"Türkiyə- Azərbaycan qardaşlığını heç bir qüvvə sarsıda bilməz"

Millət vəkillərimiz birgə bəyanat yaydılar

Fəzail Ağamalı: "Qarabağ Azərbaycanla bərabər Türk Dünyasının bir parçasıdır"

Qüdrət Həsənquliyev: "Azərbaycan prezidentinin İstanbuldakı Mədəniyyətlər İttifaqı Forumuna qatılmaması Türkiyəyə demarşdan daha çox, Türkiyəyə təzyiq göstərən ölkələrə qarşı yönəlmişdi"

Şükrü Elekdağ: "Türkiyənin sərhədləri açması Ermənistanı mükafatlandırmaq olar, nəticədə danışıqlarda Azərbaycanın mövqeyi zəifləyər"

Dünən Milli Məclisdə "Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri: ortaq maraqlar və problemlər" mövzusunda forum keçirildi. Forum Milli Məclisdə təmsil olunan BAXCP, AVP, BQP, Vətəndaş Həmrəyliyi və Ədalət partiyalarının təşəbbüsüylə gerçəkləşdi. YAP icraçı katibinin müavini Mübariz Qurbanlı, parlamentin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu daimi komitəsinin sədri Əli Hüseynov, Müsavat deputat qrupunun üzvləri də foruma gəlmişdilər. Tədbirə Türkiyədən ana müxalifət partiyası CHP-dən millət vəkilləri Şükrü Elekdağ, Yılmaz Ateş, Şahin Mendü, sabiq millət vəkili Yıcal Arpantaş, MHP-dən millət vəkilləri Atilla Kaya, Turan Çirkin, Bülənd Dindinsiz, Məhəmməd Azəri, araşdırmaçı Aygün Attar qatılmışdılar.

"Azərbaycan-Türkiyə dostluğu əbədidir"

Tədbirin aparıcısı AVP sədri Fəzail Ağamalı dedi ki, Türkiyə prezidenti Abdulla Gülün İrəvana səfərindən sonra fərqli fikirlərə, türk mətbuatında fərqli yazılara rast gəlinməyə başlanılıb. Azərbaycan mətbuatında da araşdırmalar aparılıb. Problem doğuran bir vəziyyət yarandığı üçün Milli Məclisdə təmsil olunan 5 partiya belə bir forumun keçirilməsi təşəbüsünü irəli sürüblər. Məqsəd də Azrbaycan v Türkiyə arasında problem yaradan xəttin qarşısını almaqdır. Martın 16-da bu forumun keçirilməsi üçün Türkiyədəki hakim AKP, o cümlədən müxalifətdə olan CHP, MHP və DSP sədrlərinə məktub ünvanlanıb. AVP sədri özü də Türkiyədə olub, MHP başqanının yardımçısı Atilla Kaya, CHP sədrinin müavini Yılmaz Ateş, DSP təmsiçilərilə görüşüb. Hər üç siyasi təşkilatların nümayəndələri bu tədbirə müsbət yanaşdıqlarını və başqanlarıyla müzakirələrdən sonra son qərarın veriləcəyini söyləyiblər. Fəzail Ağamalı AKP təmsilçilərilə iki dəfə görüşüb. Birinci görüş aprelin 3-də Türkiyədəki Azərbaycan səfirliyində Haluk İpəklə olub. Haluk İpək Bakıdakı foruma qatılacaqlarını dilə gətirib. İkinci görüş AKP-dən seçilmiş millət vəkili, parlamentdə Türkiyə-Azərbaycan Dostluq Qrupunun rəhbəri Mustafa Kabakçı ilə hakim partiyanın qərargahında baş tutub. O, Bakıdakı görüşə qatılmaq arzularının olduğunu bildirib: "Yalnız bu bazar ertəsi bizə bəlli olmayan səbəbdən Bakıdakı görüşə qatılmayacaqlarını söylədilər. CHP və MHP millət vəkilləri buradadır, birlikdəyik. Biz Azərbaycan torpaqları işğaldan azad edilmədən Ermənistanla sərhədlərin açılmasının yolverilməz olduğunu bəyanlayan, Bakıya nümayəndə heyəti göndərən CHP sədri Dəniz Baykala və MHP başqanı Dövlət Baxçalıya təşəkkür edirik. AKP-də də fikrən bizimlə bərabər olan millət vəkilləri var və onlar da Azərbaycanla Türkiyə arasında soyuqluq yaranmasını istəmirlər. Azərbaycan-Türkiyə dostluğu əbədidir, heç bir iqtidar münasibətlərə xələl gətirə bilməz". Millət vəkilinin sözlərinə görə, Türkiyə və Azərbaycan dost və qardaş dövlətlər kimi həmişə bir-birlərinin yanında olublar: "Atatürk "Azərbaycanın kədəri bizim kədərimiz, sevinci bizim sevincimizdir", Heydər Əliyev "Azərbaycan və Türkiyə bir millət, iki dövlətdir" deyib".

