Azərbaycanın
COP29-la bağlı fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilir
BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyası və
Nyu-York İqlim Həftəsi çərçivəsində
qurumun Baş Qərargahında COP29 Sədrliyinin Fəaliyyət
Gündəliyinə daxil olan qlobal təşəbbüslər
ilə bağlı yüksək səviyyəli paralel tədbir
təşkil edilib.
COP29 Sədrliyinin ev sahibliyi ilə baş tutan
görüşdə BMT-nin ixtisaslaşmış təşkilatları,
beynəlxalq inkişaf banklarının, üzv dövlətlərin
yüksək vəzifəli şəxsləri və BMT-nin
İqlim Dəyişikliyi Konvensiyasına tərəf olan
dövlətlərin heyətləri, diplomatlar, siyasətçilər,
vətəndaş cəmiyyəti üzvləri və özəl
sektorun təmsilçiləri iştirak edib.
Tədbirdə çıxış edən COP29
üzrə Baş danışıqçı, Azərbaycan
Respublikasının xarici işlər nazirinin müavini
Yalçın Rəfiyev COP29 fəaliyyət gündəliyinə
daxil olan qlobal təşəbbüslər barədə
qonaqlara ətraflı məlumat verib. O
çıxışında bildirib ki, COP29 Sədrliyinin fəaliyyət
gündəliyi iqlim sahəsində bütün əsas istiqamətlər
boyu irəliləmək kimi ambisiyalı səyləri təmsil
edir və enerji, maliyyə, kənd təsərrüfatı,
su, şəhərlər, insan inkişafı, eləcə də
iqlim və sülhün qarşılıqlı əlaqəsi
kimi bir sıra əsas prioritetləri ehtiva edir. Onun sözlərinə
görə, maliyyə iqlim fəaliyyətinin mühüm icra
mexanizmidir.
Azərbaycanlı diplomat COP29 Sədrliyinin fəaliyyət
gündəliyinə daxil olan 14 təşəbbüs barədə
geniş məlumat verib. O, COP29 təşəbbüslərinin
iqlim fəaliyyətinə önəmli töhfə verəcəyini
bildirib. COP29 Sədrliyinin qlobal təşəbbüslərinin
hazırlanması prosesində göstərdikləri dəstəyə
görə BMT-nin ixtisaslaşmış təşkilatlarına
təşəkkür ifadə edən Baş
danışıqçı çıxış sözü
həmin təşkilatların yüksək rütbəli
nümayəndələrinə verib.
Tədbirdə çıxış edən təşkilatın
yüksək rütbəli nümayəndələri aidiyyəti
sahələr üzrə COP29 Sədrliyinin qlobal təşəbbüslərinin
əhəmiyyətini vurğulayıb və onların
icrasına dəstək ifadə ediblər.
Daha sonra xarici işlər nazirinin tədbirə
müraciəti səsləndirilib. Çıxışda Azərbaycanın
ambisiyaları artırmaq və iqlimlə bağlı fəaliyyətə
imkan vermək üçün nümunə göstərməyə
hazır olduğu vurğulanıb, bütün ölkələr,
təşkilatlar, xeyriyyə qurumları və maliyyə təsisatlarının
və hər bir fərdin bu mühüm missiyada COP29 Sədrliyinə
qoşulmasına, sürətli və qətiyyətli hərəkət
etməsinə çağırış edilib.
Tədbirin davamında nümayəndə heyətlərinin
sualları ətraflı cavablandırılıb. COP29 Sədrliyinin
fəaliyyət prioritetlərinin irəliləməsi, iqlim dəyişikliyi
ilə mübarizədə qlobal səylərin birləşdirilməsi
üçün əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq
imkanları ətrafında müzakirələr
aparılıb.
Uzunmüddətli Enerji Saxlama Şurasının (LDES
Council) baş direktoru və Qlobal Bərpa Olunan Enerji Alyansının
(Global Renewables Alliance) sədri Julia Souder deyib ki, “COP29
komandası bərpa olunan enerjinin nə qədər kritik
olduğunu nümayiş etdirdi. Azərbaycanın COP29-la
bağlı fəaliyyətini yüksək qiymətləndiririk”.
