“Mədəniyyətlərarası
dialoq: mədəniyyət və din arasında qarşılıqlı əlaqə”
Qabriela Battani-Draqoni: "Avropada
dini dözümlülük
sahəsində vəziyyət
olduqca gərgindir"
Mübariz Qurbanlı: "Mədəniyyətlərarası
dialoqun mühüm şərtlərindən biri
etnik separatizm və dini radikalizm
nəticəsində meydana
çıxmış münaqişələrin
həllidir"
Dünən Bakıda "Mədəniyyətlərarası
dialoq: mədəniyyət
və din arasında qarşılıqlı əlaqə"
mövzusunda 2014-cü il mədəniyyətlərarası
dialoqun dini ölçüsü üzrə
Avropa Şurasının
mübadilə görüşü
işinə başlayıb.
Tədbirdə əvvəlcə millətlərarası,
multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə dövlət
müşaviri Kamal Abdullayev Azərbaycan Respublikasının prezidenti
İlham Əliyevin tədbir iştirakçılarına
müraciətini oxuyub.
Açılış mərasimində
çıxış edən
Avropa Şurası baş katibinin müavini Qabriela Battani-Draqoni bildirib ki, Avropada dini
dözümlülük sahəsində
vəziyyət olduqca gərgindir: "Burada dini azlıqlara qarşı təzyiqlər
olunur. Bu sahədə
vəziyyət olduqca gərgindir. Bu da Avropada demokratik
sabitliyi təhdid altında qoyur".
Onun sözlərinə görə,
son illərdə beynəlxalq
ictimaiyyət dinin rolundan daha çox
məlumatlı olur:
"Yəni mədəni
müxtəlifliyin demokratik
idarə edilməsi aspekti baxımından dinin oynadığı rolu daha çox
nəzərdən keçirir.
Ona görə də biz öz cəmiyyətimizdə bütün
cəmiyyət üzvlərinin
bərabər səviyyədə
fəaliyyət göstərə
bilməsi üçün
mütəşəkkil iş
aparmalıyıq. Bununla bağlı
Avropa Şurasının
Nazirlər Komitəsi
2008-ci ildə "Mədəniyyətlərarası
dialoq üzrə Ağ Kitab" adlı sənəd hazırlayıb. Orada üzv
dövlətlərin dini
icmalar və qeyri-dini təşkilatları
arasında dövrü
dialoqun başlanması
xüsusilə qeyd edilir".
Qabriella
Battani-Draqoni hesab edir ki, dini
icmalar dialoqun aparılmasında mühüm
rol oynayır: "Dialoqun keçirilməsinə
dini icmalarla yanaşı, dövlət
də şərait yaratmalıdır. Dini icmaların
özləri arasında
dialoq baş tutmalıdır. Dövlət dinlərarası dialoqda mühüm rol oynamalıdır. Dövlət dini icmaları, qeyri-dini təşkilatları
dinlərarası dialoqa
həvəsləndirməlidir".
O, qeyd edib ki,
Azərbaycan Avropa Şurasına sədrliyi zamanı "No hate speech" adlı
layihəyə öz böyük dəstəyini
verir. Gələn ay bununla bağlı
gənclərin böyük
toplantısı keçiriləcək.
Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Mübariz Qurbanlı çıxış edərək
mübadilə görüşünün
bütün dünyada
dinlər və mədəniyyətlərarası əməkdaşlığın genişlənməsinə töhfə
verəcəyini deyib:
"Mədəniyyətlərin nüvəsini təşkil
edən dinlər
universal dəyərlər sisteminin
başlanğıc nöqtəsi
və ilkin formasıdır. Bu baxımdan dinlər arasındakı dialoqu mədəniyyətlərarası dialoqun ilkin mərhələsi və ya onu şərtləndirən
əsas amil və ölçü kimi qəbul etmək olar".
DQİDK sədri deyib
ki, mübadilə görüşü bütün
dünyada dinlər və mədəniyyətlərarası
əməkdaşlığın genişlənməsinə və
Prezident İlham Əliyevin mübadilə görüşünün iştirakçılarına
ünvanlanmış müraciətində
deyildiyi kimi, ümumavropa məkanında
arzu olunan mühitin yaradılması
prosesinə layiqli töhfəsini verəcəkdir".
