“Azərbaycan və Türkiyə diasporu daha fəal
olmalı, yaxşı təşkilatlanmalıdır”
Asim Mollazadə: “Diasporun gücü olmasa, sadəcə diplomatik və parlament əməkdaşlığı çərçivəsində çox şeyə nail olmaq olmur”
“Bir sıra dövlətlər, federal ölkələrin
parlamentlərində, məsələn,
ABŞ-ın 19 ştatında
Xocalı ilə bağlı müvafiq sənəd imzalanıb. Zənnimcə,
Azərbaycan bu istiqamətdə çox ciddi iş aparmalıdır.
Çox
istərdim ki, həm Azərbaycan, həm də Türkiyə diasporu daha fəal olsun və yaxşı
təşkilatlansın. Çünki diasporun gücü
olmasa, sadəcə olaraq diplomatik və parlament əməkdaşlığı çərçivəsində çox şeyə nail olmaq olmur. ”Xocalıya ədalət"
şüarı azərbaycanlılar
və türklərlə
yanaşı sülhü,
əmin-amanlığı istəyən
bütün qüvvələri
birləşdirməlidir". Bunu Teleqraf.com-a müsahibəsində
Milli Məclisin deputatı, Azərbaycan Demokratik İslahatlar Partiyasının sədri
Asim Mollazadə bildirib.
- Ötən həftə deputat həmkarlarınızla
birgə İsraildə
səfərdə oldunuz,
bir çox görüşlər keçirdiniz.
Əsasən, hansı məsələlər
ətrafında müzakirələr
apardınız?
- İlk dəfə
idi ki, Azərbaycan
Parlamentinin nümayəndə
heyəti İsrail Knessetinin dəvəti ilə bu ölkəyə
səfər etdi. Milli Məclisin beynəlxalq münasibətlər və
parlamentlərarası münasibətlər
komitəsinin rəhbəri
Səməd Seyidovun başçılığı ilə komitənin sədr müavini Sevinc Fətəliyeva, komitə və Azərbaycan-İsrail dostluq
qrupunun üzvü kimi mən və
bu dostluq qrupunun rəhbəri Yevda Abramov İsrail
parlamentində olduq. İlk növbədə İsrail-Azərbaycan
parlamentlərarası dostluq
qrupunun sədri, “İsrail bizim evimizdir” partiyasının
rəhbəri Aviqdor Libermanla görüşdük.
Sonra beynəlxalq əlaqələr
və təhlükəsizlik
məsələləri üzrə
komitə sədri Tzaçi Haneqbi və digər üzvlərlə görüş
keçirdik. Həmin komitənin
üzvləri bir çox tanınmış
nazirlər, İsrail siyasətində nüfuzlu
rol oynayan siyasətçilərdir. Knessetin sədri Yuli-Yoel Edelşteynlə də görüşümüz oldu.
Bizi eyni zamanda İsrail
Prezidenti Ruvi Rivlin qəbul elədi. İkitərəfli münasibətlər, dünyadakı proseslərlə
bağlı fikir mübadiləsi apardıq.
Bütün görüşlərdə Azərbaycanın multikulturalizm
ənənələri yüksək
qiymətləndirildi. Azərbaycan xalqının ölkəmizdə
yaşayan yəhudilərə
göstərdiyi dəstəyə
görə təşəkkür
edildi. Vurğulandı ki, tarixi proseslər, xalqımızın
ənənələri dövlətlərimizin
əməkdaşlığının gələcəkdə də
çoxşaxəli istiqamət
almasına, iqtisadiyyat,
siyasət, təhlükəsizlik
sahəsində əməkdaşlıq
üçün zəmin
yaradır. Biz də fürsətdən istifadə edərək İsrail prezidentinə
BMT-nin Baş Assambleyasında Xocalı qətliamını xüsusi
vurğuladığına görə
öz minnətdarlığımızı
bildirdik. Səfər zamanı
İsrailin yeni texnologiyalarının inkişafını
müəyyənləşdirən mərkəzlərində olduq,
gənclər üçün
yaradılmış, yüksək
texnologiyaları cəlb
etmək üçün
təşkil edilən
mərkəzləri də
ziyarət etdik. Əminəm ki, bu təcrübəni Azərbaycan universitetləri
və müvafiq mərkəzlərində tətbiq
etsək, bu əməkdaşlıq yüksək
texnologiya sahəsində
biliyin artmasında çox xeyirli ola bilər.
- Tarixdə ilk dəfə idi ki, Azərbaycan
parlamentinin nümayəndə
heyəti İsrail parlamentində olurdu, elə deyilmi?
