“Azərbaycan”
qəzetinin səhifələrində - 66-cı yazı
Mənim ölkəmə
Yenə yarımın fərağı törədib xəyal məndə,
Bu xəyaldan doğulmuş böyük ixtilal məndə.
Görürəm, bahar olubdur, oxuyur gül üstə bülbül,
Gülümü uzaq görərkən tapılır məlal məndə.
Saralar bu
rəngü ruyum sarı teldən ayrılarsam,
Bu qəmi fərağ qoymaz qala zərrə xəyal məndə.
Ayın əvvəli
olanda hamı göylərə baxarkən,
Sarı qaşlara baxardım əvəzi halal mən də.
Gedə gər
yarım uzağa, düşəcək könül sorağa,
Belə dözməyim fərağa görünür
mahal məndə.
Bu
keçən gecə deyirdim, yuxuda o məhli qaya,
Eləyim fərağətdə nəyə
iştiğal mən də.
Tutub
üz mənə nigarım dedi, olma dilşikəstə,
Verirəm
nəsihət üzrə sənə bir sual mən də,
Mənə
həsr edən bu eşqi vətənin yolunda sərf et.
Vətən
eşqidir, yaratmış belə bir calal məndə,
Dedim,
arxayın get, əsla vətəni unutmaram mən.
O qəribdə
canı vermək olub ideal məndə,
İl Azərə bu Azər vətəni əzizdi
candan.
Bu həqiqəti
düşünməkliyə var kamal məndə,
Məni yurdum istəyəndə ki, edəm difa ondan.
Edərəm
bu vacib əmrə o dəm imtisal mən də,
Döşümü
qabağa verrəm, əgər od yağa
havadan.
Döyüşüb
şücaət ilə alaram medal mən də,
Mənim ölkəmə təcavüz eliyən gərəkdür
bilsin.
Böyük
Azər oğluyam, var belə bir xəsal məndə,
Sarılıb silaha cəngdə alaram ələ tüfəngi.
Edərəm
Vətən yolunda qanımı halal mən də,
Bir el
oğlu Borçaluyam vətənimdən özgə yoxdur,
Nə xayəli cəmi sərvət mənə, fikri mal
məndə.
Borçalı
“Azərbaycan”
qəzeti,. ADF orqanı, Təbriz, say 183,
26.04.1946
***
Mətbuat
tariximizdən…
("Səhər",
"Azərbaycan günəşi", "Yeni fikir" və
"Qəhrəman Azərbaycan" adlı divar qəzetlərinin
müsabiqədə birincilik qazanmaları barədə).
Şəhər
(Təbriz) komitəsinin təbliğat şöbəsi tərəfindən
homələrdə (rayon komitələrində - red.) divar qəzetləri
müsabiqəsinin nəticəsində 3-cü homənin “Səhər”
adlı qəzetinin redaksiya heyəti və məsulu cənab
Cavad Kərzai, 4-cü homənin “Azərbaycan günəşi”
qəzetinin redaksiya heyəti və məsulu cənab
Şotorbani, 5-ci homənin “Yeni fikir” qəzetinin redaksiya heyəti
və məsulu cənab Seyid Rza Müvəhhid və 6-cı
homənin “Qəhrəman Azərbaycan” qəzetinin redaksiya heyəti
və məsulu cənab Mahmud Salmasi qəzetlərin birincilik
qazanması nəticəsində şəhər komitəsi tərəfindən
təqdir olunur.
Şəhər
komitəsinin sədr müavini M.Vilai
Təbliğat
şöbəsinin müdiri R.Cadniku
"Azərbaycan" qəzeti. ADF orqanı, Təbriz, say 196,
12.05.1946
***
Azadlığımızı
saxlayacağıq!
Nümayəndələrimiz Tehrana gedərkən Azərbaycan
xalqı onları gül dəstələri ilə,
alqışlarla yola salmışlar ki, onların gələcəkdəki
həyati məsələlərini bizim
azadlığımızı qorumaq şərtilə həll
etsinlər. İndi hamı səbrsizliklə gözləyir.
