdüm. O hansı kitabı oxuyurdusa, mən də o kitabı oxuyurdum. Mənim zövqüm də Elçinlə formalaşıb, Latın Amerikan ədəbiyyatına sevgim də. Sizə deyim ki, nənə də mütaliəni çox sevirdi. Özü də müasir yazıçıları oxuyurdu. Bəzi insanlar kimi yalnız klassik ədəbiyyatla kifayətlənib qalmamışdı. O illər üçün nadir tapılan “İnostrannaya literatura” jurnalını yazdırmışdı. Bu, bilirsiz, Mərkəzi Komitənin icazəsiylə Bakıya gələn jurnalı idi. Nənə də ona abunə olmuşdu. Jurnalda hələ sovetlərdə nəşr edilməmiş, amma tərcümə olunmuş əsərlər verilirdi. Nənə onlara maraq göstərirdi. Biz birlikdə o əsərləri müzakirə edirdik. Baxmayaraq ki, nənənin gözlərində problem vardı...

- Yadıma düşdü, axı Barat xanım demişdi, gözünün biri şüşədir. Səhnədə projektor partlayanda gözü yanıbmış...

- Bəli. Nənədə qluokoma xəstəliyi idi. Bu xəstəlik başqa sənətkarlarımızı kor edib. Nüsrət Fətullayev (mərhum aktrisa Vəfa Fətullayevanın atası ), Nəcibə xanım Məlikova... Nənədə şükür ki, o dərəcədə korluğa səbəb olmadı. Gözündə problem yarananda Elçin onu Odessaya apardı. Odessada Filatovskaya xəstəxanasında məşhur göz həkimi vardı. Nənənin qohumları da Odessada yaşayırdı - Tağıbəyovlar. (Zəruri xatırlatma: Barat xanım Şuşada doğulub, bəy nəslindəndir - M.R.) İndi görün, Odessada nə baş verib. (Afət xanım şirin xatirələri xüsusi həvəslə danışmağa başladı).

- Elçin aparır nənəni Odessaya, orada həkimlər baxır, deyirlər, əməliyyat lazımdı. Bir həftə müalicə olacaq, əməliyyata hazırlayacağıq. Nənə də deyib, “yaxşı, yaxşı, razıyam”. Artistdi axı!... Sonra Elçinə təkid edib ki, Bakıya qayıtsın: “neyçün qalırsan burda bir həftə? Qayıt Bakıya, Afəti göndər”. Elçin də razılaşır, qayıdır. Mən getdim Odessaya. Məsələdən də xəbərim yox. Nənə dedi, hər şey yaxşıdı, çıxın gəzin, istirahət edin. Bir neçə gündən sonra qayıtdıq Bakıya. Elçin soruşdu, bəs əməliyyat? Nənə dedi ki, əməliyyat lazım olmadı. Demə, əməliyyatdan qorxub, qaçıb gəlib ordan. Biz də bilmirik. Üstündən az keçmiş nənənin ağrıları, sancıları başladı. Həm də necə! Evə getmişdim, içəri girəndə ətrafa baxdım, çaşdım. Nənənin fincanı masanın üstündə, ev xalatı bir tərəfdə, başmaqlar o biri tərəfdə... Nənəm heç vaxt belə etməzdi. O, çox təmizkar, səliqəli idi, hətta vasvası. Görün, necə ağrıları olub ki, evi belə səliqəsiz qoyub çıxıb. Elçin onu, demək olar qamarlayıb həkimə çatdırmışdı. Beləcə, bir gözünü əməliyyat edəsi oldular, süni göz qoyuldu. Nənə yenə zarafatından qalmırdı, bir də görürdük çıxarıb “şüşə gözü”nü qoyub masanın üstünə, gülür... Elçin də zarafatcıl idi. Bu xüsusiyyəti 100 faiz ona anasından keçmişdi. Çox pozitiv, həyatsevər idi Elçin...

- Afət xanım, necə oldu ki, Elçini Mirpaşa obrazına çəkdilər?

- Bilmirəm, bu barədə məlumatsızam. Onu deyə bilərəm ki, Elçin Mehdi Məmmədovun, Barat xanımın oğlu idi. Çevrəsi incəsənət adamları idi. Yəqin Tofiq Tağızadə əmin olub ki, Elçin bu obrazı oynaya biləcək. Onun fakturası bu rola uyğun gəlirdi. Siz diqqət etmisiniz, Mirpaşa həmin filmdə sanki əsas obrazdır. Nə qədər ki o sağdı, hadisələr onun ətrafında cərəyan edir. Filmdə nəşə, gülüş, sərbəstlik var. Elə ki Mirpaşa öldürülür, filmdə gərginlik başlayır. İtkilər bir-birini əvəzləyir. Mirpaşa o nəşəni də özüylə aparır.

