"Bakı. Mart 1918-ci il. Azərbaycanda talanlar sənədlərin dili ilə"
MTN 1918-ci il mart soyqırımı hadisələrindən
bəhs edən kitab nəşr edib
Milli Təhlükəsizlik
Nazirliyi 1918-ci il mart soyqırımı
hadisələrindən bəhs
edən kitab nəşr edib.
Tarix elmləri doktoru Solmaz Rüstəmova-Tohidinin
tərtib etdiyi kitab "Bakı. Mart 1918-ci il. Azərbaycanda talanlar sənədlərin
dili ilə" adlanır. Kitab Birinci Dünya
müharibəsinin əvvəlindən
başlayaraq bütövlükdə
Zaqafqaziya Cənubi Qafqazda müsəlman əhaliyə və onların əmlakına münasibətdə törədilmiş
zorakılıq, talan və qarət faktlarının təhqiq
edilməsi üçün
1918-ci ilin iyul ayında Azərbaycan hökuməti tərəfindən
yaradılmış Fövqəladə
İstintaq Komissiyası
tərəfindən toplanmış
sənədlərdən ibarətdir.
Komissiyanın materialları xüsusi
əhəmiyyət kəsb
edir, çünki onların toplanması və mühafizəsi dövlət orqanları tərəfindən həyata
keçirilib. Rəsmi sənədlər
olan bu materiallar
təkcə hüquqi
baxımdan deyil, həm də tarixi-siyasi və diplomatik cəhətdən
çox böyük əhəmiyyətə malikdir.
Kitaba Fövqəladə
İstintaq Komissiyası
tərəfindən toplanmış
materialların yalnız
bir qismi daxil edilmişdir: 1918-ci ilin mart ayında Bakıda və onun ətrafında baş vermiş hadisələrlə bağlı
sənəd. Bu hadisələr
zamanı bolşevik-daşnak
dəstələri əksəriyyəti
azərbaycanlılar olan
12 mindən çox günahsız insanı məhv edib; 1918-ci ilin mart-sentyabr aylarında azğınlaşmış
erməni silahlı dəstələrinin zorakılığına
məruz qalmış
Bakı şəhərinin
və ətraf kəndlərin sakinlərinin
şahid ifadələri;
"Bakı şəhərində
talan haqqında" işin araşdırılması
ilə əlaqədar
məhkəmə-istintaq sənədlərinin
bir qismi.
Kitaba daxil edilmiş sənədlər 1918-ci ildə
Bakıda və onun ətrafında baş vermiş hadisələrə bu faciələri yaşamış
müxtəlif insanların
gözü ilə baxmağa imkan verir.
Dinc müsəlman
əhaliyə münasibətdə
ermənilərin törətdiyi
vəhşiliklər və
qəddarlıqlara dair
faktların çoxluğu,
tanınmış və
imkanlı azərbaycanlıların
ünvanlarının əvvəlcədən
hazırlanmış siyahılarının
olması barədə
məlumatlar, şəhərin
müxtəlif hissələrində
döyüş əməliyyatlarının
eyni vaxtda və mütəşəkkil
formada başlanması,
dinc azərbaycanlı
əhalinin məqsədyönlü
və kütləvi şəkildə məhv edilməsi planının mövcud olmasını göstərir.
Kitabda bu məsələnin
tarixinə həsr edilmiş elmi oçerk və ətraflı köməkçi
informasiya xarakterli məlumatlar, habelə Bakı şəhərinin
və onun rayonlarının 1913-cü ilə
aid xəritəsi də
verilmişdir. Nəşrin
baş məsləhətçisi
Azərbaycan Respublikası
Əsir və İtkin Düşmüş,
Girov Götürülmüş
Vətəndaşlarla Əlaqədar
Dövlət Komissiyasının
sədri Eldar Mahmudov, elmi redaktoru tarix elmləri namizədi Məmməd Cəfərlidir
.
Məlahət
Şərq.- 2009.- 31 mart.- S.
7.