Ərdoğanın Bakı səfərindən gözlənilənlər böyükdür

ZƏRDÜŞT ƏLİZADƏ: "BU SƏFƏR PROSESLƏRİN GEDİŞİNƏ MÜSBƏT MƏNADA TƏSİR GÖSTƏRƏ BİLƏR"

"ERMƏNİSTANIN MÖVQEYİNİN DƏYİŞMƏSİ AZƏRBAYCANIN QƏTİ ADDIMINDAN ASILI OLACAQ"

TÜRKİYƏNİN baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana səfəri diqqətlə izlənilir. Onun bu gün Bakıda keçirəcəyi görüşlərdə iki ölkə arasındakı mübahisəli məqamlara aydınlıq gətiriləcəyi və müəyyən razılaşmaların əldə olunacağı ehtimal edilir. Bütün bunların arxasında Türkiyənin Azərbaycanı özünə inandırmaq istəyinin dayandığı qeyd olunur. Ərdoğanın Azərbaycana səfəri bu mənada maraq doğurur və fərqli müstəvidə analiz olunur. Politoloq Zərdüşt Əlizadə hesab edir ki, Türkiyənin Azərbaycanı inandırması lazım deyil:

- Azərbaycan özü inanmalıdır ki, Türkiyə məqsədyönlüdür. Çünki Türkiyənin dövlət xadimləri Abdullah Gül və Rəcəb Tayyib Ərdoğan dəfələrlə Azərbaycanın mənafelərini güdaza verməyəcəklərini bildiriblər. Azərbaycan inanmasa, bu, əlavə problemlər yaradacaq. Ona görə ki, Türkiyə ilə münasibətlərin pozulması yeganə strateji müttəfiqin itirilməsi deməkdir. - Türkiyə baş nazirinin Azərbaycana səfəri iki dost ölkə arasında yaranan gərgin münasibətlərə hansı dəyişikliyi vəd edir? - Ərdoğanın Bakı səfəri müsbət addımdır. O, bu gün islam və demokratiyanı uzlaşdırma siyasətini ortaya qoyur. Avropa, Amerika buna böyük ümidlə yanaşır. Adətən belə fikirləşirlər ki, islam və demokratiya bir-birinə sığışmaz. Amma Türkiyə göstərdi ki, əxlaqda islam, əməldə demokratiya mümkündür. Ərdoğan hakimiyyətdə olduğu illər ərzində Türkiyə üçün böyük islahatlar aparıb. Türkiyə böyük dövlətdir. Türkiyə baş nazirinin Azərbaycana gəlişi proseslərin gedişinə müsbət mənada təsir göstərə bilər. Azərbaycan Türkiyə ilə əlaqəli siyasət yeritməklə vəziyyətdən çıxış yollarını arayıb tapmalıdır. Bu baxımdan, belə bir şəxsin Azərbaycana səfərini müsbət dəyərləndirirəm. - Zərdüşt bəy, Ermənistan prezidenti Sarqsyan bildirir ki, iki ölkə arasında münasibətlərin ilkin şərt qoyulmadan nizamlanmasına dair anlaşma var. Abdullah Gül Sarqsyanın dediklərini təkzib etməyərək, Türkiyənin bölgənin mənafeyi üçün çalışdığını deyib. Rəcəb Tayyib Ərdoğan isə daha açıq danışır. Sizcə, bu cür təzadlı yanaşmalara aydınlıq gətiriləcəkmi? - Abdullah Gül deyir ki, Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin yaxşılaşması həm Türkiyə, həm də Azərbaycanın xeyrinədir və bu, ona böyük faydalar gətirəcək. Mən də həmin fikirlə razıyam ki, Azərbaycan Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin yaxşılaşması istiqamətində öz siyasətini düzgün qurarsa, bu, Azərbaycana da böyük fayda gətirə bilər. Bütövlükdə bölgədə gərginliyin azaldılması, münaqişələrin yumşaldılması, münasibətlərin tənzimlənməsi Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həllində çox şeylər vəd edir. Bu məsələdə Qarabağ şərtinin irəli sürülüb-sürülməməsinin tez-tez önə çəkilməsinə gəlincə, birdəfəlik anlamalıyıq ki, bu, daha çox Azərbaycanın məsuliyyətindədir. - Doğrudanmı Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin yaxşılaşması Ermənistanın bölgədə daha da sərt mövqedə dayanmasına və danışıqlarda kompromisə getməməsinə şərait yaradır? - Bu, yanlış fikirdir. Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin yaxşılaşması Ermənistanın mövqeyində hansısa dəyişiklik etməsi ilə əlaqədar deyil. Ermənistanın mövqeyi dəyişməzdir. Yalnız sovet dövründə Dağlıq Qarabağın Azərbaycan ərazisindən çıxarıb, Ermənistana verilməsini hüquqi cəhətdən sənədləşdirmişdilər. Amma beynəlxalq hüquq məkanına daxil olduqdan sonra verdikləri rüşvətin işləmədiyini görüb, "birləşdirmək" tələbini "müstəqillik"lə əvəz etdilər. Bunun üçün də referendum keçirib Qarabağı "müstəqil" elan etdilər. Ermənilərin taktikasında görünən dəyişiklik bundan ibarətdir. Ondan sonra Ermənistan tərəfi heç vaxt siyasətini dəyişməyib. 1991-ci ildən bu günə qədər deyirlər ki, Dağlıq Qarabağ müstəqil olmalıdır. İndinin özündə Sarqsyan səfərdən əvvəl bəyanat verir ki, Dağlıq Qarabağın müstəqilliyi fikrindən bir addım belə geri çəkilməyəcəklər. Hesab edirəm ki, Ermənistanın mövqeyinin dəyişməsi Azərbaycanın qəti addımından asılı olacaq. Bu istiqamətdə göstərilən qəti mövqe Azərbaycana alçaldıcı güzəştlər təklif edən beynəlxalq qurumları da yerində oturdar. Amma o da məlumdur ki, siyasətin əlifbası, mümkün olanın gerçəkləşdirilməsi məharətidir. Nəsə mümkün deyilsə, onun üzərində fikirləşmirlər. Bu siyasəti böyük dövlətlər həyata keçirir. Biz müharibədə məğlub olmuşuq və vəziyyətdən çıxmaq üçün başqa siyasət yürütməliyik.

Tahirə QAFARLI

Üç nöqtə.- 2009.- 13 may.- S. 6.