“Şair heç vaxt susa bilməz”

Baba Vəziroğlu: “Alimin ifasında mahnını dinləyəndə elə bilirəm ki, o sözləri mən yazmamışam”

Zaman elədir ki, bir göz qırpımında keçir. Geridə qoyduğumuz zamanlar birləşdikcə böyük tarix yaranır. O tarix ki, hər kəs hansısa işi ilə orda qalmağa çalışır. Bunun üçün də çalışdığın işin peşəkarı olmaz lazımdır. Bu dəfə “Şənbə qonağı”mız da öz işinin peşəkarlarından olan əməkdar incəsənət xadimi, şair, nasir Baba Vəziroğludur. Ənənmizə sadiq qalaraq bu dəfə də qonağımızın redaksiyamıza gələcəyi vaxtı öncədən müəyyən edib internetdə elan verdik. Oxucular da Baba müəllimə olan suallarını “Facebook”da (F) “Ucnoqta.az şənbə qonağı” səhifəsində yazdılar, ya da qonağımız redaksiyamızda olan vaxt telefonla (T) zəng edib birbaşa özünə verdilər. Baba Vəziroğlunun ona ünvanlanan müxtəlif mövzulu sualları cavablandırdığı müsahibəsini sizlərə təqdim edirik.

- Baba müəllim, şairə nədən sual verməzlər?

- Şairə ümumiyyətlə sual verməzlər. Təbi gəlirsə, danışacaq. Əgər ilham verən nə isə yoxdursa, nə qədər sual versəniz də danışan deyil.

Suğra Allahverdiyeva (F): “Həyatda hamının qəbul etdiyi şair obrazından çox uzağam” – demişdi. Bəs dillər əzbəri olan əsərlər necə yaranıb?

B.Vəziroğlu: Məsələyə iki tərəfdən yanaşmaq lazımdır. Şairin şəxsiyyəti və yaradıcılığı. Yaradıcılıq barədə mübahisə edə bilmərəm. Bu oxucunun fikridi. Mən şəxsiyyət mənasında demişəm ki, klassik şair obrazında deyiləm. O şair obrazı ki, dağınıq saçları, əlində siqaret, vərəq, qələm yazır. Bu dünyadan uzaq həyat sürən, dünya malında gözü olmayan müasirlikdən uzaq, xəyallarla, ilahi varlıqlarla danışan şair obrazında deyiləm. Tamam müasir, praqmatik və hər şeyə açıq gözlə baxan biriyəm. Yazı masasına əyləşəndə şair oluram. Qalan vaxt cəmiyyətin fəal bir üzvüyəm. Hər şeyi ölçüb-biçən, yeyib-içən, həyatın hər cür gözəlliyindən zövq almağı bacaran biriyəm.

Tahirə Qafarlı (F): Nədən narazıdı? Amma susmalıdırmı? Niyə susur?

B.Vəziroğlu: Şair olan kəs ümumiyyətlə hər şeydən narazı olmalıdır. Şair dünyaya müxalifətdə doğulur. Şair hər şeyin əksinə gedir. Bəzən deyirlər ki, şair iqtidarla müxalifətdədi. Şair iqtidarla deyil, dünya ilə, əstəğfirullah Allahla, təbiətlə müxalifətdə olmalıdır. Şair böyük amallar uğrunda müxalifətdə olmaldır. Amma kim millət vəkili seçilsin kimsə yox, hansısa “jek” müdiri işini düz gördü, hansısa yanlışlığa yol verdi. Belə yox. Cəmiyyətin xırdalıqlarına qədər şair kiçilməməlidir. Əgər bir adama şair deyirlərsə, onu necə susmaqda ittiham etmək olar. O elə yazır ki, şair olub. Şair aparıcı, diktor, müəllim deyil ki, səhərdən axşama kimi danışsın. Şair düşündüklərini, xalqının taleyindən keçənləri öz qələmi ilə kağıza köçürür. Şair heç vaxt susa bilməz.

Xəyalə Məmmədova (T): Əvvəllər sizi efirlərə tez-tez görürdük. İndi isə demək olar ki, heç görünmürsüz. Bu nə ilə əlaqədardır?

B.Vəziroğlu: Hər il 2-3 ay İsmayıllıda bağ evimdə oluram. Bir də ki, efirlərə çox çıxıb tamaşaçını bezdirmək istəmirəm.

Xəyalə Məmmədova (T): Sənət dostlarınızdan xahiş edən olubmu ki, onlar haqqında nə isə yazasınız?

B.Vəziroğlu: Çox olub. Şeir də bir hədiyyədir. Yaxın bir dost qızı üçün, gözəl bir qız özü üçün şeir yazmağımı xahiş edə bilər. Burda pis nə var ki? Əgər çəkməçi olsaydım, çəkmə hədiyyə edərdim. Şeir yazdığım üçün hədiyyə olaraq şeir yazıb bağışlayıram.

