Şairliyin yükü ağır

German: "Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin bugünkü idarə heyəti "ağsaqqallar şurası"nı xatırladır və tam fəaliyyətsizdir"

Bir şair var - adı Germandır. Şan-şöhrətdən uzaq, dünya malına laqeyd, vətənini əbədi, ülvi bir məhəbbətlə sevən səmimi bir insandır. Beş kitabı oxuculara artıq tanışdır. Daha doqquz kitabı çapa hazırdır. Qismət olsa, yaxın vaxtlarda işıq üzü görəcək. Kitablarının hamısına orijinal adlar seçib. "656 nömrəli qatar", "Könlüm sevgi zindanı", "Ruhum Ağdamda qaldı", "Əzizbəyov küçəsi, ev 57" və "Bu il də tut yemədik". Mən Germanın bütün kitablarını oxumuşam. Mövzuların müxtəlifliyinə baxmayaraq, yazılarının hamısında səmimiyyət, sevgi və dövrün tələbinə uyğun reallıq və aktuallıq var. O, həm də geniş dünyagörüşünə malik olan maraqlı müsahibdir. Biz onunla xeyli söhbət etdik və maraqlı bir müsahibə alındı.

- Kitablarınızın adlarından başlayaq. Əvvəlcədən düşünülmüş adlardır, yoxsa...

- Əsla. 656 Ağdam-Bakı qatarının nömrəsidir. Həmin kitabda eyni adlı kiçik bir yazı da var. Digər kitablarımın da adları kitabların mövzularına uyğun seçilib. Ömür vəfa eləsə, Ağdamı azad edə bilsək, bir kitabımın da adını Bakı-Ağdam qatarının nömrəsinə uyğun - "655 nömrəli qatar" qoyacağam.

- İnşallah. Vətənə həsr etdiyiniz şeirlərdə döyüşkənlik, vətənpərvərlik, torpağa bağlılıq çox yüksək səviyyədədir. Həmin şeirlərinizi oxuyanda adama elə gəlir ki, siz döyüşkən, əsəbi, zəhmli bir insansınız. Məhəbbət mövzulu şeirləriniz isə oxucuda sizin haqqınızda tamamilə başqa fikir yaradır.

- Məhəbbət "Şur"du, "Bayatı şiraz"dı. Vətənpərvərlik isə "Cahargah". "Cahargah" muğamında döyüşkənlik, nərə, hayqırtı var, "Şur"da, "Bayatı şiraz"da isə həzinlik. Kim öz sevgilisinə onu sevdiyini qışqıra-qışqıra deyir?

- Bu yerdə bir neçə bənd sevgi şeiri yerinə düşər, məncə...

- Məmnuniyyətlə.

Bu yağan yağışın hər damlasında

Mənim ürəyimin odu, közü var.

Qəlbimdə çırpınan ülvi sevginin

Mən səni sevirəm - deyən sözü var.

Bu yağış yağaydı, yağaydı belə,

Mən də hey - sevirəm - deyəydim, gülüm.

çevrilib çəməndə çiçəyə, gülə,

Sənin qədəminə gələydim, gülüm.

- Nə gözəl. Birin də deyin də.

- Sən uca Tanrının pak mələyisən,

Mələklər çiçəkdir, amma ki, solmur.

Sənin əllərindən tutmaq istədim,

Heyif, mələklərin əlləri olmur.

Hər iki şeiri ixtisarla dedim.

- Gözəl şeirlərdi. German müəllim, sizin lirik şeirlərinizi oxuyarkən təbii bir sual yaranır: bu şeirlərin hamısı eyni adama həsr edilib?

German müəllimin üzündə təbəssüm yaranır, Allah bilir xəyalı haralara uçur. Amma bu çox çəkmir. O, ciddi görkəm alaraq sualıma cavab verir:

- Əlbəttə, yox. Bu şeirlərin ünvanı çox olmasa da, müxtəlifdir. Yalnız bir dəfə həqiqətən sevmək olar - deyənlər biganələrdir. Bu mənim sözlərimdir. Fəzlullah Nəimi isə deyir ki, nəfsini əqlinə tabe etdirməyi bacaran insan kamil insandır. Mən sevgilərimi ilahiləşdirməyi bacarmışam, yəni maddi aləmdən ayırıb göylərə qaldırmışam. Mən ifadəmə görə üzr istəyirəm, çox adam sevgi ilə seksi qarışdırır. Mənim isə sevgilərimdə umacağım olmayıb. Yəni mən Allahın yaratdığı gözəlliyi sevmişəm və şeirlərimi də gözəlliyə həsr etmişəm. Bir gözələ həsr etdiyim şerin iki bəndini desəm, fikrimə bir az da aydınlıq gətirərəm.

Ağ atlı oğlanı gözləyən gözəl,

Daha ağ atları yoxdu dünyanın.

Kişilik bazarı kasadlaşıbdır,

Namərdi, naqisi çoxdu dünyanın.

