"Xalqın ağrı-acılarını, dərdini içinə çəkə-çəkə dərd şairi oldu Bəxtiyar Vahabzadə"

Azərbaycanın və türk dünyasının böyük şairi Bəxtiyar Vahabzadənin dəfnindən sonra yığışmış yüzlərlə insan xiyabanı tərk etmək istəmirdi. Böyük şairin qəbri üstündə son vida sözünü demək missiyasını da öz üzərimizə götürdük. "Təzadlar"ın əməkdaşı, həmişə Bəxtiyar sevgisi ilə yaşayan Elçin Məmmədli böyük şairin qəbri üstündə geniş məzmunlu çıxış etdi. Həmin çıxışı olduğu kimi təqdim edirik:

Əziz Bəxtiyarsevərlər!

Bu gün biz çox böyük bir insanı itirdik. Bu gün biz türk dünyasının böyük şairi Bəxtiyar Vahabzadəni itirdik. Bu itki hələ təzədir deyə anlayıb, dərk edə bilmirik ki, görək nə baş verib. Bircə onu bilirik ki, canı ilə, qanı ilə vətəninə, xalqına, obasına bağlı olan ustad şair cismən bizdən ayrıldı. Ancaq biz bu gündən nə qədər uzaqlaşsaq da bu itkilər bizi bir o qədər göynədəcək. Elə quru nəfəsi də bizə bəs idi Bəxtiyar müəllim və bilirdik ki, dünya bizimlədir. Bu gün o quru nəfəs də yoxdur, ancaq bircə təsəllimiz odur ki, biz Bəxtiyar kimi dahini görmüşük, onunla bir dövrdə yaşamışıq və əsərləri ilə hələ çox illər də yaşayacağıq.

Mən bura yığışmış yüzlərlə Bəxtiyarsevərlərdən üzr istəyirəm ki, Bəxtiyar Vahabzadə kimi nəhəng bir şairin qəbri üstündə söz deyirəm. Burada mən bir jurnalist kimi çıxış eləməyi özümə borc bilirəm. çünki Bəxtiyar Vahabzadə işlədiyim "Təzadlar" qəzetinin redaksiya heyətinin üzvü idi. Bütün dərdlərimizi onunla bölüşürdük. Qəzetimizin hər bir problemi ilə yaxından maraqlanırdı və çıxan hər sayından sonra zəng edib ya razılığını bildirirdi, ya da müəyyən tövsiyyələr, məsələhətlər verirdi. Biz də arxamızda bir dağın durduğunu bilirdik. Bu gün o dağ uçdu, yox oldu. Bütün Azərbaycan xalqı ilə bir yerdə biz də yetim qaldıq.

Dünən şair (13 fevral 2009- cu ildə) baş redaktorumuz Asif Mərzili ilə ölümündən bir saat qabaq telefonda danışmışdı. Məlumat üçün deyim ki, elə 3-4 gün bundan əvvəl zəng edib demişdi ki, onun "özümüzü kəsən qılınc" tamaşası Akademik Milli Dram Teatrının aktyorlarının ifasında bu günlərdə Türkiyədə göstərilib və tamaşa orada böyük rezonans doğurub. Xahiş etdi ki, teatrın direktoru Maqbet müəllimlə görüşüb, Türkiyədə keçən tamaşa haqqında yazı hazırlayaq. Həmin bu xahişə əməl edərək Maqbet Bünyadov və "özümüzü kəsən qılınc" tamaşasında rol alan aktyorlarla görüşüb geniş müsahibə götürdük. Müsahibənin I hissəsi srağagün (12 fevral) işıq üzü gördü. Oxuyan kimi yenə redaksiyaya zəng elədi. Baş redaktorla danışıb, dərdləşdi, yazıya görə mənə də öz təşəkkürünü bildirdi. Qeyd etdi ki, II hissəsi də dərc olunandan sonra görüşəcəyik.

Dünən dediyim kimi, ölümündən bir saat qabaq baş redaktor Asif Mərziliyə zəng edib yazının taleyi ilə maraqlandı. Bildirdik ki, yazı sabah, yəni bu gün işıq üzü görəcək. Həmin yazı çıxandan sonra bizi evə dəvət edəcəyini bildirdi ki, müzakirə aparaq. Yazı işıq üzü gördü, ancaq Bəxtiyar müəllim onu görmədi.

Bəxtiyar Vahabzadə bir şeydən arxayın getdi ki, türk dünyasının ona olan sevgi və məhəbbətini əyani surətdə gördü, yaşadı. Türkiyədə türklərin tarixindən, yaranmasından bəhs edən "özümüzü kəsən qılınc" əsəri o qədər şöhrət qazanıb, o qədər uğurla keçib ki, hələ qardaş ölkədə heç kəs belə sevgiyə, alqışa layiq görülməyib.

Bir maraqlı məlumatı nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm. Dünya şöhrətli alim Lütfizadə bildiyimiz kimi, dünyada qeyri-səlis məntiq nəzəriyyənin banisidir. Onun elmi varisi professor R.Əliyev bu günlərdə baş redaktorumuzla söhbətində bildirib ki, Bəxtiyar Vahabzadə yaradıcılığını diqqətlə analiz edəndə görürük ki, qeyri-səlis nəzəriyyəsini Bəxtiyar müəllim öz şeirlərində yaradıb. Rafiq Əliyev qeyd edib ki, şeirlərində qeyri-səlis nəzəriyyəni yaratdığını görəndən sonra dəhşətə gəlib ki, dünya alimlərinin illərlə baş sındırdığı nəzəriyyəni Bəxtiyar müəllim özünün fəlsəfi şeirləri ilə yaradıb.