Xanım Julia bildirib ki, COP29 tərəfdaşları
iş birliyi baxımından uğurlu fəaliyyət
aparır və COP29 Sədrliyinə ciddi hazırlaşır:
“Biz həqiqətən COP29-u böyük həyəcanla
gözləyirik. Qlobal Bərpa Olunan Enerji Alyansı dövlət
və özəl tərəfdaşları ilə birlikdə
COP29 Prezidentinin artıq qeyd etdiyi təşəbbüs əsasında
əlaqələri inkişaf etdirməyə
çalışır. Xüsusilə, enerjinin saxlanması və
ehtiyatların qorunması ilə bağlı məqsədlərimiz
var. Vaşinqtonda keçirilən tədbirdə COP29
komandası bərpa olunan enerjinin nə qədər kritik
olduğunu nümayiş etdirdi və buna görə Azərbaycanın
COP29-la bağlı fəaliyyətini həqiqətən
yüksək qiymətləndiririk. Mən də COP29 sammitində
Bakıda olacağam və bunun üçün çox həyəcanlıyam.
Mən COP29-un COP30 üçün uğurlu
olacağını düşünürəm və birlikdə
əməkdaşlıq etməyin yüksək nəticələr
verəcəyindən əminəm. Bunun uğurlu nəticələrinin
olmasını görmək istəyirik. Biz tərəfdaşlarla
iqlim dəyişikliyi və bunun fəsadlarını aradan
qaldırmaq üçün tələb olunan vəsaitin əldə
olunması və infrastruktur baxımından nəticələr
əldə etmək məqsədi ilə fərqli sahələrdə
birlikdə işləməliyik. COP29 bu mövzuda bizə
köməklik edəcək”.
J. Souder Azərbaycanın bərpa olunan enerji
resursları ilə zəngin olduğunu xüsusi
vurğulayıb: “Azərbaycan bərpa olunan enerji mənbələri
üzrə yüksək potensiala malik olan ölkələrdəndir.
Biz iqlim maliyyəsi haqqında danışarkən dünyada bərpa
olunan enerji mənbələrinin müəyyən olunması
və keçid iqtisadiyyatında olan ölkələrdə,
bütün dünyada bu enerjidən istifadənin əlçatan
olması barəsində düşünməliyik. Mütləq
bu mövzuda fəaliyyətlər də aparmalıyıq”.
Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) rəhbəri Fatih
Birol isə “X” sosial şəbəkəsindəki hesabında
yazıb ki, BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə
Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu
sessiyası (COP29) metan emissiyaları probleminin həllinə təkan
verəcək.
“Mən COP29-un prezidenti Muxtar Babayevin iştirakı ilə
bu gün səhər yüksək profilli tədbirin metanla
bağlı öhdəliklərin həyata keçirilməsinə
həsr olunmuş iclasının açılışına
qatılmaqdan məmnunam. Biz hökumət və sənaye təşəbbüslərinin
metan emissiyaları probleminin həllinə göstərdiyi
kömək və COP29-un buna əlavə təkan verə biləcəyi
ilə bağlı səmərəli müzakirələr
apardıq", - o bildirib.
Artıq daxildə möhtəşəm tədbirlər
bağlı hazırlıqlar başa çatmaq üzrədir.
Rəsmilər əhəmiyyətli görüşlər
keçirir, gedişatla bağlı mühüm
açıqlamalar verirlər.
Baş nazir Əli Əsədov Nazirlər Kabinetində
keçirilən 2025-ci il üzrə dövlət büdcəsinin
və icmal büdcənin layihələri və sonrakı
üç il üçün icmal büdcənin göstəriciləri,
2025-ci il və sonrakı üç il üzrə iqtisadi və
sosial inkişaf konsepsiyası və proqnoz göstəricilərinin
müzakirəsində deyib ki, cari ildə dünyanın ən
əhəmiyyətli və irimiqyaslı beynəlxalq tədbirlərindən
biri olan COP29-un noyabr ayında Azərbaycanda keçirilməsi
ölkəmizin artan beynəlxalq nüfuzunun bariz nümunəsidir.
Baş nazir bildirib ki, tədbirin Azərbaycana xas
yüksək səviyyədə, mükəmməl şəkildə
təşkil ediləcəyinə əmindir: “Hökumət
üzvlərinin çoxu müvafiq Təşkilat Komitəsinin
üzvləridir. Bütün hökumət üzvləri rəhbərlik
etdikləri nazirlik və digər qurumların üzərilərinə
düşən tapşırıqların icrasına şəxsən
cavabdehdirlər. Bu istiqamətdə sıx və əlaqəli
şəkildə işləməlidirlər”.
