53 ilin Novatoru"

Azərbaycan Televiziyası birinciliyini daim saxlayır

53 il əvvəl soyuq fevral günlərinin birində Azərbaycan insanı həyatında o vaxta qədər görmədiyi maraqlı bir hadisənin şahidi oldu. 1956-cı il fevralın 14-də Bakı Televiziya Studiyası ilk dəfə efirə çıxdı. İndi evlərimizin bir növ daimi "sakinləri"nə çevrilən televizorlar o dövrdə hər mənzildə olmadığından bəzən bütün qonşular bir yerə toplaşıb bu "sehrli qutu"da baş verən yeniliyi - efir inqilabını böyük maraqla seyr edirdilər.

İlk dəfə Bakı televiziya studiyası kimi tamaşaçıların görüşünə gələn Azərbaycan Televiziyası (AzTV) yarandığı gündən təkcə insanların dünyagörüşündə dəyişiklik etmədi, həm də onları bir-birinə daha da yaxınlaşdırdı. Efirə çıxdığı gündən üzərinə böyük missiya götürən AzTV bu gün uğurlu inkişaf yolu keçir. Biz də bu günlərdə yolumuzu Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri Qapalı Səhmdar Cəmiyyətindən saldıq ki, həm qurumda olan dəyişikliklərlə, həm də orada çalışan həmkarlarımızın işi ilə yaxından tanış olaq.

Bu dəfə AzTV-də tamamilə başqa mənzərə ilə rastlaşdıq. İllərdən bəri çoxlarının təsəvvüründə keçmişin qalığı kimi formalaşan AzTV artıq yeni, modern bir kanala çevrilib. Son 3 ildə Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Arif Alışanovun həyata keçirdiyi uğurlu islahatlar nəticəsində telekanal yeniləşib və inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Onun gəlişindən sonra AzTV-nin strukturu sistemləşdirilmiş şəkildə fəaliyyət göstərməyə başlayıb. Müəllif Proqramları və Xüsusi Layihələr Departamenti, Maarifçilik Studiyası, Dövri Nəşrlər və Sosioloji Araşdırmalar Mərkəzi, Hüquq Departamenti və Mətbuat Xidməti kimi strukturlar məhz Arif Alışanov tərəfindən yaradılıb. "Gənclik, Hərbi-vətənpərvərlik və Uşaq verilişləri" redaksiyaları birləşdirilib. Musiqi verilişləri redaksiyası hazırda "Musiqi və əyləncəli proqramlar" baş redaksiyası, 10 il "Gənclik" redaksiyasının tərkibinə daxil olan "İdman proqramları" indi müstəqil redaksiya kimi fəaliyyət göstərir. AzTV-də olarkən gördüyümüz və eşitdiklərimizlə sizləri də yaxından tanış edirik.

