Bakı Forumu...

Rusiya-Azərbaycan münasibətlərində yeni dönəm

Mikayıl Rəhimli: "Rusiya ictimai rəyi 20 il əvvəl olduğu kimi indi də Ermənistanı "forpost" kimi tanıyır, amma Azərbaycan haqda müstəqil dövlət düşüncəsi onların şüurunda möhkəmlənir"

Mütəllim Rəhimli: "Azərbaycanın Qərblə münasibətlərinin perspektivi mütləq nəzərə alınmalı, Rusiyaya və Qərbə yaxınlaşmada balans pozulmamalıdır"

Həsrət Rüstəmov: "Azərbaycan Rusiyaya qarşı hansı addımları atırsa-atsın, bu ölkənin bizə münasibəti dəyişməyəcək"

Yanvarın 22-də Bakıda Humanitar Əməkdaşlıq Üzrə I Azərbaycan-Rusiya Forumu keçirilib. Tədbirə iki ölkənin tanınmış ziyalıları, elm və təhsil işçiləri, media təmsilçiləri qatılıb. Forumda çıxış edən Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyev tədbirin Azərbaycanla Rusiya arasında əlaqələrin daha da dərinləşdirilməsi məqsədilə təşkil olunduğunu bildirib. O, Forumun nəticəsi olaraq, yeni humanitar layihələrin reallaşdırılacağına ümidvar olduğunu da deyib. Rusiya prezidentinin beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq üzrə xüsusi nümayəndəsi Mixail Şvıdkoy isə öz nöbəsində iki xalq arasında mövcud tarixi-mədəni əlaqələrin inkişafının zəruriliyini vurğulayıb. Amma keçirilən tədbir heç də bütün hallarda "ikitərəfli mədəni əlaqələrin gücləndirilməsi cəhdi" kimi qəbul olunmur. Bəzi çevrələr haqqında danışılan Forumu Azərbaycanın yönünü Rusiyaya çevirməsinin təsdiqi olaraq dəyərləndirirlər. Bununla belə, tədbirə yönəlik fərqli mövqelər də ortaya gətirilir.

Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (BAXCP) Ali Məclisinin sədri Mikayıl Rəhimli sözügedən tədbiri iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafı baxımından əhəmiyyətli sayır: "Əslində həmin forumun Rusiyameylli tendensiyanın təzahürü kimi qiymətləndirmək doğru olmazdı. Çünki bu, hər iki ölkənin tanınmış elm, ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinin qatıldığı humanitar xarakterli bir tədbir idi. Həm də nəzərə almaq lazımdır ki, dövlətlərarası siyasi münasibətləri kənara qoysaq, son iyirmi ildə ilk dəfəydi ki, Azərbaycanla Rusiya arasında belə bir forum keçirilirdi. Ona görə də tədbirə hansısa maraqlar prizmasından yanaşılmasına ehtiyac yoxdur. Mətbuatdan da aydın olur ki, Azərbaycan və Rusiya rəhbərliyi təşkil olunan foruma çox diqqətlə

yanaşıb. Tədbirdə hər iki ölkənin nümayəndələrinin timsalında maraqlı çıxışların şahidi olduq. Onlar onilliklər boyu eyni mühitdə yaşamış iki xalq arasında elmi-mədəni-ədəbi bağların daha etibarlı şəkildə bərpa olunmasının vacibliyinə diqqəti yönəltdilər. Maraqlı məqamlar sırasında Rusiya təmsilçilərinin Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinə yanaşmalarını xüsusi vurğulaya bilərik. Ümumiyyətlə, Rusiya ictimai rəyinin yanaşmasına baxdıqda da görərik ki, rus cəmiyyəti artıq Azərbaycanı müstəqil dövlət kimi tanıyır. Amma yaxın illərə qədər həmin yanaşma indikindən kəskin surətdə fərqlənirdi. Yəni belə bir mövqe formalaşmışdı ki, postsovet respublikalarının müstəqilliyi ötəri prosesdir və günlərin birində onlar hansısa ittifaq formasında yenidən birləşəcəklər. Bu, doğrudan da çox ciddi məqamdır. Xatırladım ki, Rusiya ictimai rəyi iyirmi il əvvəl olduğu kimi indi də Ermənistanı sadəcə, "forpost" olaraq tanıyır. Amma Azərbaycan haqda müstəqil dövlət düşüncəsi onların şüurunda getdikcə daha da möhkəmlənir. Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyev forumda maraqlı bir fikir bildirdi. O, mövcud münasibətlərin iki ölkənin gəncləri səviyyəsində inkişafının əhəmiyyətli olduğunu dedi. Doğrudan da, həm Azərbaycanda, həm Rusiyada orta və yaşlı nəsil arasında müəyyən ortaq bağlar var. Hər halda, dediyim kimi uzun müddət ərzində eyni mühitdə yaşayıblar. Amma Azərbaycan və Rusiya gəncliyi fərqli arealda və dəyərlər əsasında formalaşır. Bu baxımdan, onların arasında inteqrasiyanın gücləndirilməsi vacib sayılıb. Yəqin ki, bu tip tədbirlər davamlı hal alacaq və münasibətlərin inkişafına müsbət təsir göstərəcək".