("Yeddi oğul..."da diqqət çəkən bir məqam da var. Filmin sonunda Bəxtiyar artıq həyatda olmayan 6 nəfərin komsomol biletlərini bir-bir açır. İki bilet xüsusidi. Biri Cəlalındı, atasının adı qrafası boşdu. Heç nə yazılmayıb. Cəlal bəy oğlu idi. Demək, imtina edib atasından. Biri də Mirpaşanın biletidi. Belə yazılıb: Mirpaşa Mehdi oğlu. Elçin özü istəmişdi bunu, yoxsa rejissor tapıntısı idi, bilmirəm. Amma bütün hallarda Mirpaşa - Elçin atasının oğlu idi!)

- Onun “ə, vələdüzna!” deməyi yadınızdadı?

- Təbii. Molla da arxaya dönəndə

- Ə, nə oldu, niyə dayandın?

Molla: - çağırdın, dayandım də.

Mirpaşa: - Vələdüznadı adun?..

Afət xanım davam edir:

- Ən çox xoşuma gələn səhnədi. Hələ səhnə hazırlayan Qasıma dedikləri: - Bu saat Gəray bəy oturub Qançanağında, deyir, hanı o kor Mədətin oğlu uzundraz Qasım, gəlsin tamaşa göstərsin, ə, sizin tayfa nə həyasız tayfa olurmuş... Elçin dolu bədənli idi. Amma çox çevik idi. Toylarda elə qəşəng rəqs edirdi ki. Hamı heyran qalırdı. “Kinoproba”larda olanda deyərmişlər “gül də”, görək necə görünürsən. Deyirdi ki, boş-boşuna necə gülüm. Bir lətifə danışın, gülüm. Lətifə danışırlar, gülməyi yenə gəlmir. Sonra deyir, indi gəlin mən sizə lətifə danışım, o danışır, hamı uğunur gülməkdən. Elçin belə idi...

- Solmaz xanım dedi ki, siz dost olmusunuz...

- Bəli. Aramızda 7 yaş fərq vardı. Əslində, o, mənim dayımdı. Amma biz dost idik. Tez-tez emalatxanasına gedirdim. Təmizləyirdim. Bilirsiz də, rəssamlar bir az səliqəsiz olurlar. Hər tərəfdə rənglər, boyalar, rəsmlər, tamamlanmış, tamamlanmamış... Təmizləyirdim, görürdüm, boya qabıdı, boşalıb, atmaq istəyirdim, qışqırırdı ki, dəymə, neynirsən, atma onu. Deyirdim, bu boşdu axı. Deyirdi, yox, boş deyil, dibində qalıb, istifadə edəcəm. Bayaq Elçinin dil öyrənmə qabiliyyətinin yüksək olduğunu dedim. 1990-cı illərin əvvəlləri idi. O zamanlar, bilirsiniz, xarici şirkətlər Azərbaycana gəlməyə başlamışdı. Bp, “Amoko”... Elçin Böyük Britaniya səfiri ilə dost idi, ABŞ səfiri ilə dost idi. Bir dəfə mən emalatxanada olanda Bp-dən zəng etmişdilər, Elçin onlarla ingilis dilində danışmağa başladı. Mən təəccüb etdim ki, sən ingilis dilini hardan bilirsən? Dedi, burda nə var ki, təəccüblü! Elçin Bp-nin bukletlərini, plakatlarını da tərtib edirdi. Kitablara dizayn verirdi. Onu bu sahədə tanıyırdılar və işlərini bəyənirdilər. Bir müddət mən “Azərdəmiryolbank”da işlədim. Bankların illik hesabatları olur. Təklif etdim ki, hesabatın tərtibatını Elçin eləsin. Çox gözəl alınmışdı. Hətta Beynəlxalq Bankdan zəng vurub bəyəndiklərini demişdilər. Sonra bank təqvim nəşr etdi. Birində rəssam Rasim Babayevin əsərlərinə yer verdik. İkinci təqvim nəşrə hazırlananda təklif etdim ki, bu dəfə Elçinin rəsmləri olsun. Onun Şəki dağları seriyasından rəsmləri vardı. Bankın müdürü Rəhman müəllim də şəkilidir. Təqvimdə Elçinin Şəki silsiləsindən əsərləri verildi.