Makinadan "news-room"a qədər keçən yol

"Xəbərlər" İnformasiya Proqramları Studiyasının direktoru Faiq Hüsiyevin sözlərinə görə, bütün kanallarda olduğu kimi AzTV-də də cəmiyyətin informasiya ilə təmin olunması, operativ məlumatların tamaşaçıya çatdırılmasında əsas yük "Xəbərlər"in üzərinə düşür. Gün ərzində "Xəbərlər" altı dəfə Azərbaycan, bir dəfə rus və ingilis dilində efirə çıxır. "Xəbərlər"in müxbir postları da hüdudlarını genişləndirib. Onlar 7 xarici ölkədə də fəaliyyətdədirlər. F.Hüsiyev "Xəbərlər"in keyfiyyətinin yüksəlməsinə təsir edən əsas amillərdən də danışıb. Bildirib ki, İnformasiya Departamenti tam şəkildə kompyuterləşdirilib. AzTV-də aparılan quruculuq işləri təkcə inzibati binanın və otaqların təmir olunmasından ibarət olmayıb. Son üç ildə telekanalda əməkdaşlara normal iş şəraitinin yaradılması, onların əməyinin stimullaşdırılmasından tutmuş, ən müasir avadanlıqların alınmasına qədər hər bir işə teleradionun rəhbəri Arif Alışanov özü şəxsən nəzarət edib. Ən böyük yeniliklərdən biri isə AzTV-nin "Xəbərlər" proqramının əməkdaşları üçün 60-a yaxın kompyuterlə təchiz olunmuş "news-room" yaradılması olub. Bu, elə ilk gündən həm işçilərin normal işləməsi, həm də işin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə öz müsbət təsirini göstərib. Çünki indi montaj, baxış və arxiv otaqları "news-room"la bir məkanda yerləşir. Odur ki, "Xəbərlər"in əməkdaşları "news-room"dan çıxmadan montaj otaqlarında xəbərlərini hazırlamaq, arxiv materiallarına baxmaq imkanı qazanıblar. Əvvəllər isə "Xəbərlər"də cəmi bir kompyuter olub. AzTV-nin təcrübəli əməkdaşları deyirlər ki, Arif Alışanov sədrliyə gələnə qədər burada hətta keçmiş sovet dövründən qalan makinalardan da istifadə edilirmiş. Onların sözlərinə görə, ölkəmizin ən çətin dövrlərində AzTV-nin maddi-texniki bazasının qorunub saxlanmasında Arif Alışanov böyük rol oynayıb. "Əgər onun qətiliyi olmasaydı, maddi-texniki bazadan əsər-əlamət qalmazdı. 2006-cı ilin yayından isə bütün texniki qüsurlar aradan qaldırılıb və AzTV müasir texnologiya ailəsinə qovuşub". Ölkədə keçirilən irimiqyaslı daxili və beynəlxalq tədbirlərin, dövlət əhəmiyyətli görüşlərin yayımında əsas yük AzTV-nin üzərinə düşdüyündən "Xəbərlər"də müasir rəqəmsal avadanlıqlarla təmin olunmuş ayrıca 3 montaj otağı mövcuddur. Ümumiyyətlə isə Azərbaycan Televiziyasında IMX tipli rəqəmsal avadanlıqlarla təchiz olunmuş 17 qeyri-xətti montaj stansiyası qurulub. Ötən ilin sentyabrında iki yeni səyyar telestansiya (STS) alınıb. Rəqəmsal texnologiya işləyən bu STS-lər 8 və 10 kamera vasitəsilə eyni vaxtda aparılan çəkilişi idarə edir. Bundan başqa, dövlət başçısının ölkədaxili və xarici səfərlərinin görüntüləri peyk rabitəsi ilə AzTV-yə ötürülür. Məhz bu cür yüksək texnoloji imkanlara və peşəkar yaradıcı heyətə malik olmasına görə son dövrdə Azərbaycanda baş verən bütün irimiqyaslı hadisələrin çəkilişi demək olar ki, yalnız AzTV-yə həvalə və etibar olunur. AzTV isə bu imkanlarından təkcə özü yararlanmır, digər telekanalların da bu kadrlardan yararlanmasına şərait yaradır.

Kiçik heyət - böyük keyfiyyət

İctimai-siyasi proqramlar redaksiyasının rəhbəri İbrahim Məmmədovla söhbət zamanı onun söylədikləri bizdə bu təəssüratı yaratdı. İbrahim bəyin sözlərinə görə, hazırda 6 nəfər telejurnalist, 7 nəfər rejissor və texniki heyətlə efirə 5 proqramla çıxırlar. İbrahim Məmmədov Azərbaycan televiziyasına gəlişi zamanı gördüyü vəziyyətlə hazırkı dövr arasında olan fərqdən də danışdı. Burada 50-60 nəfər çalışsa da, keyfiyyətli proqram anlayışından danışmaq mümkün deyilmiş. İctimai-siyasi proqramlar redaksiyasının əməkdaşlarının fərdi iş kompyuteri isə ümumiyyətlə olmayıb. "XXI əsrdə daxili və xarici siyasəti işıqlandıran redaksiyada cəmi 1 kompyuter var idi. İnternetdən isə ümumiyyətlə, söhbət gedə bilməzdi". Məhz Arif Alışanov rəhbərliyə gələndən sonra "Xəbərlər" kimi, bu redaksiyanın əməkdaşları da fərdi iş kompyuteri və fasiləsiz internetlə təmin olunublar. Hazırda onlar dünyada baş verənləri CNN, BBC və digər xarici kanallar vasitəsilə də izləmək imkanına malikdirlər. Son üç ildə aparılan islahatların işin keyfiyyətinə də müsbət təsir göstərdiyini söyləyən həmkarımızı ən çox razı salan isə A.Alışanovun rəhbərliyə gələn gündən AzTV-də mövcud olan neqativ halların birmənalı şəkildə ləğvinə nail olmasıdır. Odur ki, televiziyanın əsas qurumlarından biri olan ictimai-siyasi proqramlar departamentinin əməkdaşları hər gün işə nikbin əhval-ruhiyyə ilə başlayıb, eləcə də başa vururlar. Bu cür əhvalda qalmağa yorğunluq belə mane olmur, yeni ideya və layihələr barədə düşünürlər. İbrahim Məmmədov deyir ki, jurnalist üçün lazım olan şərait yaradılanda onun gördüyü işin keyfiyyəti də yüksək olur. Həmkarımız onu da söylədi ki, AzTV-də yaradıcılıq fəaliyyətinə heç bir əngəl yoxdur. Onun sözlərinə görə, burada çalışan insanlar dövlət siyasətini nəzərə almaqla yaradıcılıq işlərində hər zaman sərbəstdirlər. "Yaradıcılıq baxımından özəl kanalların əməkdaşları ilə bizə verilən sərbəstlik arasında heç bir fərq yoxdur".

