Milli Məclisdə ombudsmanın illik məruzəsi dinlənilib
Elmira Süleymanova:
“İnhisarçılığa, korrupsiyaya qarşı mübarizə bir qədər güclənməlidir”
Milli Məclisin plenar iclasında Azərbaycan
Respublikasının İnsan
hüquqları üzrə müvəkkilinin (ombudsmanın) illik məruzəsi dinlənilib. Məruzəni
ombudsman Elmira Süleymanova deputatlara təqdim
edib. Ombudsman Azərbaycan
Ordusunun cəbhədəki uğurları
münasibəti ilə hər kəsi təbrik edib: “Vətənin müdafiəsi uğrunda şəhid olan
hərbçilərimizin, habelə təmas xəttində
düşmən gülləsi ilə vəfat edən mülki insanlarımızın ailə
üzvlərinə başsağlığı verirəm”. Ombudsman qeyd edib ki, Milli
Məclisdə yeni komitələrin
yaradılması insan
hüquqlarının daha effektiv
qorunması üçün əsaslar
yaradır. İnsan hüquqları üzrə
müvəkkil qeyd edib
ki, inhisarçılığa, korrupsiyaya qarşı mübarizə bir qədər güclənməlidir. Cəbhə
xəttində işsizlik problemi
həll edilməli, qayğıya ehtiyacı olan
az təminatlı əhaliyə
ünvanlı sosial yardımın təyin
edilməsi zamanı prosedura təkmilləşdirilməlidir.
Müvəkkil boşanmalardan sonra aliment probleminin
yarandığını qeyd edib və Aliment Fondunun yaradılması ilə bağlı illik məruzədə təkliflər irəli
sürdüyünü xatırladıb. Hesabatda qeyd olunur ki,
2015-ci ilin fevral və
dekabr aylarında milli
valyutanın dönərliliyinin zəifləməsi nəticəsində
banklardan ABŞ dolları ilə kredit götürmüş
və ödəmə imkanı olmayan vətəndaşlar
tərəfindən ünvanlanmış şikayətlər xüsusi narahatlıq doğurub.
Bəzi şikayətlərdə vətəndaşların
banklardan aldıqları kreditlərin müvafiq müqavilədə ABŞ
dolları ilə göstərilməsinə baxmayaraq,
onlara nağd şəkildə
Azərbaycan manatı ilə verilməsi, ABŞ dolları ilə
aldıqları kredit üzrə ödənişlərin
kredit müqaviləsinin
bağlanıldığı tarixə olan
məzənnə ilə
aparılmasında köməklik göstərilməsi ilə
bağlı olub: "Ümumiyyətlə,
qeyd edilməlidir ki, bir sıra bankların yüksək mənfəət
əldə etmək siyasətini rəhbər tutaraq,
nəinki kiçik, hətta böyük məbləğlərdə
kreditləri vətəndaşlara sadə qaydada verməsi, bəzi hallarda
zamin və ya girov tələb etməməsi, nəinki kredit almaq həvəsinə
düşən və onun nəticələrinin
məsuliyyətini dərk etməyən insanları,
onların ailələrinin də çıxılmaz vəziyyətlə
üzləşməsinə şərait yaradıb. Nəticədə
bir sıra ailələr yeganə
yaşayış yerindən və əmlakından məhrum olub". Vicdan, dini etiqad və əqidə
azadlığının təmin edilməsini diqqətdə saxlayan İnsan Haqları
üzrə Müvəkkilin ünvanına bununla
bağlı 16 müraciət daxil olub, pozulmuş
hüquqların bərpası məqsədilə
araşdırmalar aparılıb. Hesabatda qeyd
olunub ki, Baş Prokurorluğun rəsmi
məlumatına əsasən, respublikada ictimai-siyasi sabitliyi
pozmağı, təxribatlar, kütləvi iğtişaşlar,
terrorçuluq aktları törətməyi
planlaşdıran və din pərdəsi
altında fəaliyyət göstərən silahlı cinayətkar
dəstə dövlətin konstitusiya
quruluşunun zorla dəyişdirilməsi,
şəriət qanunları ilə idarə edilən dini dövlət qurulması məqsədilə
“Müsəlman Birliyi” adlı hərəkat
yaradılıb: "Bakı şəhərindən və
respublikanın digər bölgələrindən özlərinə
tərəfdarlar toplayıb, onları müxtəlif növ odlu silah,
döyüş sursatı,
partlayıcı maddə və qurğularla
təchiz edərək cinayətkar dəstə təşkil edilib. Paytaxtın Nardaran qəsəbəsində qanunsuz yığıncaqlar keçirərək
respublikanın əhalisini hakimiyyətə qarşı
qaldırmağın yolları müzakirə edib,
bununla bağlı tərəfdarlarına
göstərişlər verib və əhaliyə