"Sərhədləri açsa, Türkiyənin Rusiya və İrandan fərqi olmaz"

AVP sədri sovet Rusiyasının, SSRİ-nin parçalanmasından sonra Yeltsinin başında durduğu Rusiyanın, rus generallarının köməyilə Azərbaycan torpaqlarının 20 faizinin işğal olunduğunu xatırlatdı. Yəni Azərbaycan tək Ermənistanla yox, Rusiyayla da savaşıb. Azərbaycan Ermənistanın yanında yer alan İranla da savaşıb. Həm də erməni lobbisinin səyilə xaricdəki böyük qüvvələrlə mübarizə aparmalı olmuşuq. Azərbaycanın yanında Türkiyə yer alıb: "Biz Rusiya və İranla mehriban qonşuluq münasibətləri qurmağa çalışırıq. Əgər sərhədləri açsa, Türkiyənin Rusiya və İrandan fərqi olmaz. Digər tərəfdən, Dağlıq Qarabağ problemi həllini tapmayıb, ermənilər "soyqırım" və Şərqi Anadoluya iddialarından əl çəkməyiblər, Ağrı dağı Ermənistanın gerbində əksini tapıb, sərhədlər niyə açılmalıdır? Dağlıq Qarabağ Azərbaycana qaytarılmayana qədər Qafqazda heç bir sabitlikdən söhbət gedə bilməz". Fəzail Ağamalı 2007-ci ildən İsveçrənin Bern şəhərində Türkiyə iqtidarı ilə Ermənistan arasında gizli danışıqlar başlandığını, ancaq danışıqlar paketində Dağlıq Qarabağ məsələsinin unudulduğunu nəzərə çatdırdı: "Bu, iqtidara gəlmək uğrunda bir mübarizə deyil, Vətən, Torpaq uğrunda mücadilədir. Qarabağ Azərbaycanla bərabər Türk Dünyasının bir parçasıdır. Bu düşüncəylə forum keçirmək arzusunda olmuşuq. Bu müzakirələrin Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığına töhvə verəcəyinə inanırıq. Dəniz Baykal və Dövlət Baxçalının ortaya qoyduğu mövqe türk torpaqları uğrunda savaş, bölgədə sabitlik uğrunda mübarizədir. Türkiyədə də belə bir toplantı keçirilərsə, məmnuniyyətlə qatılarıq".