Azərbaycan xalqı aldığı azadlığı
saxlamağa qadirdir.
Nümayəndələrimiz
əmin olmalıdırlar ki, bütün Azərbaycan
xalqı, arvad, kişi, cavan, qoca onların
arxasında durub və son damla qanları qalana kimi mübarizələrimizin
alovlu qucağında əldə etdiyimiz azadlığı
hifz edəcəyik. Azadlıq halva deyildir ki, onu
insana versinlər. Azərbaycan xalqı bu
azadlığı alanda onu saxlamağı da
düşünüb və lazımi ölçülər
götürülmüşdür.
Bu gün bütün dünya azadlıq tələb
edir. Öz varlığını düşünən
bir millət, azadlıq nəsimini nəfəsinə çəkən
böyük bir xalq, öz tarixini və hüququnu anlayan bir
millət əsirlik altına getməyəcəkdir.
Bu gün
indoneziyalılardan tutmuş hindlilərə kimi, qara, ağ, sarı insanlar hamısı azadlıq
istəyir.
Bu azadlığı Azərbaycan xalqı ələ gətirib
və onu bütün İran üzərində həyata
keçirəcəkdir.
Biz cənab Qəvamüssəltənənin sülh
baxışlarını nikbinliklə nəzərdən
keçirərkən onların etdikləri əməlləri
və İran millətinə münasibətdə
baxışlarını aydıncasına bildikdən sonra bu
yaxşı niyyət və istəyin daha da
artdığını qeyd etmişdik. İndi
hamı bunu bilməlidir ki, Azərbaycan xalqı öz
azadlığını və İran azadlığını
təhlükədə görərsə, heç bir vəchlə
zorla qəbul etdirilən işlərə boyun qoymayıb var
qüvvəsi ilə öz müqəddəs məramını
həyata keçirəcəkdir.
Nümayəndələrimiz xalqımıza dayanaraq bizim
və İran xalqının azadlıq məsələsini həll
etməlidirlər.
Bu azadlıq qəti surətdə bütün İran
nöqtələrində (rayonlarında – red.) həyata
keçməlidir.
Bu azadlığın həyata keçməsi indiki
dünyanın ən əsaslı işlərindəndir. Biz
azadlığımızı heç kəsdən hədiyyə
olaraq almamışıq. Biz onu silah
gücü ilə xalqımızın qanı bahasına
aldığımız kimi qoruyacağıq.
Həmzə
Fəthi Əli oğlu Xoşginabi
"Azərbaycan" qəzeti. Azərbaycan Demokrat Firqəsinin
orqanı, Təbriz, say 196, 12 may 1946-cı il.
***
Bahar hədiyyəsi
Son günlər Təbrizin mətbuat səmasında
doğan “Mədəniyyət” jurnalı Sovet Mədəniyyət
Evi tərəfindən xalqımıza təqdim olunan qiymətli
bahar hədiyyəsidir. Doğma Azərbaycan dilində olan bu məcmuə
keyfiyyət və mündəricat etibarilə Təbriz mətbuatında
özünəlayiq yer tutur.
Gözəl və al-əlvan təsvir və karikaturlar
“Mədəniyyət”i fövqəladə bədii bir şəkildə
bəzəmişdir. Azadlıq və mədəniyyət
ocağı olan Moskvadan verilən əkslər jurnalda
xüsusi yer tutmuşdur.
Azərbaycanın klassik şair və
yazıçılarının qısaca tərcümeyi-halı
və təsvirləri, əsərlərindən nümunələr
“Mədəniyyət”in bədii səhifələrini ədəbiyyat
və sənət həvəskarlarının üzünə
açmışdır.
Məsələn,
Möcüz, Həsənbəy Zərdabi və Seyid Əzim
Şirvaninin şah kəlamlarından nümunələr
verilmişdir. Böyük yazıçı
Haqverdiyevin “Şeyx Şaban” hekayəsi gözəl təsvirlərlə
oxucuda böyük maraq oyandırır. Azərbaycanın
müasir yazıçı və şairlərindən Səməd
Vurğun, Süleyman Rüstəm və Ənvər Məmmədxanlının
əsərləri “Mədəniyyət”in oxucularına olduqca
maraqlıdır.
