Xalqımızın qəhrəmanlığını əks etdirən əsər

2015-ci ilin may ayında şair-publisist Azər Hacıbəylinin hərbi-vətənpərvərlik mövzusunda qələmə aldığı, Sədərək şəhidlərinin əziz xatirəsinə ithaf etdiyi “Vətən daşı” kitabı işıq üzü görmüşdür.

Azər Hacıbəylinin qələmə aldığı “Vətən daşı” poemasında Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin “Qeyrət qalası” adlandırdığı Sədərək rayonu uğrunda 1992-ci ilin may ayında gedən ağır döyüşlər və bir azərbaycanlı zabitin qəhrəmanlıq salnaməsi tərənnüm olunur. Hərbi-vətənpərvərlik mövzusunda yazılmış əsər geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulmuşdur.

“Vətən daşı” çox qısa zaman ərzində ərsəyə gəlib. Buna səbəb “Vətən daşı”nın ürəkdən və səmimi duyğularla yazılmasıdır.

“Vətən daşı” poemasında 1992-ci ilin mayında doğma Naxçıvanın Sədərək rayonunun erməni təcavüzünə məruz qalması, ulu öndərlə xalqın birliyi sayəsində düşmən hücumunun dəf edilməsi yüksək poetik lövhələrlə verilir. Etiraf edim ki, əsəri oxuduqca xəyal insanı bir anlığa həmin günlərə aparır.

Müəllif süjet xəttini bir igid azərbaycanlı zabitin qəhrəmanlığı üzərində qurub, bədii şəkildə onun iç dünyasını tərənnüm edib. Xüsusilə, şəhidlik zirvəsinə yüksəlmiş qəhrəman zabitin döyüş yolunun təsviri maraq yaradır. Diqqətəlayiq motivlərdən biri də qəhrəmanın “Dədə Qorqud” igidlərindən mənəvi dəstək almasıdır. Əsərdəki

Torpağı siz çox sevsəniz,

Olar dayağınız hər vətən daşı.

- beyti isə atalar sözünü xatırladır. Bu, bir daha müəllifin yurd, torpaq sevgisindən xəbər verir. Qeyd olunan fikir vətən aşiqi, xalq şairi Məmməd Arazın poemadan öncə verilmiş misraları ilə səsləşir:

... Siz ey qədim əfsanələr,

Şeirimə yağ, səsimə yağ!

Nə zamansa bu daşlarla

Bir dil tapan tapılacaq -

Bu daşların, qayaların

Keçmişini oyadacaq,

Ordu-ordu qayalıqlar

İnsanlığa qayıdacaq.

Bu basılmaz nərlər-ərlər,

Bu qayalar sərkərdələr

Onda məni - bir balaca daş əsgəri

Qoyar yəqin qoşulmağa bu cərgəyə,

Qayaların keçmişini

Qayalara yazdım, deyə.

Onda vətən sanar məni

Bir balaca vətən daşı,

Vətən daşı olmayandan

Olmaz ölkə vətəndaşı...

Əsər nikbin çalarlarla yekunlaşır. Necə deyərlər, ot kökü üstündə bitər. Vətən torpağı igidlərin qanı ilə suvarılıb və bu hədərə getməyib. Qəhrəmanlıq ənənəsi davam edir. Gənc nəsil ata-babaların qəhrəmanlığını təkrar etməyə hazırdır. İşğal altında olan torpaqlarımızı qarı düşmən xoşluqla azad etməzsə, möhtərəm Prezidentimiz, Ali Baş Komandan İlham Əliyev cənabları əmr edən anda gənclər doğma Qarabağa zəfər yürüşündə ön cərgələrdə addım atacaq.

Diqqətimizi cəlb edən motivlərdən biri də poemada Şəfanın timsalında sədaqətli, vəfalı, igidlərimizə əbədi həmdəm olan Azərbaycan qadını obrazının yaradılmasıdır. Şairin özü Şəfaya əhsən dediyi kimi, mən də bu obrazı yaratdığına görə müəllifə əhsən deyirəm.

“Vətən daşı” filologiya elmləri doktoru, professor Sənan Əlincənin redaktorluğu ilə ərsəyə gəlib.

