Səfurə İbrahimova: “məni incidəndə,

teatrdan üzülüşməli oldum”

Adekvat.az kulis.az-a istinadən Xalq artisti, aktrisa Səfurə İbrahimova ilə olan müsahibəni təqdim edir

əvvəli ötən sayımızda

– Səfurə xanım, “yad” söhbətinə toxunsaq, nə deyə bilərsiniz? Teatr sizə doğma oldu?

– Mən teatra gəldim, gələn gündən də ora bağlandım. Düzdür, məni incidəndə, teatrdan üzülüşməli oldum. İçimdən bir səs deyirdi ki, qaç, burdan. Teatrdan getməyimi istəyənlər də vardı. Hətta məni tamaşa zamanı yıxmaq da istəyirdilər. “Sevil” tamaşasında mən düşdüyüm pilləkənlərdən birinin taxta pilləsini vurmamışdılar. Mənim də bundan xəbərim yox idi. Pilləkənləri düşəndə Allah üzümə baxdı ki, ayağımın altındakı boşluğu hiss etdim. Əgər mən ayağımı həmin boşluğa atsaydım, üzü üstə səhnənin döşəməsinə yıxılacaqdım. Onda Tofiq müəllimin üstünə getdim. Dedi, Səfurə, onu edənlərin allah cəzasını versin. Biz, teatr səni qorumağa çalışırıq.

– Bunu kim etmişdi?

– Teatrdakı fəhlə eləmişdi. Amma ona da kimin elətdirdiyini mən heç vaxt bilmədim. Sonra o fəhlə rəhmətə getdi. Bu günə qədər də həmin əhvalat mənim üçün sirr olaraq qaldı. Amma ümumilikdə, özümə qarşı mənfi münasibəti duyurdum. Hiss edirdim ki, yeni nəsil mənim kimi köhnə nəslin nümayəndələrinin teatrdan öz xoşları ilə çıxmasını arzulayırlar.

– Bu haqda sizə konkret nəsə deyirdilər, ya özünüz hiss edirdiniz?

– Əlbəttə deyirdilər, söz də atırdılar. Açıq deyirdilər ki, bütün rolları ifa etmisən, hər şey qazanmısan, çıx da. Onda da haradasa mənim altmış yaşım olardı.

– Teatrdan da buna görə uzaqlaşdınız?

– Özüm ərizəmi yazıb teatrdan çıxdım. Dedim ki, xəstəyəm, müalicə olunmalıyam. Məni heç kim çıxarmadı. Hətta Əlabbas (Əlabbas Qədirov S.Ə) məni qoymurdu teatrdan çıxmağa. Bir ay məni teatrda saxladı. Dedi, get, dincəl, müalicəni elə, qayıt, gəl teatra. Əlabbas doğurdan da mənim teatrda qalmağımı istəyirdi. Deyirdi, gələn cavanları kim öyrədəcək? Mən də çəkinən adam deyildim. Mərahim Fərzəlibəyova deyirdim ki, tamaşadakı qulluqçular qulluqçu kimi yox, xanım kimi oynayırlar, onların dırnaqlarında qırmızı lak olmamalıdır. Hər halda mən də üç dəfə qulluqçu obrazı ifa etmişdim. Heç birində dırnaqlarım manikürlü olmayıb, heç dodaq boyasından da istifadə etməmişəm. Belə şeyləri qeyd etdiyim üçün məndən acıqları gəlirdi. Öz aralarında deyirdilər ki, onu teatrdan rədd edin, təqaüd yaşı çoxdan çatıb. Onlar altdan-altdan Əlabbası qızışdırdılar. Əlabbasla mən neçə tamaşada tərəf müqabili olmuşdum, o, mənim potensialımı, necə aktrisa olduğumu da bilirdi, ona görə də məni teatrdan uzaqlaşdırmağı özünə ayıb bilirdi. Amma mən özüm ərizəmi onun masasının üstünə qoyub teatrdan getdim. Çünki çıxmasaydım, orda başıma nə isə gələcəkdi, hansısa zədə alacaqdım, məni həmin zədə ilə oradan çıxaracaqdılar. Əlabbas isə dediyini elədi. Bir ay məni teatrda saxladı. “Hökmdar və qızı” tamaşasındakı rolum teatrdakı son rolum oldu.

– Hansı aktyorlarla tandeminiz yaxşı alınırdı?

