Yaşıl enerjinin yüksəlişi: Bakı neftlə başlayan tarixini yenidən yazır

Ekologiya və ətraf mühitin mühafizəsi

“Bakı Enerji Həftəsi”ndə dekarbonizasiya, “yaşıl enerji”yə keçid müzakirə ediləcək

Paytaxtımız “Bakı Enerji Həftəsi”nə hazırlaşır. Bu il “Baku Energy Week”in tərkib hissəsi olan “Baku Energy Forum” 30 illik yubileyini qeyd edir. Əsası qoyulduğu gündən etibarən forum beynəlxalq əlaqələrin möhkəmləndirilməsi, qabaqcıl təcrübələr mübadiləsi və yalnız Azərbaycanın deyil, bütövlükdə regionun enerji sektorunun inkişafına təsir edən sazişlərin imzalanması üçün əsas platformaya çevrilib. Forum enerji sahəsinin liderlərini, biznes nümayəndələrini və dövlət qurumlarının nümayəndələrini bir araya gətirərək bu sahədə beynəlxalq əməkdaşlığın inkişafına töhfə verir. Verilən məlumata görə, forum 3-4 iyun tarixlərində Bakı Konqres Mərkəzində keçiriləcək və sənayenin aparıcı nümayəndələrini strateji fikir mübadiləsi üçün bir araya gətirəcək. Qeyd edək ki, “Baku Energy Week” özündə üç mötəbər tədbiri birləşdirir: 30-cu Yubiley Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi “Caspian Oil and Gas”, 13-cü Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji Sərgisi “Caspian Power” və 30-cu Yubiley “Baku Energy Forum”. “Caspian Oil and Gas” və “Caspian Power” sərgiləri Bakı Ekspo Mərkəzində, “Baku Energy Forum” isə ekoloji konseptdə inşa edilmiş Bakı Konqres Mərkəzində təşkil ediləcək. “Bakı Enerji Həftəsi” ilə bağlı keçirilən mətbuat konfransında nəzərdə tutulan işlər barədə məlumat verilib. Energetika Nazirliyinin mətbuat katibi Cahid Mikayılov Bakı Enerji Həftəsinə həsr olunmuş mətbuat konfransında bildirib ki, üç böyük tədbiri özündə birləşdirən Bakı Enerji Həftəsi nailiyyətləri nümayiş etdirmək üçün nüfuzlu bir platformaya çevrilib. O bildirib ki, Azərbaycan hər zaman enerji sahəsində yeniliklərə imza atan bir ölkə olub: "Necə ki, Azərbaycanın liderliyi ilə neft-qaz sahəsində regionları birləşdirən strateji layihələr həyata keçirilib, eləcə də, bu gün ölkəmiz yaşıl enerji dəhlizləri yaratmaqla Mərkəzi Asiyanı Avropa ilə birləşdirən yeni enerji yollarını inşa etmək əzmindədir. Bu baxımdan, üç böyük tədbiri özündə birləşdirən Bakı Enerji Həftəsi nailiyyətləri nümayiş etdirmək üçün nüfuzlu bir platformaya çevrilib". "Bu beynəlxalq tədbir Azərbaycanın enerji sahəsində atdığı uğurlu addımların, imzalanmış müqavilələrin və qurulmuş əməkdaşlıqların təcəssümüdür. Eyni zamanda bu platforma qarşıdakı dövr üçün yeni ideyaların ortaya çıxdığı, yeni müqavilələrin imzalandığı, yeni layihələrin başlanğıcının qoyulduğu və yeni tərəfdaşlıqların qurulduğu bir məkandır. Bu mötəbər tədbirin həyata keçirilməsində əməyi olan bütün tərəfdaşlara minnətdarlığımızı bildiririk", - deyə nazirlik sözçüsü qeyd edib. Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) mətbuat katibi Orxan Hüseynov isə qeyd edib ki, Bakı Enerji Həftəsində neft-qaz hasilatı və kəşfiyyatı ilə bağlı vacib sənədlər imzalanacaq.

