Məktəb yaşlı uşaqlar internetin ən aktiv istifadəçiləridir

Məlumatların nəzarətsiz yayılması uşaqların psixikasına mənfi təsir göstərir

“2008-2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı” çərçivəsində yaradılan Azərbaycan Təhsil Şəbəkəsində tətbiq olunan müxtəlif texnologiyalar məktəblilərin internet təhlükəsizliyini tam təmin edir. Təhsil Nazirliyinin Təhsil Sisteminin İnformasiyalaşdırılması İdarəsindən verilən məlumata əsasən, informasiya texnologiyalarının sürətlə inkişaf etdiyi bir dövrdə uşaqların internetdə təhlükəsizliyə xüsusi diqqət yetirilir.

Hazırda məktəb yaşlı uşaqlar internetin ən aktiv istifadəçilərindəndir. İnternetin ölçülməz miqyasda informasiya mənbəyi olduğu halda, bu məlumatların yaş məhdudiyyəti olmadan nəzarətsiz yayılması uşaqların psixikasına mənfi təsir göstərir. Bu halların qarşısının alınması və uşaqların arzuolunmaz məlumatlara çıxışının məhdudlaşdırılması qarşımızda duran vacib məsələlərdən biridir. Şagird və tələbələrin psixikasını o cümlədən, mənəviyyatını qorumaq, onları yetişən nəslin sağlam formalaşması naminə zərərli olan informasiyalardan istifadəsini məhdudlaşdırmaq məqsədi ilə ATS çərçivəsində Vebsens (Websense) proqramı tətbiq olunur. Vebsens proqramı avtomatlaşdırılmış şəkildə bütün saytları filtrasiya edir və əgər internet-resurs qadağa qoyulan kateqoriyalara aiddirsə, ona girişi qadağan edir. Vebsens proqramı vasitəsilə internetdə yerləşən video və audio fayllara da çıxışı məhdudlaşdırmaq mümkündür. Bu texnologiya internet-axtarış sistemlərində müxtəlif dillərdə 60-a qədər kateqoriya üzrə zərərli informasiyanın axtarışını məhdudlaşdırır və uşaqların zərərli məzmundan maksimal müdafiəsini təmin etməyə imkan verir.

“2008-2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı” çərçivəsində həyata keçirilən İnternet məzmunun təhlükəsizliyinin təmin olunması məqsədi ilə Təhsil Nazirliyində İnternetdən istifadə məsələləri üzrə şura yaradılıb. Şura zərərli informasiya kateqoriyalarını müəyyənləşdirir və bu kateqoriyaların tətbiq olunmasını təmin edir. Məktəb mövsümünün başlanması ərəfəsində internetdə uşaq auditoriyası üçün nəzərdə tutulmuş yeni “Galaxy Tab 3 Kids” (SM-T2105-in) planşeti haqqında informasiya yerləşdirilib. Mənbələrin məlumatına görə, “Samsung” sözügedən aparatı Cənubi Koreyada sentyabrın əvvəlində təqdim etməyi planlaşdırır.

“ICTnews.az” elektron xəbər xidməti “3dnews.ru” saytına istinadən bildirir ki, “Galaxy Tab 3 Kids” (SM-T2105) “Galaxy Tab 3 7.0 Wi-Fi” planşetinin versiyasıdır. Dəyişikliklər qurğunun görünüşü ilə bağlıdır.

Galaxy Tab 3 Kids” planşeti “WSVGA” (1024×600 nöqtə) təsvir ölçülü 7 düymlük sensor ekran, 1.2 QHs takt tezlikli ikinüvəli prosessor, 1 Qiqabayt əməli yaddaş qurğusu, 8 Qiqabayt fləş-yaddaş, “microSD” yaddaş kartları üçün slot, həmçinin 4000 milliamper/saat tutumunda batareya, “Bluetooth”, “Wi-Fi” simsiz şəbəkə adapterləri ilə təchiz edilib. Planşetdə iki kamera (3,2 meqapiksellik əsas və 1,3 meqapiksellik ön) mövcuddur.

Qurğu “Android 4.1 Jelly Bean” əməliyyat sistemi ilə işləyir. Həmçinin uşaqlar üçün təhsillə bağlı müxtəlif tətbiqlər mövcuddur. Planşetin qiyməti açıqlanmayıb.