- Elçin Məmmədov İncəsənət İnstitutunda təhsil alıb?

- Elçin uşaq vaxtı çox dəcəl olub. 2-3 məktəb dəyişib. Ə.Əzimzadə adına rəssamlıq məktəbini bitirib. Sənətşünas Nəcəfzadə bir dəfə nənəylə küçədə rastlaşıb, nənə soruşub ki, Elçin necədi? Deyib, hərdən o danışanda istəyirəm onu öz yerimə əyləşdirim, özüm keçib onun yerində əyləşim. Yəni Elçin uşaq yaşlarından özünü təsdiq edən olmuşdu. Sonra gedib Moskvaya, 1 il orda təhsil alıb. Amma akademik təhsil almayıb. Qayıdıb Bakıya ki, daha bəsdi, oxudum. Sənədlərini verib İncəsənət İnstitutunun rəssamlıq fakültəsinə, qəbul olunub. Amma atasının xəbəri olmayıb ki, oğlu instituta sənəd verib. Təsəvvür edin, “dyadya” Mehdi İncəsənət İnstitutunun (hazırda Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti) rejissorluq kafedrasının müdiridi, amma bilmir ki, oğlu bu instituta qəbul olunub. Bu, bilirsiz, nədən irəli gəlirdi? Nə nənəm, nə də “dyadya” Mehdi qohumbazlıq, tanışlıqla kimisə harasa düzəltməyi qəbul etmirdilər. Ümumiyyətlə, bizim ailədə belə şey olmayıb. Kiməsə görə zəng etsinlər, nəsə xahiş etsinlər. İstedadın varsa, özünə yol aç, "bacarığın varsa, irəlilə", prinsipi ilə hərəkət edirdilər. Hətta təsəvvür edin, mən Bülbül adına musiqi məktəbini bitirib konservatoriyaya daxil olanda istəyirdim Elmira Nəzərovanın sinfində oxuyum, amma bunun üçün ərizə yazmalıydım, bilməmişəm. Zivər xanım Əliyevanın sinfinə düşdüm. Nənəyə dedim, nə olar, zəng elə, Soltan Hacıbəyova – o, konservatoriyanın rektoru idi, de, məni keçirsinlər Elmira müəllimənin sinfinə, nənə qəti razı olmadı zəng etməyə ki, bunu edə bilməz.

- Elçinin şəxsi ailəsi barədə nə deyəcəksiz?

- Elçin tez evləndi. Hardasa 22-23 yaşı vardı. Seçdiyi xanım da musiqiçi idi. Yenə də nə anası, nə atası onun seçiminə qarışmadılar, müdaxilə etmədilər. Artıq bilirsiniz ki, 2 övladı var. Birinə atasının adını qoymuşdu – Mehdi, birinə də nənə öz babasının adını qoydu – Kərim. Bunu da nənədən öz anası xahiş etmişdi. Kərim doğulana yaxın deyibmiş nənəyə ki, oğlan olsa, babanın adını qoyarsan... Heyif, Elçin, çox yaşamadı. Ölümü qəfil oldu. 2001-ci il fevralın 18-də vəfat etdi. Ürəyindən... Bəlkə də qəfil sayılmamalıdı. Çünki 38 yaşı olanda 2-3 gün yata bilməyib, narahatlıq keçirib. Durub gedib poliklinikaya. Məlum olub ki, demə, geniş infarkt keçirib. Elçin o qədər qabiliyyətli idi ki, həkim də olsaydı, yüksək mütəxəssis olacaqdı. Hərtərəfli insan idi. Nə yaxşı ki, nəvələrini gördü. Çox qayğıkeş idi. Oğlu Kərimi Elçin özü apardı Polşaya. Kərim Qdansk şəhərində Rəssamlıq Akademiyasına daxil oldu. Mehdi də baxmayaraq ki, proqramçı ixtisası üzrə çalışır, onun da incəsənətə meyli var. Konservatoriyada nəfəs alətləri üzrə də təhsil alıb. Bir neçə il əvvəl məlum oldu ki, rəsm də çəkir. Mənim bəxtim həm də onda gətirib ki, Elçinin ömrünün son 2 ilində onunla daha çox ünsiyyətdə oldum. Aramızda 7 yaş fərq vardı, amma doğum günlərimiz arasında cəmi 1 gün. Mən mayın 28-i doğulmuşam, Elçin mayın 29-u. Nənəm ad günlərimizi eyni vaxtda keçirirdi. Nənəm hamımızı çox istəyirdi, amma Elçinin yeri başqaydı. Nəvələrindən də Kərim nənənin sevimlisi idi... Ümumiyyətlə, ailəmiz həmişə mehriban olub. Rövşanə xanım da əzizimizdir, Fərhad Bədəlbəyli də. Həmişə, ailə məclislərində bir yerdə olurduq, indi də bu ənənə davam edir (Rövşanə xanım Barat xanımla görkəmli incəsənət xadimi Şəmsi Bədəlbəylinin övladıdır. Hazırda ABŞ-də yaşayır - M.R). Mən çox xoşbəxtəm ki, belə bir ailədə, belə bir mehriban ortamda böyümüşəm və yaşayıram. Həmişə də fəxrlə deyirəm ki, 3 babam var, üçü də xalq artistidi!