"Ermənistan kimi problemli dövlətlə münasibət qurula bilməz"

CHP nümayəndə heyətinə rəhbərlik edən, uzun illər Türkiyənin ABŞ-da səfiri olmuş Şükrü Elekdağ Azərbaycana gəlməkdən, azərbaycanlı deputatlarla birgə olmaqdan qurur duyduqlarını söylədi. Şükrü Ələkdağ Türkiyənin Cənubi Qafqazda sabitlik istədiyini dedi. Ancaq bu, mümkün deyil. Səbəb Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal altında saxlaması, 1 milyondan çox insanın yurd-yuvasından qovulmasıdır. 1993-cü ildə Türkiyənin Ermənistanla sərhədlərinin bağlanmasının səbəbi Azərbaycan torpaqlarının işğalı olub. BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsində də Ermənistan işğalçı kimi tanınıb. BMT Baş Assambleyasında Ermənistanı işğal etdiyi torpaqlardan çəkilməyə çağıran qətnamə qəbul olunub. Avropa Şurası Parlament Assambleyası da belə qərarlar çıxarıb. Amma Ermənistan bu qərarlara əməl etmir: "Belə mənzərə qarşısında Türkiyə nə edə bilər? Türkiyənin sərhədləri açması Ermənistanı mükafatlandırmaq olar, nəticədə danışıqlarda Azərbaycanın mövqeyi zəifləyər. Türk xalqı Azərbaycan xalqını məmnun edəcək çözüm tapılmayana qədər sərhədlərin açılmasını istəmir. Türkiyədə əhalinin 95 faizi belə bir mövqedədir. Türk hökuməti də bunu mütləq nəzərə alacaq".

Şükrü Elekdağ Ermənistanın tək Azərbaycana deyil, Türkiyə və Gürcüstana qarşı da torpaq iddialarının olmasına diqqət çəkdi. Ermənistan Türkiyənin sərhədlərini, Qars müqaviləsini tanımır: "Müstəqilliyini elan edəndən sonra Ermənistanı ilk tanıyan dövlətlərdən biri Türkiyədir, yardım əlini də uzatdı. Sonra Türkiyə dedi ki, sizi tanıdıq, diplomatik əlaqələrin qurulması üçün sərhədlərimizi tanıyın. Ermənistana Qars müqaviləsilə bağlı bir kağız verdik. Ancaq onu qəbul etmədilər. Ermənistanın Şərqi Anadoluyla bağlı iddiaları var. 1995-ci ildə qəbul etdiyi Konstitusiyasında bu, əksini tapıb. Gerbində Ağrı dağının əksi var, "soyqırım" iddiaları irəli sürür. Belə problemli dövlətlə münasibət qurula bilməz. Ermənistanın beynəlxalq hüquqa riayət etməsini istəyirik. Bunsuz Qafqazda barış, sabitlik ola bilməz. Qərbi Avropa və ABŞ üçün hüquq və ədalət öndə gəlməlidir".

"Türkiyəni Qafqazdan sıxışdırıb çıxarmağa çalışırlar"

BQP sədri Fazil Mustafanın çıxışından məlum oldu ki, Milli Məclisdə təmsil olunan 5 partiya Azərbaycan və Türkiyə ictimaiyyətinə təqdim olunmaq üçün birgə bəyanat layihəsi hazırlayıb. Müzakirlərədə onun razılaşdırılması və qəbulu nəzərdə tutulub. Tarixin müxtəlif dönəmlərində bu iki qardaşın bir-birinə yardımlar etdiyini söyləyən Fazil Mustafa ortaq maraqlarla bağlı bu iki dövlətin vahid mövqedən çıxış etməsini zəruri sayır. Dünya dövlətlərinin Azərbaycan və Türkiyəyə qərəzi, ikili standartlardan yanaşmaları, Qarabağ məsələsi bu sıradadır: "Bəzən Türkiyənin Suriya, Bolqarıstan, Yunanıstan kimi dövlətlərlə münasibətlərini normallaşdırdığını, indi növbənin Ermənistana çatdığını deyirlər. Ermənistanın həmin dövlətlərlə müqayisəsini aparmaq yanlışdır. Ermənistan kimi həmin dövlətlərin də Türkiyəyə ərazi iddiaları olub, ancaq onların heç birinin ermənilər kimi xarici dəstəkləri yoxdur. ABŞ-ın 42 ştatında "soyqırım" tanınıb. Sabah Türkiyə nüvə dövləti olmaq istəsə, basqılara duruş gətirə biləcəkmi? Türkiyə daha çox güzəştə gedir, bu taktika dəyişməlidir. Məsələn, Barak Obama Türkiyədə "Dağlıq Qarabağ problemi həll olunmalıdır" deyəndə türk rəsmiləri deməliydilər ki, Dağlıq Qarabağ problemi beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində həllini tapmalıdır".