- Bəli, birinci dəfə idi ki, rəsmi parlament heyəti İsrailə səfər
edirdi. İsrail Prezidenti Azərbaycana
və onun dəyərlərinə öz
hörmətini ifadə
etdi. Biz də Azərbaycanda “Holokost”la Xocalı qətliamının birgə
yad edilməsini xüsusi vurğuladıq.
Bildirdik ki, insanlığa qarşı cinayətlərin
qarşısını almaq
üçün mütləq
ədalətli hökm
olmalıdır. Azərbaycanda “Xocalıya ədalət” kampaniyasının məhz
gələcəkdə belə
faciələrin baş
verilməməsi üçün
keçirildiyini söylədik,
bildirdik ki, mülki insanlar, qadınlar, uşaqlara qarşı vəhşilik
nümayiş etdirən
cinayətkarlar beynəlxalq
ədalətin hökmü
ilə cəzalandırılmalıdır.
Bu istiqamətdə İsrailin müvafiq təcrübəsindən istifadə
etməliyik.
- Artıq bu il Xocalı soyqırımının 24-cü ildönümüdür. Tez-tez xarici
səfərlərdə olursunuz,
diasporumuzun xarici ölkə parlamentlərində
Xocalı qətliamı
ilə bağlı qərarların qəbulu istiqamətində gördüyü
işləri qane edici sayırsınızmı?
- Bu istiqamətdə parlament diplomatiyasının rolunu
qiymətləndirmək istərdim.
Bir sıra dövlətlər,
federal ölkələrin parlamentlərində,
məsələn, ABŞ-ın
19 ştatında Xocalı
ilə bağlı müvafiq sənəd imzalanıb. Zənnimcə,
Azərbaycan bu istiqamətdə çox ciddi iş aparmalıdır.
Çox
istərdim ki, həm Azərbaycan, həm də Türkiyə diasporu daha fəal olsun və yaxşı
təşkilatlansın. Çünki diasporun gücü
olmasa, sadəcə olaraq diplomatik və parlament əməkdaşlığı çərçivəsində çox şeyə nail olmaq olmur. “Xocalıya ədalət”
şüarı azərbaycanlılar
və türklərlə
yanaşı sülhü,
əmin-amanlığı istəyən
bütün qüvvələri
birləşdirməlidir. Beynəlxalq yəhudi təşkilatları
ilə əməkdaşlığımız
məhz ortaq dəyərlərdən irəli
gəlir. “Holokost”la, Xocalı ilə bağlı eyni mövqeyimiz, həmin təşkilatlarla
əməkdaşlıqda yeni
nəticələr verə
bilər.
- Yeri gəlmişkən, Türkiyə ilə İsrail münasibətlərində
yumşalma hiss edilir. Bu istiqamətdə İsrail görüşlərində
müzakirələriniz oldumu?
- Bu məsələ, demək
olar ki, bütün görüşlərimizdə
vurğulandı. Türkiyə Azərbaycana qardaş ölkədir, münasibətlərimiz
“bir millət, iki dövlət” düsturu ilə inkişaf edir. Türkiyə-İsrail münasibətlərində problemlərin aradan qaldırılmasında maraqlıyıq.
Çox istərdik ki, Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə
əməkdaşlığı sistemində İsrail-Türkiyə
əməkdaşlığı da öz bəhrəsini
versin. Son vaxtlar
Türkiyə ilə İsrail arasında müvafiq danışıqlar
nəticəsində çox
ciddi irəliləyiş
var. Ümidvarıq ki,
xoşagəlməz hadisələrə
son qoyularaq yeni mərhələ başlayacaq.
Görüşlərimizdə həm Azərbaycan,
həm də İsrail üçün
narahatlıq doğuran
bir məsələ də xüsusi vurğulandı, dünyanın
bir sıra ölkələrində yenidən
ksenefobiya, antisemitizm, islamafobiyanın yayılması,
onların orta əsr təfəkkürünə,
səlib yürüşü
düşüncəsinə qayıtmasının bizləri
narahat etdiyi bildirildi. Bunun qarşısının alınmasında həm tolerantlıq, həm də Azərbaycanın yüksək dəyəri
olan multikulturalizmin böyük önəm daşıdığını qeyd etdik. Ölkəmiz öz imkanlarından
istifadə edərək
dünyanı bu istiqamətdə müzakirələrə,
dialoqa dəvət edir, bir sıra
forumlar, konfranslar təşkil edir. Qeyd şərtsiz bir məsələyə inanıram
ki, Azərbaycanın hətta enerji imkanlarından və strateji coğrafi məkanda yerləşməsindən
daha önəmli olan onun yüksək
dəyərləridir. Türk və islam dünyasının
birinci dünyəvi ölkəsi olan Azərbaycan multikulturalizm,
fərqli mədəniyyətlərin
əməkdaşlığı, qarşılıqlı hörmət
ənənələrinə malikdir, ölkəmiz bu proseslərə təkan verərsə, dünyada çox təhlükəli proseslərin
qarşısını almaq
olar.
