Barmaqlarına borclu
olan adam
Ənvər Sadıqov-58
Sadıqov soyadlı mahir ifaçılar çox olub:-
pianoçu Çingiz Sadıqov, opera sənətçisi Rəsmiyyə
Sadıqova, qarmonçalan Abutalıb Sadıqov, milli nəfəs
və simli alətlər ifaçıları Həsənağa
Sadıqov, Çoşqun Sadıqov, tarzən Elman Sadıqov,
cazmen Vaqif Sadıqov və s..
Bu gün sizə onlardan biri- virtuoz qarmon
ifaçısı Ənvər Sadıqov barədə
söhbət açmaq istəyirəm...
Deyir ki,- “Valideynlərimin söylədiyinə görə
uşaqlıqda musiqiyə çox diqqətli olmuşam.
Baxmayaraq ki, indiyədək rəqs edə bilmirəm, amma ritmi
tutmağı bacarırdım. Böyük bacılarım
musiqi məktəbinə gedirdilər, onlar məşğul
olanda mən harada səhv etdiklərini hiss edirdim, pianoya
yaxınlaşıb lazımi notu basırdım. Bir qədər
böyüdükdən sonra mağazada qarmon gördüm və
özümü saxlaya bilməyib valideynlərimdən tələb
etdim ki, mənə qarmon alsınlar, vəssəlam! Valideynlərim
bunun qəti əleyhinə idilər, gəl bir olmasınlar- hər
ikisi riyaziyyatçıdır, atam MDU-da oxuyub, təbii ki,
öz yeganə oğlunun da taleyini başqa cür görmək
istəyərdi. Ümumiyyətlə məni ciddi nizam-intizamla
böyüdürdülər, indi belə tərbiyənin
bütün müsbət cəhətlərini aydın
görürəm, yeri gəlmişkən, öz
övladlarıma da tətbiq edirəm, əlbəttə ki,
başqa nəsil olduğuna görə bir qədər fərqli.”
Məktəbdə pis
oxumayıb. Yaddaşı yaxşı olduğundan dərslərə
elə tənəffüslərdə hazırlaşıb
girirdi. Amma musiqiyə olan həvəsi onu rahat
buraxmırdı. Bir tərəfdən valideynlərinin verdiyi
tərbiyə, digər tərəfdən musiqiyə aludə
olmağı onu küçənin mənfi təsirindən
mümkün qədər təcrid edirdi. Baxmayaraq ki,
uşaqlarla futbol da, bilyard da oynayıb, lakin ziyanlı şeylərdən
uzaq olub. Onu yalnız musiqi maraqlandırırdı...
“Həmyaşıdlarım məndən fərqli
olaraq çox dəcəl idilər və mən
özümü məhlə uşaqlarının yanında
rahat hiss etmirdim. Tədricən onlardan uzaqlaşıb həyat
baxışlarımız oxşar olan insanlarla dostluq etməyə
başladım. Yeri gəlmişkən, onların da
çoxuna yolunu azmağa imkan vermədim. Məsələn,
yaşıdlarımın saatlarla blokun qarşısında
çöməlib oturduğunu görürdüm,
yaxınlaşıb klubda mənimlə birgə məşq
etməyi təklif edirdim. Beləliklə, tədricən
öz əhatə dairəm yaranırdı və musiqini onlara
aşılaya bildim. Musiqi narkotik kimidir, amma xeyirli narkotik. Aludə
oldunsa geriyə yol yoxdur.”- söyləyir...
Xalq musiqisi ifaçı sənətinin əsasıdır,
onu mənimsəmədən uğurlu musiqiçi olmaq
mümkün deyil. Prinsipcə, incəsənətdə qəbul
olunmuş standartlar var, qalan hər şey törəmədir.
Buna görə də, ifaçıdan ilk növbədə
xalq musiqisinə əsaslanan xətti və
orijinallığı qoruyub saxlamaq tələb olunur...
Deyir ki,- Ümumiyyətlə, hesab edirəm ki, istənilən
ailədə ən azı bir xalq aləti olmalıdır ki,
uşaq onu görsün, daha yaxşısı isə
eşitsin. Qarmon muğam ahəngi ilə həm diapazonuna, həm
də səslənməsinə görə yaxşı
uzlaşır. Və konkret olaraq bu, mənim üçün
az oldu, nə isə daha çox şey istəyirdim, daim
axtarışda idim. Paralel olaraq "Eagles", "ABBA",
"Imagination", "Shakatak", Vaqif Mustafazadənin musiqisini
dinləyirdim. Sonuncu məni valeh edirdi, həmişə
düşünürdüm ki, onun erkən ölümü təbiidir,
çünki o, mümkün olan hər şeyi edib.
İmprovizasiya- ayrıca bir incəsənətdir, uzaqlara
aparan, düşünməyə vadar edən bir incəsənət.