Qoru ismətini, bəxtin güləcək,

Balıq bilməsə də, Xaliq biləcək,

Ağ atlı oğlan da bir gün gələcək,

Sirri, mözüzəsi çoxdu dünyanın.

- Nə gözəl, nə ibrətamiz şeirdi. Ələlxüsus da indiki dövr üçün çox aktualdır. Yeri gəlmişkən bir sual da verim, niyə bir çox gənclərimiz bu qədər laqeyd, dar düşüncəli, milli adət-ənənələrimizə biganədirlər? Abır-həya da dəbdən düşüb sanki.

German müəllimin qaşlarının arası düyünlənir, gözləri məchul bir nöqtəyə zillənir. Bəlkə də o xəyalən otuz il əvvələ, gənclik illərinə qayıdır və o zamankı gəncliklə bugünkü gəncliyi müqayisə edir. Hannan-hana dərindən köks ötürüb sözə başlayır:

- Bu, cəmiyyətdə gedən proseslərin, səviyyəsiz təhsilin və televiziya kanallarında göstərilən əxlaqsız proqramların nəticəsidir. Ancaq qətiyyətlə deyə bilərəm ki, deyilənləri bütün gənclərimizə aid etmək olmaz. Həyalı, ismətli, namuslu, qeyrətli, ədəbli, mərifətli, qanacaqlı, dərslərinə və işlərinə məsuliyyətlə, özündən böyüklərə hörmətlə yanaşan gənclərimiz də çoxdur. Bu fikrimə bir bənd şer də əlavə etmək istəyirəm:

Sakit bir otaqda tənha bir gözəl

Sığınıb Allahın səxavətinə,

Əl açıb Tanrıya dua eyləyir,

Yol gedir beləcə səadətinə.

- Fikirlərinizlə tamamilə razıyam. Belə başa düşdüm ki, bu şeiri həsr etdiyiniz xanım dindardır. Ümumiyyətlə, gənclərimizin kütləvi şəkildə dinə gəlməsinə necə baxırsınız?

- "Lailahəilləllah" adlı poemanı yazdıqdan sonra bu sualı mənə tez-tez verirlər və mən də çalışıram ki, bu sualın cavabını məntiqlə verim. Birincisi yaşından asılı olmayaraq dinə dəb xatirinə gəlməyin birmənalı şəkildə əleyhinəyəm. İkincisi, imanını formalaşdırmadan dinə gəlmək mənasız bir şeydir. Üçüncüsü, danışdıqları ilə əməlləri üst-üstə düşməyən insanın ibadətlərinin qəbul olunacağına inanmıram. Və ən nəhayət, özünü dərk etməyən insanın Allahı dərk etməyə can atması gülünc bir şeydir.

Haqq sözün çoxları gətirmir dilə,

Qanqal da deyirik tər qönçə gülə,

Uymuşuq fitnəyə, fəsada, felə,

Çıxart içimizdən şeytanı, Allah,

Lailahəilləllah,

Muhəmmədənrəsulullah,

Əmirəlmöminin Əliyyən vəliyullah.

- Ümumiyyətlə, şair olmaq çətin işdir?

- Yox, çətin deyil, amma məsuliyyətlidir. Bilirsiniz, niyə çətin deyil? Çünki şairlər Allah tərəfindən seçilmişlərdir. Bəzi "təqvim" şeirlərini çıxmaq şərtilə qalan şeirlər Tanrının mesajlarıdır, biz köçürüb oxuculara çatdırırıq. Amma elə şeirlər var ki, Allah göndərir, bizim cürətimiz çatmır dilimizə gətirək.

Şairliyin yükü ağır,

Çağır, Tanrım, məni çağır,

Vallah, mən yetim, mən fağır,

Boğuluram söz içində.

- Yeni kitablarınız barədə də bir qədər məlumat verərsinizmi?

- İnşallah, yeni çıxacaq kitablarım səkiz cilddən ibarət "Yeddi gözəl, yeddi muğam, yeddi rəng" adlı şeirlər toplusu və öz həyatımdan götürülmüş "Buludlardan yuxarıda" adlandırdığım sırf sevgi romanıdır.

- Ədəbiyyatımızın bugünkü vəziyyəti sizi qane edirmi?

- Azərbaycan ədəbiyyatının heç vaxt bugünkü qədər məhsuldar, eyni zamanda acınacaqlı dövrü olmayıb. Yazanlarımız çoxdur, özü də yaxşı yazanlarımız. Amma hamının tanıdığı bir neçə nəfər var. Zəlimxan Yaqub, Çingiz Abdullayev, Baba Vəziroğlu və qismən də olsa, Ramiz Rövşən. Mən bu insanların yaratdıqlarını şübhə altına almıram. Əsla. Amma başqa yazanlar da var axı. Bəs niyə onları geniş oxucu kütləsi tanımır? Çünki Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin bugünkü idarə heyəti "ağsaqqallar şurası"nı xatırladır və tam fəaliyyətsizdir. Ədəbi tənqid də yoxdur, çünki heç kim heç kimin kitabını oxumur. Belə şəraitdə sağlam ədəbiyyatın yaranması çətin məsələdir.