Ədalət Partiyası sədrinin müavini Mütəllim Rəhimli keçirilmiş tədbirin pozitiv tərəflərini vurğulamaqla yanaşı, Azərbaycanın Qərblə münasibətlərinin də diqqətdə saxlanılmasının vacibliyini önə çəkir: "Etiraf olunmalıdır ki, mövcud mürəkkəb situasiyada bu məsələlər barəsində birmənalı fikir bildirmək çox çətindir. Buna baxmayaraq, Azərbaycan-Rusiya humanitar Forumunun təşkilinə müsbət yanaşıram. Unutmayaq ki, Azərbaycan tarixinin son iki əsri Rusiya ilə bağlılıqla xarakterizə olunur. Eyni zamanda, Rusiya şimal qonşumuz olmaqla bərabər, həm də özünün növbəti inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Ona görə də, bu və başqa amillər Rusiya ilə münasibətlərin normal saxlanılmasını və inkişaf etdirilməsini zərurətə çevirir. Bununla belə, dediklərimizin fonunda Azərbaycanın Qərblə münasibətlərinin perspektivi də mütləq nəzərə alınmalı, Rusiyaya və Qərbə yaxınlaşmada balans pozulmamalıdır. Əks halda, bu, Azərbaycan üçün ciddi problemlər doğura bilər. Çalışmaq lazımdır ki, təşkil olunan belə tədbirlər bərabər hüquqlar əsasında qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın inkişafına təsirsiz qalmasın".

Demokrat Partiyası (ADP) sədrinin müavini Həsrət Rüstəmov da mövzu haqda fikirlərində Qərblə münasibətlər amilini qabartdı: "Rusiya Azərbaycanla sərhədləri olan böyük ölkədir və uzun illər eyni siyasi, iqtisadi, mədəni məkanda yaşayıblar. Məsələyə bu aspektdən qiymət versək, o zaman elə Forumların keçirilməsi normal qarşılanmalıdır. Amma Azərbaycanın vəziyyətində olan bir ölkənin öz siyasətində balansı açıq-aşkar və nümayişkaranə şəkildə pozması müsbət perspektivdən xəbər vermir. Sözsüz ki, Azərbaycan qonşuları ilə normal münasibət saxlamalıdır. Amma qonşular da Azərbaycana qarşı sayğılı davranmalıdırlar. Rusiya hansı xidmətlərinə görə Azərbaycanın xüsusi dostu ola bilər ki? Hər kəs bilir ki, Qarabağ münaqişəsini Rusiya yaradıb və Azərbaycan ərazilərinin işğalında birbaşa iştirak edib. Bütün bunları nəzərə almamaq mümkündürmü? Azərbaycan Rusiyaya qarşı hansı addımları atırsa-atsın, bu ölkənin bizə münasibəti dəyişməyəcək. Rusiyanın maraqları belə dəyişikliyə imkan verməyəcək. Ona görə də, qeyd olunduğu kimi, Azərbaycanın öz siyasətində balansı gözləməsi lazımdır".

Rahid Cəfərli

Xalq Cəbhəsi.- 2010.- 26 yanvar.- S.8.