Təranə Hüseyn (F): Yeni kitabı nə vaxt işıq üzü görəcək?

B.Vəziroğlu: İnşallah 2 hissədən ibarət yeni kitab tezliklə ərsəyə gələcək. Biri nəsr əsərlərindən, o biri isə şeirlərdən ibarət olacaq.

Mirzə Cümşüdov (F): Nəğməkar şair olaraq bu gün yazılan mahnıların sözlərini necə qiymətləndirir?

B.Vəziroğlu: Bu sualı 5-10 il öncə versəydiz, pessimist cavab verərdim. Doğrudan da vəziyyət biabırçı idi. Cəmiyyətdə keçid dövrü oldu, dəyərlər itdi, bəzi vəziyyətlər formasını itirdi. Bu dəyişiklik ədəbiyyata, musiqiyə də öz təsirini göstərdi. Müğənnilər özləri yazıb, bəstələyib, ifa edirdilər. Şükürlər olsun ki, artıq bu vəziyyət düzəlmək üzərdi. Artıq professionallıq önə çıxıb. Həmişə çağırış etmişəm ki, professional bəstəkarlar, şairlər mahnı janrında fəal olun. Siz fəal olmayıncacızma qaraçılar həmin yeri zəbt edirlər. Yavaş-yavaş sular durulur.

Mirzə Cümşüdov (F): Elə hallar olurmu ki, yazdığınız sözlərə istədiyi gözəllikdə mahnı yazılmasın?

B.Vəziroğlu: Çox olub.

- Narazılığınızı bildirmisinizmi?

- Narazılıq bildirmək etik bir şey deyil. Valdeyin daxilində bilir ki, hansı uşaq digərinə nisbətən daha gözəldi. Amma hamısına eyni gözlə baxır. Zahiri gözəllikdənsə bəxti gözəl olsun. Bəzən mahnı yazarkən fikirləşirik ki, dillər əzbəri olacaq. Amma 1-2 ay gündəmdə olandan sonra o qədər də dinlənilmir. Çünki mahnının bəxti gətirməyib. Bəzən elə-belə baxdığın mahnı çox məşhur olur.

Əsgər Əsədzadə (F): Müasir şairlərdən kimləri oxuyur?

B.Vəziroğlu: Yazıçı hər şeydən öncə oxucu olmalıdır. İstedadının hesabına müəyyən bir müddət parlaya, nə isə yaza bilərsən. Amma böyük kitab, bilik ehtiyatın, dünyagörüşün olmasa heç vaxt böyük mənada yazıçı, şair ola bilməzsən. Bu mənada özümdən razıyam ki, çox oxuyuram. Moskvada M. Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda, Bolqarıstanda ali tərcüməçilik və ədəbiyyat kurslarında, Azərbaycanda jurnalistika fakultəsində oxumuşam. Təhsil yolum zəngin olub. Mən hələ 1-ci sinifdən kitab oxumağa başlamışam. Bu günə qədər çox kitab oxumuşam. Amma yenə də oxuyuram. İnternet, elektron ədəbiyyat öz yerində, amma hər gün klassik kitabı bir neçə saat oxumasam gözümə yuxu getməz. Bu mənada yaxşı nə çıxsa oxumağa çalışıram. Müasirlərdən söhbət gedirsə dostlarım olan Vaqif Səmədoğlunu, Ramiz Rövşəni çox oxuyuram. Gənclərin hamısını oxuyuram.

Cavanşir Paşayev (F): Sizə görə poeziyada ən çətin mövzu nədir? O mövzu ki daha çox həssaslıq tələb edir.

B.Vəziroğlu: Poeziyada çətin mövzu yoxdu. Çünki poeziyaya mövzu o qədər də çox deyil ki, çətin və asan olsun. Bir neçə mövzu var ki, bəşər, insanlar yaranandan onlar yazılır. Çətin mövzu odur ki, yazmağa başlayanda sözün gücünün yetmədiyini görürsən. Bəlkə də sözün gücü çatır, amma şairin onu sözlə ifadə etməyə hələ ki gücü çatmır. Bu istənilən mövzu ola bilər. Yazmağa başlayanda görürsən ki, o duyğular sözə gəlmir. Bunun bir çox səbəbləri var. Bəlkə də o mövzu hələ səndə tam bişməyib. Bunun üçün müəllifin müəyyən hazırlıq prosesini keçməsi, yaxud da ki, həmin ağrı-acını hiss etməsi lazımdır.

- Elə bir mövzu olubmu ki, yazmaq istəsəniz illər keçəndən sonra o mövzunu işləmisiz?