Fəsahət və məlahət ilə dolğun olan bu
parçalar gənc nəslimizin ədəbi-bədii tərbiyəsində
böyük rol oynayacaqdır.
“Mədəniyyət”in bir hissəsi də də rus
yazıçılarının tərcümeyi-halına və
əsərlərinin şərhinə həsr edilmişdir. Məşhur
“Çapayev” əsərinin müəllifi Dimitri Furmanovun
ölümünün 20 illiyi münasibətilə dərc
edilmiş məqalə olduqca gözəl və bədiidir.
Gənclərimizin böyük hüsni-rəğbətini
qazanmış “Mədəniyyət” məcmuəsinin
naşirlərinə bir daha artıq dərəcədə
müvəffəqiyyət arzu edirik.
Təbriz,
Məhəmmədəli Abbasi
"Azərbaycan" qəzeti. ADF orqanı, Təbriz, say 196,
12.05.1946
***
Mədəniyyət
tariximizə aid xəbərlərdən:
Təbrizdə xanımlar klubunun şəhər komitəsi
salonunda iclası.
Bu iclası xanım Daniş və xanım İlhami idarə
edirdilər. İclas günortadan sonra saat 5-də açıq
elan olundu. Suğra xanım Qadiri
xanımlar barəsində və doctor Həştrudiyan
Qızıl ordunun qələbə bayramı münasibətilə
çıxış etdilər. Sonra Azərbaycanın
sevimli şairi xanım Mədinə Gülgün “Yeni həyat”
adlı şeirini oxuduqda xanımlar tərəfindən
gurultulu alqışlarla qarşılandılar.
Cənab Səmədzadə Azərbaycan dili haqqında,
cənab Zeynalzadə xanımlar haqqında şeirlərini
oxudular. Cənab Cadniku xanımları öz
azadlıqlarını bu günə kimi müvəffəqiyyətlə
qorumaları münasibətilə təbrik etdi. 8 yaşlarındakı Aləmdust adlı balaca məktəbli
bir qız cənab Mir Mehdi Etimadın “Təbrizim”
ünvanlı mahnısını oxudu.
Sonra balaca Əkbər Məhəmmədzadə “Rəhbərə
salam” adlı öz şeirini oxuduqda həyəcanlı
alqışlarla qarşılandılar. Bu təntənəli
yığıncağın sonunda cənab Əsədinin bir pərdəli
“Mirzə bacı məktəbi” adlı pyesi xanımlar klubunun
üzvləri tərəfindən qabaqcadan
hazırlanmış olduğundan xüsusi olaraq tamaşaya
qoyuldu.
"Azərbaycan" qəzeti. ADF orqanı, Təbriz, say 196,
12.05.1946
***
Yaz məni!
Yaz məni,
öz yurdumun uğrunda qurban yaz məni!
Lütf
qıl, şövqümdən az qaldım
verəm can, yaz məni!
Mən vətən
qurbanıyam, münşi, yubanma, qıl şitab
Vaxt olub
öz mətləbimdən qəlbim olsun kamiyab
Eyləyib
Məcnun məni vallah həvayi-inqilab
Qoymaram
düşmən müqəddəs yurdumu etsin xarab
Yaz məni,
öz yurdumun uğrunda qurban yaz məni!
Lütf
qıl, şövqümdən az qaldım
verəm can, yaz məni!
Yaz məni,
təxirə salma, getdilər yoldaşlarım
Qeyrətü-namus,
himmət kanı məsləkdaşlarım
Qəhrəman,
azadlığın qədrin bilən qardaşlarım,
Ba şəhamət,
ba şücaət, porhünər sirdaşlarım
Yaz məni,
öz yurdumun uğrunda qurban yaz məni!
Lütf
qıl, şövqümdən az qaldım
verəm can, yaz məni!
