İlk peykimiz kommersiya fəaliyyətinə başlayıb

Layihə üçün cəlb olunan kredit vaxtından əvvəl qaytarıla bilər

Azərbaycanın «Azərsapce-1″ ilk telekommunikasiya peyki dünəndən etibarən tam kommersiya fəaliyyətinə başlayıb. Bununla bağı olaraq «Azərkosmos» ASC və «ANS Müstəqil Yayım və Media» şirkəti arasında «Telekommunikasiya peykinin transponder tutumunun istifadəyə verilməsi haqqında» müqavilə imzalanıb(APA). Sənədi «Azərkosmos» ASC-nin sədri Rəşad Nəbiyev və «ANS Müstəqil Yayım və Media» şirkətinin prezidenti Vahid Mustafayev imzalayıblar. Bununla da bir neçə müddətdir həyata keçirilən test-sınaq əməliyyatlarından həm yerli, həm də xarici TV və radio kanallarının milli peykdən tam kommersiya əsaslı yayımına başlanılacaq. İlkin mərhələdə yerli kanallarla yanaşı, ingilis, rus, türk və fars dillərində ümumilikdə 50-dək TV və radio kanalı yayımlanacaq, sonradan isə mərhələli şəkildə yayımlanan kanalların sayı daha da artırılacaq.

Azərbaycanın ilk telekommunikasiya peyki — «Azerspace-1″-in orbitə çıxarılması layihəsinin rentabelliyini təmin etmək üçün bütün hesablamalar layihə mərhələlərində aparılıb.

Layihənin dəyəri yerüstü stansiya ilə birlikdə 230 mln. ABŞ dolları təşkil edir. Bunu jurnalistlərə açıqlamasında rabitə və informasiya texnologiyaları naziri Əli Abbasov bildirib. Onun sözlərinə görə, layihənin 15 il müddətində gəlirlərinin təxminən 600 mln. dollardan çox olması planlaşdırılır:

«Artıq may ayında peyk 4,2 mln. dollar qazandırıb və kreditlərin ödənilməsinə başlanılıb. Kredit Azərbaycana 10 il müddətinə verilsə də, onun artıq 7 il ərzində qaytarılması mümkün olacaq. Hesab edirəm ki, layihənin 50%-dən bir qədər artıq hissəsi satılıb və hazırda danışıqlar aparılır ki, ilin sonuna kimi 70-80%-ə çıxa bilək».

«Azərkosmos» ASC-nin Naxçıvanda ehtiyat idarəetmə mərkəzi artıq fəaliyyətə başlayıb. Eyni zamanda, müqaviləyə əsasən, Azərbaycan Malayziyada qəza hadisələrinin idarəsinin effektivliyini artırmaq üçün əlavə ehtiyat sistemi qurub. Nazir qeyd edib ki, artıq Azərbaycanda peyklərin yerüstü idarəetmə mərkəzi istifadəyə verilib: «Onun inkişafı davam etdirilir. Bu, təkcə Azərbaycan üçün deyil, eyni zamanda regional mərkəzdir. Mərkəz Azərbaycan üzərində uçan peyklərlə yanaşı, digər peyklərə də xidmət etmək qabiliyyətinə malikdir».

Kosmik fəaliyyət sahəsində istehsal potensialının yaradılması və inkişaf etdirilməsi kosmik sahə üzrə müxtəlif istiqamətlərdə beynəlxalq inteqrasiyanın genişləndirilməsinə, habelə kosmik fəaliyyəti tənzimləyən hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsinə təkan verəcək. İKT-nin ölkə iqtisadiyyatında neftdən sonra ikinci əsas sahə elan olunduğu, bu sahənin iqtisadiyyatda xüsusi çəkisinin yüksələn xətlə inkişaf etdiyi və bu mənada peyk rabitəsinin xüsusi əhəmiyyəti nəzərə alındıqda, yaxın illərdə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan peyk layihələrinin yalnız siyasi və ya kommersiya səciyyəsi daşımadığını, ölkənin uzunmüddətli inkişaf strategiyasına yönəldiyini əminliklə demək olar.

Müsbət haldır ki, ölkəmizdə İKT sahəsi dinamik inkişaf edir. Dünya İqtisadi Forumu (World Economic Forum) tərəfindən «İnformasiya Texnologiyalarının İnkişafı 2013″ («Global Information Technology Rerort 2013″) adlı hesabatına əsasən, 144 ölkəni əhatə edən «Şəbəkə hazırlığı indeksi» renkinqində Azərbaycan mövqeyini ötən ilə nisbətən 5 pillə yaxşılaşdıraraq 4,11 balla 56-cı yerdə qərarlaşıb. Ümumiyyətlə, hesabatda Azərbaycan reytinqdə 43-cü yeri tutmuş Qazaxıstan və 54-cü yerdə qərarlaşan Rusiya kimi ölkələrlə İKT sahəsində MDB məkanında ən inkişaf etmiş ölkə hesab olunub.