- Bəli. Mənə elə gəlib ki, yazmağa hazıram. Amma qələmi əlimə alanda görmüşəm ki, yazılmır. Unu öndərə həsr etdiyim “Sən elə bir zirvəsən” adlı şeiri mən illər öncə yazmaq istəyirdim. Hələ Sovet dönəmindən mən Heydər Əliyevə nə isə yazmaq istəyirdim. Amma Heydər Əliyevin 80 illik yubileyində mən onu yaza bildim. Bu şeir elə bil öz özünə yarandı. Bəlkə də buna görə, bu şeirə yazılan mahnı Heydər Əliyev haqda bir mahıya yox, himnə çevrildi. “Səndən nigaranam” şeiri də elə olub. Uzun illər mən nigarançılığı ifadə edəcək bu cür şeir yazmaq istəyirdim. Amma zamanı gələndə yazıldı.

Maral Qurbanlı (F): Elə bir şeiriniz olub ki, yazdığınızdan çox başqasının dilindən eşidəndə təsirlənəsiniz

B.Vəziroğlu: Bütün şeirlərim başqasının dilindən səslənir. İfa zamanı şeirlərə başqa həyat verilir. Mən Allaha xitabən “İlahi” adlı şeir yazmışdım. Amma Alim Qasımov o şeirə ifası ilə başqa bir həyat verdi. Alimin ifasında bu mahnını dinləyəndə elə bilirəm ki, o sözləri mən yazmamışam. Mahnı mənim yeddi qatımdan keçir.

- “İlahi”nin timsalında deyə bilərik ki, bir neçə peşəkar insanın əməyi nəticəsində gözəl iş yaranır…

- Düzdü. Müəyyən mahnılar var ki, onların gözəlliyi bir başqadır. Elə mahnılar var ki, tez dillərə düşür, tez də unudulur. Amma elə mahnılar var ki, dinləyiciyə gec çatır, amma illər keçsə də unudulmur. Çünki onlar günlük yox, əsrlik mahnılardı. Sevinirəm ki, mənim sözlərimə yazılan bir çox musiqilər günün mahnıları deyil.

Sima Qafarova (T): Prezident seçkilərində iştirak etdinizmi?

B.Vəziroğlu: Bəli. Görünən dağa bələdçi lazım deyil. Azərbaycanlılar azadlığın, xoşbəxtliyin dadını bilən seçicidi. Ona görə də onları boş-boş xəyallarla, fantastik nağıllarla aldatmaq mümkün deyil. Azərbaycan seçicisi düzgün seçim etdi. Mən də o çoxluğun içində idim.

Kubra Hüseynova: Hamı şairəm deyir. Sizə görə kimlər şairdir?

B.Vəziroğlu: Kimsə özünə şair deyirsə, özünə görə şairdirsə deməli şairdi. Gərək onun oxucuları desin ki, şairdi yoxsa yox. Şair şairə qiymət verməz. Onda şou aləmi kimi qalmaqal yaranar. Bir həqiqət də var ki, nə müğənnilikdə, nə şairlikdə heç kim başqasının yerini dar eləmir. Hamı yazsın yaratsın. Zaman və oxucu onları ələyəcək.

Vasif Murdaov (F): Kənardan çox sakit təbiətli görünür. Həyatda necədir?

B.Vəziroğlu: Həyatda tam əksinədir. Fəal, həyatsevər, həmişə axtarışda olan insanam.

- Əsəbi vaxtlarınız necə olur?

- Əsəbi də oluram. Amma bu əsəbilikdən çıxmaq ücün müdriklik dadıma çatır. O yaşa çatdığım üçün müəyyən şeylərə fikir verməyəyə çalışıram. Özümü çox şeylərin qarşısında əyməməyə çalışıram. Hər şeyə yuxarıdan aşağı baxmaq lazımdır. Bircə Allaha aşağıdan yuxarı baxırıq.

Vasif Murdaov (F): Baba müəllimin şeirlərini kimlər səsləndirsə də, öz dilindən daha təbii və gözəl alınır…

B.Vəziroğlu: Mən də bu fikirdəyəm. Hər iksini mən edəndə sanki bir-birini tamamlayır. Bir də var ki, mənim yazdığımı başqa biri səsləndirsin. Məşhur məsəldəki kimi, sözlə dediyimi, sazla da deyəcəm.

Flora Quliyeva (T): Şeir yazmadığınız gün olub?

B.Vəziroğlu: Günlərin çoxu şeir yazılamayan günlərdi. Hər gün şeir yazmaq olmur ki? Oturub ancaq sifarişi yerinə yetirmək olar. O zaman özümü məcbur edirəm ki, bütün vaxtımı sərf edəm. Amma ilham pərisi həqiqətən var ki, o gəlməyəndə yazmaq olmur. O da ki, çox şlıtaq pəridi. Bir gün, bir həftə, hətta aylarla belə gəlməyə bilər. Sifarişlər isə professionlallıq hesabına yaranır. İlham pərisini xəyal edib yazmalısan. Bəzən məcburiyyət qarşısında yazılan bir şeirdən də çox gözəl iş olur. Ona görə də demək olmaz ki, nə vaxt yaxşı, nə vaxt pis şeir yazılır.

Aygün Asimqızı

Üç nöqtə.-2013.- 12 oktyabr.- S. 13.