Onun sözlərinə görə,
bu gün Avropa məkanında dinlər və mədəniyyətlərarası dialoqa nail olmaq, dünyada sülh və əmin-amanlığı
bərqərar etmək
üçün bütün
beynəlxalq təşkilatların,
nüfuzlu dini mərkəzlərin və
ölkələrin səylərinin
birləşdirilməsi labüddür:
"Bu baxımdan Azərbaycan
üzərinə düşən
mənəvi borcu və şərəfli missiyanı layiqincə yerinə yetirməyə çalışır. Əgər müstəqilliyinin
ilk dövrlərində Azərbaycan
dünyada gedən dinlər və mədəniyyətlərarası dialoq prosesinin aktiv iştirakçısı
idisə, indi demək olar ki, bu prosesin
hərəkətverici qüvvəsinə
çevrilmişdir. Bu gün Bakı iki ildən bir Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumuna, Dünya Dini Liderlərinin Sammitinə və bu sahədə
çoxsaylı beynəlxalq
səviyyəli tədbirlərə
ev sahibliyi
edir. Təsadüfi deyil ki, dünyada analoqu olmayan Beynəlxalq Multikultiralizm Mərkəzi
burada yerləşir".
M.Qurbanlı qeyd edib ki,
mədəniyyətlərarası dialoqun dini ölçüsü
üzrə mübadilə
görüşünün ölkəmizdə keçirilməsi
Azərbaycan üçün
əhəmiyyətli hadisədir. Bu vacib tədbir ölkəmizin sədrlik vəzifəsini
üzərinə götürməsi
zamanı müəyyənləşdirdiyi
əsas prioritetlərin
tərkib hissəsidir:
"Bu prioritetlər isə
beynəlxalq hüququn
norma və
prinsiplərinə əməl
etmək və ədaləti qorumaqdır.
Mübadilə görüşünə ev sahibliyi etməklə
biz tolerantlığın, dialoq
və qarşılıqlı
anlaşmanın təşviqi
istiqamətində bütün
səylərimizi birləşdirmək
məqsədimizi və
bu yöndə bütün tərəflərlə
əməkdaşlığa hazır olduğumuzu bəyan edirik".
Komitə
sədrinin sözlərinə
görə, mədəniyyətlərarası
dialoqun mühüm şərtlərindən biri
etnik separatizm və dini radikalizm
nəticəsində meydana
çıxmış münaqişələrin
həll edilməsi, eləcə də regionda və dünyada sülh və əmin-amanlığın
tam bərqərar olmasıdır:
"Bu baxımdan Ermənistanın
Azərbaycana qarşı
işğalçılıq siyasəti yalnız Avropa Şurasının üzvü olan bir dövlətin digərinə təcavüzü
kimi deyil, eyni zamanda, böyük
regionda mədəniyyətlərarası
dialoqa, demokratik Avropa dəyərlərinə,
ümumbəşəri prinsiplərə,
habelə sülh və təhlükəsizliyə
ciddi təhdid kimi qiymətləndirilməlidir".
O, həmçinin əlavə
edib ki, müsəlmanların əksəriyyət
təşkil etdiyi bir ölkə kimi Azərbaycanda müxtəlif etnik və dini qruplar
sülh şəraitində
birgə yaşayırlar.
Tarix boyu ölkəmizdə bütün xalqları və dinlərin nümayəndələrini həmişə
dostluq münasibətləri
birləşdirib. Ayrı-ayrı
etiqad və inanclara malik insanların yüz illərlə əmin-amanlıq
şəraitində yaşamasında,
etnik-mədəni müxtəlifliyin
günümüzədək qorunub saxlanmasında xalqımıza xas olan mədəni və mənəvi dəyərlər müstəsna
rol oynayıb: "Biz
çox şadıq ki, indi, Azərbaycanın
müstəqil ölkə
kimi inkişaf etdiyi dövrdə bu dəyərlər sistemi daha da
güclənməkdədir. Çoxmillətli və çoxkonfessiyalı
dövlət kimi Azərbaycan bu gün beynəlxalq aləmlə qarşılıqlı
münasibətlərin, ikitərəfli
və çoxtərəfli
əməkdaşlıq əlaqələrinin
inkişafına mühüm
əhəmiyyət verir.
