Qazax rayonu haqqında nə bilirik?

Ehtimal olunur ki, rayonun əsası VIII əsrdə ərəb sərkərdəsi Mərvan ibn Məhəmməd tərəfindən qoyulub

(İkinci hissə)

(Əvvəli ötən sayda)

17. Qazaxbəyli kəndinin abidələri

1. Eşşəktəpə qədim yaşayış məskəni inv. № 5848

2. Qazaxbəyli qədim yaşayış məskəni

3. Qazaxbəyli kurqanları inv. № 1238

4. Qazaxbəyli qəbiristanlığı inv. № 1237

5. Böyük arx

6. Qazaxbəyli su dəyirmanı

7. Alı Mustafayevin yarımbədən büstü

8. Şamlıq parkı

9. Su quyuları (bütün həyətlərdə)

10. Molla mey təpəsi qədim yaşayış məskəni

18. Canalı kəndinin abidələri

1. Qurbantəpə qədim yaşayış məskəni

2. Zor arxı

3. Tahir kişinin su dəyirmanı

4. Hümbətin kişinin su dəyirmanı

5. Muxtar kişinin su dəyirmanı

6. Namiqin elektrik dəyirmanı

7. Gümbəz

8. Büst

9. Məmməd kişinin su quyusu

10. Sənduqə - çoxlu saydı

11. Hərəm

12. Məmmədov Isanın qəbirüstü abidəsi

13. Gözəl Sarıyevanın türbəsi

14. Sona Tağıyevanın türbəsi

19. Hüseynbəyli kəndinin abidələri

1. Qədim qəbiristanlıq

2. Axmaz arxı

3. Zor arxı

4. Hüseyn ağanın su dəyirmanı

5. Hüseyn ağanın su elektrik stansiyası

6. Günbəz

7. Kolxoz hamamı

8. Məşədi Əzizbəyovun yarımbədən büstü

9. Su quyuları 5 ədəd

10. Əhmədin su quyusu

11. Bəhruzun su quyusu

12. Bala türbə

13. Orta türbə

14. Böyük türbə

20. Kosalar kəndinin abidələri

1. BVM abidəsi

2. Şəhidlərin xatirəsinə abidə kompleksi

3. Şomutəpə qədim yaşayış məskəni

4. İltifatın elektrik dəyirmanı

5. Günbəz

6. Heykəl

7. Məşədi Ibrahimin məscidi

8. Məşədi Ibrahimin imarəti

21. Xanlıqlar kəndinin abidələri

1. Abidə

2. Qədim Alban qəbiristanlığı

3. Babadərviş qədim yaşayış məskəni

4. Rustəpəsi (Sarvantəpə) qədim yaşayış məskəni

5. Faxralı arxı

6. Poylu arxı

7. Səyalıxanım bulağı

8. "Bayram bulağı" ailəvi istirahət yeri

9. "İgidlik" Mifaloji tətbiqi sənət əsəri

10. Qarabulaq qədim yaşayış məskəni (Vəlixan meşəsi)

11. Qozlu (Cöyüzlü) qədim yaşayış məskəni

12. Qız qalası

13. Didivan bürcü

14. Qalaca

15. Parabaş Alının su dəyirmanı

16. Xanlıqlar su elektrik stansiyası

17. Xanlıqlar su dəyirmanı

18. Ağıstafa çay su dəryacası

19. Qədim günbəz

20. Şəmistan Şahvələdovun yarımbədən büstü

21. Şəmkir kanalı

22. Hacı Əhməd oğlunun körpüsü

23. Babadərviş qədim yaşayış məskəni

24. Babadərviş məscidi

25. Vəli Qarabağı ocağı

26. Baba dərviş qəbiristanlığında saclı qəbir məzarı

27. Bala günbəz - xarabalığı

28. Tacıbəy hərəmi

29. Əmiraslan koxanın türbəsi

30. Tacıbəy türbəsini xarabalıqları

31. Baba dərviş hərəmi

32. Çoban abidəsinin podstamenti

33. "Bayram bulağı" ailəvi istirahət mərkəzi