– Həsən Turabovla, Səməndər Rzayevlə. Həsənlə biz orta məktəbi bir oxumuşuq, sonra da bir teatrda işlədik. Turabov gözəl aktyor idi. Onun bir çox tamaşalarda çox incə işləri, tapıntıları vardı. Hətta “Sevil” tamaşasında tərəf müqabili olanda ondan çəkinirdim. Çünki aktyor kimi unikal işləri olurdu. “Hamlet”də o, Hamleti mən də Ofeliyanı oynamışam. Tamaşada onun üçün xüsusi dəmir pilləkən hazırlanmışdı. O pilləkəndən ancaq Həsən istifadə edirdi. Səməndər isə əla aktyor, əvəzolunmaz insan və fitri istedad sahibi idi. Çox yumşaq, həlim oğlanıydı. Rasim Balayevə xalq artisti adı verdilər, ona yox. Səməndər fikirdən o günə düşdü. Bir gün işdən çıxıb evə gedəndə gördüm fikirli-fikirli teatrın həyətində başını tutub gəzir. Yaxınlaşıb çağırdım. O qədər fikirli idi ki, məni eşitmədi. Bir xeyli onu danladım, dedim, sən böyük aktyorsan, insanlar səni sevir, dərdin olanda da üzə vurma, içində çək. Mənə dedi ki, axı bu elə işdir ki, mənə toxunur. Rasim gözəl aktyordur, amma onu teatra mən gətirmişəm, lazım gələndə onunla mən məşq eləmişəm. Bəs niyə ona məndən qabaq ad verilir, amma mənə yox. Ona təskinlik verdim, özümü misal çəkdim. Çünki mənim adımı da on il əvvəldən xalq artistliyinə versələr də, hər il siyahıdan silirdilər.

– Kinoda çəkilməyinizə mane olurdular?

– Əlbəttə, daxilən paxıllıq edənlər olurdu, amma üzə vurmurdular. Orda-burda deyirdilər ki, bizi çağırmırlar, Səfurəni çağırırlar, yəqin adamı var. Amma vallah heç kimim yox idi. “Arxadan vurulan zərbə” filmində Amaliyanın ifa etdiyi Ziba roluna Arif Babayev məni çəkmək istəyirdi. Çünki Arif müəllim məni “Alma almaya bənzər” filmində görmüşdü. Ordakı rolum xoşuna gəlmişdi, mənə demişdi ki, səni “Arxadan vurulan zərbə” filminə də çəkəcəm. Amma Amaliya rəhmətlik qoymadı, dedi ki, bəsdirin də, hər rola onu çəkdiniz, bu rolu da mənə verin. Mən öhdəsindən gələcəyəm. Allah üçün deyim ki, gəldi də. Mənim onun oradakı Ziba obrazı çox xoşuma gəlmişdi. Adil İskəndərov da məni “Sevil” filmində Dilbər roluna çəkilməyə qoymurdu. Deyirdi ki, “qadam, Səfurə birbaşa Sevil, ya da Gülüş roluna çəkilsin, amma Dilbər roluna yox. Dilbər rolunu ya Amaliyaya, ya da Şəfiqəyə verin”. Rejissor isə Şəfiqəni çəkmək istəmirdi. Deyirdi, mən filmə qadın gözəlliyi olan aktrisanı çəkmək istəyirəm, Şəfiqədə isə bu, yoxdur. Adil müəllim də sonralar mənə dedi ki, sən Sevili gözəl ifa etdin. “Gün keçdi” filminin sınaq çəkilişlərinə də məni çağırmışdılar, amma sonradan Leyla Şıxlinskayanı çəkdilər. Bilirsiniz, vaxtıilə məni səhnədə itəliyib qabağa keçən aktrisaların çoxu artıq həyatda yoxdular. Allah hamısına rəhmət eləsin.

– Bir müddət ailəli olsanız da, sonradan həyat yoldaşınızdan ayrılmısınız. Ayrılmağınıza nə səbəb olmuşdu?

– Mən beş il ərdə olmuşam. O, adamla qanuni və dini nikahım vardı. Onunla bir-birimiz sevmişdik. Yaraşıqlı, ağıllı oğlan idi. Amma övladımız olmadığı üçün beş ildən sonra ayrıldıq. O vaxtı həm də aktrisaya xor baxırdılar, ailə qurmağına belə ciddi yanaşmırdılar. Amma mən aktrisa olsam da o, mənə qarşı heç vaxt hörmətsizlik etməmişdi. Hətta deyirdi ki, uşağımız olmasa da, uşaq evindən götürərik. Sonradan evimdə qalan, mənim paltarlarımı geyinən baldızım üstümə hücum çəkdi, dedi ki, qardaşımdan əl çək, imkan ver, başqası ilə ailə qursun. Yoldaşım mənimlə ailəsinin razılığı olmadan evlənmişdi. Anası ona demişdi ki, ölümümə bir gün qalsa da, səni qoymaram onu alasan. Mən ərimin xalası qızı ilə nişanlı olduğunu sonralar bildim.

