“Azərbaycan”
qəzetinin səhifələrində
57-ci yazı
Sahir: "Üzüm bağları"
Üzüm ancaq Aralıq dənizi iqlimində, yəni yayları isti və quraq olan yerlərdə yetişir. Ekvatordakı isti və rütubətli məntəqələr, susuz çöllər, buzlu qütb ərazisi, meşəliklər, bir də yağışı bol mülayim iqlimli məntəqələr üzümlüklərin olmadığı yerlərdir. Yenə də bir çox dağlıq məntəqələrdə, sərin yaylaqlarda, dənizə yaxın rütubətli yerlərdə üzüm hasilə gəlməz. İran yaylası, səhralar istisna olunursa demək olar ki, başdan-başa üzüm bağları üçün ən əlverişli bir ölkədir.
Xüsusilə daha uyğun təbii şəraitə malik olan Azərbaycanın bir çox nöqtələrində geniş üzüm bağları keçmiş zamanlardan bəri əmələ gəlmişdir. Azərbaycanın üzümlük sahələri ən çox Şahi gölü ətrafında yerləşir. Belə ki, qərbdə Xoy, Salmas, Urmiyaya qədər və orada Sulduz və Qadar çayı boyunca olan yerlər də, cənubda isə Miyandoab, Məlik kəndi, xüsusilə Marağa, Marağa ilə Təbriz yolu üzündə düşən bütün yaşayış məntəqələri (Təbriz özü də) gözəl üzüm bağları ilə məşhurdur.
Sonra Şahi gölünün şimalında uzanan qarlar ilə örtülmüş firuzə rəngli Mişov dağı ətəkləri, cənubda Günəşli mahalı, şimalda isə Mərənd və Zünuz yerləri üzüm ağacları ilə bəzənmişlər. Qaradağda, Miyanada, Qızıl Üzən sahilləri üstündə olan yerlərdə də az-çox üzüm ələ gəlir. Azərbaycanın üzümü çeşitlilik, incəlik və şirinlik etibarı ilə Türkiyə, Fransa və bir çox başqa üzüm hasil edən ölkələrin məhsulundan üstündür.
Bu gün Azərbaycanın quru üzümü (kişmiş, səbzə və s.) Avropa bazarlarında böyük şöhrətə malikdir. Onun şərab və alkol istehsalı yaxın zamanlarda İranın hər yerində əhəmiyyət tapmışdır. Demək olur ki, Azərbaycanın üzümündən çəkilən şərablar Şampan, Burqundi və Siraqoz şərablarından daha üstün bir şəraitə malikdir. Yalnız bu günə qədər böyük şərabçılıq fabrikləri olmadığından bizim zəngin ölkəmizin şərab məhsulu o qədər inkişaf etməmişdir.
Azərbaycanın üzüm məhsulu əhalinin ehtiyacından daha artıq olur və bu üzdən get-gedə üzüm bağlarının sahəsi azalır. Belə ki, bir çox yerlərdə üzüm bağlarını buğda və s. az qiymətli əkin yerlərinə çevirməkdədirlər. Üzüm bizim ölkəmizin təbii və tükənməz bir sərvəti olduğu üçün şübhəsiz, gələcəkdə böyük iqtisadi əhəmiyyətə malik olacaqdır. Bizim ölkəmizin məhsulu dünya bazarlarını tutacaq. Həm də bundan sonra quru üzüm qutuları və rəngarəng şərab şüşələri üzərində hər yerdə “Azərbaycan” adını oxuyacaqlar.
"Azərbaycan" qəzeti. ADF orqanı, Təbriz, say 165, 05.04.1946
***
Qəhrəmanlar heç vaxt unudulmurlar!
“Marağa şəhərindən gəlmiş teleqrafa görə, Baş nazir cənab Pişəvəri tərəfindən cənab Cəfər Kavyan fədai dəstələrinin və xalq qoşunlarının təşkilində etdiyi fəaliyyətinə, cənab Qulam Daneşyan və cənab Rəbi Kəbiri isə indiyə kimi Azərbaycan milli hərəkatında yorulmadan göstərmiş olduqları fəaliyyətlərinə görə general dərəcəsinə, cənab Aram Zadiqyan, Qulamrza Cavidan, Qulu Sübhi fədai dəstələrinin başçılığında göstərdikləri ləyaqətə görə polkovnik dərəcəsinə nail oldular”.
"Azərbaycan" qəzeti. ADF orqanı, Təbriz, say 165, 05.04.1
***
Azərbaycan Milli Hökumətinin
Himni
Ey vətənim Azərbaycan,
Əbədi odlardan nişan.
Adlı-sanlı keçmişin var,
Sən böyütdün
qəhrəmanlar.
***
Qoca Şərqin çırağısan,
Azadlığın bayrağısan.
Tarix boyunca yadigar
İftixarlı asarın var.
***
Sənsən bizə ana vətən,
Sənsən bizə nemət verən.
