Hər görüşdə bir xeyir var

Azərbaycan QHT-ləri Türkiyədə ictimai nəzarət təcrübəsini öyrənir

Vətəndaş cəmiyyəti, hüquqi dövlət quruculuğu;

Azərbaycan Qeyri-Hökumət Təşkilatları (QHT) Türkiyəyə səfər edərək Ankara Böyük Şəhər Bələdiyyəsinin ictimai iştirakçılıq və nəzarət təcrübəsi ilə tanış olublar. Beynəlxalq İnsan Hüquqları Cəmiyyətinin Azərbaycan Milli Bölməsi İctimai Birliyinin heyəti Ankara Böyük Şəhər Bələdiyyəsinin ictimai iştirakçılıq və nəzarət sahəsində QHT-lərlə əməkdaşlıq təcrübəsini, ən yaxşı nümunələri öyrəniblər. Beynəlxalq İnsan Hüquqları Cəmiyyətinin Azərbaycan Milli Bölməsi İctimai Birliyinin, "Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu", "Kadının Sosyal Hayatını Araştırma ve İnceleme Derneği" (KASAİD) heyəti Ankara Böyük Şəhər Bələdiyyəsinin (ABB) Sosial media şöbəsinin müdiri Yüksəl İşıkla görüşüblər. "Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu" başqanı Canan Güllü görüşün məqsədi, Azərbaycan QHT-lərinin maraq dairəsində olan və öyrənmək istədikləri məsələlər barədə məlumat verib.

Beynəlxalq İnsan Hüquqları Cəmiyyətinin Azərbaycan Milli Bölməsi İctimai Birliyinin sədri Səadət Bənənyarlı icra olunan “İctimai nəzarətin təşviqinə yönələn təşəbbüslər” layihəsindən bəhs edib. O, layihənin məqsədinin Azərbaycanda ictimai iştirakçılıq və ictimai nəzarət təcrübəsinin inkişafına dəstək göstərmək, qabaqcıl beynəlxalq təcrübədən yaxşı nümunələrin tətbiqinə yardım etmək olduğunu qeyd edib. S.Bənənyarlı əlavə edib ki, sözügedən layihə və Ankara səfəri Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə həyata keçirilir: "Məqsədimiz Türkiyədə QHT-lərin ictimai iştirakçılıq təcrübəsini öyrənmək və bu sahədə əməkdaşlığı gücləndirməkdir".

Yüksəl İşık Ankara Böyük Şəhər Bələdiyyəsinin vətəndaşların qərar qəbuletmə prosesinə cəlb olunması, "Ankara Kent Konseyi"nin (Şəhər Şurası) fəaliyyəti, şəffaflıq və hesabatlılıq, müzakirə, ictimaiyyətlə kommunikasiya mexanizmləri barədə təcrübəsini bölüşüb. O, həmçinin bələdiyyə ilə QHT-lər arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsinin şəhər idarəçiliyinə gətirdiyi faydaları vurğulayıb: "Konsey institutu yerli idarəetmədə dialoq, şəbəkələşmə və birgə qərarverməni gücləndirir. AKK-nin nəzdində tematik “Məclislər” (gənclik, qadın, əlillik, ətraf mühit və s.) və çoxsaylı işçi qrupları fəaliyyət göstərir. Bu platformalar vasitəsilə QHT-lər, mütəxəssislər, könüllülər və vətəndaşlar bələdiyyə ilə davamlı ünsiyyətdə olur. Həmçinin, bələdiyyə rəhbərliyi mütəmadi olaraq muxtarlarla görüşlər keçirir, tələbləri birbaşa dinləyir. “Sivil Toplum Buluşmaları” çərçivəsində AKK könüllüsü muxtarlarla geniş müzakirələr aparılıb. Bu görüşlər məhəllə səviyyəsində prioritetlərin toplanması üçün əsas kanaldır. Bələdiyyə həmçinin plan-sənədlərini onlayn açıqlayır ki, bu, maraqlı tərəflərin planlara etiraz və təkliflərini vaxtında təqdim etməsinə imkan verir. Bələdiyyə eyni zamanda strateji planlaşdırma mərhələsində QHT-lərin fəal iştirakını təmin edir. 2025-2029 Strateji Planının hazırlanması zamanı bələdiyyə "tematik fokus qrup" toplantıları və geniş tərəfdaş müzakirələri keçirib. QHT-ləri, akademik dairələri, özəl sektoru və vətəndaşları prosesə cəlb edib. Bu mexanizm illik proqram və büdcə prioritetlərinin müəyyənləşməsində bilavasitə təsir göstərir. Strateji planlaşdırma dövrlərində tematik məsləhətləşmələr QHT-lərin sosial siyasət, nəqliyyat, ekologiya kimi sahələr üzrə konkret təkliflərini planlaşdırmada nəzərə alınmasında imkan yaradır. ABB-nin 24/7 çağrı və müraciət mərkəzi (153) şikayət, təklif və məlumat sorğularını telefon, mobil tətbiq və veb üzərindən qəbul edir; müraciətlərə baxılma statusunu onlayn izləmək mümkündür".