Baxmayaraq ki, “qarmon” “harmoniya” sözündən əmələ
gəlib, mənə elə gəlir ki, harmoniyanı bu alətdə
ilk olaraq məhz mən tətbiq etmişəm, nə qədər
təvazökarlıqdan uzaq olsa da. Harmoniya mənim nail ola
bildiyim bir şeydir, musiqiyə mənim öz
yanaşmamdır. Gündüz başqa musiqini dinləyirdim, axşam
toylarda çalırdım, hər dəfə hiss edirdim ki, mənim
çalğım ümumi fonda fərqlənir. Mənə
qulaq asmağa başladılar…
Valeri Koftunu dinləyirdim və ciddi-cəhdlə
akkordeon ifasını qarmona keçirməyi bacarırdım,
bu isə kifayət qədər çətindir. Nəticədə
o, təsadüfən mənim ifamı dinlədi və 2001-ci
ildə “Exo Moskvı” radiosunda bir saatlıq verilişi mənim
yaradıcılığıma həsr etdi...”
Burada yadıma ABŞ-da yaşadığım illər
düşdü. Və mən Ənvərlə bağlı o
hadisəni belə xatırlayıram...
Bəli, do, re, mi, fa, sol, lya, si- ilk baxışdan adi
görünən bu sıralama səsə çevriləndə
ilahi möcüzə yaradır. Yeməkxanada əyləşib
nahar etməyə hazırlaşırdım. Telefonumu əlimə
götürüb, "YouTube"də Ənvər
Sadıqovun "Təəssürat" adlı konsertinin
videosunu seçdim. Düyməni basıb videonu hərəkətə
gətirdim. Qulaqcıqdan istifadə etməyi
xoşlamadığımdan ecazkar musiqi sədası
altında qarşımda olan təamlardan dadmağa
başladım. Yaxınlıqdakı masada 7-8 gənc
amerikalı əyləşmişdi. Gənclər deyib gülə-gülə
nahar edirdilər. Birdən həmin masaya qəribə bir
sükut çökdü. Hiss etdim ki, onlar musiqiyə diqqət
kəsiliblər. Bir qədər sonra gənclərdən biri
mənə yaxınlaşıb xahiş etdi ki, telefonun səsini
ucaldım. Səsin zəif olduğunu görüb, başqa
birisi bel çantasından çox da böyük olmayan səsgücləndiricini
çıxarıb, telefonu "Bluetooth" vasitəsi ilə
ona qoşmağı xahiş etdi. Və musiqi sədaları
yeməkxananın salonuna yayıldı. Hamı Ənvərin
barmaqlarının yaratdığı səsin sehrinə
düşmüşdü. Arada məndən soruşdular ki,
bu hansı ölkənin musiqisidir, ifaçı kimdir?
Birtəhər anlatdım ki, Azərbaycan adlı
keçmiş sovet ölkələrindən birinin musiqisidir,
ifaçı da Ənvər Sadıqovdur. Sən demə, həmin
gənclər Miçiqan Dövlət Universitetinin musiqi fakultəsinin
tələbələri imiş. 1 saat 45 dəqiqəlik
konserti böyük həvəslə dinləyib, sonda
hamısı, yəni yeməkxananın həmin hissəsində
olan 20-30 adam ayağa qalxaraq, ölkəmizin adını
yarıdüz, yarısəhv- "Long live Azerbaijan!"- deyə,
alqışlamağa başladılar. Kaş o mənzərəni
siz də görəydiz, qürur hissi qəhərə
dönüb necə boğazımda ilişib
qalmışdı. Sevincdən gözlərim
yaşarmışdı. Amerkalıların Azərbaycan
musiqisinə verdikləri bu dəyər və
yaşadığım bu hadisə iki gün idi ki, məni
rahat buraxmırdı. Ənvərə təşəkkürümü
bildirmək, ona- var ol, qardaş, barmaqların var olsun!- deməyə
tələsirdim. Nə yaxşı ki, belə sənətkarlarımız
var, onlar öz ifaları ilə möcüzə yaradıb Azərbaycan
musiqisinin nə qədər gözəl olduğunu dünyaya
çatdıra bilirlər. Musiqisi gözəl olan xalqın mənəviyyatı
da gözəldir. Bəli, yaşasın, var olsun, Azərbaycan!..
Azərbaycan Respublikasının xalq artisti,
"Qaytağı" instrumental ansamblının bədii rəhbəri,
ustad musiqiçi Ənvər Sadıqov dünən növbəti ad
gününü qeyd etdi. Onu bu münasibətlə təbrik
edir, möhkəm can sağlığı arzulayırıq.
Çox yaşa, Ənvər!
Elman Eldaroğlu
Xalq Cəbhəsi- 2024.- 2 may,¹14.-S.15.