BQP sədri hzırda Türkiyədə "yaxşı, 5-3 il gözləyək, Qarabağ problemini həll edin" kimi yanaşmaların sərgilənməsini də yanlış sayır: "Bu, tək Azərbaycanla bağlı deyil, böyük mənada Türkiyənin Qafqazdan sıxışdırılıb çıxarılması prosesidir. Bu cür üslübla hərəkət edə bilmərik. Bu məsələdə birgə hərəkət etməliyik. Kipr məsələsində Türkiyə addım atdı, nəticəsini gördük. Təminat aldıqdan sonra Türkiyə cəsarətli addım atarsa, Azərbaycan dəstəkləyər".

"Tarixin fərqli çağlarında bu iki millət bir-birinə dayaq olub"

MHP başqanının müavini Atilla Kaya bir ildən artıqdır ki, Türkiyə və Ermənistan arasında əlaqələrin normallaşdırılması ilə bağlı aparılan danışıqların Azərbaycan və Türk xalqını narahat etdiyini dil gətirdi: "AKP-nin millət vəkillərinin də burada olması, məsələyə onların da münasibət bildirməsi yaxşı olardı. Təssüf ki, burada deyillər".

Abdulla Gülün İrəvana səfərinə MHP başqanı Dövlət Baxçalının etirazını bildirdiyini xatırladan Atilla Kaya o zaman bir millət vəkili kimi prezidentə məktub ünvanladığını, Ermənistanın Türkiyə və Azərbaycana yönəlik iddialarından əl çəkib-çəkmədiyini souruşduğunu söylədi: "Azərbaycan torpaqları işğal altında qaldığı, Türkiyəyə yönəlik əsassız iddialar davam etdiyi halda Azərbaycan və Türkiyə xalqı Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılmasını qəbul etməyəcək". O, tarixə də ekskursiya etdi: "Tarixin fərqli çağlarında bu iki millət bir-birinə dayaq olub. Çanaqqalada, Geliboluda azərbaycanlılar döyüşüb, şəhid olublar. Azərbaycan da bolşevik-erməni qırğınına məruz qalanda Nuru paşanın başçılığıyla Qafqaz İslam Ordusu yardıma gəlib".

Fəzail Ağamalı "erməni soyqırımı"nı tanıyarsa, Türkiyənin Avropa Birliyinə qəbul ediləcəyi yönündə səslənən bəzən fikirlərin yanlış olduğunu vurğuladı: "Ermənistanla sərhəd açılsa belə, Türkiyə Avropa Birliyinə qəbul edilməyəcək. Türkiyə türk dövlətlərinə üz tutsa, bu, həm Türkiyənin, həm də türk xalqlarının maraqlarına uyğun olar".

"Gələcəyimiz Türk Birliyindən asılıdır"

Türk Dövlətləri Parlament Assambleyası 16 il əvvəl yaradılsaydı, belə problemlə üzləşməyəcəyimizdən əmin olan VHP sədri Sabir Rüstəmxanlı Ermənistan adlı dövlətin Türkiyə və Azərbaycanı, Türk dünyasını ayırmaq üçün yaradıldığını vurğuladı. Qərb Şərqi Anadolu və Cavaxetiya hesabına Ermənistan dövlətinin böyüməsini istəyir: "İndi də məqsəd Türkiyəni xəyanətə cəlb etmək, Azərbaycanla Türkiyənin arasını vurmaqdır. Tarixdə dəfələrlə bir-birlərinin qarını tökmüş Avropa xalqları Avropa Birliyini yaradır, biz belə birlik yarada bilmirik? Biz istəyirik ki, Türkiyəni xarici dairələr idarə etməsin, müstəqil, güclü olsun. Bu gün Türkiyənin dünyəvi dövlət quruluşunu dəyişməyə yönəlik cəhdlər gələcəkdə Azərbaycan üçün də problemlər yaradacaq. Gələcəyimiz Türk Birliyindən asılıdır. Türkiyə və Azərbaycan ayrı-ayrılıqda yaşaya bilər, amma güclü ola bilməzlər".