"Bildiyiniz kimi, bu artıq xoş bir ənənəyə çevrilib ki, biz Baku Enerji Həftəsi çərçivəsində müəyyən bir sənədlər imzalayırıq və bu sənədlər bu ildə bu ənənə davam edəcək. Bir sıra sahələr ilə bağlı bir neçə vacib sənədlərin imzalanması gözlənilir. Bir neçə gün sonra artıq bu sənədlərlə bağlı məlumat sizdə də ətraflı olacaq", - Orxan Hüseynov qeyd edib. Onun sözlərinə görə, Enerji Həftəsində həm də COP29-da SOCAR-ın imzaladığı sənədlər barədə ətraflı məlumatlar veriləcək: "Həmçinin stendlərin içində infinity room deyilən bir hissə olacaq, hansındakı led ekranlarla biz bütün vacib layihələrimizlə və fəaliyyət istiqamətlərimizlə bağlı ictimaiyyətə məlumat verəcəyik. Əlavə olaraq, forum çərçivəsində ənənəvi olaraq biz panellərin əksəriyyətində həm moderator qismində, həm çıxışçılar qismində çıxış edəcəyik. Burada liderlərin çıxışları, SOCAR-ın rəhbər şəxsləri iştirak edəcəklər". Bu il “Baku Energy Week” 39 ölkədən 267 şirkəti qəbul edəcək. Bunu “Iteca Caspian” şirkətinin layihə meneceri Nailə Əliyeva Bakı Enerji Həftəsinə həsr olunmuş mətbuat konfransında bildirib. O, sərgidə iştirak edəcək ölkələrin adlarını sadalayıb: "Ölkələr arasında Azərbaycanla yanaşı, Almaniya, Amerika Birləşmiş Ştatları, Avstriya, Belarus, Belçika, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya, Bolqarıstan, Çexiya, Çin, Estoniya, Finlandiya, Fransa, Gürcüstan, Hindistan, İsrail, İsveçrə, İtaliya, Qazaxıstan, Qvineya-Bisau, Lüksemburq, Macarıstan, Misir, Monako, Niderland, Norveç, Özbəkistan, Pakistan, Polşa, Rumıniya, Rusiya, Sinqapur, Səudiyyə Ərəbistanı, Slovakiya, Sloveniya, Türkiyə, Ukrayna, Yaponiya iştirak edir. Almaniya Federativ Respublikası Milli pavilyon ilə iştirak edir". "Sərgi çərçivəsində neft-qaz sahəsində ixtisaslaşan tanınmış nəşriyyatlar, jurnallar, qəzetlər, informasiya agentlikləri və onlayn media qurumlarının stendləri də nümayiş olunacaq. Bu il sərgi iştirakçılarının 35 faizini yeni şirkətlər təşkil edir. Azərbaycanın neft, qaz və enerji sektoruna beynəlxalq maraq artmaqda davam edir: sərgi iştirakçılarının təxminən 70 faizini xarici şirkətlər, 30 faizini isə yerli müəssisələr təşkil edir. Bu, yüksək səviyyəli beynəlxalq əməkdaşlıqla yanaşı, yerli biznesin fəal iştirakını da bir daha nümayiş etdirir. Sərginin daimi iştirakçıları olan sənayenin aparıcı şirkətləri sərgi sahəsinin 40 faizini əhatə edir. Ənənəvi olaraq, onların bir çoxu enerji sektorunun inkişafına töhfələrini təsdiqləyərək sponsor kimi iştirak edirlər", - N.Əliyeva qeyd edib. "30-cu Yubiley Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz “Caspian Oil and Gas” sərgisinin əhatə etdiyi mühüm bölmələrə neft və qaz yataqlarının işlənməsi, neft və qazın nəqli və hasilatı, telekommunikasiya və İT, neft və qaz emalı, enerji sektorunda tikinti-quraşdırma işləri, innovativ texnologiyalar və s. daxildir. Sərgidə süni intellekt, dekarbonizasiya, qazma sahəsi, eləcə də neft və qeyri-qaz məhsullarının istehsalı və saxlanması ilə bağlı yeniliklər də təqdim olunacaq. 13-cü Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji “Caspian Power” sərgisində beynəlxalq və yerli şirkətlərin energetika və yaşıl enerji mənbələrinin inkişafı və istifadəsi sahəsindəki yeniliklər və bununla bağlı təkliflər gündəmdə olacaqdır. Sərgidə günəş enerjisi, külək enerjisi, geotermal enerji, istilik energetikası, maşınqayırma və enerji avadanlıqları, elektrik nəqliyyat vasitələri, enerji resurslarına qənaət edən texnologiyalar və digər sektorlar üzrə məhsul və xidmətlər, eləcə də yeni layihələr nümayiş olunacaq", - N.Əliyeva vurğulayıb. Əldə edilən məlumatlara görə, Böyük Britaniya Xarici İşlər, Birlik və İnkişaf Ofisi və Enerji Təhlükəsizliyi və Sıfır Emissiya Nazirliyinin Beynəlxalq Enerji Birgə Bölməsinin rəhbəri Sofi Vestleyk yaxın zamanda Azərbaycana səfər edəcək. Onun səfəri Azərbaycanda keçiriləcək Bakı Enerji Həftəsi ilə əlaqədar olacaq. Həmçinin, Avropa Komissiyasının Enerji üzrə Baş İdarəsinin direktoru Kristina Lobilyo Borreronun da 30-cu “Baku Energy Forum”unda iştirak etmək üçün ölkəmizə səfər edəcəyi gözlənilir.

