Mobil cihazların qeydiyyatına başlanacaq

Nazir Müavini: «Mayın 1-dək istifadə olunan telefonlara «Amnistiya» veriləcək»

«Azərbaycanda Mobil Cihazların Qeydiyyat Sistemi (MCQS) tərəfindən mobil cihazların qeydiyyatına may ayının 1-dən başlanacaq». Bu barədə dünən Mobil Cihazların Qeydiyyat Sisteminin işə salınmasına həsr olunan mətbuat konfransında Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları nazirinin müavini İltimas Məmmədov bildirdi. Onun sözlərinə görə, yeni sistem RİTN-in Məlumat Hesablama Mərkəzində yaradılıb: «Artıq bu ilin martın 1-dən etibarən Azərbaycanda istifadə olunan mobil cihazların IMEI nömrələri barədə məlumatlar mobil operatorlar tərəfindən gündəlik olaraq mərkəzi baza sisteminə təqdim olunur. Məlumatlar tam toplandıqdan, onlar üzərində müvafiq təhlillər aparıldıqdan və şəbəkə bütünlüklə analiz edildikdən sonra MCQS tam gücü ilə mayın 1-dən fəaliyyətə başlayacaq».

Nazir müavinin sözlərinə görə, qeydiyyat sistemi istismara başladığı tarixədək şəbəkədə istifadə edilən bütün mobil cihazların IMEI nömrələri qeydiyyata alınmış hesab ediləcək və onların şəbəkədə maneəsiz işləməsinə heç bir problem yaradılmayacaq: «Ölkə vətəndaşları mobil cihazlardan *#06# yığmaqla onun IMEI nömrəsini öyrənə biləcək. Bundan başqa, yaradılacaq xüsusi internet səhifəsi vasitəsilə abunəçilər istifadə etdikləri mobil cihazların IMEI nömrələri ilə orijinallığını müəyyənləşdirə biləcək və əlavə məlumat ala biləcəklər. MCQS istismara verildikdən sonra şəxsi istifadə məqsədilə ölkə ərazisinə gətirilərək istifadə olunan (yerli operatorların SIM kartları ilə) bütün mobil cihazlar 30 gün ərzində sistemdə qeydiyyata alınmalıdır».

Nazir müavini xatırlatdı ki, müəyyən mənada bank debit/kredit kartlarının bloklaşdırma prinsipinə oxşar olan bu qeydiyyat sistemi vasitəsilə oğurlanmış və itirilmiş mobil telefonlar bloklaşdırılacaq və onların Azərbaycanda istifadəsi mümkünsüz olacaq: «Bunun üçün telefon sahibinin mobil rabitə operatorlarının müştəri xidmətləri mərkəzlərinə və ya Mobil Cihazların Qeydiyyat Mərkəzinə müraciət etməsi kifayət edəcək. Həmçinin, oğurlanmış mobil telefonun IMEI kodu beynəlxalq «qara siyahıya» salınaraq onun dünyanın bir çox ölkələrində istifadəsinin qarşısı alınacaq».

Nazirlik rəsmisi vurğuladı ki, artıq bir çox ölkələr MCQS-in tətbiqinə üstünlük verir. ABŞ, Türkiyə, Hindistan artıq bu sistemi tətbiq edib: «Avropa Birliyi ölkələrində oğurluq telefonların mobil rabitə şəbəkələrində istifadəsinin qarşısının alınması üçün xüsusi informasiya mübadiləsi sistemi istifadədədir. Məsələn, bu sistemə 2001-ci ildən indiyədək Böyük Britaniyada oğurlanan 710 min mobil telefon qeydiyyata alınıb. Avropa Birliyi üzrə informasiya mübadiləsi sisteminin tətbiqindən sonra regionda telefon oğurluqlarının sayı dəfələrlə azalıb. Türkiyədə MCQS tətbiq edilənə qədər 3 il ərzində mobil telefonlarla bağlı 7 qətl hadisəsi, 31,2 min oğurluq faktı qeydiyyata alınıb. IMEI kodların tətbiqindən sonra mobil telefonlarla bağlı cinayətlərin sayı kəskin azalıb».

Yeniliyin tədbiqinin məqsədi abunəçilərin mobil cihazlardan rahatlıqla istifadə etməsinə şərait yaradılmasından, texniki parametrləri standartlara uyğun olmayan, keyfiyyət əmsalları aşağı olan və insan orqanizminə zərərli elektromaqnit şüalanmaları yayan mobil cihazların ölkəyə idxalının qarşısının alınmasından, həmçinin istehsalçı şirkətlərin tanınma dərəcəsinin və rəqabət qabiliyyətinin yüksəlməsinin təmin edilməsindən ibarətdir.

Küçələrdə törədilən cinayətlərin əksəriyyətində mobil cihazların ən qiymətli əşya olduğunu nəzərə alaraq Rusiya da MCQS-in tətbiqini planlaşdırır.

