Universitetlərin flaqmanı - BDU

BDU-nun “fiziki”: “Barak Obamanın qəbuluna düşmək,

Abel Məhərrəmovun qəbuluna düşməkdən asandır”

Bakı Dövlət Universiteti yaranmasının 95 illik yubileyi münasibətilə Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin nümayəndələri arasında “BDU təhsil, təlim və elm məkanı kimi” adlı müsabiqə keçirməsini elan edəndən conra, dərhal qərara gəldim ki, bu müsabiqədə iştirak edim. Axı ali məktəblərin flaqmanı olan bu təhsil ocağı ilə bağlı mənim də xeyli xatirələrim, məlumatlarım, Abel Məhərrəmovun rektorluğu dövründə BDU-nun elm və yaradıcılıq məkanına çevrilməsini sübut edən dəlillərim, sübtlarım yetərincədir. Amma bu barədə yazmağa nədənsə, tələsmirdim, fikirləşirdim ki, hələ vaxta var.

Bu günlərdə səhər 11:30 radələrində “20 yanvar” metrosundan 29 saylı marşrutla “Azərbaycan” nəşriyyatına işə gələrkən rastlaşdlğım bir mənzərə müsabiqədə iştirak etməyimi tələsdirdi. Daha doğrusu məndən arxa oturacaqda oturmuş və söhbətlərindən birinin riyaziyyatçı, digərinin isə fizik olduğu görünən iki nəfər orta yaşlı insanın ucadan etdikləri söhbətlər diqqətimi çəkdi.Bir az ucaboy, ağsaçlı, başında Slivester Stallonenin kepkasına oxşayan kepkası olan, eynəkli “fizik”in BDU-nun dayanacağında düşməyə hazırlaşarkən dediyi son sözlər müsabiqədə iştirak etməyimi tələsdirən amil oldu.Həmin sözlər belə idi: “Barak Obamanın qəbuluna düşmək, Abel Məhərrəmovun qəbuluna düşməkdən asandır”.

Bilirsiniz, bəzən insanın haqqı tapdananda, ona layiq olduğu qiyməti verməyəndə insanın əli işdən soyuyur və fikirləşir, belə davam etməyə dəyərmi? BDU-nun və A.Məhərrəmovun fəaliyyətini yaxından izləmiş biri kimi deyə bilərəm ki, bu cür deyimlər, səslənən ittihamlar, rektorun nə əlini işdən soyutdu, nə də unuversitetdə elm və tədrisin inkişafı üçün nəzərdə tutduğu yoldan çəkindirdi. Bəs o yol hansıdır və necədir? Əvvəlcədən onu deyə bilərəm ki, fəaliyyət göstərdiyi 95 il ərzində BDU heç vaxt A.Məhərrəmovun rektorluğu dövründə olduğu kimi inkişaf yolu keçməyib. İndi isə konkret faktlara keçək.

Abel Məhərrəmov rektorluğunun elə ilk illərində universitetin görkəmini ən müasir səviyyədə dəyişdirərək, əsl qabaqcıl universitetlərin sırasına çıxarmışdır. Bu gün BDU-nun hektarla ölçülən ərazisi yaşıllıqlara qərq olaraq, böyük bir istirahət parkını xatırladır. Axı tələbələrin elmi biliklərə yiyələnməsi üçün onlara ilk növbədə şərait lazımdır.Geniş işıqlı auditoriyalar, təcrübə keçmək üçün ən müasir avadanlıqlarla təmin olunmuş laboratoriyalar, tələbələrin xidmətindədir. BDU-nun yeni 10 mərtəbəli korpusunun A.Məhərrəmova necə çətinliklə başa gəlməsi barədə məlumatlıyam. Məlum olduğu kimi, sovet dövründə əsası qoyulan və bir neçə mərtəbəsi qaldırılmış həmin korpus müstəqillik dövründə uzun müddət yiyəsiz qaldı. A.Məhərrəmov rektor təyin olunandan sonra, həmin korpus üzərində gərgin işlər getdi. Bu sahənin mütəxəssisləri işə cəlb olundu, uzun müzakirələr açıldı. Nəticədə, qərara gəlindi ki, uzun müddət yağışın-qarın altında qalmış bu korpusun üzərində tamamlama işləri görmək olmaz. Bu, gələcəkdə çox təhlükəli ola bilərdi. Odur ki, yekun qərar belə oldu: korpus sökülsün və bünövrəsi təzədən qoyulsun. Bəli, məhz A.Məhərrəmovun təşəbbüskarlığı sayəsində bu gün geniş auditoriyalı 10 mərtəbəlı, yaraşıqlı tədris korpusu tələbələrin ixtiyarındadır.

