Yaddan çıxmış sənətkarlar:
Qayınanın evdən qovduğu
Sevda
- Bir aktrisanın FACİƏSİ
1 iyun tarixi onun doğum
günüydü... Avqustun 4-ü isə ölüm günüdür. 65 yaşında
dünyasını dəyişən
Əməkdar artist Tanilə
Əhmərovadan bəhs
edirik...
Azərbaycanda 15-ə yaxın
ekran əsərində
müxtəlif səpkili
obrazlar yaratmış
Tanilə Əhmərovanı
çoxları "Qayınana"
filmindən Sevda kimi tanıyır... Cənnət xalanın gəlini, diş həkimi Sevda...
O, bu obrazla tamaşaçıların
sevimlisinə çevrilmişdi...
Deyilənə görə,
özü də bu rolunu çox
sevirmiş... Və elə bu obrazı
ilə də Azərbaycan kinosunda öz imzasını qoydu...
Modern.az saytı “Yaddan
çıxmış sənətkarlar”
layihəsində Əməkdar
artist Tanilə Əhmərovanın
həyat heyakəsini təqdim edir.
Tanilə Əhmərova ad-soyadını
eşidən hər kəsə yəqin ki, onun hansı
milliyətdən olması
maraqlıdı... Çünki
azərbaycanlılarda belə
ad-soyad olmur... O, milliyyətcə tatar idi...
Tanila Aisa qızı
Əhmərova 1950-ci ildə
iyunun 1-də Bakının
Sabunçu qəsəbəsində
anadan olub. Uşaq yaşlarından təhsil
aldığı 78 nömrəli
məktəbdəki teatr
dərnəyinə göstərdiyi
maraq sonradan onun aktrisalığa aparıb.
Orta təhsilini
başa vurduqdan sonra bir müddət
1967-1972-ci illərdə hesablayıçı
və dispetçer işləyib.
Amma özü
üçün həyat
yolu kimi müəyyən etdiyi məqsədinə - aktrisa
olmaq istəyinə doğru addımlamaqda davam edib.
Və
1972-ci ildə M.Əliyev
adına Dövlət Teatr İnstitutuna qəbul olunub. Burada o dövrün ustad sənətkarlarından böyük
kino və teatr sənətinin sirlərini öyrənib.
Tələbə olduğu müddətdə
həm də işləyib. 1975-1977-ci illərdə Bakıdakı
Mədəniyyət saraylarından
birində müdir vəzifəsində çalışıb.
Nəhayət 1977-ci ildə M.Əliyev
adına Dövlət Teatr İnstitutunu bitirib. 1978-ci
ildən Cəfər Cabbarlı adına
“Azərbaycanfilm” kinostudiyasının
aktrisası olub.
O, "Üzeyir ömrü" filmində Üzeyirin anası, "Qaynana" filmində Sevda, "Şir evdən getdi" filmində Şəfiqə müəllimə,
Sevinc buxtası”nda Leyla kimi yaddaqalan
obrazlar oynayıb.
"Tələ", "Təhminə",
"Arşın malçı”,
“Evlənmək istəyirəm”,
“Əlavə iz”, “İlıq dənizdə buz parçası”, “İşarəni dənizdən
gözləyin”, “Qəribə
adam”, “Portağal” (Ukrayna), “Hər şeydən əvvəl düzlü” (Özbəkistan)
filmlərində də
müxtəlif rollar oynayıb.
Tanilə Əhmərova 1979-cu ildə Azərbaycan SSR Ali
Sovetinin Fəxri Fərmanına layiq görülüb. Daha sonra
Azərbaycanın Əməkdar
artisti fəxri adı ilə təltif olunub.
***
Həmkarları onu həyatda və sənətdə bəxti gətirməyən
aktrisalar sırasına
aid edirlər. Deyirlər ki, həm aktrisa kimi, həm
də insan kimi çox dəyərli idi. Amma həyatda da, sənətdə də onunku gətirməyib...
Tanilə Əhmərova Sevda obrazı ilə yaddaşlarda qalsa da, potensialı tam açılmadı.
O, bəzi filmlərdə çəkildiyi epizodik rollar üçün bütün bacarıq və istedadını nümayiş etdirməkdən
çəkinməmişdi. Aktrisa ona verilən hər obrazı sevə-sevə oynamışdı.
Di gəl ki, rejissorların gözü
niyə onu tutmurdu, bəlli deyil...
Maraqlıdır ki, çox sayda filmlərin sınaq çəkilişində
iştirak edib. Amma sonradan
onun əvəzinə
başqasını çəkiblər.