Azərbaycan hökumətinin din siyasəti demokratik dövlət quruculuğuna,
dövlət-din münasibətlərinin
milli-mənəvi və
hüquqi müstəvidə
tənzimlənməsi prinsipinə
əsaslanır. Ölkəmizdə bütün insan azadlıqları kimi vicdan və etiqad azadlığı da konstitusion təminat altındadır".
M.Qurbanlı bildirib ki, bu gün Azərbaycanda
bütün konfessiyaların
ibadət evləri - məscid, kilsə, sinaqoq və s. azad və dözümlülük
şəraitində fəaliyyət
göstərir: "Milli-mənəvi
dəyərlərimizin qorunmasına,
tarixi-mədəni abidələrimizin
bərpasına böyük
önəm verən Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti, UNESCO və İSESCO-nun xoşməramlı
səfiri Mehriban xanım Əliyeva bir sıra məscid
və ziyarətgahların
təmir və bərpasına dəstək
verməklə yanaşı,
xristian və yəhudi abidələrinin
restavrasiyasına da xüsusi diqqət göstərir".
O, qeyd edib ki,
bu gün Azərbaycanın əməkdaşlıq
üçün böyük
maraq göstərdiyi nüfuzlu təşkilatlardan
biri heç şübhəsiz Avropa Şurasıdır. İqtisadi
və siyasi sahədə həyata keçirilmiş uğurlu
islahatlar Azərbaycanın
regionun lider dövləti kimi mövqeyinin möhkəmlənməsini
təmin etməklə
yanaşı, ölkəmizi
böyük Avropa ailəsinin də layiqli üzvünə çevirib: "Unikal dini tolerantlıq modelinə malik olan dövlət kimi biz mədəniyyətlərarası
dialoqla bağlı məsələlərə xüsusi
qayğı və maraqla yanaşır, Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinə
sədrlik çərçivəsində
bir çox təşəbbüslər vasitəsilə
Avropada diskriminasiya və dözümsüzlüyə
qarşı mübarizə
istiqamətində fəaliyyətimizi
davam etdiririk. Bügünkü Avropada müxtəlif
tərkibli cəmiyyətlərin
sayı getdikcə artır. Buna görə də bizim hökumətlərimizin
diqqət ayırmalı
olduğu əsas məsələ mədəni
müxtəlifliyin ən
yaxşı şəkildə
idarə olunması, qarşılıqlı hörmət
və anlaşmanın
gücləndirilməsidir. Bu məsələ Avropanın iqtisadi böhranla üzləşdiyi
və bəzi insanların bu sıxıntıların səbəbkarını
axtardığı bir
zamanda daha da aktualdır".
Qafqaz Müsəlmanları
İdarəsinin sədri
şeyxülislam Allahşükür
Paşazadə ölkəmizdə
dini fəaliyyət sahəsində həyata keçirilən dövlət
siyasətindən, bununla
bağlı reallaşdırılan
tədbirlərdən bəhs
edib.
Bu gün də davam edəcək mübadilə görüşündə
"Mədəni cəhətdən
rəngarəng cəmiyyətlərdə
dini və qeyri-dini təşkilatların
tolerantlığı: sosial
paytaxt", "Dini və qeyri-dini təşkilatların diskriminasiya,
dözümsüzlük və
zorakılığın bütün
növləri ilə mübarizəyə töhfəsi",
"Dini mədəni
irsin mədəniyyətlərarası
dialoqa və Avropa Şurası tərəfindən müdafiə
olunan bəşəri
dəyərlərə hörmət
töhfəsi" mövzularında
məruzələr dinləniləcək.
CƏMİL
Xalq cəbhəsi.-2014.- 2 sentyabr.- S.10.