çağırış vərəqələri
paylayıb. Nardaran hadisələri zamanı uşaqlardan
dini məqsədlər üçün
istifadə olunması, onların təhsildən
yayınması halları baş verib ki, bu
da ciddi narahatlıq doğurur. İstər qanuna,
istərsə də vicdan və əqidə
azadlığı prinsiplərinə, ümumilikdə insan hüquqlarına tamamilə zidd olan belə fəaliyyəti
Müvəkkil qətiyyətlə pisləyir, bundan sonra da
belə hərəkətlərin qarşısının
alınmasını vacib hesab
edir". Hesabatda bildirilir ki, qan xəstəliklərinin erkən müayinə
və müalicəsini təmin etmək üçün
DNK müayinələrinin aparılması məqsədi ilə
Tibbi-Genetik Laboratoriyasının
yaradılması zəruridir: "Təəssüf ki, ölkədə hepatitlərin
sayının günbəgün artdığı bir vaxtda bu
xəstələrin dəqiq uçotunun
aparılmaması mövcud sahədə real mənzərəni görməyə imkan vermir. Bu
xəstələrin dəqiq uçotunun
aparılmasına və ünvanlı qaydada
kompleks müalicəsinin təmin edilməsinə
kəskin ehtiyac var".
Bundan başqa, məruzədə
sağlamlığın qorunması hüququ
ilə bağlı Ombudsmana 445 müraciətin
daxil olduğu bildirilir. Dərman preparatlarının növlərinin
və ya əvəzedicilərinin az olması və ya
olmaması vətəndaşların
narazılığına səbəb olan
hallardır. Bəzi şikayətlərdə
özəl tibb müəssisələrində
müalicə və müayinənin təşkilində yol verilən ciddi pozuntular, qiymətlərin çox
baha olması, müalicənin nəticəsiz
qalması, həmçinin dövlət tibb
müəssisələrində həkimlərin laqeydliyi, tibbi heyətin
pasiyentlərə münasibətdə qeyri-etik davranışı, həkimlərin xəstə
qarşısında məsuliyyət hissinin
olmaması, tibbi göstərişdən
asılı olmayaraq, xəstələrin ən
müxtəlif laborator və diaqnostik müayinələrə məruz
qoyulması, onların qazanc mənbəyinə
çevrilməsi, tibbi xidmətin keyfiyyətinin
zəruri səviyyədə olmaması halları da şikayətlərdə öz
əksini tapıb. Müvəkkilin insan hüquqlarının müdafiəsi
istiqamətində Daxili İşlər Nazirliyi ilə əməkdaşlığı
çərçivəsində polis
orqanları ilə bağlı 2 319 müraciət daxil olub. Şikayətlərdə
əsasən vətəndaşların polis
əməkdaşları tərəfindən, o
cümlədən təhqiqat və istintaq zamanı təhqirlərə və təzyiqlərə
məruz qalması, kobud rəftara yol verilməsi, qanunazidd fiziki güc tətbiq edilməsi,
şikayət əsasında toplanmış material
üzrə təhqiqatın və ya
başlanmış cinayət işi
üzrə istintaqın qeyri-obyektiv, qərəzli
və ləng aparılması, qəbul edilmiş
prosessual qərarın surətinin verilməməsi,
müraciətlərin nəticəsiz qalması və ya müraciətlərə baxılmasında
süründürməçiliyə yol
verilməsi kimi hallar öz əksini tapıb. Məruzədə
qeyd olunub ki, şikayətlərlə bağlı daxili işlər orqanlarına müvafiq
sorğular göndərilib, yoxlama tapşırıqları verilib, araşdırmalar aparılıb. Ötən
il Ombudsmanın Daxili
İşlər Nazirliyinə müraciətinə əsasən
aparılan xidməti tədqiqatla təsdiqini tapan
10 fakt üzrə 14 əməkdaş
intizam məsuliyyətinə cəlb olunub. Bu barədə məlumat
Ombudsmanın 2015-ci il üzrə illik məruzəsində əksini tapıb. Sənəddə bildirilir ki, kobud rəftara görə
3 fakt üzrə 4 əməkdaşdan 1-i
tutduğu vəzifədən azad edilib, 2-nə “şiddətli
töhmət”, 1-nə “töhmət” elan olunub. Ötən il insan hüquqları üzrə müvəkkilə
sosial təminat hüququnun
pozulması ilə bağlı 1 225 müraciət daxil olub. Məruzədə
qeyd olunub ki, daxil olan
müraciətlər araşdırılıb və təmin
edilməsi, aşkar edilmiş
nöqsanların aradan
qaldırılması və pozulmuş
hüquqların bərpası istiqamətində bir sıra tədbirlər görülüb.
