Ağdamlı günlərin həsrətində olan şair

Təkcə tanınmış şairlər deyil, Dağlıq Qarabağ rayonlarının işğalından sonra gənc yazarlar da Azərbaycan poeziyasının inkişafında yaxından iştirak edirlər. Gənc nəslin nümayəndələrindən biri, yaxından tanıdığım Zakir Ağdamlıdır. O, 1966-cı ildən ədəbi yaradıcılığa başlayıb.

Görkəmli xalq şairimiz Məmməd Arazın xeyir-duası ilə ədəbiyyata gəlib. Şairin yaxınlarda işıq üzü görmüş sayca ikinci kitabı "İlahi, dağlara qovuşdur məni" adlanır. Kitabda çap olunmuş şeirlər əsasən Qarabağ hadisələrinə həsr olunub.

Şair birinci bölmədə əsasən yaşadığı illəri, xatirələri yadına salır, ana laylasını xatırlayır, gül-çiçəyin üstə əsir, dost-tanışlardan inciyir, adamları saf-çürük edir:

Adam var, köksündə gizlənib iblis,

Adam var, nə etsən, sanacaqdı pis.

Adam var, götürməz yüksələn lökə,;

Adam var, danışar başından yekə.

Adam var, əslini, kökünü danar,

Adam var, gədədi, özün bəy sanar.

Adam var, hər şeyi duymaz qafası,

Adam var, başında çatlar havası

Adam var, quyudu, dibi bilinməz,

Adam var, qəlbinin hisi silinməz. Adam var, maskadı geyib üzünə,

Adam var, nifrəti qaynar gözündə.

Adam var, sevəndi qohumu, yadı, Adam var, elə bil imam övladı.

Adam var, fitnədi, şərdi, qovğadı,

Adam var, qiyməti paltarındadı.

Adam var, zər yığar, üstündə yatar,

Adam var, əl tutmaz günaha batar.

Adam var, ha yığsa azdı, deyəcək.

Adam var, nəfsinə qurban gedəcək-

Adam var, buluda tüstü deyəcək,

Adam var, Zakirə "pisdi" deyəcək...

Şair işığı, zülməti, şirini-acını həyatda görür, ömründən keçən günləri yada salır, həyatı əzab-əziyyətdə keçir. Hadisələr başını o qədər qatır ki, nə vaxt qocaldığını da bilmir. Adamların müxtəlif xarakterdə olması onu çox düşündürür.

Zakir şeirlərində orijinallığı ilə yanaşı, yığcamlığa, konkretliyə fikir verir. O, həyatın canlı, tipik hadisələrini təsvir edir, zahirən sadə görünən hadisələri qələmə alır.

Oylağımdı o yaylaqlar, yataqlar,

Yada düşdü tumurcuqlu budaqlar,

Torpaq kimi cadar olub dodaqlar,

Partlayacaq vüsalına çatmasa...

Yaxud:

Gah bir dağam, başv qarlı,

Gah da çəmən, yüz çalarlı,

Bülbül kimi intizarlı,

Quşam vətən torpağında.

Şair vətən həsrətilə el-obanı gəzir, qohum-qardaş, dost-tanış axtarır, axtardığını tapmır, öz-özünə təsəlli verir:

Gözlərimlə od götürüb düzəltmişdim oda mən,

El-obamdan ayrılmazdım, yaman düşdüm oda mən.

"Adlı-sanlı həkim idi!" söylədi tanıyanlar,

Ürəyimdən bir ah qopdu: "Bu da mənəm, o da mən"

Qarabağ mövzusu Zakir yaradıcılığının əsasını təşkil edir. Qarabağ qədim Azərbaycanın döyünən ürəyidir. İnsanı valeh edən təbiəti, vüqarlı dağları, durna gözlü bulaqları, füsunkar təbiəti hər bir kəsi valeh edir. Təmiz havası, dumanlı dağları, sıx meşələri insanı ruhən cavanlaşdırır.

Qarabağ dərdlərin dərmanı, gözəlliklərin aynası, şairlərin ilham mənbəyidir. Bu ulu torpaq tarixə kimləri verməmisdir? Hər dağı, dərəsi bir tarix olan Qarabağın oğul-qizları da tarixdə silinməz izlər qoymuşdur.

Şair bu məsələləri yaxşı bildiyi üçün yanıb-tökülür, nə vaxtsa Qarabağın yenə özümüzün olacağına inanır.