Renkinqdə birinci yeri 5,98 balla Finlandiya, ikinci yeri Sinqapur (5,96 ball), üçün yeri isə ötən il siyahıda birinci olan İsveç (5,91 ball) tutub. İlk beşliyə həmçinin Niderland (5,81 bal) və Norveç (5,66 bal) daxil olub. Siyahının ilk onluğunu İsveçrə (5,66 bal), Birləşmiş Krallıq (5,64 bal), Danimarka (5,58 bal), ABŞ (5,57 bal) və Çinin əyaləti olan Tayvan (5,47 bal) tamamlayır. Siyahıda Koreya (5,46 ball), Yaponiya (5,24 ball) və Çin (4,03 ball) kimi ölkələr müvafiq olaraq 11-ci, 21-ci və 58-ci yerlərdə qərarlaşıb. Türkiyə siyahıda 45-ci, Gürcüstan 65-ci, Ermənistan 82-ci, İran isə 101-ci yeri tutub. MDB ölkələri arasında Ukrayna 73-cü yerdə, Moldova 77-ci yerdə, Tacikistan 112-ci yerdə, Qırğızıstan isə 118-ci yerdə qərarlaşıb.

Son 5 il ərzində Azərbaycanda mobil rabitə sektoru üzrə gəlirlər 1,3 dəfə, abunəçi bazası isə 1,5 dəfə artıb. Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin məlumatına əsasən, 2012-ci ildə mobil sektor üzrə gəlirlər əvvəlki ilə nisbətdə müqayisəli qiymətlərlə 14,1% artaraq 1 milyard ABŞ dollarını ötüb. Ölkənin İKT sektorunda mobil sahə təxminən 60%-lik xüsusi çəkiyə malikdir və dinamik inkişaf edir. Azərbaycanın mobil rabitə sektorunda GSM standartında üç operator fəaliyyət göstərir. Mobil telefon rabitəsi xidmətləri ölkənin ərazisini tam əhatə edir və bu, regionda 100%-lik ilk nəticədir. Hazırda ölkədə 100 nəfərə düşən mobil abunəçilərin sayı 110 ədəd təşkil edir ki, bu da dünya üzrə orta göstəricidən təxminən 15% çoxdur. Mobil rabitə sahəsində əldə olunan gəlirlər telekommunikasiya sektorunun 65,3%-ni təşkil edir. Mobil sektorda sağlam rəqabət mühitində aparılan tarif siyasəti və müştəri məmnunluğu üzrə fəaliyyət mobil qiymətlərin ilbəil aşağı düşməsinə səbəb olur. Əgər 2004-cü ildə bir mobil abunəçiyə düşən orta illik gəlir 145,8 dollar təşkil edirdisə, 2012-ci ildə bu rəqəm 108,0 dollar təşkil edib. Eyni zamanda təhlillər göstərir ki, 2011-ci illə müqayisədə hər bir abunəçiyə düşən orta aylıq gəlir 12,8% artıb, bir dəqiqə mobil danışığın qiyməti isə 22,2% azalıb.

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən mobil rabitə operatorları artıq avqustun 1-dən etibarən mobil nömrələrin daşınması prosesinə başlamalıdır. Bunu rabitə və informasiya texnologiyaları naziri Əli Abbasov bildirib: «Qanunvericiliklə bu proses belə müəyyən olunub. Əgər təyin olunan vaxtda bu iş icra olunmasa, həmin mobil operatorları cərimə edəcəyik». Qeyd edək ki, Azərbaycanda mobil rabitə operatorları üzrə telefon nömrələrinin abunəçinin istəyinə uyğun olaraq digər operatorun şəbəkəsinə daşınması mexanizminin tətbiqi nəzərdə tutulur. «Daşınan nömrələr» xidmətinin köməyi ilə abunəçilər operatorun dəyişdirilməsi zamanı telefon nömrələrini saxlamaq imkanı əldə edirlər. Nömrələrin köçürülməsi operatora ayrılan prefikslə birlikdə (050, 051, 055, 070 və 077) abonent nömrəsinin tam miqrasiyasını nəzərdə tutur. Xidmətin tətbiqi abonentlərə operatoru dəyişəcəyi təqdirdə, telefon nömrələrini saxlamaq imkanı verəcək. Bu isə o deməkdir ki, abunəçinin operatoru dəyişəcəyi halda yeni nömrə almaq, köhnə nömrəsinin yaddaş kitabçasında olan nömrələri köçürmək və nömrənin dəyişməsi barədə öz yaxınlarına, biznes tərəfdaşları və həmkarlarına məlumat göndərmək zərurəti qalmayacaq. Hesablamalara görə, bu sistemin tətbiqi ümumiyyətlə yekunda mobil danışıqların 10% ucuzlaşmasına səbəb olur.

Tərlan

Xalq cəbhəsi.- 2013.- 17 iyul.- S. 12.