Xatırladaq ki, 1990-1993-cü illərdə Naxçıvanıın Sədərək rayonu erməni işğalçıları tərəfindən 14 dəfə hücuma məruz qalmış, 108 soydaşımız şəhid olmuşdur. 1992-ci ilin 18 mayı Sədərək üçün ən ağır, çətin günlərdən biri, eyni zamanda qəhrəmanlıq tarixi kimi yadda qalmışdır. 1992-ci ilin mayında 5 gün davam edən Sədərək döyüşləri ilə əlaqədar ulu öndər Heydər Əliyevin xalqa tarixi müraciəti böyükdən-kiçiyə hamını düşmən üzərinə səfərbər etmiş, ermənilərin sayca qat-qat çox olduğu qarşıdurmalarda azərbaycanlılar mətanətlə vuruşmuşlar. Ulu öndərin müdrik və qətiyyətli siyasi və diplomatik fəaliyyəti nəticəsində bir çox böyük dövlətlər tərəfindən Ermənistanın hərbi hücumu və təcavüzü pislənmişdir. Düşmən geri çəkilməyə məcbur edilmişdir. Ulu öndər Sədərək və sədərəklilər barəsində demişdir: “Muxtar Respublikanın sərhəd kəndləri dəfələrlə silahlı təcavüzə məruz qalmışdır. Lakin biz hamımız yaxşı bilirik ki, əsas ağırlıq Sədərəyin üzərinə düşmüşdür. Sədərək Naxçıvanın qeyrət qalasıdır”.

Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev cənablarının təbirincə desək, “Ulu öndərin müdrikliyi, qətiyyəti və cəsarəti nəticəsində, naxçıvanlıların rəşadəti, fədakarlığı sayəsində naxçıvanlılar Naxçıvanı qoruya bildilər”.

Əsərdə Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığı öz əksini tapmışdır:

...Ən başda Türkiyə yardıma gəlir,

Böyükdən kiçiyə hamı dillənir.

Anılır tarixi müqavilələr,

Erməni suları bundan lillənir.

“Türk-türkə dayaqdır” - hər kəs anlayır,

O Qars sazişinin adı hallanır.

Niyyət puçluğunu dərk edən kimi,

Düşmənin gözləri alacalanır...

Azərbaycan qadını yüksək səciyyəsi aşağıdakı şəkildə təsvir olunur:

...Qəhrəman igidlər, mərd ərənlərin,

Cəsur xanımlardır daim həmdəmi.

Həyatda bölüşüb acı, kədəri,

Olublar birlikdə ömrün hər dəmi.

Çox-çox məmləkətdən fərqlənirik biz.

Ataraq bəzəyi, altunları da,

Daim oğullarla birgə döyüşüb

Vətənin qeyrətli xatunları da...

Qəhrəmanın daşlaşmış obrazı əsərin sonuna yaxın çox təsirli şəkildə belə təqdim olunur:

Elə bil, heykəldir gildən, torpaqdan,

Ay-ulduz çiynində sanki öyünür.

Geniş sinəsində qəlpənin yeri...

Şəfanın ürəyi möhkəm döyünür.

Qürurun heykəli indi ayaqda,

Onun sağ əlində, ovcunda bir daş.

Sıxılmış barmaqlar qılınc tutmuş tək.

Bir heykəl. Bir zabit. Böyük vətəndaş...

Ordumuzun və dogma Sədərəyimizin hazırkı durumu da çox gözəl şərh olunur:

...Bu gün qəhrəmanım əbədiyyətdə...

Düşmən ordumuzdan quş tək tük salır.

İgid əsgərlərin şücaətilə

Hamı arxayınca bir nəfəs alır...

...Dəyişir günbəgün, saatbasaat

Düşmənə göz dağı, Qeyrət Qalası -

Sədərək yurdumun alaqapısı,

Bu ad yaddaşlarda belə qalası.

İndi yenilənib hər bir nöqtəsi,

Çətin günlərimiz qalıb arxada.

Bircə dəyişməyib vətən sevgisi,

Cəsur ürəklər də həmin qaydada.

Qurulur, tikilir yeni binalar,

Əkilir ağaclar, salınır yollar.

Dar gündə arxamız - türk ellərinə

“Ümid korpüsü”ndən açılır qollar.

Sədərək - vətənin başlandığı yer,

Xeyrin şər üstündə zəfər məkanı,

Vətən daşlarının dilə gəldiyi

Möcüzə diyarı, igidlik kanı.

Bir vaxt döyüşlərin getdiyi yerlər,

Təmiz, səfalıdır, həm də abaddır -

Yaşadır öndərin yüksək adını,

İndi and yerimiz Heydərabaddır.