22. Cəfərli kəndinin abidələri

1. Cəfərli arxı

2. Kolxozun su dəyirmanı

3. Hüseyin kişinin su dəyirmanı

4. Nahidin elektrik dəyirmanı

5. Ağıstafa çay su dəryacası

6. Daşsalahlı kanalı

7. Su ötrücü qurğu

8. Qara cal mağarası

9. Qədim qəbiristanlıq

10. Sənduqələr

11. Üzüm tingləri - calaqları yetişdirən emalatxana

12. Ehsan bulağı - qəbiristanlıqda

13. Hərəmlər 3 ədəd

14. Mircəlal türbəsi

23. Bala Cəfərli kəndinin abidələri

1. Mürsəloğlunun körpüsü

24. Qarapapaq kəndinin abidələri

1. Poylu arxı

2. Diləncinin 2 daşlı su dəyirmanı

3. Diləncinin su elektrik stansiyası

4. Şəhid Əli Əhmədovun yarımbədən büstü

5. Şəmkir kanalı

6. Ehsanat körpüsü

7. Ağbulaq bulağı

8. Şəhid bulağı

9. Nəsibovlar körpüsü

10. Göy qocalar dəyirmanı

11. Göy qocalar su elektrik stansiyası

25. Ağköynək kəndinin abidələri

1. Abidə

2. Poylu arxı

3. Aslan koxanın 5 daşlı su dəyirmanı

4. Aslan koxanın su elektrik stansiyası

5. Yetimlərin su dəyirmanı

6. Elektrik dəyirmanı

7. Günbəz

8. Kalxoz hamamı

9. Milli qəhrəman Şamoy Çobanovun yarımbədən büstü

10. Şəmkir kanalı

11. Qasım körpüsü

12. Qədim qəbiristanlıq

13. Böyük Vətən Müharibəsi şəhidlərinə abidəsi

14. Nizami Məmmədov bulağı

15. Əhməd bulağı

16. Qədim hərəm 1 ədəd

17. Ağköynək bulağının su anbarları 7 ədəd

18. Nohur bulağı

26. Qazax şəhərinin abidələri

1. Sarıtəpə qədim yaşayış məskəni

2. Poylu arxı

3. Zor arxı

4. Şəhər bazarı

5. Sənduqə 27 ədəd

6. Ruslanın elektrik dəyirman

7. Ərəblərin elektrik dəyirman

8. Maarifin elektrik dəyirman

9. Heydər gölü

10. Türbə 1

11. Türbə 2

12. Israfil ağanın hamamı

13. Çingiz ağanın imarətgahı

14. Məmməd ağanın imarəti

15. Şəhər kanalizasiya qurğusu

16. Çar Rusiyasının quru qoşunlarının əsgərləri üçün kazarma

17. Pravoslav kilsəsi

18. Qriqorian kilsəsi

19. Dəmiryol körpüsü 2 ədəd

20. 1-ci avtomobil körpüsü

21. 2-ci avtomobil körpüsü

22. 3-cü müasir avtomobil körpüsü

23. Avtovağzal

24. Dəmiryol vağzalı

25. Şəkərbəyin qalası

26. 2 mərtəbəli mehmanxana

27. Olimpiya kompleksi

28. Göyəzən mehmanxanası

29. Sağlamlıq idman mərkəzi

30. Azpetrol yanacaq doldurma məntəqəsi

31. Cümə məscidi

32. M.P.Vaqifin xatirə muzeyi - 1970

33. Tarix diyarşünaslıq muzeyi

34. Dövlət rəsm qaleriyası

35. Sarı seyidin türbəsi

36. Şəhər bağı

37. Mədəniyyət və Istirahət parkı

38. Heydər parkı

39. Ana və uşaqların istirahət parkı

40. Qədim qəbiristanlıq

41. Diaqnostika mərkəzi

42. Doğum evi

43. Göz xəstəlikləri klinikası

44. Dəri zöhrəbi xəstəlikləri xəstəxanası

45. Uşaq xəstəxanası

46. Mərkəzi Poliknika

47. Fiziyoterapiya mərkəzi