Y.İşık qeyd edib ki, ən faydalı alətlərdən biri “Şəffaf Ankara” - açıq məlumat ekosisteminin yaradılmasıdır: "Ankara bələdiyyəsi açıq məlumat platformasını istifadəyə verib. Burada məlumat dəstləri, xəritələr və göstəricilər ictimaiyyətə təqdim olunur, həmçinin idarəetmədə şəffaflıq gücləndirilir. Bələdiyyə tenderləri (satınalmalar) canlı yayımlayaraq şəffaflığı və ictimai nəzarəti artırır. İclas və elanlar rəsmi sayt və sosial media hesablarından geniş paylaşılır".

Görüşün sonunda tərəflər Azərbaycan və Türkiyə QHT-ləri arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi, ictimai iştirakçılıq və nəzarət mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində gələcək birgə təşəbbüslərin vacibliyini qeyd ediblər. Ankarada səfərdə olan Beynəlxalq İnsan Hüquqları Cəmiyyətinin Azərbaycan Milli Bölməsi İctimai Birliyinin heyəti "Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu"nda ictimai iştirakçılıq və nəzarət sahəsində ölkəmizin təcrübəsini, nailiyyətlərini təqdim edib. Ankarada yerli QHT-lərlə müzakirələr aparıb. "Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu"nun rəhbəri Canan Güllü azərbaycanlı həmkarlarının səfəri haqqında məlumat verib. Beynəlxalq İnsan Hüquqları Cəmiyyətinin Azərbaycan Milli Bölməsi İB sədri Səadət Bənənyarlı layihə haqqında və müzakirələrdən gözləntilərdən bəhs edib.

Layihə eksperti, Azərbaycan Milli QHT Forumunun İdarə Heyətinin üzvü Zaur İbrahimli "Sherg.az"a açıqlamasında deyib ki, Ankaraya səfərləri "Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu" başqanı, hörmətli Canan Güllü və "Kadının Sosyal Hayatını Araştırma ve İnceleme Derneği" (KASAİD) sədri Fikriyə Tiryaki ilə görüşlə başlayıb:

"Fikriyə xanım "Osmanlıdan Cumhuriyete - Karukatürlerde KADIN" kitabını hədiyyə etdi. Qeyd olundu ki, bu, KASAİD nəşridir və Türkiyədə qadın haqları uğrunda mübarizə tarixinin səlnamələrindən biridir. Vurğulayım ki, Ankaraya səfər Beynəlxalq İnsan Hüquqları Cəmiyyətinin Azərbaycan Milli Bölməsi İctimai Birliyinin icra etdiyi “İctimai nəzarətin təşviqinə yönələn təşəbbüslər” layihəsi çərçivəsində keçirilir. Layihə Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə icra olunur. Məqsədimiz Türkiyədə QHT-lərin ictimai iştirakçılıq təcrübəsini öyrənmək, əməkdaşlığı gücləndirməkdir".

Z.İbrahimli “İctimai iştirakçılıq və nəzarət: Azərbaycan təcrübəsi” mövzusunda təqdimatla çıxış etdiyini söyləyib:

"Təqdimatda ilk olaraq Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyəti institutları, QHT-lərin yaranması və inkişafı tarixi diqqətə çatdırıldı. Bakı Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyəti, “Nicat” Cəmiyyətinin və digər ictimai, xeyriyyə təşkilatlarının fəaliyyəti barədə məlumat verildi. Birinci Dünya müharibəsində əsir düşmüş və Bakıya gətirilmiş türk əsgərlərinə Bakı Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin dəstək verməsi, onları himayəyə götürməsi, “Nicat” Cəmiyyətinin dəstəyi ilə Şərqdə ilk, “Leyli Məcnun” operasının səhnələşdirilməsi tarixi örnəklər kimi vurğulandı. Müstəqillik illərində QHT sektorunun inkişafı, dövlət dəstəyi mexanizminin institusional və hüquqi əsasları, QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Konsepsiyası, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası, QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyinin yaranması, son illər aparılan islahatlar haqqında məlumat verildi. Hazırda QHT sektorunun inkişafı, beynəlxalq əlaqələrinin güclənməsi istiqamətində həyata keçirilən miqyaslı fəaliyyətlər və yeniliklərdən söz açıldı. QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyi tərəfindən təşkil olunan "Azərbaycan-Türkiyə QHT-lərinin Əməkdaşlıq Forumu, "Türkman irsi: vətəndaş cəmiyyətlərinin həmrəyliyi" Forumunun əhəmiyyəti qeyd edildi. Həmçinin, Prezident İlham Əliyevin ictimai nəzarət və iştirakçılığın əhəmiyyəti haqqında çağırışları, bu istiqamətdə Azərbaycanda dövlət siyasəti və formalaşmış təcrübə barədə ətraflı məlumat verildi".

Z.İbrahimli bildirib ki, İctimai Şura institutu xüsusi maraq doğurub, “İctimai iştirakçılıq haqqında” Qanun ətraflı təhlil edilib:

"Müsbət nümunələr təqdim edilib və Türkiyə praktikası ilə müqayisəli analiz olunub. Layihə heyəti çoxsaylı sualları cavablandırıblar. Təcrübə səfərlərinin davam etdirilməsi haqqında fikir mübadiləsi aparılıb və təkliflər irəli sürülüb".

İsmayıl Qocayev

Şərq 2025.- 22 avqust (№149).- S.6.