Nazirlər Kabinetinin hesabatı qəbul olundu

YAQUB EYYUBOV: "ƏHALİNİN SOSİAL RİFAHININ ARTIRILMASI YENƏ DƏ PRİORİTET MƏSƏLƏDİR"

FƏZAİL AĞAMALI: "XARİCİ BANKLARDAKI KAPİTALIN BİR HİSSƏSİ ÖLKƏYƏ GƏTİRİLMƏLİDİR"

DÜNƏN Azərbaycan hökuməti Milli Məclis qarşısında hesabatla çxış etdi. Hesabat dinlənməzdən əvvəl spiker Oqtay Əsədov hökumətin son illərdəki uğurlarından söz açdı. Bildirdi ki, 2008-ci ildə dövlət büdcəsinin gəlirləri əvvəlki illərə nisbətən 80 faiz artıb. Onun sözlərinə görə, ölkənin sosial-iqtisadi inkişafında Milli Məclisin də önəmli rolu var.

Çünki məhz parlamentdə qəbul edilən qanun və sənədlər inkişafın gerçəkləşməsinə kömək edib. Spiker çıxışında hökumətin hesabatı ilə bağlı səslənən bəzi iradlara da cavab verdi: "Deyirlər ki, dövlətin antiböhran siyasəti yoxdur. Amma 2008-ci ilin yekunlarına həsr edilmiş müşavirədə cənab Prezident hökumətin bu tədbirləri barədə məlumat verib".

Oqtay Əsədov dinləmələr zamanı hökumət nümayəndələrinə irad bildirən deptatlara da məsləhət verdi: "Bu dinləmələr hökumətə irad tutmaq üçün deyil. Burada hökumətin daha mütəşəkkil işləməsinin yollarının araşdırılması, gələcək dövr üçün hökumətin işinə necə yardım etmək olar, hansı təklifləri edə biləriksə, bunları deməliyik".

Baş nazir Artur Rasizadə müzakirələrdə iştirak etmədiyi üçün hesabatı Baş nazirin birinci müavini Yaqub Eyyubov millət vəkillərinin diqqətinə çatdırdı. O, dedi ki, ötən il ərzində ölkədə uğurlu sosial-iqtisadi siyasət aparılıb. Minimum pensiya 3,8 dəfə, orta aylıq əmək haqqı 3,5 dəfə artırılıb: "Hazırda ölkədə 700 mindən artıq insan ünvalı sosial yardım alır. Aztəminatlı vətəndaşların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi prioritet istiqamət kimi gələcəkdə də davam etdiriləcək".

Y.Eyyubov vəd edilən 600 min iş yeri əvəzinə son 5 ildə ölkədə 766 min yeni iş yeri açıldığını bildirdi: "Bunların da 547 mini daimi iş yerləridir".

Yaqub Eyyubov bildirdi ki, dünyadakı qlobal maliyyə böhranını nəzərə alan Azərbaycan hökuməti istehlakda yerli məhsulların xüsusi çəkisinin artırılması məsələsini ön plana çəkib. Buna görə də 2009-2015-ci illər üçün Azərbaycan əhalisinin keyfiyyətli ərzaq malları ilə təmin edilməsi üçün dövlət proqramı təsdiqlənib. Bu proqramın icrası üçün 2009-cu il dövlət büdcəsindən 60 milyon manat vəsait ayrılıb.

HÖKUMƏTİN HESABATINDA QRAMMATİK SƏHV TAPILDI

Hökumətin hesabatının müzakirələri zamanı çıxış edən millət vəkili Fəzail Ağamalı Azərbaycanda maliyyə böhranının nisbətən itkisiz keçdiyini vurğuladı. Lakin onun fikrincə, böhranın sonrakı mərhələlərinə də xüsusi diqqət yetirilməlidir: "Ümid edirəm ki, hökumətin hazırladığı antiböhran proqramında böhranın daha sonrakı mərhələlərdə Azərbaycana vura biləcəyi ciddi ziyanların qarşısı alınacaq. Bunun üçün Azərbaycanın neftdən gələn və xarici banklarda yerləşdirilmiş gəlirlərinin müəyyən hissəsinin ölkəyə transfert olması lazımdır. Bu həm də işsizliyin yaranması təhlükəsinin qarşısını almış olardı".

Deputat Jalə Əliyeva isə hesabatda qrammatik səhv tapdı. Bildirdi ki, 427-ci səhifədə "2007-ci il - Bakı şəhəri dünyanın ən çirkin şəhəridir" kimi cümlə yazılıb. Halbuki, bu ifadə "Çirkli şəhər" kimi yazılmalıydı.