Araşdırmaçı Aygün Attar aprelin 16-da xarici işlər naziri Əli Babacanın İrəvanda olacağını nəzərə çatdırdı: "Serj Sərkisyan əvvəlcə aprelin 16-da sərhədlərin açılacağını söyləyirdi. İndi oktyabrda sərhədlərin açılacağını bildirir. Nə ABŞ-ı, nə də Rusiyanı sevindirən addım atmamalıyıq".

"Sərhədlər açılsa, qısa müddətdən sonra Cavaxetiyada ermənilər ayağa qalxacaqlar"

BAXCP sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquliyev dedi ki, biz doğrudan da bir millətik. Bir millətin iki dövləti olaraq əgər bir-birimizin yürütdüyü siyasətdə hansısa məqamda rahatsızlıq duyacağıqsa, gərək qardaş olaraq çəkinməyək və bunları bir-birimizə söyləyək: "Biz son zamanlar Türkiyənin Ermənistanla əlaqələrin qurulmasıyla bağlı yürütdüyü siyasətdən çox rahatsızıq. Qarabağla bağlı məsələ həll olunandan sonra sərhədlərin açılacağı ilə bağlı tələb artıq ortadan götürülmüşdü. Azərbaycanda siyasi və ictimai şəxslər buna qarşı çıxdılar. Amma Azərbaycanda bir kəs Türkiyənin bir siyasi nümayəndəsinə qarşı, nə hörmətli Abdulla Gül, nə də baş nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan haqqında bir təhqiramiz fikir söyləmədi. Sadəcə, dedik ki, sərhədlərin açılması iki qardaş arasında münasibətləri gərginləşdirər, pozar və düşmənləri sevindirər. Həm də nəinki Qafqazda problemləri çözər, əksinə, yeni problemlər yaradar".

BAXCP sədri bildirdi ki, Türkiyə və Ermənistan arasında sərhədlər açılsa, qısa müddətdən sonra Cavaxetiyada ermənilər ayağa qalxacaqlar. Yeni bir münaqişə ocağı yaranacaq, nəticədə Türkiyə və Azərbaycanın əlaqələri kəsiləcək. Azərbaycan hazırda Türkiyə ilə Gürcüstan üzərindən əlaqə qurur. Cavaxetiyada ruslar Gürcüstanı parçalamaq, bir dövlət kimi silmək üçün erməniləri ona görə ayağa qaldıra bilmirlər ki, Rusiyanın Ermənistana bütün yükləri Gürcüstan üzərindən daşınır: "Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin bir demarşı oldu, İstanbuldakı Mədəniyyətlər İttifaqı Forumuna qatılmadı. Çox təəssüf ki, Türkiyədə bir qrup siyasətçi kimi bunu pis qarşılayıb, Türkiyəyə qarşı addım kimi qiymətləndirdilər. Amma mən hesab edirəm ki, Azərbaycan prezidentinin İstanbuldakı Mədəniyyətlər İttifaqı Forumuna qatılmaması Türkiyəyə demarşdan daha çox Türkiyəyə təzyiq edən ölkələrə qarşı yönəlmişdi. Başqa vaxtlar da bu demarş edilə bilərdi. Ancaq bu, məhz Barak Obamanın Türkiyəyə səfəri zamanı edildi. Dünyanın gözü Türkiyəyə yönəlmişdi. Prezidentimizin demarşı da dünyanın diqqətini Qarabağ probleminə yönəltmiş oldu. Amma nə baş verir? Türkiyədə prezidetimiz təhqir olunur, mətbuatda Azərbaycan xalqı təhqir olunur. Biz buna üzülürük, bunlar olmamalıdır. Bir-birimizlə açıq danışmalıyıq".