Sənsən bizə ruhi-rəvan,
Yaşa,
yaşa Azərbaycan!
***
Əl uzatdı yadlar sənə
Pozmaq üçün
izzətini.
Qalxdı
şərəfli firqəmiz
Hifz elədi
hörmətini.
***
Azadlığı bərpa edib
Nişan
verdi qüdrətini.
Arzu edir ellərimiz
Dünya
boyu şövkətini
***
Sənsən biz ana vətən
Sənsən bizə qüdrət verən.
Sənsən bizə ruhi-rəvan
Yaşa,
yaşa Azərbaycan!
***
Azərbaycan, Azərbaycan!
Aslanların məkanısan,
Sən qurduğun yeni həyat
Xalqımıza verdi nicat.
***
Gözəl günlər gətiribsən,
Səttarxanlar yetiribsən,
Qoy yurdumuz cənnət olsun,
Düşmən bağrı qanla
dolsun!
***
Sənsən bizə Ana vətən,
Sənsən bizə şöhrət
verən,
Sənsən bizə ruhi-rəvan,
Yaşa,
yaşa Azərbaycan!
M. Etimad.
***
"Qəhrəman fədailərimizin
xidmətləri unudulmazdır"
Milli Hökumətimizin
qurulmasında xalqımızın
hər cür fədakarlıq göstərməsi
unudulmaz məsələlərdən
birisidir. Qışın soyuq gecələri
səhərə kimi küçələrdə keşik
çəkən, gecəni
səhərə kimi zirzəmilərdə işləyən,
çöllərdə dizə
kimi qar içində qalan qəhrəman fədailərimizin
bu fəaliyyətləri
onların yüksək
adları ilə bərabər Azərbaycanın
parlaq tarixində həmişəlik olaraq şəfəqlənəcəkdir.
“21 Azər medalı”
Milli Hökumətimizin
tərəfindən fədailərimizə
qədirbilənlik və
təşəkkür ünvanı
ilə verilmişdir. Bu qəhrəmanlıq medalı
gələcəkdə fədailərimiz
kimi Azərbaycanın
tərəqqisi yolunda
çalışan şəxslərin
də sinələrini
bəzəyəcəkdir. Hər bir şərəfli azərbaycanlının vəzifəsidir
ki, öz Milli Hökuməti üçün əlindən
gələn yardımı
əsirgəməsin. Bunu da bilmək lazımdır ki, Milli Hökumətimiz hər kəsin zəhmət və xidmətini layiqincə qiymətləndirib və qiymətləndirəcəkdir.
20 il istibdad
dövrünün qanlı
pəncələri altında
əzilən xalqımız
indi öz qəhrəman oğullarının
fədakarlıqları sayəsində
azadlığını əlinə
alaraq şanlı ölkəmizi hifz etmək üçün var qüvvəsi ilə çalışacaqdır.
Qoy Azərbaycan xalqının
düşmənləri anlasınlar
ki, Azərbaycanın qəhrəman fədailəri
ac, susuz, soyuq və hər cür çətinliklərə
dözməyə hazırdırlar.
Amma istismarçı siyasət
dəllallarının qanlı
çəkmələrı altında əzilməyə
hazır deyildirlər.
Biz Azərbaycan xalqı
qəhrəman fədailərimizin
xidmətlərini heç
bir vaxt unutmayıb və ölkəmizin azadlığı
uğunda hədsiz fədakarlıqlar göstərən
oğullarımızı daima
səmimiyyətlə qarşılayacayıq.
Azərbaycanın qəhrəman fədailərinə
eşq olsun!
H. S.
"Azərbaycan" qəzeti. ADF orqanı, Təbriz, say 163, 02.04.1946
***
Səməd Səbahi: "Firqədə
təşkilat və təbliğat işlərini
yüksək səviyyələrə
qaldırmalı"
Firqə üzvlərinin gücü
dərin siyasi biliyə sahib olmasındadır. Siyasi savadı
olmayan firqə üzvü yağsız maşına bənzər.
Buna görə də firqə üzvlərinin siyasi təhsilini artırmaq və bu işi
nümunəvi təşkil
etmək lazım gəlir. Firqəmizin həyati məsələlərindən
başlamış beynəlxalq
siyasi məsələlərinə
qədər öyrənmək
və ondan lazimi nəticələr çıxartmaq firqə üzvlərimizin qarşısında
duran mühüm məsələlərdən biridir.
Etirafla qeyd etmək lazımdır ki, milli muxtariyyətimiz qurulduğu son 4 ay ərzində
vətənimizdə bütün
sahələrdə tarixi
addımlar atılmışdır.
Dövlət işləri sırasında
Milli Məclisimzin və milli dövlətimizin
gördüyü islahat
işləri çox
səmərələr vermişdir.
Ancaq firqəmizin istər təşkilat, istərsə
də təbliğat işləri sahəsində
gördüyü işlər
daha da sürətlə
inkişaf etməlidir.
