Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi qeyd olunub

 

Dekabrın 13-də Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) akademik Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunda böyük yazıçı dramatuq Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 150 illiyi münasibətilə elmi sessiya keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbirdə çıxış edən institutun direktoru, akademik Gövhər Baxşəliyeva Prezident İlham ƏliyevinCəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqındamüvafiq Sərəncam imzaladığını xatırladıb. Bildirib ki, Sərəncama əsasən Mədəniyyət Nazirliyi, Təhsil Nazirliyi AMEA ilə birlikdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təkliflərini nəzərə almaqla, böyük demokrat ədib Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinə dair tədbirlər planının hazırlanması tapşırılıb. Bugünkü tədbir həmin tədbirlər planına əsasən keçirilir.

G.Baxşəliyeva qeyd edib ki, Cəlil Məmmədquluzadənin Azərbaycan ədəbiyyatının yeni mərhələyə yüksəlməsində müstəsna rolu olub. Mirzə Cəlil Azərbaycan ədəbiyyatı ictimai fikir tariximizdə böyük iz qoyub, ana dilimizin qorunmasında inkişafında, Azərbaycan xalqının oyanışında böyük xidmətlər göstərib, həmçinin yalançı din təbliğatçılarına, xurafata cəhalətə qarşı mübarizə aparıb. “XIX əsrin sonu XX əsrin əvvələrində Azərbaycan ədəbiyyatı, ictimai ədəbi fikir tarixində çox böyük dirçəliş dövrü başlandı. Bu proseslərin başında duranlardan fəal iştirak edənlərdən biri Mirzə Cəlil olub. Cəlil Məmmədquluzadənin fəaliyyətinin əsasında onun publisistikası dayanır. O, həyatı boyu bu ideallar uğrunda yazıçı qələmi ilə xalqımızın inkişafı üçün mübarizə aparıb. Azərbaycanda onun hüdudlarından kənarda geniş yayılaraq milli oyanışa, yeniləşmə hərəkatına yol açan azadlıq ideyalarının inkişafına qüvvətli təsir göstərənMolla Nəsrəddinjurnalı məhz Mirzə Cəlil dühasının məhsuludur. Bu jurnalın ətrafında bir sıra demokrat, vətənpərvər maarifçi yazıçılarımız cəmləşmişdi. Poçt qutusu”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər digər əsərlərində ürək yanğısı ilə Vətənində mövcud olan geriliyi, savadsızlığı satirik qələmi ilə aradan qaldırmaq böyük vətənpərvər yazıçının fəaliyyətinin əsasını təşkil edirdi. Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulanda Mirzə Cəlil Təbrizə mühacirət edib iki il bu şəhərdə yaşayıb, fəaliyyətini orada da davam etdirib. MəhzMolla Nəsrəddinjurnalının səkkiz nömrəsi Təbrizdə nəşr olunub. 1922-ci ildə Azərbaycana qayıdan C.Məmmədquluzadə ömrünün sonunadək fəaliyətini Bakıda davam etdirib”, - deyə Gövhər Baxşəliyeva qeyd edib.

G.Baxşəliyeva bildirib ki, Şərqşünaslıq İnstitutunun tədqiqat dairəsinə uyğun olaraq bu elm müəssisəsində bilavasitə görkəmli ədibin yaradıcılığı tədqiq edilməyib. Ancaq institutda iranlı dissertantlar tərəfindən “XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan ədəbiyyatının İran ədəbiyyatına təsiriMəşrutə dövrü İran satirik mətbuatının inkişafında Cəlil Məmmədquluzadə M.Ə.Sabirin rolumövzularında dissertasiya işləri uğurla müdafiə edilib.

Seminarda institutun Şərq-Qərb şöbəsinin müdiri, ilahiyyat üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Məmmədəli BabaşlıCəlil Məmmədquluzadənin cəhalətə xurafata qarşı mübarizəsi aktuallığımövzusunda məruzə ilə çıxış edib.

Ümumən soydaşlarını, o cümlədən bütün Şərq qadınlarını oxumağa, maariflənməyə çağıran Mirzə Cəlilin: “Ey Şərq qadınları, oxuyun, oxuyun, oxuyun! Əgər oxuyub savad elm qazansanız onda azadlığın qədrini bilərsiniz, onda xoşbəxtlik yolunu taparsınız. Oxumasanız qaranlıqda qalacaqsınızfikrinə istinad edən məruzəçi maarifçiliyin onun əsas amalı olduğunu xatırladıb. Molla Nəsrəddinjurnalının nəşr olunduğu dövrün siyasi ictimai mühitində ən çox mübarizə apardığı məsələnin, dini özünə qalxan edərək insanların vicdani duyğularını istismar edənlərin olduğu diqqətə çatdırıb. Mirzə Cəlil irsinin müasir dövrdə aktuallıq kəsb etdiyi vurğulanıb.

Sonra məruzə ətrafında çıxışlar olub, suallar cavablandırılıb.

 

Xalq Cəbhəsi.- 2019.- 14 dekabr.- S.15.