Müxalifətçi deputat Nəsib Nəsibli isə builki hesabatın ötənilkindən fərqlənmədiyini söylədi: "Ən azından, situasiya, dünyadakı vəziyyət dəyişib. Ciddi iqtisadi maliyyə böhranına baxmayaraq, hökumətin proqnozları ifrat və reallığa uyğun olmayacaq dərəcədə optimistdir. Burada yazılanların əskəriyyəti sovet iqtisadiyyatı haqda rəqəmləri xatırladır". N.Nəsibli əsas problemlər sırasında neftdən asılılığı qeyd etdi: "Neft sərvətindən də istifadə olunmalıdır. Amma neftdən ifrat asılılıq çox təhlükəlidir". Deputat ikinci ən böyük problemin inhisarçılıq olduğunu söylədi. Onun sözlərinə görə, bu da ötən ilə nisbətən artıb: "İndi sosial-iqtisadi sahələrdə yeni inhisarçılıq meylləri özünü göstərir. Üçüncü ən böyük problem korrupsiyadır. 2008-də bu sahədə mübarizə aparılmayıb. Nə qədər ki, dediyim sahələrdə dəyişiklik yoxdur, hökumətin fəaliyyətini mənfi qiymətləndirəcəyəm".

Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komissiyasının sədri Əli Hüseynov da hesabatla bağlı iradlarını bildirdi. Ə.Hüseynov ötən il korrupsiyaya qarşı mübarizə sahəsində xeyli işlər görüldüyünü, amma bu tədbirlərin hesabata salınmadığını bildirdi. Dedi ki, hesabatda mahiyyətin yox, rəqəmlərin dəyişməsi Azərbaycanın inkişafının göstəricisidir: "Çünki iqtisadi krizisin elementləri dünyada görünməyə başlayanda Azərbaycan rəhbərliyi tədbirlər görməyə başlamışdı. Ona görə də Azərbaycandakı durumu digər ölkələrlə müqayisə etməyə dəyməz".

"AZƏRBAYCAN BİR NEÇƏ İLDƏN SONRA YENİ BÖHRANA DİRƏNƏCƏK"

Millət vəkili Əli Məsimli hesabatdakı bir sıra iqtisadi göstəricilərə toxundu. Onun dediyinə görə, neftin qiymətinin düşdüyü hər bir dollar ümumi daxili məhsulu (ÜDM) 220-250 milyon dollar azaldıb. Onun sözlərinə görə, neft əbədi gəlir gətirməyəcək: "Ona görə də hökumət struktur və institusional islahatların yeni mərhələsinə başlamalıdır. Əks halda, Azərbaycan bir neçə ildən sora yeni böhrana dirənəcək".

YAP-çı millət vəkili Mübariz Qurbanlı hesabatla bağlı səslənən tənqidləri yersiz adlandırdı: "Müxalifət öz nəzarətində olan mətbuat orqanları vasitəsilə hökumətin həyata keçirdiyi siyasəti gözdən salmağa çalışır. Onlar ancaq subyektiv qiymət verə bilərlər. Obyektiv qiymət seçici tərəfindən verilə bilər. Əhalinin fikirləri ilə müxalifətin dediyi fikirlər arasında fərq böyükdür".

Deputat Fazil Mustafa da hökumətin hesabatını bəyənmədi. Onun fikrincə, qlobal maliyyə böhranı dövründə hazırlanan sənəd başqa cür tərtib olunmalıydı: "Hətta mən düşünürdüm ki, bəlkə, bu gün hökumət bizə antiböhran proqramını təqdim edəcək". Fazil Mustafa hesab edir ki, ölkədə kənd təsərrüfatının 70 faizinin idxaldan asılı olduğu bir halda, xaricdə ucuzlaşma dövründə manatın kursunun zorən stabil saxlanılması ciddi problemlər yaradacaq: "Buna çoxlu vəsait xərcləmək sonda nəyə gətirib çıxaracaq? Ümumiyyətlə, hər bir sahədə insanın marağı əsas götürülməlidir. Hökumətin verdiyi cavablar insanları qane etmədiyinə görə onlar artıq sual verməkdən də beziblər".