Adımı
təxir edib gər yazmasan sən dəftərə,
Lap gedib
ad yazmadan mən də qoşulam ləşkərə
Aşiqəm,
qurban ollam namusu pak Azərə
İldırım
tək yağdıram mən gülləni düşmənlərə
Yaz məni,
öz yurdumun uğrunda qurban yaz məni!
Lütf
qıl, şövqümdən az qaldım
verəm can, yaz məni!
Çox
zamandır mən vətən eşqində billah
yanmışam
Eşqimin
mövzusunun hicranına odlanmışam
İdeal
fikirlərlə bəsdi, çox aldanmışam
Süd əmərkən
yurdumun şanü-cəlalın qanmışam
Yaz məni,
öz yurdumun uğrunda qurban yaz məni!
Lütf
qıl, şövqümdən az qaldım
verəm can, yaz məni!
Sən məni
yaz davtələb ta sabit olsun qeyrətim
Aşikar
olsun igidlik, qəhrəmanlıq şöhrətim
Öz
gücümlə zahir olsun qoy müqəddəs niyyətim
Mən
odam, od nəsliyəm, gizlində qalmaz adətim
Yaz məni,
öz yurdumun uğrunda qurban yaz məni
Lütf
qıl, şövqümdən az qaldım
verəm can, yaz məni!
Süleyman
Əmini
“Azərbaycan” qəzeti. ADF orqanı, Təbriz, say 174,
16.04.1946
***
Azərbaycan
kəndlilər konqresində
Azərbaycan
Demokrat Firqəsi Mərkəzi Komitəsinin sədr müavini
cənab Badeqanın 14 aprel 1946-cı il
tarixində 600-dən yuxarı kəndli nümayəndəsinin
iştirakı ilə Təbrizin “Firdovsi” salonunda
keçirilmiş Azərbaycan kəndlilərinin konqresindəki
nitqindən:
- ... Demokratik bir ölkədə hər kəs nə əkər,
onu da biçər. Ona görə də yer
bölgüsündən qabaq əkilən yerlərin məhsulu
əkinçiyə yetişəcəkdir.
Bir də cənablardan xahiş edirəm, gedib qaçan
mülkədarların bağlarının
ağaclarını kəsməsinlər. Ağacı kəsməkdənsə,
meyvəsindən istifadə edin. Hər kəs
meyvəli bir ağacı kəsərsə, bir azərbaycanlının
başını kəsmiş hesab olunur. Çünkü
onlar Azərbaycanın sərvətidir. Hər
kəs bu işi görmüş olsa, o, Azərbaycana xəyanət
edir.
Hamı gərək
torpaq sahibi ola. Azərbaycan
hökuməti hər kəsə hər nə qədər yer
verib onu heç bir qüvvə, heç bir güc kəndlilərdən
ala bilməz (alqışlar).
Biz gərək “qara” və “qəribə” (imkansız və yad adamlar mənasında – red.) adlarını Azərbaycan dilindən silib ataq. Bundan sonra, İnşallah, hamı ağarıb və ağ günə çıxacaqdır (alqışlar). Bir-birinizə kömək edin ki, hamı əksin və xoşbəxt yaşasın. Azərbaycanda yaşayan hər bir kəs gərək yaxşı və varlı yaşasın. Firqəmiz bizə xoşbəxt yaşamaq yolunu öyrədir. Hamınız kəndlərinizə salamat gedib mehribançılıqla yerlərinizi bölün. Milli Hökumət sizin səadətinizi təmin edəcəkdir (alqışlar).
“Azərbaycan” qəzeti. Azərbaycan Demokrat Firqəsinin orqanı, Təbriz, 16 aprel 1946-cı il.
***
AMEA akad. Z.Bünyadov adına
Şərqşünaslıq İnstitutunun "İran tarixi
və iqtisadiyyatı" şöbəsinin elmi
işçisi Saleh Dostəliyev, yazıları elmi redaktə
edən, şərhlər verən, anlaşıqlı dildə
təqdim edən eyniadlı institutun Cənubi Azərbaycan
şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə
doktoru, dosent Səməd Bayramzadə
Xalq Cəbhəsi.- 2021.- 7 yanvar.-
S.14.