Nazir müavinin sözlərindən məlum oldu ki, mayın 1-dən etibarən Azərbaycanda oğurluq mobil telefonlarından istifadə etmək mümkün olmayacaq.

Onun sözlərinə görə, yeni qeydiyyat sistemi işə düşəndən sonra telefonu oğurlanan vətəndaşlar 4 rəqəmli telefona zəng edərək bu barədə məlumat verəcəklər və bununla da oğurlanan telefona xidmət dayandırılacaq. Bundan sonra, həmin telefondan istifadə etməyə cəhd edilərsə, bu addım oğurluq etmiş şəxsin ifşasına səbəb olacaq: «Aprelin 1-dən etibarən sayt və sorğu mərkəzi işə başlayacaq. Həmin tarixdən etibarən istənilən şəxs 1677 nömrəsinə zəng etməklə öz telefonu və onun orijinal olub-olmaması barədə məlumat ala biləcək».

Azərbaycanda yeni qeydiyyat sisteminin tətbiqi ilə əlaqədar olaraq mayın 1-dək istifadə olunan telefonlara «amnistiya» veriləcək. Bunu bildirən İ.Məmmədov qeyd edir ki, mayın 1-dək istifadə olunmuş telefonlar mənşəyindən asılı olmayaraq leqal sayılacaq və bundan sonra da problemsiz istifadə edilə bilər.

Nazir müavini bununla əlaqədar olaraq məsləhət görür ki, hazırda ölkə vətəndaşlarının evində olan və istifadə edilməyən telefonlara sim kart daxil edib bir neçə dəfə istifadə etsinlər ki, bu telefonlar da qeydiyyat sistemində leqal telefon kimi qeydə alınsın.

İ.Məmmədov bildirdi ki, Azərbaycanda Mobil Cihazların Qeydiyyat Sistemi işə düşəndən sonra bir müddət ərzində hətta «klonlaşmış» telefonların da işinə icazə veriləcək. «Klonlaşmış» telefon - məşhur modellərin digər ölkələrdə hazırlanmış orijinal olmayan nüsxələri sayılır. «

Onun sözlərinə görə, belə telefonlar yalnız mayın 1-dək istifadə edildiyi mobil nömrə ilə işləyə biləcək. İstifadəçi nömrəsini dəyişəndə bu telefona xidmət dayandırılacaq: «Səbəb odur ki, o telefonlar orijinal deyil». Nömrə dəyişməsə isə telefonun istismar müddəti başa çatanadək ondan istifadə etmək mümkün olacaq.

İ.Məmmədov dedi ki, görülən tədbirlər nəticəsində artıq bir neçə ildən sonra mağazalardakı telefonların hamısı orijinal olacaq, çünki orijinal olmayan telefonların istifadəsi qadağan ediləcək. Qonşu ölkələrdən fərqli olaraq, Azərbaycanda mobil telefonların qeydiyyat sisteminə daxil edilməsi pulsuz həyata keçiriləcək.

Yeni qaydalar təkcə mobil telefonlara deyil, eləcə də SIM kart qəbul edə bilən bütün cihazlara, o cümlədən planşetlərə də şamil ediləcək.

O qeyd etdi ki, Nazirlər Kabinetinin təsdiqlədiyi «Mobil cihazların qeydiyyatının aparılması Qaydası»na görə, MCQS-də qeydə alınan mobil cihazlar qanuniliyinə görə bir neçə kateqoriyaya bölünəcək. Ağ siyahıya daxil olanlar qanuni qeydiyyata alınan və leqal şəkildə istifadə edilən, qara siyahıya isə oğurlanmış, ölkəyə qaçaq yolla gətirilmiş, qeydiyyata alınmayan və araşdırma nəticəsində sahibi bəlli olmayan və s. telefonlar daxil ediləcək. Bundan başqa, başqa ölkələrdə oğurlanmış mobil telefonlar da qara siyahıda olacaq. Nəticədə, xaricdə oğurlanıb Azərbaycana gətirilən mobil telefonlardan istifadə etmək mümkün olmayacaq. Boz siyahıya isə ölkəyə may ayının 1-dən sonra gətirilən və hələlik qeydiyyatdan keçməyən telefonlar və ya uzun müddətdir ki, vətəndaşların evində olan amma hələ istifadə olunmayan telefonlar daxil ediləcək. Vətəndaşlar xüsusi müraciət məntəqələrinə bu telefonlar barədə məlumat verməli və bu telefonun mənşəyi araşdırılmalıdır. Əgər problem olmasa, bu telefonlar da ağ siyahıya daxil ediləcək və onların istifadəsinə imkan veriləcək. Vətəndaş belə telefonunu 1 ay müddətinə qeydiyyata aldırmasa, bir ayın tamamında həmin telefon qara siyahıya daxil ediləcək.

Üç nöqtə.-2013.-16 mart.-S.9.