Məlumatda deyilir ki, Azərbaycanda bu ilin sonunadək bütün ümumtəhsil məktəblərinin internetlə təmin edilməsi nəzərdə tutulub. “ICTnews” xəbər xidmətinin məlumatına əsasən, hazırda ölkədə ümumtəhsil məktəblərinin 87,2%-i kompüterlə təchiz edilib və məktəblərin kompüterləşmə prosesi başa çatmaq üzrədir.

Ötən ilin nəticələrinə əsasən, Azərbaycanda ümumtəhsil məktəblərinin 48,3%-i internetə qoşulub, ölkədə hər 16 şagirdə 1 kompüter düşür.

Xatırladaq ki, məktəblərin kompüterləşməsi və internetə qoşulması üzrə işlər Azərbaycanda 2008-2012-ci illərdə təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı çərçivəsində həyata keçirilir.

Azərbaycan dili üçün yaradılmış Linqvistik Texnologiyaların təkmilləşdirilməsi və yenilərinin yaradılması istiqamətində tədqiqatlar aparılır.

Digər tədbir kimi “Azərbaycan Respublikasında 2013-cü ilin “İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları ili” elan edilməsi” ilə bağlı cari ilin əvvəlindən indiyə qədər “Dilmanc” layihəsi üzrə də xeyli işlər görülüb.

Belə ki, ötən müddətdə “Azərbaycan dili üçün ilk Nitqin Tanınması sistemi”, “Azərbaycan dilində Mətnlərin Səsləndirilməsi sisteminin daha təkmil versiyası”, “Azərbaycanca-rusca və əksinə Maşın Tərcüməsi sisteminin təkmilləşdirilmiş versiyası”, “Söz-formalar elektron lüğətlər sisteminin bazası” genişləndirilərək istifadəyə verilib. Bundan başqa, gözdən əlillər üçün 100 ədəd mini-kompüterə kompüteri səslə idarəetmə sistemi yazılaraq paylanılıb.

Bu barədə məlumat verən “Dilmanc” layihəsinin direktoru Əbülfət Fətullayevin sözlərinə görə, hal-hazırda Azərbaycan-ingilis, Azərbaycan-rus və əksinə Sinxron Tərcümə proqramının yaradılması üzrə işlər davam etdirilir: “Eyni zamanda Azərbaycan dili üçün yaradılmış Linqvistik Texnologiyaların təkmilləşdirilməsi və yenilərinin yaradılması istiqamətində də tədqiqatlar aparılır.

Onu da qeyd etmək istərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı” haqqında sərəncamı ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində istifadəsinin təmin edilməsi üçün Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin “Dilmanc” layihəsi çərçivəsində işlər davam etdirilir”.obil qurğuların sayının artması ilə onlar üçün yaradılan proqramların sayı da artır. In-Stat analitiklərinin fikrincə, 2015-ci ilə kimi mediaplanşetlər və smartfonlar üçün proqram yükləmələrinin ümumi sayı 48 milyarda çatacaq. Şirkət bildirib ki, yükləmələrin həcminin artması sensorlu ekranlarla təchiz edilmiş smartfonların məşhurluğunu təmin edəcək. Bu il satılacaq 90% smartfon sensorlu ekran ilə təchiz olunacaq və gələcək illərdə bu nəticə 100% olacaq.

İstehsalçıların illik konfransında iri onlayn maqazinə sahib olan “Apple” bildirib ki, App Store çeşidində 425 000-dən çox proqram saxlanılır ki, onlardan 90 mini Pad planşeti üçündür. In-Stat bildirib ki, “Apple” mobil qurğularının sahibləri daha tez-tez öz qurğularına proqram yükləməyə meyillidirlər. Belə ki, App Store işə salınandan bəri 14 milyard proqram yüklənib.

“Android” smartfonların istifadəçiləri “Apple” istifadəçilərindən heç də geri qalmırlar. Daha gənc layihə olan Google Android Market 200 min pulsuz və pullu proqramdan ibarətdir, bununla belə 4.5 milyard proqram burdan yüklənib. Amma Blackberry əsasında qurğuların sahibləri “Apple” və “Android” istifadəçiləri ilə müqayisədə daha çox proqram yükləyirlər.

Üç nöqtə.-2013.- 20 noyabr.- S. 9.