O şəhərdə
nə isə bir sirr var
Görkəmli nümayəndələri
ilə xalq arasında məşhur olan soyadlardan biri də, Bədəlbəylilər
şəcərəsinə məxsusdur. Yazılı
tarixdə bu şəcərəni araşdırarkən,
yaxın keçmişdən ötürülən ilk məlumat
Bədəl bəy Bəşir bəy oğlu Bədəlbəyliylidən
başlayır. O, 1875-ci ildə Şuşa şəhərində
anadan olub. İbtidai təhsilini molla yanında alsa da, sonradan
şəhər real məktəbində davam etdirib. Daha sonra
Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasını bitirib.
Bədəlbəyli soyadının bu qocaman nümayəndəsi xalq maarifçisi idi. Seminariyanı başa vurduqdan sonra o, bir müddət Şuşada müəllimlik edib. Sonra paytaxta üz tutub və XX əsrin əvvəlindən pedaqoji fəaliyyəti Bakı şəhəri ilə bağlı olub. Ömrünün 35 ilini fasiləsiz olaraq rus-müsəlman məktəbində müdir vəzifəsində çalışıb.
Dahi bəstəkar Üzeyir bəy Hacıbəylinin xalası oğlu Bədəl bəy bütün bunlarla yanaşı, mədəni-maarif və xeyriyyə cəmiyyəti kimi fəaliyyət göstərən "Nicat" cəmiyyətinin də ən fəal üzvlərindən biri olub. O, özünü səhnədə dəfələrlə aktyor kimi də sınayıb. "Leyli və Məcnun" operasında Məcnun, İbn Salam obrazlarını böyük məharətlə yarada bilib. Özündən sonra yadigar qalan övladlarından biri- Əfrasiyab bəy Azərbaycan klassik bəstəkarı, drijoru, liberettoçusu və xalq artisti olub. Digər yadigarı Şəmsi bəy isə aktyor, rejissor, xalq artisti kimi Azərbaycanın mədəniyyət tarixində yer alıb...
Bu gün sizə mərhum Şəmsi Bədəlbəylinin oğlu, damarlarında zadəgan qanı daşıyan, bəy oğlu bəy, xalq artisti, Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru Fərhad Bədəlbəylidən söhbət açamaq istəyirəm. Axı dekabrın 27-si onun 75 yaşı tamam olur...
“Uzun sürən ayrılıqdan sonra Şuşaya getmişdim. Sanki, möcüzə baş vermişdi, gözlərimə inanmırdım. O şəhərdə elə bil nə isə bir sirr var. Hətta utanıb çəkinmədən rəqs də etdim, özü də möhkəmdən beş-altı dəqiqə oynadım. Arada əlimlə qoluma toxunurdum, çimdikləyirdim ki, yaşadığım yuxudur, yoxsa, yox. Mən qələbədən əvvəl tez-tez yuxuda qarlı Şuşanı görürdüm. Qarlı Şuşa mənim üçün bir nağıl idi. Bəlkə də sonuncu dəfə Polad Bülbüloğlu ilə Şuşaya gedəndə Şuşanı qarlı gördüyümdən idi. Hardasa iyirmi santimetr qar yağmışdı. Çox gözəl görünürdü. Fikrim vardı, Şuşaya gedəndə ondan üzr istəyim. Çünki biz onu düşmənə vermişdik. Dizlərimi yerə atıb, üzr istədim, dedim ki, Şuşa, bağışla bizi, səni nə vaxtsa, yadlara verdik. Hönkür-hönkür ağlayırdım. “Gəncə qapısı”nda bir əsgər dayanmışdı, məni o halda görüb yanıma qaçdı. Dedi, ağsaqqal, nə olub, özünüzü pis hiss edirsiz? Dedim, yox, bala, bu, mənim nəzirimdir, etməliyəm...”- söyləyir.
Uşaq yaşlarında çox qaynar və dinamik olub. Futbola həm azarkeşlik edib, həm də idmanın bu növü ilə həvəskar kimi məşğul olub. Tay-tuşları arasında rəqib komandanın qapısına ən çox qol vuran oyunçu kimi də tanınıb. Bu oyunlarada cığallıq, dəcəllik olanda, həmişə çalışıb ki, ədalətli oyun keçirilsin, qaydalar pozulmasın. Bu oyunların çoxu da “Qala qapısı”ndan aşağıdakı meydanda baş verib. Futbola o qədər aludə olmuşdu ki, Maestro Niyazi deyirdi,- “Ay Fərhad, iki saat futbol oyna, sonra mənim xətrimə 4 saat royal arxasında otur…”
Bir dəfə Maestro Niyazi ilə konsertdə o qədər emosiya ilə ifa edib ki, birdə görüb eynəyi gözündən çıxıb yuxarı atıldı. Yaxşı futbolçu oduğuna görə cəld tərpənərək, eynəyini göydəcə tutub və arada imkan tapıb, onu gözünə taxıb...
