Düşmən çəpəri

Yaxud, “Oskar”lı Rüstəm

Giriş yerinə

Dünən telekanallardan birində 11-ci sinif şagirdləri ilə keçirilən intellektual oyunda bir suala iştirakçıların hamısı “Pas” dedi. Yandım, yaxıldım. Sual belə idi: “O, hansı azərbaycanlı kinossenaristdir ki, ssenarisinə Nikita Mixalkovun çəkdiyi film “Oskar” alıb? Yandım, amma o uşaqları da qınamadım, çünki bu barədə dərsliklərdə yoxdur, şagird yalnız mətbuatdan, televiziyadan məlumat ala bilər, onların da təbliğat obyektləri başqadır.

Tanıtım

Rüstəm İbrahimbəyov - yazıçı, kinossenarist, prodüser, kinorejissor, ssenarist, kinodramaturq, Azərbaycanın xalq yazıçısı, Azərbaycanın və Rusiyanın əməkdar artisti 1939-cu ilin fevralında Bakıda, Məhəmməd İbrahimbəyov və Fatimə Məşədibəyovanın ailəsində anadan olub.

O, Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunu bitirib, Moskvada S.A.Qerasimov adına Rusiya Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunda ssenarist və rejissor ixtisaslarına yiyələnib.

Ssenari müəllifi olduğu "Günəşdən usanmışlar" filmi (Nikita Mixalkov tərəfindən ekranlaşdırılıb) 1994-cü ildə "Ən Yaxşı Xarici Dilli Film" kimi Akademiya Mükafatına (Oskara ), Jurinin Böyük Prizinə və 47-ci Kann Beynəlxalq Film Festivalına layiq görülüb.

Onların daha bir filmi "Sibir bərbəri" 1998-ci ildə Avropanın ən böyük büdcəli filmi sayıldı.

1999-cu ildə İbrahimbəyovun Sergey Bodrovla birgə ssenarisini yazdığı Fransız direktivi Régis Wargnier olan "Şərq-Qərb" filmi "Oskar" mükafatına layiq görüldü.

Rüstəm İbrahimbəyov həm də 10-dan artıq teatr tamaşasının ssenari müəllifidir.

Onun ssenarisi əsasında çəkilmiş "Səhranın Bəyaz Günəşi" filmi bir vaxtlar keçmiş SSRİdə ən çox baxılan film olub.

60-dan çox bədii filmin ssenari müəllifi və rejissoru, yaxud ssenari müəllifidir.

Mətləbə keçək

Bir dəfə Rusiya kanallarından birində onun haqqında veriliş gedirdi. Üzdə dostu, gizlində böyük bir dağdan yalnız kiçik daşlar qoparırmış kimi onunla rəqabət aparmağa çalışan Nikita Mixalkov Rüstəm İbrahimbəyovun dilindən eşitdiyi maraqlı uşaqlıq xatirələrini danışırdı. Hər sözündə, cümləsində doğulub boya-başa çatdığı Bakıya, yetişdiyi cənub şəhərinin mühitinə məhəbbət onu əhatə edən adamların da qəlbinə sirayət edib. Bu Nikita Mixalkovun qibtə dolu söhbətlərindən hiss olunurdu. Bəlkə də ona görədir ki, azərbaycanlı, Bakılı Rüstəm İbrahimbəyov ssenarilərində istər rus, istər gürcü, hətta koreya xalqının qəhrəmanını verərkən onları bütün xarakteri ilə açır, Qazax xalqının tarixindən dərinliyinə qədər “Köçərilər” kimi möhtəşəm ssenari yazır. Və hər dəfə başqa bir xalq, onun tarixi, qəhrəmanı haqqında ssenari yazandan sonra özünün də demək istədiyi, amma sözlə ifadə edə bilmədiyi kimi öz xalqına, şəhərinə məhəbbəti qatbaqat artır. Kimlərsə Rüstəm İbrahimbəyovu düzgün başa düşmür, kimsə paxıllıqdan, kimsə hadisələrin və faktların dərinliyinə vara bilmədiyindən onu qınayır. Azərbaycanı, onun hər hansı bir şəxsiyyətinin dünya miqyasında şöhrət tapmasını gözləri götürməyənlər Rüstəm İbrahimbəyovun bəzən səmimiyyətlə ehtiyatsız işlətdiyi ifadələri onun öz əleyhinə, bununla xalqını onun əleyhinə çıxartmağa çalışırlar. Son illər Rusiya mətbuatına verdiyi müsahibəsində belə bir siyasət yürüdülmüşdü. Rüstəm İbrahimbəyovu daxilən duyan, xaraktercə necə səmimi, mehriban və həqiqətən millətini sevən, onun başucalığını istəyən bir adam olduğunu bilənlər Bakıda keçirdiyi press-konferensiyada hansı hallar keçirdiyini də görməyə bilməzdilər. Nə özünə haqq qazandırmağa çalışdı, nə onu düzgün qiymətləndirməyənləri günahlandırmaq fikrinə düşdü. Həqiqəti açıqladı, gözlərində bir incik, küskün ifadə vardı. Elə bil kimsə onu sındırmışdı, amma həmin zərbə ona məqalənin müəllifindən deyil, bizlərdən dəymişdi. Biz onu deyil, məqaləni yazanı dəstəkləməklə Rüstəm İbrahimbəyovu sındırmışdıq.

Tarixi keçmişimizlə bahəm xalq mahnılarımızı, muğamları çox gözəl bilir və hərdən şirin-şirin oxumağı var. Yaxşı yeyib-içməyi, dostlarının dediyinə görə qadınları, bir də şərabı sevir. Bütün yaradıcı insanlar kimi kövrəkdir, çox soyuq göründüyü qədər cənub istiliyi var qanında. İmkan qədər Azərbaycanlı sənətkarların irəli getməsinə şərait yaradır. Yalnız “Şərq-Qərb” festivalını təşkil edib dünya kino sənətkarlarını Bakıya toplamaqla Azərbaycanı necə tanıtdırması xidmətlərinin bir hissəsidir. “Qazaxfilm” ona kinostudiyanı düzəltməyi və bunun üçün 5 milyon dolları etibar etdi. Arxasınca onlar üçün 30 milyon dollarlıq “Köçərilər” filmini çəkdi. İndi o film Qazaxları dünyaya təbliğ etməklə məşğuldur. Bizim olan Rüstəm İbrahimbəyova bu imkanı yaratmırıq. O, da neft kimi milli sərvətimizdir. Tükənməyən, amma itirə biləcəyimiz milli sərvət.

Bu gün dünyanı fəth edən cənub oğlunun, Rüstəm İbrahimbəyovun doğum günüdür. Təbrik edirik!

Üç nöqtə.- 2011.- 22 fevral.- S. 13.