- German müəllim, yeni yazdığınız, çap olunmamış şeirlərinizdən verərsiniz bu yazıya əlavə edib, oxuculara təqdim edək?

- Əlbəttə, verərəm. Yazdıqlarımın hamısı oxucular üçün deyil?

- Həm müsahibə, həm də şeirlər üçün çox sağ olun.

- Siz də sağ olun.

İblisin bic övladı

Ağaran saçına boya yaxırsa,

Tükü töküləndə parik taxırsa,

Ara qarışdırıb, evlər yıxırsa,

O şair iblisin bic övladıdır.

Şeirində zamanın söhbəti yoxsa,

Ağlayan millətin möhnəti yoxsa,

Əzilən xalqının zilləti yoxsa,

O şair iblisin bic övladıdır.

Vaxtsız xəzan vuran güldən yazmırsa,

Didərgin obadan, eldən yazmırsa,

Məhv olub, qeyb olan dildən yazmırsa,

O şair iblisin bic övladıdır.

Şair ad qazanar namusla, arla,

Şair sözün deyər şəstlə, vüqarla,

Şair öyünürsə dövlətlə, varla,

O şair iblisin bic övladıdır.

German qul olmadı heç vaxt iblisə,

Yamanlıq etmədi, vallah, heç kəsə,

Şair bircə kəlmə haqqsız söz desə,

O şair iblisin bic övladıdır.

Allahdan aşağı

Nə var Allahdan yuxarı,

Nə var torpaqdan aşağı?

Ramiz Rövşən

Allahdan çox aşağıyam,

Torpaqdan bir az yuxarı.

Haqqın nadinc uşağıyam,

Gedirəm həyat axarı.

Gücü, qüdrəti olmayan

İnsanda iman görürəm.

Milyonlara hökm edənin

İçində şeytan görürəm.

Seçilməyir cavan, qoca,

Hamı eyni həvəsdədir.

Varlı divan tutur aca,

Sanki şüurlar xəstədir.

Həya, ismət gedib əldən,

Namus lüt-üryan dolanır.

Ucuz olub bir cüt güldən,

Qızlıq də satın alınır.

Evə qazanc verən arvad

Qışqırıb, meydan sulayır.

Kişininsə halı bərbad,

İt kimi quyruq bulayır.

Hökm eləyir pulu olan,

Haqq nazilir, üzülür də.

Addımbaşı döngə, dalan,

Sərxoş gözlər süzülür də.

Vaxtsız solan güllər gördüm,

Şeyda bülbül sorağında.

Od püskürən çöllər gördüm,

Bir dəryanın qırağında.

Tanrı hakim kainata,

Mən heç düşmərəm gümana.

Lap az qalıb qiyamətə,

İnsanlar, gəlin imana.

Allahdan çox aşağıyam,

Torpaqdan bir az yuxarı.

Haqqın nadinc uşağıyam,

Gedirəm həyat axarı.

Necə unudum səni

Səni gördüyüm gün qanım qaynadı,

Bir çüt ala gözün sanki aynadı,

Bu fələk bizimlə oyun oynadı,

Bəs necə unudm indi mən səni?

Sən getdin, elə bil Günəşim söndü,

Dünya gözlərimdə zülmətə döndü,

Vüqarım zirvədən dərəyə endi,

Bəs necə unudum indi mən səni?

Sənin gedişinlə gülşənim soldu,

Dönüb gül-çiçəksiz bir səhra oldu,

Ürəyim kövrəldi, gözlərim doldu,

Bəs necə unudum indi mən səni?

Bilirdim bu eşqin qışı, qarı var,

Bitib-tükənməyən intizarı var,

Germanın dözümü, etibarı var,

Bəs necə unudum indi mən səni?

Sən unut məni

Gözümün yaşını silməyəcəyəm,

Ürəkdən danışıb, gülməyəcəyəm,

Mən səni unuda bilməyəcəyəm,

Unuda bilirsən, sən unut məni.

Mənə bəxş etdiyin qəmdi, kədərdi,

Demirəm bu sevda boşdu, hədərdi,

Sənə olan sevgim dünya qədərdi,

Unuda bilirsən, sən unut məni.

Hər səhər Günəşlə oyanacağam,

Gəlib yollarında dayanacağam,

Səni ömrüm boyu mən anacağam,

Unuda bilirsən, sən unut məni.

Könlüm dağ çayıdır, gurlayar, çağlar,

Həsrətin sinəmi əbədi dağlar,

German xəyalınla gözünü bağlar,

Unuda bilirsən, sən unut məni.

Söhbətləşdi: Zeynəb CƏFƏRLİ

Təzadlar.- 2011.- 2-5 aprel.- S.15.