"Futbol matçına dostlarla birgə baxarlar"

BAXCP sədri xatırlatdı ki, Abdulla Gül İrəvana gedəndə Azərbaycanda ilk etiraz edənlərdən biri o olub: "Görəndə ki, düşmən bir dövlətin başçısıyla Türkiyə prezidenti bir tribunada əyləşib futbola baxır, birgə danışıb- gülürlər, bu, bizi üzürdü. Amma o zaman mən Türkiyədə bu səfərə etiraz edən CHP və MHP sədrlərinə təşəkkür məktubları göndərdim. İnsanlarımız heç olmasa təsəlli tapdılar ki, Azərbaycandakı kimi Türkiyədə də bu "futbol diplomatiyasını" istəməyən insanlar var. Biz qardaşıqsa, gərək açıq danışaq, səhv saydığımız siyasətə etiraz edə bilək. Çox təəssüf ki, bəziləri bundan dərhal qəzəblənir. Bizə deyirlər ki, bu siyasəti dəyişmək lazımdır, 16 ildir ki, bu problemi həll edə bilmədiniz. Bu problemi tək biz yox, Türkiyə də həll edə bilmir. Biz birlikdə 16 ildir ki, problemi həll etmək istəyirik. Azərbaycan parlamentində də belə düşününlər var. O halda mən soruşuram: Türkiyənin PKK problemi də var, həll edə bilmirsiniz. O zaman biz PKK ilə danışmalıyıq. Yaxud PKK-nın Anadolumuzda Kürdüstan yaratmasıyla razılaşmalıyıq? Əslində PKK nə istəyir? Türkiyəni parçalayıb Kürdüstan qurmaq. Burada da ermənilər Azərbaycan ərazilərinin bir hissəsini işğal edib, orada qondarma erməni dövləti qurmaq istəyirlər. Azərbaycan PKK ilə əlaqələr qursa, bu, Türkiyədəki qardaşlarımızı nə qədər üzərsə, eynilə də Azərbaycan Türkiyə- Ermənistan danışıqlarından üzülür. Biz də Dağlıq Qarabağ problemini çözmək üçün danışıqlar aparırıq. Amma futbol matçını dostlarla birgə seyr edərlər. Bu cür düşünürük və çəkinmədən söyləyirik. Türkiyə demokratik cümhuriyyətdir, oradakı insanlar da demokratik, tənqidə dözümlüdürlər. Xüsusən də qardaş tənqidini gərək qardaş kimi də qəbul edələr. Daha bundan qeyzlənib qardaş dövlətin xalqını və siyasilərini təhqir etməyələr".

"Türkiyə qəbul etsə, bir millət olaraq sınacaq"

BAXCP sədri millət vəkili kimi NATO Parlament Assambleyasında Azərbaycanı təmsil etdiyini xatırlatdı: "Orada dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan millət vəkilləriylə söhbət edirik. Onların heç birinin Trükiyəni Avropa Birliyinə qəbul etmək fikri yoxdur. Bu, birmənalı şəkildə belədir. Bəlkə də Türkiyənin əhalisi 5-6 milyon olsaydı, qəbul edərdilər. 70 milyonluq Türkiyəni Avropa Birliyinə üzv qəbul etməycəəklər, bunu açıq deyirlər. Türk siyasətçiləri Türkiyənin problemlərinin həllini Avropa Birliyinə üzvlükdə görürlər. Hesab edirlər ki, Türkiyənin çözməli olduğu problemləri Avropa Birliyi çözəcək. Avropanın ən inkişaf etmiş ölkələrindən Norveç və İsveçrə Avropa Birliyinə üzv deyillər. İki dəfə referendum keçirilib üzvlükdən imtina ediblər. Üzvlük üçün Türkiyədən "soyqırım"ı tanımağı tələb edirlər. Elə bir şərt qoyulub ki, Türkiyə bu saxta iddianı qəbul etsə, bir millət olaraq sınacaq. Sənin ata-babalarına "insan cildinə girmiş vəhşi" deyirlər, amma türklər Ermənistanda konsert verməli, futbol matçı izləməlidir. Elə şərt qoyurlar ki, Türkiyə bunu qəbul etməsin. Özünə hörmət edən xalq bununla razılaşa bilməz".