- Afət xanım, sizə təşəkkür edirəm, ailəniz, xüsusən də Elçin Məmmədov – sevimli Mirpaşamız haqqında danışdığınız üçün. Siz İstiqlal tarixində doğulmusunuz, Elçin də bir gün sonra, İstiqlalın ertəsi günü. Sizə can sağlığı arzulayıram, Elçin Məmmədova Allah rəhmət eləsin. Ruhu, əminəm ki, şaddır.

- Siz sağ olun ki, unutmursunuz, xatırlayırsınız.

- Borcumuzdu.

Kərim Elçin oğlu Məmmədov: “Nə zaman atamı yada salsam, mənə o həmişə təbəssümlə baxır...”

Afət xanımın köməyi ilə E.Məmmədovun Polşada yaşayan övladı Kərim bəylə əlaqə yarada bildik. Kərim bəy ətraflı müsahibə verə bilməsə də, atası haqqında düşüncələrini yazaraq Bakıya göndərdi. Bir neçə cümlədə atasını çox dəqiq xarakterizə edib. Bir daha əmin oldum ki, bu nəslin davamçıları xüsusi istedad və intellekt sahibidirlər. Səmumi, sevgi dolu ürək sözləri üçün Kərim bəyə təşəkkür edirəm. Və Kərim bəyin ürək sözlərini necə yazıbsa elə də təqdim edirəm. Ona görə Azərbaycan dilinə tərcümə etmədim ki, fikirlərinə xələl gətirmiş olmayım.

“Это очень трудное задание, охарактеризовать его в несколько слов. Что выбрать?.. О чём говорить с незнакомыми людьми?.. Две важные вещи которые я вспоминаю, и которые, возможно, пригодятся ещё кому-то.

Он всегда относился к нам с братом как к людям гораздо старше своего возраста. Я далеко не всегда оправдывал такое доверие, но он никогда не перестал трактовать меня как взрослого. Это научило меня уважению к себе, и, наверно, чувству ответственности. Он не был учителем «начальных классов» художественного образования, чтобы учиться у него, нужно было уже что-то уметь. Он был ко мне очень требователен, но в спорах позволял мне больше, чем я сам позволял себе с учителями, и художниками - друзьями отца. Это дало мне веру в то что мне доступно, и в то, что я умею. Во всех моих воспоминаниях у отца улыбка на лице. Конечно, я видел его и раздражённым, и смеющимся, и плачущим, и (чрезвычайно редко) разъярённым. Но когда я вспоминаю отца, он всегда мне улыбается. Не знаю, научило ли меня это чему-то, когда-то на это ответят мои дети”.

P.S.

Mehdi Elçin oğlu Məmmədovu axtaranda müraciət etdiyim şəxslərdən biri də Xalq artisti, görkəmli incəsənət xadimi Xamis Muradov oldu. O da bəzi istiqamətlər verdi. Sonda da dedi ki, Mehdi ilə danışsanız, salamımı ona çatdırın. Deyin, Xamis əmin sənə salam göndərdi. Göndərirəm, Xamis müəllim, “Şərq”in səhifəsində.

“Elçin Məmmədov axtarışları” uzun və çətin oldu. Amma zəhmətə dəydi. Azərbaycan mədəniyyəti, incəsənətinin neçə-neçə görkəmli şəxsiyyəti xatırlandı. İncəsənətimizi başları üzərində tutub ürəklərində qorumuş mərhum sənətkarlarımıza Allah rəhmət eləsin, həyatda olanlara uzun ömür, can sağlığı.

Məlahət Rzayeva

Şərq .- 2023.- 27 may.- S.5.