"Səhər"in bitməyən səhərləri

"Səhər" musiqi-informasiya proqramı Azərbaycan televiziyasının uzunömürlü proqramları sırasındadır. Düz on dörd ildir ki, AzTV öz səhərini məhz bu proqramla açır. Baş redaktor İlham Alışanov hesab edir ki, nə qədər həyat var, "Səhər" tipli proqramlar da yaşayacaq. "Səhər" proqramının "Bahar" studiyasında yeni dizaynla tərtib edilmiş çəkiliş pavilyonunda da olduq. Müasir tərtibat ilk baxışdan tamaşaçıda maraq oyadır. "Səhər"in dekorasiyası dəyişib yeniləşib. Artıq bu dəyişikliklər yaradıcı və texniki heyətin işində də nəzərə çarpır.

"Arif Alışanov rəhbər olmasaydı, mən bir də AzTV-yə qayıtmazdım"

AzTV-də gedən dəyişikliklərdən biri də efirə yeni simaların gəlməsidir. Onlarla iş uzun illər televiziyanın tamaşaçılarını öz səsinin sehrində saxlayan Rafiq Hüseynova həvalə edilib. Hazırda AzTV-də aparıcıların bədii rəhbəri vəzifəsində çalışan R.Hüseynovun sözlərinə görə, aparıcıların düzgün diksiya və reportyorluq qabiliyyətinə malik olması əsas şərtdir. Xalq artisti onu da dedi ki, uzun illər AzTV-dən uzaq düşməsinin səbəblərindən biri də rəhbərlikdə qeyri-peşəkar insanın olması olub. "Arif müəllim gələndən sonra görülən işlər göz qabağındadır. O, burada rəhbər olmasaydı, mən bir də AzTV-yə qayıtmazdım". Yeri gəlmişkən, vaxtilə AzTV-dən çıxıb gedən tanınmış televiziyaçılar Rafiq Hüseynov, Nadir Axundov, Fuad Vəlixanov, Eldar Məmmədov və digərləri məhz Arif Alışanovun sədr təyin olunmasından sonra doğma məkana qayıdıblar.

"Evləri köndələn yar-2" və "Muğam müsabiqəsi" gəlir

"Sabah" yaradıcılıq emalatxanasının rəhbəri, xalq artisti Ramiz Həsənoğlu televiziyada görülən işlərdən danışarkən qeyd etdi ki, AzTV-də aparılan yenidənqurma işləri əməkdaşlarda lan ətaləti, pessimizmi aradan qaldırıb. Vaxtilə Azərbaycan televiziyasında bir sıra maraqlı televiziya tamaşaları hazırlamış Ramiz Həsənoğlu Anarın ssenarisi əsasında çəkdiyi "Evləri köndələn yar" tamaşasının davamını çəkmək niyyətindədir. Televiziya rəhbərinin bu ideyanı çox bəyəndiyini və yazıçı Anarla da müəyyən söhbətlər apardığını deyən rejissor bu ilin sonuna qədər "Evləri köndələn yar-2"nin çəkiləcəyini istisna etmədi. "Ola bilər ki, 2010-cu ilin ilk günü tamaşaçılar "Evləri köndələn yar-2"-ni seyr etsinlər". O bildirdi ki, seyrçilərə 40-dan çox tamaşa bəxş edən "Sabah" yaradıcılıq emalatxanasının yaradılmasında və strukturlaşmasında Arif Alışanov müstəsna xidmətlər göstərib. "İndi sədrimiz "Sabah"ın əvvəlki dinamika ilə işləməsini bərpa etmək istəyir. Yaxın vaxtlarda "Sabah"da M.F.Axundovun "Müdafiə vəkilləri" tamaşasını da ekranlaşdırmaq istəyirik. Qarşıdan M.F.Axundovun 200 illik yubileyi də gəlir. Mən çox istərdim ki, biz 2012-ci ilə qədər onun 6 komediyasının televiziya versiyasını hazırlayaq". "Musiqi və əyləncəli proqramlar" redaksiyasının baş redaktoru Nadir Axundov isə deyir ki, AzTV-nin qapıları artıq musiqidən xəbəri olmayan qeyri-peşəkarlar üçün bağlı, peşəkar musiqiçilər üçün isə açıqdır. "Arif müəllim bizim qarşımızda qəti şəkildə tələb qoydu. Efirdə yalnız yüksəksəviyyəli musiqi əsərləri səsləndirilməli, peşəkar ifaçılar görünməlidirlər". Beynəlxalq Muğam Festivalından sonra növbəti "Muğam" televiziya müsabiqəsinə start veriləcəyi gözlənilir. Martın 26-da isə Azərbaycan Televiziyasına Üzeyir Hacıbəyovla Müslüm Maqomayevdən yadigar qalan Xalq çalğı alətləri orkestrinin 100 illik yubileyi keçiriləcək. Onun sözlərinə görə, keçmiş rəhbərlik bu orkestrin, eləcə də simfonik, estrada-simfonik orkestrlərinin, Xalq çalğı alətləri ansabllarının, xor kapellasının, "Bənövşə" uşaq xorunun buraxılmasına cəhd etmişdi. "Amma Arif Alışanovun iradəsi sayəsində bu cür düşünülməmiş addım baş tutmadı".