Bəli, Bəxtiyar Vahabzadə təkcə şair, dramaturq yox, həm də böyük alim idi və biz belə bir alimi itirdik.

Bəxtiyar müəllim sovetin qılıncının iti kəsən vaxtlarında bütün karyerasını, hətta həyatını riskə qoyaraq ikiyə bölünmüş xalqın dərdini hayqıran "Gülüstan" poemasını yazdı. Bu poemaya görə şair nə qədər iztirablar çəkib. Belə əsəri yalnız bütün qanı ilə türk oğlu türk yaza bilərdi ki, bunu da Bəxtiyar müəllim yazdı. Indi o tayla bu tayın birləşməsinə olan ümidimizə sanki kölgə düşdü. Axı Bəxtiyar Vahabzadə bu xalqın uğrunda hər cürə fədakarlığa hazır idi. Bu fədakarlığı 1988-ci ilin hadisələrində bir daha göstərdi. Azadlıq meydanına yığışan bir milyon adam "Bəxtiyar, Bəxtiyar" deyib, nərə çəkirdi. çünki Bəxtiyar kimi nüfuzlu bir ziyalı sevdiyi xalqın azadlığı yolunda Rus imperiyasına meydan oxuyurdu. Biz belə cəsarətli bir ziyalımızı itirdik.

1990-cı ilin yanvarında isə özünü birbaşa odun, alovun üstünə atdı. Televiziyanın enerji bloku partladılmış və dünya ilə informasiya əlaqəsi kəsilmişdi. Bəxtiyar Vahabzadə isə yeganə əlaqə vasitəsi olan "Azadlıq" radiosu vasitəsilə çıxış edərək dünyaya səsimizi çatdırırdı. Bu istəyə əli avtomatlı rus cəlladları mane olmaq istəyirdi. Əsgərləri itələyib içəri keçmək istərkən qarşısına 20 Yanvar qırğınının baiskarlarından general Ovçinnikov çıxıb. Heç bir qorxu bilmədən, əli silahlı cəlladları saymadan "sənin əlin mənim xalqımın qanına batıb"- deyərək üzünə tüpürüb. Avtomatlar şaqqıldayıb, şairə atəş açmaq istəyiblər. Lakin generala Bəxtiyar Vahabzadə haqqında məlumat verilən kimi atəşə imkan verməyib. çünki artıq başa düşüb ki, şairə orada bir şey olsa bütün Azərbaycan ayağa qalxacaq.

Bəxtiyar Vahabzadə isə xalqının yolunda ölməyə belə hazır idi. Xalqın yolunda özünü belə həlak eləyən ikinci şair yoxdur. Biz indi arxasız, dayaqsız qaldıq. Belə dahiləri tarix yüz ildə, iki yüz ildə bir dəfə yetirir. Hər kəlməsi Vətən, xalq, millət, dil idi. Qarabağ dərdi gecə-gündüz şairi üzürdü. çox təəssüf ki, canından artıq sevdiyi vətən torpağının bir parçası olan Qarabağı, Şuşanı, şeirlər həsr etdiyi Cıdır düzünü görə bilmədi. Xalqın ağrı-acılarını, dərdini içinə çəkə-çəkə dərd şairi oldu Bəxtiyar Vahabzadə.

Məşhur şeirində deyirdi:

"Şam əgər yanmırsa, yaşamır demək,

Onun yaşaması yanmağındadır".

Bəxtiyar Vahabzadə xalq yolunda yana-yana yaşadı, yaşaya-yaşaya yandı, əridi və nəhayət, bir ovuc vətən torpağına çevrildi.

Bəxtiyar müəllim yazırdı: "İnsan bədənindən cücərib ayrılır insan, Qoy çiynimiz üstündə də getsin bu cahandan".

Bəxtiyar Vahabzadə görün nə qədər xoşbəxt şairdir ki, minlərlə insanın çiyni üstündə getdi bu cahandan.

Əziz Bəxtiyarsevərlər!

Bəxtiyar Vahabzadə cismən bizdən ayrılsa da lirik vətənpərvərlik, xalq, torpaq, vətən haqqında yazdığı şeirlər, poemalar, dram əsərləri həmişə bizimlə olacaq. Deməli, Bəxtiyar ruhu həmişə bizə yol göstərəcək, yolumuza işıq saçacaq. Nə qədər Azərbaycan var, nə qədər bu xalq var, nə qədər Türkiyə, türk dünyası var, Bəxtiyar Vahabzadə də var olacaq, onu sevənlərin qəlbində heykələ dönüb yaşayacaq.

Allah ustad şairimizə qəni-qəni rəhmət eləsin, torpağı nurla dolsun! Allah türkü, türkçülüyü qorusun!

Sağ olun, hamınıza təşəkkür edirik.

Rübabə Sahib

Təzadlar.- 2009.- 17-19 fevral.- S. 13.