Şikayətlərdə təyin olunmuş
pensiyanın düzgün hesablanmaması, o cümlədən pensiya
hesablanarkən iş stajının müəyyən
dövrünün nəzərə
alınmaması, əmək pensiyasına əlavələrin
hesablanmaması kimi hallar
öz əksini tapıb ki,
Müvəkkilin aidiyyəti üzrə müdaxiləsindən
sonra məsələlər öz həllini tapıb.
Şikayətlər üzrə araşdırmalardan sonra vətəndaşların sosial
təminat hüququnun digər aspektləri,
o cümlədən cəza çəkməkdən
azad edilmiş şəxslərə
birdəfəlik pul müavinətinin
verilməsi ilə bağlı problemlər də öz həllini tapıb, pozulmuş hüquqlar bərpa edilib. Vətəndaş müraciətlərinə
baxılmasında nöqsanlara yol verdiyinə görə 34 ədliyyə işçisi ciddi intizam məsuliyyətinə cəlb olunub. Məruzədə qeyd olunub ki,
pozuntulara yol verən
388 bələdiyyə sədri inzibati məsuliyyətə
cəlb edilib, aşkar
edilən hüquq pozuntuları, o cümlədən maliyyə əyintiləri
ilə əlaqədar hüquqi qiymət
verilməsi üçün 65 material prokurorluğa
göndərilib. İcra məmurlarının
öz səlahiyyətlərindən yetərincə
istifadə etmədiyi, borclunun
axtarışı ilə bağlı tədbirlər görmədən,
işi icra edilmədən
məhkəməyə qaytardığı hallar
da hüquqların pozulmasına səbəb
olub. Bəzi icra məmurlarının
öz vəzifələrinin icrasına
qeyri-peşəkar və laqeyd münasibəti
də hüquqların pozulması ilə nəticələnib.
Eyni zamanda, bəzi icra qurumlarının fəaliyyətində aşkar olunan ciddi nöqsanlara görə
35 əməkdaş intizam məsuliyyətinə
cəlb edilib, onlardan
2-si ədliyyə orqanlarından xaric olunub, 3 nəfər isə tutduğu
vəzifəsindən azad edilib.
Keçən il İnsan
Hüquqları üzrə Müvəkkilə (Ombudsmana) yol patrul xidmətinin əməkdaşları ilə
bağlı 239 şikayət daxil olub. Məruzədə daxil olan şikayətlərdə
vətəndaşlar yol patrul
xidmətinin əməkdaşları tərəfindən təhqirə
və kobud davranışa məruz
qaldıqlarını, qanunsuz olaraq saxlanıldıqlarını, sənədlərinin
qaytarılması və ya cərimənin
tətbiq edilməməsi üçün
pul tələb olunduğunu, əsassız cərimə
olunduqlarını və inzibati xəta
haqqında protokol tərtib edildiyini, müraciətlərə cavab verilmədiyini, baş
verən yol-nəqliyyat hadisəsinin qeyri-obyektiv
araşdırıldığı bildirilib.
Şikayətlər üzrə müvəkkil tərəfindən
müvafiq araşdırmalar
aparılıb, mövcud sahədə işin təkmilləşdirilməsi
ilə bağlı tədbirlər görülüb,
bəzən sürücülərə münasibətdə etik normaları pozan və
nöqsanlara yol verən
Dövlət Yol Polisi
əməkdaşlarına qarşı intizam
cəzaları da tətbiq edilib.
Şikayətlərin təhlili bu
sahədə mövcud olan
bir sıra problemlərin
qarşısının alınması istiqamətində təsirli
tədbirlər görülməsini tələb edir. Bunları nəzərə alaraq Müvəkkil Daxili
İşlər Nazirliyi, Nəqliyyat Nazirliyi və aidiyyəti dövlət
qurumları, habelə vətəndaş cəmiyyəti təsisatları
cəlb edilməklə kompleks tədbirlər
planının hazırlanıb həyata keçirilməsini təklif
edir. Ombudsman
hesabatını təqdim etdikdən sonra
sənəd ətrafında müzakirələr
başlayıb.
Xalq Cəbhəsi.- 2016.- 6 aprel.-
S5.