"İdman Azərbaycan" kanalı

53 illik yubileyi ərəfəsində - 2009-cu il fevralın 1-də AzTV-də "İdman Azərbaycan" kanalı fəaliyyətə başladı. "İdman Azərbaycan" Cənubi Qafqaz regionunda ilk idman telekanalıdır. İdman proqramları baş redaksiyasının baş redaktoru Elnur Əşrəfoğlu ilə elə "İdman Azərbaycan"ın yeni yaradılmış studiyasında görüşdük. Kanalda hər üç saatdan bir idman xəbərləri efirə çıxır, İtaliya və İspaniya çempionatının bütün oyunları canlı yayımlanır, Azərbaycanın tanınmış idman mütəxəssislərinin, olimpiya çempionlarının idman yarışları, beynəlxalq turnirlərlə bağlı fikirləri səslənir. Baş redaktor bildirib ki, peşəkar idman şərhçilərinin əksəriyyəti indi bu kanalda çalışır. E.Əşrəfoğlu qeyd edib ki, Arif Alışanovun təşəbbüsü ilə ölkədə keçirilən beynəlxalq idman yarışları AzTV-nin əməkdaşları tərəfindən lentə alınaraq xarici ölkələrə təqdim edilir. Avropa Yayım Birliyi və beynəlxalq idman qurumları ilə aparılan danışıqların nəticəsində ölkəmizdə keçirilən beynəlxalq yarışların yalnız AzTV-nin peşəkar rejissorları və operatorları tərəfindən çəkilməsinə razılıq verilib. Hazırda 14 saat efirə çıxan kanal yaxın perspektivdə 24 saat tamaşaçıların ixtiyarında olacaq. Arif Alışanovun sədrliyə təyin edilməsindən sonra atılan müsbət addımlardan biri də televiziyanın öz proqramlarına tənqidi gözlə baxmasıdır. Onun təşəbbüsü ilə AzTV-də Dövri Nəşrlər və Sosioloji Araşdırmalar Departamenti yaradılıb. Departamentin rəhbəri Varis Yolçuyevin söylədiyinə görə, onların üzərinə düşən ilk əsas iş "Ekran-efir" qəzetini yeni dizayn və görkəmdə oxucuların görüşünə gətirmək olsa da, bir qədər sonra Alışanovun təklifi ilə teleməkanımızda ilk dəfə fəaliyyət göstərən "TV plyus" jurnalı da yaradılıb. Departament anket və telefon sorğuları keçirməklə Azərbaycan Televiziyasının hazırladığı proqramların və ümumiyyətlə, ölkədə fəaliyyət göstərən kanalların reytinq cədvəlini hazırlayır. Həmin cədvəl sırf tamaşaçı rəyi əsasında tərtib olunduğuna görə televiziya rəhbərliyinin ay ərzində hazırlanan proqramların reytinqindən məlumatı olur. "AzTV rəhbərliyi hesab edir ki, inkişaf edən Azərbaycanın yeniləşmiş Azərbaycan Televiziyasının efirində tamaşaçılar zövqlü, müasir, keyfiyyətli proqramlara baxmalıdırlar".

Nə deyirik ki, işiniz irəli!

Vüsalə Rafiqqızı

Şərq.- 2009.- 13 fevral.- S. 5.