22 yaşlı Milli Qəhrəman

1990-cı illərin əvvəllərində Dağlıq Qarabağda erməni separatizmi və Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan tərəfindən işğalı başlananda bir çox vətən övladları buna etiraz olaraq könüllü cəbhəyə yollandı. Belə igid oğullardan biri də Tahir Tofiq oğlu Həsənov idi.

Anası Qalibə Budaqovanın verdiyi məlumata görə, ailənin yeganə oğlu olan Tahir Həsənov 1970-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 18 yaşı tamam olduqdan sonra keçmiş SSRİ Silahlı Qüvvələrinə hərbi xədmətə çağırılan Tahir Moskvada hərbi-desant diviziyasında xidmət keçib. İki illik hərbi xidməti başa vurduqdan sonra Azərbaycana qayıdan Tahirin həyatında yeni dövr başlanıb: "Rəhmətlik jurnalist Çingiz Mustafayev belə bir çağırış etdi ki, kim kişidir gəlsin Qarabağa gedək. Tahir də bizə demədən evdən çıxdı, minib avtobusa və onlarla birlikdə Qarabağa yola düşüb. Beş-on gün onu axtardıq, nəhayət bir nəfər gəlib dedi ki, narahat olmayın, Tahir Qarabağda döyüşür. Döyüş yoldaşları danışır ki, iki-üç nəfər şəhər uşaqları silahsız, mülki geyimdə gediblər, bir nəfər silahlı ermənini tutub gətiriblər. Bizimkilər də deyiblər ki, nə yaxşı iş görmüsünüz, bu ermənini azərbaycanlı əsirlə dəyişməliyik. Sonra Tahirə silah veriblər və o döyüşməyə başlayıb. Tahir Bakı Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinin axşam şöbəsinə qəbul olunmuşdu. Ondan soruşublar ki, sən kimsən, nəçisən? Cavab verib ki, mən tələbəyəm. O vaxt daxili işlər naziri Məhəmməd Əsədov idi. Tahirə deyiblər ki, biz nazirlə danışmışıq, get o səni qəbul edəcək. Tahir də Qarabağdan birbaşa gəlib nazirliyə, orada onu OMOH-a işə götürüblər. Bir də gördüm sevinərək gəldi evə ki, ana, məni OMON-a götürüblər. Beləliklə, 11 ay OMON-çu kimi döyüşdü. Tahir qoşunun önündə gedən kəşfiyyat qrupunun üzvü idi. O, Ağdərənin, Başkəndin alınmasında yaxından iştirak edib. Tahirin döyüş yolu cəbhənin müxtəlif istiqamətlərindən keçib. O Ağdərə, Füzuli, Laçın uğrunda döyüşlərdə iştirak edib, Xocalının müdafiəsində sona qədər vuruşub. Azərbaycan ordusu Ağdərəni azad edəndə Tahir iki döyüşçü ilə Ağdərəyə birinci daxil olub. 1992-ci il sentyabrın 2-də Tahir Ağdərənin Çıldıran kəndi uğrunda gedən döyüş əməliyyatlarına başlayır. Döyüş yoldaşı Sahib Nəbiyev deyir ki, kəndə girmək çox qorxulu idi. Hər tərəfdən ermənilər üstümüzə atəş yağdırırdılar. Tahir isə ermənilərin atəş nöqtəsini susdurmağa can atırdı. Yüksəkliklər ermənilərdə olduğundan bu çox çətin idi. Döyüş gərgin getdiyindən heç nədən xəbər yox idi. Bir döyüşçü yaxınlaşıb deyib ki, deyəsən sizin oğlanı vurdular axı? Sonra Tahirin yerini biləni də vurublar. Tahir yoldaşlarına deyib ki, siz gedin, mən sizi qoruyacam. Döyüş yoldaşları danışır ki, yaralı olub, sonra da deyib ki, ölsəm də təslim olmayacam. Nəhayət tank əleyhinə qumbara ilə özünü partladıb və şəhid olub. O, yaralandıqdan sonra düşmənə əsir düşməmək üçün özünü öldürməyi üstün tutub. Həlak olanda özü ilə barəbər 41 nəfər ermənini də məhv edib. Üstündən beş-on gün keçəndən sonra mənə dedilər ki, Tahir hələ Qarabağda döyüşür. Dedim axı, hamı qayıdıb? Mənə heç nə demədilər. Sonra bizim ordu yenidən hücuma keçdi və kəndi azad edərkən Tahirin meyitini tapdılar. Sentyabrın 30-da Tahirin meyitini gətirdilər. Oktyabrın 19-da isə qəzetdə çıxdı ki, Tahirə Milli Qəhrəman adı veriblər".

Qeyd edək ki, Tahir Həsənovun özü ilə barəbər atası Tofiq Həsənov da Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak edib. Onun sözlərinə görə, Tahirin cənazəsini götürəndə ətrafında həqiqətən də 41 nəfər erməni əsgərinin meyiti vardı.