Sənət yoldaşları deyirlər
ki, Tanilə Əhmərova daha böyük rollara layiq aktrisa idi...
Ömrü boyu kinoya çəkiləcəyini
gözləyən sənətkar
1990-cı illərdən sonra
xəyal qırıqlığına
uğramışdı...
Bu da
onun kinodan küsməsilə nəticələnmişdi.
O, sonuncu dəfə 1993-cü ildə
“Təhminə” filmində
epizodik rola çəkilmişdi...
Filmlərə çəkilməmək aktrisanın
maddi durumuna pis təsir etmişdi. Maddi və mənəvi
sıxıntılar üzündən
uzun müddət evinə qapanıb, heç kəslə görüşməyib, əziyyət
çəkib.
90-cı illərin ortalarından ömrünün sonlarınadək
sənət aləmindən
təcrid olub... Ona Əməkdar artist adını da çox gec vermişdilər...
***
2014-cü ildə mətbuat
Tanilə Əhmərovanın
baxımsızlıqdan əziyyət
çəkdiyini yazırdı. Hələ o zaman 147 manat pensiya aldığını
deyən aktrisa bu pulun nə
dərmanına, nə
yeməyinə, nə
də digər ehtiyaclarının ödənməsinə
bəs etdiyini bildirirdi.
2015-ci ilin yanvarında o, ikinci dəfə insult keçirmişdi… Həmin vaxtlar
həmkarları sosial
şəbəkələrdə paylaşdıqları məlumatlarda
Tanilə Əhmərovanın
vəziyyətinin ağır
olduğunu, yeriyə bilmədiyini bildirir, müvafiq qurumları ona kömək etməyə çağırırdılar.
Amma bu çağırışlara
səs verən olmamışdı...
Onun özü isə harasa şikayət etməyi xoşlamırdı,
hətta xəstəliyini
belə gizlətmişdi...
Bəzi həmkarları
fəxri ad, ev,
təqaüd, pul mükafatları istəyəndə,
o, öz haqqını
tələb etmədi...
Heç
kimə yalvarmadı, xahiş etmədi...
Onu heç
yerə çağırmırdılar,
tədbirlərə dəvət
etmirdilər. Özünə qarşı biganəlik
onu hamıdan üz döndərməyə
məcbur etmişdi.
Qapısını nəinki həmkarlarının,
hətta jurnalistlərin
də üzünə
bağlamışdı. Mətbuata müsahibə vermədi... Ölüm gününədək heç
kimlə görüşmək
istəmədi...
***
Tanilə
Əhmərova ilə
birlikdə “Qayınana”
filmində oynamış
Xalq artisti İlham Namiq Kamal:
“Tanilə xanım
çox bacarıqlı,
istedadlı aktrisa idi. Təəssüf ki, Azərbaycan
kinosunda onun potensialından kifayət qədər istifadə edilmədi. Onun kinodan kənar
düşməsinin günahkarı
sözsüz ki, rejissorlardır. Tanilə
Əhmərovanın kinodan
kənar düşməsi
ilə Azərbaycan filmləri bir çox maraqlı obrazlar itirib”...
***
`
Tanilə
Əhmərova iki dəfə ailə qurmuşdu... İlk evliliyindən bir qızı doğulub, nəvəsi də var...
İkinci
dəfə 1997-ci ilə
Vahid Yusifoğlu adlı şəxsə ərə getmişdi... Amma bu nikahdan övladı
doğulmayıb.
Aktrisanın səhhətindəki problemlər 2011-ci ildə
başlamışdı. Əvvəlcə əsəbləri
pozulur, sonra başqa xəstəliklər
tapır və sonrakı 4 ildə yataq xəstəsi olur... Sənət yoldaşlarının dediyinə
görə, həmin dövrdə qızı ilə münasibətləri
də pozulubmuş... Ona baxan, əziyyətini
çəkən yalnız
həmişə yanında
olan həyat yoldaşı imiş...
Ömrünün son illərində heç kimlə danışmaq, heç kimi görmək istəmirmiş. İstəmirmiş ki, onu yataq
xəstəsi kimi görsünlər. Bədəni
şişsə də,
ağrı-acıdan əziyyət
çəksə də,
həyat yoldaşının
təkidlərinə baxmayaraq,
heç həkimə
də getmirmiş...
Aktrisa uzun sürən xəstəlikdən sonra
4 avqust 2015-ci il tarixində Bakıda vəfat edib.
Onu Zabrat qəsəbəsindəki
qəbiristanlıqda dəfn
ediblər...
Tanilə
Əhmərova sənətdən
də, həyatdan küskün getdi...
Unikal.- 2020.- 26 iyun.- S.21.