Polad Bülbüloğlu ilə bağlı xatirələri çoxdur. Onunla 5 yaşından dostluq edirlər. Söylədiyinə görə, valideynləri onları dənizə buraxmırdı. Bir dəfə bağda olarkən xəlvətcə dənizə gediblər. Poladın da qolunda atasının bağışladığı çox bahalı bir saat olub. Dənizə girməmişdən öncə, onu qumun altında basdırıblar ki, çimib çıxandan sonra götürsünlər. Basdırdıqları yeri də işarələyiblər, amma dənizdən çıxıb, bütün günü sahildə nə qədər axtarsalar da saatı tapa bilməyiblər. Polad hönkür-hönkür ağlayırmış ki,- “Atam məni öldürəcək. Mən necə saatsız evə qayıda bilərəm?”
Nəhayət, saatı tapıb evə qayıdıblar. Və həmin günü bu iki dost möhkəm danlanıblar...
Deyir ki,- “Gəncliyim çox maraqlı
keçib. Çünki böyük insanlarla ünsiyyətdə
olmaq böyük xoşbəxtlikdir. Mən ikinci
konservatoriyanı faktiki olaraq Maestro Niyazinin evində
qurtardım. Dünyanın bütün musiqiçiləri
Niyazinin evinə qonaq gəlirdi və gecə saat 3-ə kimi
söhbət edirdilər. Biz də onlara mühazirə kimi
qulaq asırdıq. Bəli, böyük insanların həyatı
böyük bir dərsdir. Məsələn, Bethoven 3-cü
simfoniyasını Napoleona həsr etmişdi. Napoleona
azadlıq gətirən insan kimi baxırdı. Amma o, özünü imperator elan edəndə
Bethoven bu rəyini dəyişdi. Halbuki, Napoleon onu
öldürə və ya həbs etdirə bilərdi. Amma
Bethoven qorxmadı. Prinsip məsələsində belə
insanlar çox gözəl bir nümunədir. Əqidəsini
hər gün dəyişən insanları sevmirəm. Mən
30 il bundan qabaq dediyimi indi də təkrar etməyə
hazıram...”
Sadə,
səbirli və təmkinlidir. Əsəbi olanda
özünü ələ almağı bacarır. Kiminsə
üstünə qışqırmaq və ya təhqir etmək
ona yaddır. Otuz bir ildir ki, Bakı Musiqi Akademiyasına rəhbərlik
edir, fəqət indiyədək heç kimin xətrinə dəyməyib.
Ana babası, milyonçu Tağı bəy Səfərəliyevdən
misal çəkib,- “Uşaqlar birinci növbədə
faytonçu, aşpaz, ev xadiməsidir ki, onlara xüsusi bir
hörmət bəsləyin. Salam verəndə çox
böyük hörmət ilə alın. Çünki onlar
kasıbdırlar, eyni zamanda sizə qulluq edirlər və
ürəklərində nisgil ola bilər”- söyləyir. Bu
böyük məktəbin varisi olduğundan qürur duyur...
Evdə-
ailədə çox mülayim və qayğıkeşdir, elə
də kaprizli adam deyil. Necə deyərlər, nə verirlər
yeyir və hesab edir ki,- kişi onu yemirəm, bunu yemirəm
deyib, xırda şeylərə fikir verməməlidir. Amma
etiraf edir ki, evə bazarlıq etməyi xoşlamır...
O ki
qaldı onun rəsmi tərcümeyi hallna, eləcə də
xalq və dövlətimiz qarşısında xidmətlərinə,
bu haqda bilə-bilə söhbət açmadım ki, söhbətimiz
uzun çəkməsin. Çünki layiq
görüldüyü mükafatlar bu barədə çox
söz deyir:- “Xalq artisti” fəxri adı, “Şöhrət”
ordeni, “İstiqlal” ordeni, Fransanın “İncəsənət və
Ədəbiyyat” ordeni və s. ödüllər bəs eləmirmi?
Bəli, dekabrın 27-si bəy oğlu bəyin, Fərhad Bədəlbəylinin 75 yaşı tamam olur. Onu bu münasibətlə ürəkdən təbrik edir, möhkəm can sağlığı arzulayıram.
Çox yaşasın!
Hörmətlə,
Elman Eldaroğlu
Xalq cəbhəsi.- 2022.- 29 dekabr.- S.15.