"DÖVLƏT BÜDCƏSİ DAĞIDILIR"

Millət vəkili İqbal Ağazadə təqdim olunan hesabatda hökumətin fəliyyətinin hiss olunmadığını dedi: "Bu hesabat dərsliyə bənzəyir. Burada büdcədən ayrılan vəsaitin hansı formada xərclənməsi, maksimal dərəcədə xərclənməsi üçün hansı addımların atılması, hansı sahəyə hansı güzəştlərin edilməsi haqda heç nə yazılmayıb. Hesabat xarakterli bu kitabda qənaət termini ümumiyyətlə, yoxdur. Hökumət heç qənaət haqqında düşünmür". İqbal Ağazadə hesab edir ki, hökumət hələ ötən ilin sonundan idarəetmədə islahatlara başlamalıydı: "Bu qədər dağınıqlıq, pərakəndəlik büdcənin talan olunması ilə nəticələnir".

Deputat da qeyd etdi ki, hesabatda 2008-ci ilin yalnız birinci yarısı əhatə olunub: "Burada böhranın nəticələrinin Azərbaycana necə təsir etməsi, investisiya layihələrinin dayanması, tikinti sektorunda nə qədər geriləmələrin baş verməsi öz əksini tapmayıb. Avqustdan indiyədək bütün sahələrdə ciddi geriləmələr var. Xırda sahibkarlıq bərbad vəziyyətə düşüb. Bunun bir səbəbkarı qlobal böhrandırsa, ikinci səbəb daxildə hökumətin bu sektora sahib çıxa bilməməsidir". İqbal Ağazadə onu da xatırlatdı ki, Azərbaycan korrupsiya hesabatlarında dünyada sonuncu yeri tutur. Deputat bunu da hökumətin fəaliyyəti ilə əlaqələndirdi.

Spiker Oqtay Əsədov bu cür tənqidi çıxışa dərhal reaksiya verərək: "Görəsən, niyə İqbal müəllim bu boyda hesabatda bir dənə də müsbət element tapmadı" deyib narazılığını bildirdi.

Zahid Oruc çıxışının əsas hissəsini müxalifəti tənqidə həsr etdi. Onun fikrincə, belə hesabata görə dövləti tənqid etmək yox, ona təşəkkür etmək lazımdır: "Dövlət bu dövr ərzində heç bir Avropa ölkəsinin daşıya bilmədiyi yükü öz çiyinlərində daşıyıb".

Qənirə Paşayeva hökumət nümayəndələrinin qarşısında kənd təsərrüfatındakı problemlərdən danışdı. Onun fikrincə, bu sahədəki bəzi dövlət proqramlarını sürətləndirmək və kənddə yaşayan insanların yaşayışını rahatlaşdırmaq olar.

PƏNAH HÜSEYN YENƏ MÜBAHİSƏ YARATDI

Sonra iclasda "Müsavat" deputat qrupundan olan Pənah Hüseynin spiker Oqtay Əsədov və YAP-cı deputat Siyavuş Novruzovla mübahisəsi yarandı. Milli Məclis sədrini deputat Siyavuş Novruzova növbədənkənar söz verməkdə günahlandıran Pənah Hüseyn yerindən qalxaraq dedi ki, hökumətin hesabatlarının müzakirəsi zamanı parlament rəhbərliyi çıxışçıların siyahısında saxtakarlıq edir və müxalifətçi deputatlar düyməni bassalar da, adları siyahıya düşmür.

O.Əsədov P.Hüseynə "Otur yerində, göydən düşməmisən, ömür boyu danışmısan, hakimiyyətdə də olmusan, amma əlindən bir iş gəlməyib" - deyə cavab verdi. Bu zaman S.Novruzov da müxalifətçi deputatdan oturmağı tələb etdi. Çıxışında isə o, P.Hüseyni Azərbaycana korrupsiya gətirməkdə suçladı. Bu zaman Pənah Hüseyn yenidən ayağa qalxaraq Siyavuş Novruzovun çıxışının dayandırılmasını tələb etdi. O, "Sizin hökumətinizin dövründə 3 dəfə həbsdə olmuşam, amma mənə qarşı bir dənə də fakt tapmamsınız" dedi. S.Novruzov isə ona "Sən həbsdə daha çox olmalıydın, yerin bura deyil, həbsxanadır" deyə cavab verdi. Mübahisə və müzakirələrdən sonra Milli Məclis Nazirlər Kabinetinin 2008-ci il üzrə illik hesabatını qəbul etdi. 102 deputat hesabatın lehinə, 8 deputat əleyhinə səs veridi.

Elməddin MURADLI

Üç nöqtə.- 2009.- 14 mart.- S. 3.