İndilikdə bizdə istər firqə kadrı, istərsə də dövlət kadrı hələ layiqincə kifayət qədər yoxdur. Milli dövlətimizin təşkil olunduğu
ilk dövrdə dövlət
heyətini sağlam kadrlarla təmin etmək məqsədi ilə firqəmizin ən fəal rəhbər işciləri
dövlət işlərinə
keçirildilər. O zaman ən qüvvətli
firqə işçilərinin
dövlət işlərinə
keçirilməsi olduqca
düzgün hərəkət
xətti idi. Çünki dövlətimiz firqəmizə
nisbətən daha cavan idi və
dövlətimizin qarşısında
böyük tarixi vəzifələrin yerinə
yetirilməsini nümunəvi
təşkil etmək,
cavan dövlətimizi
demokratik prinsiplərə
uyğun qurmaq kimi məsul vəzifələr dururdu.
Artıq milli dövlətimiz qurulmuş və gördüyü tarixi işlərlə xalqımızın
qarşısında özünə
dərin etimad qazanmağa müvəffəq
olmuşdur. Firqənin rəhbər işçilərinin
dövlət işlərinə
keçməsi firqəmizdə
rəhbər şəxsiyyətlərin
əvvəllərə nisbətən
azalmasına səbəb
olmuşdur. Halbuki, firqəmizin
indi qarşısında
duran vəzifələr
keçmişə nisbətən
daha böyük, daha məsuldur.
Milli muxtariyyətimizin
qazanılması uğrunda
demokrat firqəmizin gördüyü diqqətəlayiq
işlərin müsbət
nəticələrini heç
kəs inkar edə bilməz. Firqəmizin rəhbər
işçilərindən tutmuş hər firqə üzvünə qədər hamı yüksək fədakarlıq
nümunələri göstərərək
öz tarixi vəzifələrini şərəflə
yerinə yetirmələri
sayəsində biz bugünkü
tarixi qələbələrimizə
müvəffəq olduq.
Buna görə də hər zaman firqə məsələsi ən mühüm məsələdən
sayılmış və
sayılır. Xalqımızın demokrat firqəmizə olan coşqun etimadının da əsas səbəbi bununla izah olnur
ki, firqəmiz hər zaman xalqımızla həmdil və həmfikir olmaqla tarixi vəzifələrimizin yerinə
yetirilməsi işində
ən ağır və məsul yükü öz çiynində daşımışdır.
Həmişə olduğu kimi, indi quruculuq dövründə yaşadığımız bir şəraitdə də firqə üzvlərinin öhdəsinə düşən vəzifələr böyük və məsuldur. Firqə üzvlərimiz istər dövlər işlərimizdə, istərsə də firqə işlərində öz vəzifələrini layiqincə yerinə yetirə bilmələri üçün onlardan dərin siyasi biliyə malik olmaları tələb olunur.
İndi firqəmizin təşkil olunduğu ilk günlərə nisbətən firqə üzvlərimizin sayı qat-qat artmışdır. Firqəmizin boyu gündən-günə artır. Demokrat firqəmizin rəhbərliyinə iman gətirmiş xalqımız demokrat firqəsinin üzvü olmağı özünə milli şərəf hesab edir. Ancaq məsələ təkcə firqə üzvlərinin sayının çoxalması ilə tamamlanmır.
Əsas məsələ firqə boyunun artması ilə yanaşı olaraq firqənin təşkilat və təbliğat işlərinin də yenidən qurulması, firqə rəhbərliyinin yüksək səviyyələrə qaldırılmasıdır. Firqəmizin mübariz orqanı olan “Azərbaycan” qəzeti firqəmizin həyati məsələləri ilə yaxından məşğul olmalıdır. Yazıçılarımız isə firqə həyatı ilə daha yaxından maraqlanmalı və diqqətlərini firqə məsələləri ətrafında ciddi məqalələr yazmağa sərf etməlidirlər. Biz ümidvarıq ki, Azərbaycan Demokrat Firqəsinin təşkilat və təbliğat şöbəsi firqə işlərimizin daha möhkəm qurulması üçün firqə kadrlarının tərbiyə edilməsi işində ciddi addımlar atacaqdır.
"Azərbaycan" qəzeti. Azərbaycan Demokrat Firqəsinin orqanı, Təbriz, say
163, 2 aprel 1946-cı il.
***
Əski
əlifbadan transliterasiya
və farsca məqalələri tərcümə
edən: AMEA akad. Z.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun
"İran tarixi və iqtisadiyyatı" şöbəsinin elmi işçisi Saleh Dostəliyev, yazıları
elmi redaktə edən, şərhlər
verən, anlaşıqlı
dildə təqdim edən eyniadlı institutun "Cənubi Azərbaycan" şöbəsinin
elmi əməkdaşı
Səməd Bayramzadə.
Xalq Cəbhəsi.- 2020.- 3 dekabr.-
S.14.