Nə qədər ki, həyatdayam,

Qoç Nəbiyəm, "Boz At"dayam.

Belə nikbin ovqatdayam,

Gələcəyəm, Qarabağım!

Zakir, qələbə marşını,

çal, təzələ yaddaşını,

Millətimin göz yaşını

Siləcəyəm, Qarabağım!

Şair vətən yolunda şəhid olanların qarşısında baş əyir:

Sinəni verərdin hər bir çətinə,

Hamıya bəlliydi sənin mərdliyin.

Yaraşıq verirdi təbiətinə,

Bölmə komandiri kimi sərtliyin...

...Sürdün iyirmi doqquz illik bir ömür,

Cənnətdə ruhunu oxşar mələklər.

Peyğəmbər deyib ki, şəhidlər ölmür,

Ölməz yurd eşqiylə vuran ürəklər.

Şair dağları xatırlayır, yaylağın havasını sinəsinə çəkir, torpaqlar nisgili udur, sulu qar yağıb yağışa qatılır, lakin dünya qucağına nahaqqı çəkir, bizi barmağına dolayır, ürəklərdə yurd boyda dərd əmələ gəlir. Lakin şair qələbəyə ümid bəsləyir, hesab edir ki, arxasında mərd general dayanarsa, yağı düşmən qaçar:

Düşmən yaxşı tanıyır ki, ölkəmi,

Tab gətirməz qəti hökmə, tələbə.

Dərdlərimin son əlacı, məlhəmi

Qələbədir, Qələbədir, Qələbə!

Yaxud:

Qarabağ torpağın ovcunda sıxsan,

Cabbarın, Seyidin avazı gələr.

Çıxıb Kirs dağından aşağı baxsan,

Ruhuna bir yaylaq havası gələr...

...Dola Cıdırdüzü gülüş səsiylə,

Qocanın, cavanın qəhqəsiylə.

Qələbə müjdəli açıla yazım,

"Misri" havasına köklənə sazım.

Şair vətən igidlərini səfərbərliyə, silahanmağa çağırır:

...Artıq ömrüm-günüm keçib yarıdan,

Necə həsrət köçüm yurdum sarıdan?

Donuz "kiş-kiş" ilə çıxmaz darıdan,

Ulduz görməyincə ölərmi ilan?

Haydı, igidlərim, haydı, irəli!

Zakir Ağdamlıyam, Ağdama gəlim,

Yenidən düzəldim, ağ dama gəlim,

Satqınlar gözünə ağ dama, gəlim,

Qaçqın, köçkün olduq axı nahaqdan,

Haydı, igidlərim, haydı, silahlan!

Gənc şair kitabında Ağdama xüsusi yer verir. Ətində, canında, mayasında qeyrət olan Ağdamın yağı düşmən əlində olmasına hələ də inanmır. Mərdliklə döyüşən, vuruşan, altı mindən çox şəhidi olan, Ağdamın adı gələndə tük salan erməni dığalarından qisas alınacağı günü gözləyir.

İlahi, dağlara qovuşdur məni,

Yığm Novruzgülü, dərim bənövşə.

Doyunca seyr edim çölü, çəməni,

Dağlarda dolaşır ruhum həmişə

...Oyunlar içində qaldım özüm də,

Daha şər dünyadan umacağım yox.

Ağdam bir cənnətdir mənim gözümdə

Mənim ondan böyük sinə dağım yox!

Zakir Ağdamlının yeni kitabında ermənilərin işğalı altında olan rayonlara, dağıdılmış, viranəyə çevrilən yurd yerlərinə, enişli-yoxuşlu həyat hadisələrinə, ömürdən keçən illərə, dost-tanışlara, alimlərə, şair-yazıçılara, muğam ustadlarına, xeyirxah insanlara, təzə ailə quran gənclərə, nahaqqa qucaq açan dünyaya həsr edilmiş çoxlu şeirləri yer alıb. Şairin kitabda toplanmış şeirləri ahəngdardır, oxunaqlıdır, əsasən heca vəznindədir, həyatı, varlığı obrazlı şəkildə əks etdirir.

Hörmətli Zakir Ağdamlı, sizə Ağdamlı günlər arzu edirəm, yaradıcılığınız uğurlu olsun!

Səlim Əzimov,

Azərbaycan Respublikasının

Əməkdar müəllimi

Təzadlar.- 2012.- 3 may.- S.15.