COP29-un Prezidenti Muxtar Babayev BMT Baş
Assambleyasının 79-cu sessiyası çərçivəsində
“Qlobal Bərpa Oluna Bilən Enerji Sammiti 2024”də
çıxışı zamanı deyib ki, “COP28-də
BƏƏ Konsensusu vacib nailiyyət əldə edib və
qarşıda duran fəaliyyət üçün
güclü zəmin yaradıb.
O bildirib ki, enerji keçidlərinə dair
çağırışları yerinə yetirmək
üçün gələcəyin bərpaolunan enerji sistemləri
sürətlə genişləndirilməlidir. “COP29 Fəaliyyət
Gündəliyi enerjiyə böyük diqqət yetirir və
biz Dubayda qəbul edilmiş qərarlar əsasında bərpaolunan
enerjiyə keçidin həyata keçirilməsini sürətləndirmək
üçün bir sıra təşəbbüslər
hazırlamışıq. Yaşıl Enerji Zonaları və
Dəhlizlər Bəyannaməsi investisiyaları təşviq
etmək, iqtisadi artımı stimullaşdırmaq və bərpaolunan
enerjinin inkişafı sahəsində regional əməkdaşlığı
təşviq etmək məqsədi daşıyır. Qlobal
Enerji Anbarları və Şəbəkələri Öhdəliyi
çərçivəsində əsas məqsəd qlobal
enerjinin saxlanılması potensialını 2022-ci il ilə
müqayisədə altı dəfə artıraraq 2030-cu ilə
qədər 1500 giqavata çatdırmaqdır. O, həmçinin
şəbəkələrə investisiyaların həcmini
artırmağı və 2040-cı ilə qədər enerji
şəbəkəsinə 80 milyon kilometrdən çox əlavə
etməyi öhdəsinə götürür. Bu, bərpaolunan
enerjinin effektiv saxlanması və etibarlı ötürülməsi
üçün adekvat saxlama qabiliyyətinin və şəbəkələrin
dayanıqlığının təmin edilməsində vacib
olacaq”,- deyə COP29 Prezidenti deyib.
Muxtar Babayev, həmçinin Hidrogen Bəyannaməsi
barədə məlumat verərək bildirib ki, bu təşəbbüs
təmiz hidrogen və onun törəmələri üzrə
qlobal bazarın potensialından istifadəni təmin etmək məqsədi
daşıyır. Onun sözlərinə görə, sadalanan
təşəbbüslər BƏƏ Konsensusunun həyata
keçirilməsində növbəti addımların bir hissəsini
atmaq məqsədi daşıyır: “Bu təşəbbüslər
həm də COP29 Sədrliyinin ambisiyaları artırmaq və
fəaliyyətə təkan prioritetlərini dəstəkləyir.
Ambisiyaları artırmaq üçün biz bütün tərəfləri
2025-ci ilin fevral ayına qədər 1,5 dərəcəyə
uyğunlaşdırılmış Milli Müəyyən
edilmiş Töhfələri təqdim etməyə
çağırırıq”.
İqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov Dövlət Vergi
Xidməti ilə Avropadaxili Vergi Administrasiyaları Təşkilatının
(İOTA) birlikdə keçirdiyi Karbon Qiymətqoyma üzrə
Beynəlxalq Forumda çıxışı zamanı deyib ki,
COP29-un fəaliyyət gündəliyində yer alan əsas təşəbbüslərdən
biri İqlim Maliyyəsi üzrə Fəaliyyət Fondunun
(İMFF) yaradılmasıdır.
M.Cabbarov bildirib ki, iqlim maliyyəsində mövcud olan
boşluqların aradan qaldırılmasında bu Fond
mühüm rol oynaya bilər. Fondun kapitalının əsasən
qalıq yanacaq istehsal edən ölkələr, eləcə də
neft, qaz və kömür hasilatı ilə məşğul
olan şirkətlər tərəfindən maliyyələşdirilməsi
nəzərdə tutulur.Nazir qeyd edib ki, fondun fəaliyyətə
başlaması üçün ilkin olaraq 1 milyard ABŞ
dolları məbləğində kapital toplanması və ən
azı 10 donor ölkənin fonda qoşulması
planlaşdırılır ki, fikrimizcə, COP29 çərçivəsində
bu məsələ əsas müzakirə mövzularından
biri olacaq.
Cavid
Xalq Cəbhəsi .- 2024.- 26 sentyabr (¹34).- S.13.