Xatırladaq ki, hazırda Tahir Həsənovun məzarı Şəhidlər Xiyabanındadır.

Tahir Həsənov həm də döyüş yoldaşları və dostları arasında istedadı ilə tanınıb. O, ingilis, rus dillərini bilirdi. Arzusu da "İnterpol"a girmək idi. Tahir Azərbaycanın ən gənc Milli Qəhrəmanlarından biridi. O, 22 yaşında bu yüksək ada layiq görülüb. Ancaq təəssüf ki, bunu görmək özünə qismət olmadı.

Tahir Həsənovun anasından onu da öyrəndik ki, Milli Qəhrəmanın ailəsinin dövlət tərəfindən sosial qayğıya ehtiyacı var. Amma onlar bu qayğıdan məhrumdurlar:"Biz Milli Qəhrəman ailəsi olaraq qazpulu, işıqpulu ödəyirik. Axı nəyə görə bizə güzəşt etmirlər? Hökumət tərəfindən bizə göstərilən yeganə dəstək ayda 600 manat müavinətdir. O müavinət təyin olunandan sonra bir neçə dəfə inflyasiya olub. Qiymətlər həddən artıq bahadır. Belə vəziyyətdə 600 manat o qədər yüksək məbləğ deyil. Biz analar cavanlaşmırıq, qocalırıq. Dərmana, həkimə ehtiyacımız var. Yaxşı olardı ki, Milli Qəhrəman ailələri üçün bir poliklinika açsınlar. Mən hansı həkimə deyim ki, Milli Qəhrəman anasıyam? Baxmayaraq ki, nazir müalicənin pulsuz olduğunu deyir, həkim məndən pul istəyir".

Qalibə Budaqova bildirdi ki, Tahir Həsənovun xatirəsi də əbədiləşdirilib. 1992-ci ildə Tahir Həsənovun adına gəmi verilib. Bundan başqa, 1993-cü ildə Bakı şəhərindəki 23 saylı orta məktəbə Tahir Həsənovun adı verilib: "1992-1993-cü illərdə nə isə bir iş görülüb. İstər Elçibəy, istər Heydər Əliyev tərəfindən mən bu qayğını görmüşəm. Yeganə milli qəhrəmandır ki, prezident Heydər Əliyev 1994-cü ildə orta məktəbdə Tahirin barelyefinin açılışına gəlmişdi. Bunlar hamısı o vaxt olub. Bəs bu gün niyə yoxdur?"

Qalibə Budaqova Milli Qəhrəman Ailələrinin Sosial Müdafiəci İctimai Birliyini yaradıb. Özü isə əvvəllər Tahir Həsənovun adını daşıyan 23 saylı məktəbdə direktor işləyib. Lakin 2000-ci ildə heç bir səbəb göstərilmədən işdən azad edilib: "Mən direktor işlədiyim müddətdə Nəsimi rayonunda 23 saylı məktəbi elə etmişdim ki, vətənpərvərlik, nizam-intizam, dərslər ən yüksək səviyyədə idi. Məni yaxşı işimə görə təltif etdilər. Buna baxmayaraq, nazir məni səbəb göstərmədən işdən çıxartdı. Mən də bundan sonra hazırda rəhbərlik etdiyim ictimai birliyi yaratmaq qərarına gəldim".

Qalibə Budaqova hesab edir ki, hazırda Azərbaycanda qəhrəmanlıq ənənələrinin təbliği, o cümlədən Milli Qəhrəmanların tanıdılması istiqamətində yetərincə iş görülmür: "Telekanallarda, Rəqsanə və başqa müğənnilər Azərbaycan xalqına öyüd-nəsihət verir, ağbirçəklik edirlər. Onlara baxıb necə qəhrəmanlıq öyrənmək olar? Olmazmı ki, onların əvəzinə şəhid analarını, Milli Qəhrəman analarını çağırıb danışdırsınlar? Axı, bu təbliğatdır. Azərbaycanda heç kimə müharibə lazım deyil? Bəs işğal olunmuş torpaqlar necə olacaq? Artistləri çağırıb ağlayan verilişlər təşkil etməkdənsə, Milli Qəhrəmanları təbliğ edən verilişlər vermək hər halda daha yaxşı olardı. Əgər kürsüdə oturan məmur şəhid anasına deyir ki, oğlunu nəyə göndərirdin, göndərməyəydin, başa düşmür ki, bu hadisələr nə ilə başa çatacaqdı? Hansı məmurun yanına gedirsən, deyir ki, "mənim yanımda niyə ağlayırsan, oğlunu göndərməyəydin". Bu dəhşətdir..."

Müşfiq Abdulla

Xalq Cəbhəsi.- 2010.- 6 noyabr.- S.10.