Sual olunur, bəs bu auditoriyalarda tələbələr elmi biliklərə necə yiyələnirlər? Tələbələrin elmə cəlb olunması üçün hansı stimullaşdırıcı amillərdən istifadə olunur? Əvvəla, bu gün ən müasir elektron kitabxana tələbələrin elmə yiyələnməsi yolunda böyük rol oynayır ki, bu da A.Məhərrəmovun tələbələrin elm öyrənməsi yolunda atdığı çoxsaylı addımlardan biridir. BDU-nun 17 fakültəsində təhsil alan 25 mindən yuxarı tələbənin hər biri universitet rəhbərliyinin diqqət və qayğısı ilə əhatə olunub. Dəfələrlə şahidi olmuşam ki, tələbəni haqsız yerə incidən müəllim A.Məhərrəmov tərəfindən cəzalandırılıb. Abel müəllimin tez-tez təkrar etdiyi bir söz var:”Sadist müəllimlərə bizim aramızda yer yoxdur”.

Təxminən 2002-ci ildə təsadüfən maraqlı bir hadisınin şahidi oldum. Deməli, A.Məhərrəmov söz veribmiş ki, qrupda ən yaxşı göstəricisi olan iki tələbəni imtahansız magistraturaya qəbul olmasına icazə verəcək. A. Məhərrəmov dekan, kafedra müdirləri ilə birlikdə auditoriyaların birinə daxil oldular. Rektor dekandan soruşdu ki, bu qrupda iki ən yaxşı oxuyan tələbə kimdir? Dekan iki tələbəni ayağa qaldırdı. Bu zaman bir tələbə oğlan ayağa qalxıb dedi: “ Abel müəllim, mənim bütün göstəricilərim bu iki tələbədən yüksəkdir, lakin dekan namizədliyimi qəbul etmədi”. Həmin anda A.Məhərrəmv dekanın astadan ona nəsə deməyə cəhd etməsinə əhəmiyyət belə vermədən üzünü tələbəyə tutaraq soruşdu:

- Oğlum, hardansan?

Tələbə:

-Ucardan.

A. Məhərrəmov:

- Atan, anan harda işləyir?

Tələbə:

-Anam evdar qadındır, atam da fəhlə işləyir.

A. Məhərrəmov üzünü auditoriyaya tutdu:

- Uşaqlar, bu oğlan necə oxuyur?

Hamı bir ağızdan cavab verdi ki, əla oxuyur. Onda Abel müəllim ikinci sualı verdi:

-Kim istəyirsə ki, bu oğlan magistraturaya imtahansız qəbul olsun, onda əlini qaldırsın.

Bütün tələbələr bir nəfər kimi hamısı əlini yuxarı qaldırdı. Yenə də dekan nəsə deməyə çalışırdı, lakin A.Məhərrəmov ona baxmadan üzünü həmin tələbə oğlana tutub dedi:

- Sən də magistraturaya imtahansız qəbul olunursan.

Başqa bir auditoriyada isə A.Məhərrəmv dekanın təqdim etdiyi iki nəfərdən başqa hamilə olan bir tələbə qızı görüb dedi:

-Mən səni də magistraturaya qəbul imtahanından azad edirəm, o birindən isə qoy səni Allah azad etsin.