Məlumdur ki, ötən 2024-cü il Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edildi, noyabr ayında isə Bakı BMT-nin İqlim Dəyişmələriüzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası kimi mötəbər tədbirə ev sahibliyi etdi. COP-29-da aparılan müzakirələrin ana xəttini karbon emissiyalarının azaldılması, təbiətin qorunması idi ki qəbul edilən qərarlar da buna müvafiq oldu. “Bakı Enerji Həftəsi”ndə də digər mühüm məsələlərlə yanaşı, dekarbonizasiya, “yaşıl enerji”, yeni texnologiyaların ekologiya və ətraf mühitə faydaları müzakirə ediləcək.

Ekoloq Rövşən Abbasov Sherg.az-a açıqlamasında qeyd edib ki, COP-29-dan sonra bu cür nüfuzlu tədbirlərin keçirilməsi COP-29 zamanı qəbul olunmuş öhdəliklərin icrası üçün çox faydalıdır:

- Məlumdur ki, COP-29-da Bakı Maliyyə Məqsədi sənədi qəbul edildi. Bu sənəd inkişaf etməkdə olan ölkələrə 1,3 trilyon dollarlıq iqlim maliyyəsini təmin etmək üçün yeni öhdəlikləri, 2035-ci ilə qədər hər il azı 300 milyard dollar vəsaitin səfərbər olunmasına liderlik etmək üçün inkişaf etmiş ölkələrin əsas hədəfini özündə ehtiva edir. Bakı Maliyyə Məqsədi və Paris Sazişinin 6-cı maddəsi inkişaf etməkdə olan ölkələrə investisiya yatırmağı nəzərdə tutur ki, bu da qlobal iqlim maliyyəsi arxitekturasını kökündən dəyişəcək. BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreşin COP-29-a verdiyi qiymət böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. O, qeyd etmişdi ki, COP-29-da əldə olunan razılaşma qlobal istiləşməni 1,5°C-də saxlamaq məqsədini qorumaq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Məqsəd budur ki, qlobal iqlim dəyişikliyinin yaranmasında əsas aktorlar olan dövlətlər karbon emissiyalarını azaltsınlar. Məsələn, Avropa İttifaqı ölkələri dünyada bütün nəqliyyat emissiyalarının 76 faizini atmosferə buraxır. İqlim dəyişmələri, qlobal istiləşmə, atmosferin çirklənməsində neft-qaz istehsalçısı ölkələri qınayırlar, amma məsələn, Azərbaycan dünyada “yaşıl enerji”yə keçid etmiş ölkə kimi tanınır artıq. Alternativ enerji mənbələrindən istifadə hazırda ölkəmizdə geniş tətbiq olunur. Xüsusən də işğaldan azad edilmiş Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda. Külək enerjisi, günəş panellərindən istifadə, paytaxtımızda isə elektomobillərə keçid, ictimai nəqliyyatda elektro-busların fəaliyyətə başlaması da buna sübutdur.

Məlahət Rzayeva

Şərq 2025.- 30 may (№93).- S.6.