- Azərbaycan Türkiyə
ilə Rusiya arasında yaşanan gərginliyə görə
öz narahatlığını
ifadə edib. Sizcə,
iki qonşu ölkə arasında qarşıdurmanın Dağlıq
Qarabağ münaqişəsinə
hansı təsirləri
ola bilər?
- Təbii olaraq Azərbaycan bu hadisələrdən çox
narahat olur. Rusiya Azərbaycanın tərəfdaşı
və qonşusudur.
Biz Rusiya-Türkiyə münasibətlərinin yenidən
bərpa olunmasında
çox maraqlıyıq.
Türkiyə Azərbaycana qardaş
olan ölkədir, orada olan bütün
təhlükələr bilavasitə
Azərbaycana da mənfi təsirini göstərir. Düşünürəm ki, bu prosesə
sadəcə Rusiya-Türkiyə
qarşıdurması kimi
baxmamalıyıq. Fikrimcə, bu
qarşıdurma Rusiya-NATO
qarşıdurmasının tərkib hissəsidir.
- Yəni?
- Türkiyə NATO-nun ən önəmli ölkələrindən biridir. İstənilən üzvə qarşı hansısa bir təcavüz bilavasitə
NATO-nun bütün ölkələrinə
qarşı olan hücum kimi qiymətləndirilir. Rusiya hər
zaman diqqət mərkəzindədir. Bu gün Türkiyə NATO təmsilçisi kimi terrorla mübarizədə
öz müttəfiqləri
ilə birgə hərəkət edir.
Rusiya ilə yaranan qarşıdurma bütün
NATO ölkələri, təbii
olaraq ABŞ-ın müdaxiləsi üçün
də təhlükəli
şərait yaradır.
Bu da əslində
dünya üçün
böyük təhlükə
kəsb edir. Burada müəyyən çıxış
yolunun axtarılması
üçün nüfuzlu
ölkələrinin ciddi
diplomatik və siyasi işləri olmalıdır. İstəməzdik ki, terrorla mübarizə
ciddi qarşıdurmalara
səbəb olsun.
Rusiya və dünya liderlərindən məsuliyyətli
davranış gözləyirik.
- Devalvasiya sonrası Azərbaycanda yaranmış situasiya ilə bağlı müxtəlif partiyalar öz təkliflərini irəli sürür. Azərbaycan Demokratik İslahatlar Partiyasının təklifləri nədən ibarətdir?
- Neft və enerjinin
qiymətlərinin kəskin surətdə dəyişməsi bizim partiyanın müəyyən etdiyi proqramın tələblərinə
yaxınlaşıb. Biz hər zaman demişik ki, hər bir ölkənin
iqtisadiyyatının inkişafı azad orta və xırda sahibkarlıq mühitinin inkişafı, liberal
iqtisadiyyatın formalaşması və şaxələnməsi
ilə bağlıdır. Bu gün Azərbaycanda bu istiqamətdə sürətli islahatlar keçirilməlidir. Ümidvarıq ki, ölkə iqtisadiyyatına təkan verə
bilən iş adamlarına dövlət tərəfindən
dəstək verilməsi gələcəkdə Azərbaycanın
çoxşaxəli iqtisadiyyatının və stabil iqtisadi
inkişafının əsasını qoya
bilər. Vaxtilə ölkənin əsas investisiya
sahələri infrastruktur investisiyaları
idi. Bu gün
bir neçə iqtisadiyyat
sahələrinin inkişafı üçün
təməl baza formalaşıb. Xidmət
sahəsində olan turizm,
kənd təsərrüfatı, yüksək texnologiyalar,
innovasiyalı kommunikasiya texnologiyaları
sahələrində ciddi irəliləyiş
gözləyirik. Bu sahələrin
inkişafı üçün müvafiq zəmin yaradılıb. Biz artıq Sovet
ittifaqından miras qalmış sosialist inzibati idarəetmə
sistemi ilə tam
vidalaşmalıyıq. Ölkə iqtisadiyyatının
sürətli inkişafı üçün
liberal iqtisadiyyat
çıxış yoludur.
Xalq Cəbhəsi.- 2016.- 19 fevral.-
S.9.