Rektorun tələbəyə olan belə diqqətindən sonra təbii ki, hər bir tələbə çalışacaq yaxşı oxuyub, yüksək göstəriclərə nail olsun. A.Məhərrəmovun elmin inkişafı yolunda məhz bu kimi qayğı və diqqətinin sayəsində BDU MDB və dünyanın qabaqcıl univrsitetləri sırasına daxil olub. Bu yaxnlarda “Ekspert RA” reytinq agentliyi MDB-yə üzv ölkələrin ən yüksək səviyyəli universitetlərinin siyahısını açıqlayıb. Reytinq siyahısına 153 ali məktəb daxil edilib ki, burada Boloniya prosesinin tətbiqi əsas götürülüb. BDU-nun bu istiqamətdə bakalavr-magistr hazırlığı qənaətbəxş sayılıb və qabaqcıl unuvesitetlərin sırasna daxil edilib . Nəzərə alaq ki, Ermənistan və Gürcüstan universitetləri siyahıda yer ala bilməyib.

Bundan əlavə, Bakı Dövlət Universiteti (BDU) dünyanın 700 ən yaxşı universitetinin siyahısına daxil ola bilib. “QS World University Rankings-2011” reytinqinə əsasən, BDU dünyanın 700 ən yaxşı universitetlərinin siyahısına düşə bilib. Unutmayaq ki, bu məqsədlə dünyanın müxtəlif ölkələrindən 2919 universiteti haqqında məlumat təhlil edilib və nəticədə 700 ali məktəb reytinqə daxil olub.

Göründüyü kimi BDU müasir standartlara cavab verən eimi potensialına görə artıq dünya miqyasında tanınıb, seçilir. Çünki elmin inkişafı üçün müasir texnologiyaların tətbiqi vacib şərtdir ki, bu da BDU- öz əksini tapıb. Qafqazda ilk dəfə olaraq, məhz A. Məhərrəmovun təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə 2002-ci il noyabr ayının 22-də BDU-da Nüvə maqnit rezonansı laboratoriyası yaradılmışdır. Laboratoriyada Almaniyanın “BRUKER” firmasının istehsalı olan bir çox nuvələri təyin etmək imkanına malik, impuls rejimində işləyən “BRUKER 300” FT NMR spektrometri fəaliyyət göstərir. Tələbələr bu laboratoriyada nəinki müasir elmin sirlərinə yiyələnir, hətta yeni-yeni elmi tədqiqat işləri aparırlar.

Bundan əlavə, BDU-nun Altıağacda yerləşən və ən müasir standartlara cavab verən Tədris-təcrübə və istirahət mərkəzi də yay aylarında tələbə və müəllimlərin xidmətindədir.

“BDU-da elm və təhsillə yanaşı tələbələrin asudə vaxtlarının səmərəli keçirilməsi də rəhbərliyin diqqət mərkəzindədir. Bu məqsədlə yaradılmış elektron kitabxana, muzeylər, 300 nəfərlik klub, burada fəaliyyət göstərən rəqs və müxtəlif özfəaliyyət dərnəkləri tələbələrin ixtiyarındadır.

“BDU-nun ən məşhur məzunu, dünya şöhrətli siyasətçi, ulu öndər Heydər Əliyevin muzeyi tələbələrin sevimli istirahət yerlərindən biridir. Burada tələbələr ümummilli lider Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyəti, keçdiyi şərəfli ömür yolu, müstəqil Azərbaycanın yaranıb, təşəkkül tapmasında bu böyük şəxsiyyətin fədakarlığı barədə geniş məlumatlar əldə edirlər. Bundan əlavə,Universitetin tarixi muzeyi, Faydalı qazıntılar muzeyi, Təkamül təlimi muzeyi, Arxeologiya muzeyi və dünyada analoqu olmayan Velosiped idman muzeyi fəaliyyət göstərir. BDU-nun böyük idman komleksinə isə peşəkar idman klubları da həsəd apara bilər. Yaşıl örtüklü mini futbol meydançası, geniş üzgüçülük hovuzu, voleybol, basketbol, cüdo,boks, güləş, şahmat, dama və s. zallarda tələbələr idmanla, özü də çox ciddi məşğul olurlar. Bunun nəticəsidir ki, tələbələr arasında müxtəlif idman növləri üzrə respublika, Avropa və dünya çempionları yetişib.