48. Təcili yardım stansiyası

49. Diş xəstəxanası

50. Epidemialoji mərkəzin binası

51. Heydər Əliyevin heykəli

52. M.P.Vaqifin heykəli

53. S.Vurğunun heykəli

54. S.Vurğunun baraliyefi

55. M.P.Vaqif və M.V.Vidadinin qoşa heykəli

56. Ismayıl Şıxlının heykəli

57. Mehdi Hüseyinin heykəli

58. Dilboz atın heykəli

59. N.Nərimanovun heykəli

60. Heydər Əliyev adına elm mərkəzi

61. Dədə Qorqud abidə kompleksi

62. Mütəfəkkirlər parkı

63. BVM həlak olmuş həmyerlilərimizə xatirə abidəsi

64. Şəhidlər xiyabanı

65. S.Vurğunun yarımbədən büstü

66. M.Hüseynin yarımbədən büstü

67. Aşıq Ələsgərin yarımbədən büstü

68. Osman Sarvəllinin yarımbədən büstü

69. M.Hüseynin yarımbədən büstü

70. Ismayıl Şıxlının yarımbədən büstü

71. Mirvari Dilbazinin yarımbədən büstü

72. Əhməd Seyidovun yarımbədən büstü

73. Yusif Səmədoğlunun yarımbədən büstü

74. Əliağa Şıxlinskinin yarımbədən büstü

75. Ibrahim ağa Vəkilovun yarımbədən büstü

76. Teymur Bünyadovun yarımbədən büstü

77. Ədalət Nəsibovun yarımbədən büstü

78. Müseyib Allahverdiyevin yarımbədən büstü

79. Şəhər orta ümumtəhsil məktəbləri - 7 ədəd

80. Qazax Dövlət Sosial Kollecinin binası

81. Azərbaycan Müəllimlər Inistutunun Qazax filialının binası

XIX əsrin 70-ci illərindən sonra tikilmiş binalar

82-116. Heydər Əliyev praspektində 35 ədəd yaşayış binası

117-164. Azadlıq küç. 48 ədəd yaşayış binası

165-190. Bakı küçəsində 26 ədəd yaşayış binası

191-197. Vaqif küçəsində 7 ədəd yaşayış binası

198-206. Hacı Zeynalabdın Tağıyev küçəsində 9 ədəd yaşayış binası

206-211. Şəhidlər xiyabanı küçəsində 5 ədəd yaşayış binası

211-218. Əminə Dilbazi küçəsində 7 ədəd yaşayış binası

219-220. Murtuz Carcıyev küçəsində 2 ədəd yaşayış binası

221. Qori Müəllimlər Seminariyasının binası

222. Həkim Baba Babayevin qəbirüstü abidəsi

223. Rayon Icra Hakimiyyətinin binası

224. Rayon Prakurorluğunun binası

225. Milli Təhlükəsizlik nazirliyinin rayon şöbəsinin binası

25 kənd üzrə 482, Qazax şəhəri üzrə 225 ədəd və cəmi rayon üzrə 707 abidə müəyyən olunmuşdur. Nəzərə alsaq ki, 112 ədəd abidə qeydiyyata alınmışdır və ondan da 14-ü işğal altındadır. Onda aydın görsənir ki, tərəfimizdən 609 yeni abidə müəyyən olunmuşdur. Abidələrin ümumiləşmiş siyahısını baş abidə mühafizəçisi Nofəl Qurbanovun və abidə mühafizəçisi Z.Süleymanovanın iştirakı ilə 12 oktyabr 2012-ci il tarixdə tərtib etdik.

(Davamı var)

Əlihüseynli Sabir Tağıyev,

AMEA-nın Memarlıq və İncəsənətİnstitutunun Memarlıq abidələrinin qorunması və bərpası problemləri şöbəsinin böyük elmi işçisi

Təzadlar.- 2013.- 10 sentyabr.- S.15.