Uşağımız olmadı, getdikcə o da məndən soyumağa başladı, deyəsən qısqanırdı da. Bir gün onunla dalaşdıq. Ona dedim ki, mən sənə qarşı həmişə düzgün olmuşam. Nə zaman eşitsən ki, sənə xəyanət etmişəm, qanım sənə halaldır, mənə nə istəsən edərsən. Amma səninlə ailəli ola-ola heç vaxt xəyanət etmərəm.

– Sizə inanırdı?

– İnanırdı. Amma aktrisa idim, tamaşadan çıxıb evə gələnə qədər gecə saat on iki olurdu. Mən zinət əşyası taxmağı sevmirdim. Teatra gedəndə nişan üzüyümü özümlə götürüb yolda barmağıma taxırdım, teatra çatanda çıxarıb çantama qoyurdum. Axşam evə qayıdanda da metroya girən kimi üzüyü barmağıma taxırdım. Əlimi də elə tuturdum ki, nəzərə çarpsın, mənə heç kim söz atmasın. O məni bir neçə dəfə izlətdirmişdi də. Yəni ona qarşı sədaqətli olmuşam. Ancaq bizimki alınmadı, o getdi, başqası ilə ailə qurdu. Bir dəfə oğlu ilə bizə gəlmişdi. Qapqara oğlan uşağı idi. Ailəli olsa da, mənə çox yalvardı ki, onunla yenidən bir yerdə yaşayım, amma mən razılaşmadım. Sonuncu dəfə hardasa on beş, iyirmi il əvvəl gəlmişdi. Ondan sonra bir universitet müəllimi ilə münasibət qurdum. Bir ildən sonra hiss etdim ki, onunla mənimki alınmır. Tez-tez içirdi, gəlirdi evimə, qapımı döyüb qışqırırdı. Bu da nə mənə, nə də qonşularıma xoş gəlmirdi. Ona görə də ondan da ayrıldım. Sonralar da rollar, çəkilişlər başımı qatdı, təkliyə də alışdım. İndi öz təkliyimdə rahatam. Düzdür, yaş artıq gedib, səksəni haqlamışam. Amma bu da mənim taleyimdir.

– Yaşınız artsa da, gözlərinizdəki parıltı, simanızdakı nəciblik olduğu kimi qalır…

– Mən həmişə sağlam qidalanmağa üstünlük vermişəm. İllərlə ət yeməmişəm. Aylarla evimdə xəstə yatmışam, evdən bayıra çıxmamışam. Çıxanda da üzümə heç nə vurmamışam. İndi də mənim üzümdə heç bir bəzək yoxdur. Amma kənardan baxanlar elə bilirlər ki, kremləri üst-üstə çəkirəm. Yaşadığımız illər, məşğul olduğumuz sənət dərimizin təravətini, gözəlliyini bizdən alıb aparıb. Bu, həm də Allahın var olmasına işarədir. Tanrı insana verdiklərini özü də yavaş-yavaş geri alır. Onu dünyadan getməyə hazırlayır.

– Səfurə xanım, indi səhnəyə çıxa bilərsiniz?

– Yox, qızım. Bir dəfə möhkəm yıxıldım, ondan sonra ayağım bərk zədələndi. İndi dayandığım yerdə ayağım titrəyir. Doğrusu teatrdan getməyim, sonralar səhnəyə çıxmamağım barədə hansısa peşmanlığım da olmayıb. Arzusunda olduğum bütün rolları ifa etmişəm.

– Bəs aktrisa olduğunuz üçün nə vaxtsa peşman oldunuz?

– Mən bu gün də təbabət haqqında nəsə görəndə, eşidəndə onu öyrənməyə can atıram. Həqiqətən də həkim olmağı çox istəmişdim. Sonralar da yadıma düşəndə həkim ola bilmədiyim üçün ağladığım məqamlar olub. Amma bu gün hər şeyə görə teatra borclu olduğumu da yaxşı bilirəm.

Türküstan.- 2019.- 26 noyabr-2 dekabr.- S.24.