BDU-da mütəmadi olaraq, şair və yazıçılarla, tanınmış elm adamları ilə görüşlər keçirilir ki, bu da tələbələrin dunyagörüşünün formalaşmasında və inkişafında böyük rol oynayır. Universitetdə vaxtilə işləmiş və dünyasını dəyişmiş, həmçinin hazırda işləyən tanınmış alimlərin, müəllimlərin yubileylərini keçirmək artıq bir ənənə halını alıb ki, bu da A.Məhərrəmovun yaradıcı təşəbbüslərindən biridir. Təbii ki, belə tədbirlər elm adamına, ziyalıya verilən dəyərdir ki, bu da tələbələrin elmə daha dərindən, daha həvəslə yiyələnməsinə stimul verir.

A.Məhərrəmov göründüyü kimi tələbələrlə yanaşı, müəllimlərin də qayğısına qalır. BDU-dakı pullu fakültələrin hesabına A. Məhərrəmov həm müəllim, professor heyətinin, həmçinin bütün texniki işçilərin maddi vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasını, onların yubileylərinin təşkil olunmasını, həm də universitetdə aparılan quruculuq-abadlıq işlərinin tam şəffaf şəkildə həyata keçirilməsini təmin edir.

BDU-da fəaliyyət göstərən Mexanika-riyaziyyat, Tətbiqi Riyaziyyat və Kibernetika, Fizika, Kimya, Biologiya, Ekologiya və Torpaqşünaslıq, Coğrafiya, Geologiya, Filologiya, Tarix, Beynəlxalq Münasibətlər və İqtisadiyyat, Hüquq, Jurnalistika, Kitabxanaçıliq-informasiya, Şərqşünaslıq, İlahiyyat, Sosial Elmlər və Psixologiya fakültələrinin hər birində tələbələr üçün yaradılmış yüksək şərait, müasir texnologiyaların tətbiqi, Avropa standartlarına uyğun avadanlıqlarla təmin olunmuş laboratoriyalar və s. barədə danışmağa, yazmğa ehtiyac yoxdur. Əgər bu gün BDU-nun adı dünyanın 700 ən yaxşı universitetləri sırasında çəkilirsə, deməli, “BDU təhsil, təlim və elm məkanı kimi” düz yol tutub. Universitetimizin dünyanın qabaqcıl təhsil ocaqları ilə bir sırada dayanması heç şübhəsiz rektor kimi A.Məhərrəmovun neçə illərdir apardığı uğurlu təhsil siyasətinin nəticəsidir. Elə buna görə də, “universitet”- deyəndə məhz BDU nəzərdə tutulur. Axı vaxtilə bir univsrsitet- Azərbaycan Dövlət Universiteti (ADU) olub, qalanlar isə institutlar idi. Bu gün universitetlər bolluğunda “universitet”- deyəndə, yüksək elm və təhsil məkanı kimi yenə də bir univesitet - BDU nəzərdə tutulur. Birmənalı olaraq demək olar ki, BDU MDB, Avropa və dünyada qabaqcıl elm ocağı kimi qazandığı nüfuzuna görə, ölkəmizdə universitetlərin flaqmanıdır.

Sonda yazının əvvəlində qeyd etdiyim “riyaziyyatçı” və “fizikə” üzümü tutub soruşuram: - Sizə hansı daha çox vacibdir, A.Məhərrəmovun BDU-nu dünyanın aparıcı universitetləri sırasına çıxardaraq, Azərbaycanın adını yüksəltməsi, yoxsa onun qəbuluna düşmək? Sual fiziki və riyazi çətinlik yaratmadı ki?

Elçin MƏMMƏDLİ

Yazı BDU-nun keçirdiyi “BDU təhsil, təlim və elm məkanı kimi” adlı müsabiqəyə təqdim olunur

Təzadlar.- 2014.- 6 dekabr.- S.12.