Dayanıb qaya tək yağı önündə

Adı da hifz edir doğma vətəni.

Kor olur yurduma xor baxan gözlər,

Hüsnü heyran edir onu görəni.

Sədərək elinin böyük yeri var

Doğma Naxçıvanda, Azərbaycanda,

Aləmə sığmayan bir ayrı aləm,

Yüksək Türk Dünyası - Böyük Turanda.

Bu gün də yaşayır, ürəklərdədir,

Xalqımız unutmur qəhrəmanları.

Həyat çox firavan keçsə də bizə,

Hamı xatırlayır keçən anları.

Nikbin yaşamağa vardır haqqımız -

Olsun nəsibimiz nurlu səhərlər.

Qələbə marşını biz yazacağıq,

Hələ qarşıdadır böyük zəfərlər...

Müəllif poemanın yekununda qeyd edir:

Saysız vəsf etməli igidlərimiz,

Daim qəlblərdədir, anılır hər an.

Mən yalnız birindən danışdım sizə,

Başqa igidlərdən yazılar dastan.

A.Hacıbəyli əsəri yaratmaqda əsas məqsədlərindən biri barədə belə bildirir:

Xalqa tanıtmaqçün qəhrəmanları

Borcumuz bunları nəzmə çəkməkdir,

Gənclərin qəlbində, könül bağında

Vətən sevgisindən ağac əkməkdir.

Əsərin sonunda, xalq şairi Məmməd Arazın poemadan əvvəl verilmiş “Vətən daşı olmayandan olmaz ölkə vətəndaşı” fikirlərinin məntiqi davamı kimi müəllifin aşağıdakı misraları təqdim olunur:

...Qədim, əski əfsanələr söz idi,

Bir gün gəldi, sözdən həyata keçdi.

Dilə gəldi, daş insantək danışdı,

İgid ərlər zəfər yolunu seçdi.

Baxın, qədim elimizdə daşların

Dilin bilən mərd oğul da tapıldı,

Dəyanəti, rəşadəti önündə

Qarı düşmən ətalətə qapıldı.

Obamızda qayalar da, dağlar da

Minilliyin yuxusundan oyandı.

Bu torpağın sehrindəndi, heç şəksiz,

Keçmişimiz bu günlərə həyandı.

Vətən oğlu kəsdi düşmən önünü

Qaya oldu, döndü vətən daşına.

Alqış torpağımın igid oğluna -

Vətən daşı olan vətəndaşına!...

Kitabın sonunda redaktorun dəyərli, vətənsevər oxuculara belə bir müraciəti yer almışdır. Hər bir azərbaycanlı, xüsusən də gənc nəsil üçün böyük töhfə olan “Vətən daşı” poeması inanırıq ki, qəlblərinizdə layiqli yerini tutacaq. Azər Hacıbəyli bu istiqamətdə işi davam etdirmək, xalqımızın qəhrəmanlıq səhifələrini əks etdirən silsilə əsərlər yaratmaq istəyir. Bu nəcib işində ona yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq. Buna görə, “Vətən daşı” haqqında fikirlərinizi, rəylərinizi bizimlə bölüşməyinizi, müxtəlif bölgələrimizdən olan, xalq tərəfindən sevilən, torpaqlarımızın azad-lığı uğrunda, erməni qəsbkarları ilə mübarizədə şücaət göstərmiş vətənin ləyaqətli oğulları haqqında bilgilərinizi bizə çatdırmağınızı xahiş edirik. Müəllif çalışacaq ki, imkanları daxilində öz gələcək yaradıcılığında bunları nəzərə alsın. Əlaqə saxlamaq üçün müraciət edə bilərsiniz: www.hacibeyliler@mail.ru; www.hacibeyliler@rambler.ru.

“Vətən daşı” gənc nəsil üçün böyük töhfədir. Əminəm ki, poema oxucularımız tərəfindən sevilərək oxunacaq, ürəklərdə və kitab rəflərində layiqli yerini tutacaqdır.

Bildiyimə görə, Azər Hacıbəyli hal-hazırda Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimov haqqında “Addım at!” adlı yeni poema üzərində işləyir və bu yaxınlarda onu da oxucuların diqqətinə təqdim edəcək. Azər Hacıbəyliyə yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıram.Xalqımızın qəhrəmanlığını əks etdirən əsər

Xəbərin çap versiyası Tarix: 18/8/2015

“Vətən daşı” poeması

image here

Paşa Əlioğlu,

filologiya elmləri doktoru