"Böyük dövlətlərə Cənubi Qafqazda güclü Türkiyə lazım deyil"

Qüdrət Həsənquliyev ABŞ-ın II Dünya Müharibəsi dövründə törətdiklərinə diqqət çəkdi. Bütün yaponları Amerikanın hər yerindən Arizonanın qumluq səhralarına toplayıblar. Yaponlar yalnız müharibədən bir neçə il sonra geri qayıda bilib, çoxu həmin səhralarda ölüblər: "ABŞ yapon xalqına qarşı soyqırım törədib, insanlıq əleyhinə ən ağır cinayətə əl atıb, körpələrin, qadınların başına atom silahı atıb. Bu atom silahını Xirosima və Naqasakidəki əsgərlərə qarşı tətbiq etməyib. Bizə təzyiq olanda biz buna cavab verməliyik. Neçə illərdir ki, beynəlxalq təşkilatlar, dövlətlər Azərbaycana təzyiqlər göstərir. Azərbaycan Türkiyədən çox-çox kiçik ölkədir, bu təzyiqlərə necə davam gətirir? Böyük Türkiyə necə olur ki, Avropa Birliyinin, ABŞ-ın təzyiqlərinə davam gətirmir. Ermənistan 70 il SSRİ-nin tərkibində olub. Erməni xalqı kosmosa getməmişdi ki? Niyə Avropa Birliyinin, ABŞ-ın yadına "soyqırım" düşmürdü, tanımırdılar? Bu gün onlara Cənubi Qafqazda güclü Türkiyə lazım deyil. Onlara hər zaman Türkiyənin problemləriylə çabalaması, mütttəfiq, qardaş dövlətlərlə problemlər yaşaması lazımdır. Niyə Türkiyə PKK problemini həll edə bilmir? Çünki həmin böyük dövlətlər PKK-ya dəstək verirlər. Artıq PKK-nı dəstəkləyən insanlar Türkiyə Böyük Millət Məclisinə gəlib çıxıblar. PKK-nı dəstəkləyənlər İstanbulun küçələrində yürüş keçirirlər. Çox təəssüf edirəm ki, AKP-çi millət vəkilləri dəvətimizi qəbul edib bu görüşə gəlmədi. Çox istərdik ki, Türkiyə dövlətini, xalqını təmsil edən bir siyasi qüvvə ilə bu problemi müzakirə edək".

Daha sonra Yılmaz Atəş, Mübariz Qurbanlı çıxış etdilər və Azərbaycan torpaqları işğaldan azad edilmədən Ermənistanla sərhədlərin açılmasının yolverilməz olduğunu dilə gətirdilər. Müzakirələrdən sonra birgə bəyanat qəbul edildi.

Birgə bəyanat

Bəyanatda yazılır ki, forumda iştirak edən Milli Məclisdə təmsil olunan partiyaların, TBMM-də təmsil olunan CHP, MHP-nin səlahiyyətli nümayəndələri son vaxtlar iki ölkə ictimaiyyətini narahat edən məsələlər ətrafında səmərəli müzakirə aparmış, ölkələrimiz və xalqlarımızın ortaq maraqlarının birdaha dəqiqləşdirilməsi və mövcud problemlərin həlli yollarının tapılması istiqamətində görüşlərini hərtərəfli paylaşıb. Forumda bir daha təsdiq olunub ki, Türkiyə və Azərbaycanı bir-birinə bağlayan tarixi milli, dini, iqtisadi əlaqələr zamanın sınağından çıxıb, davamlı və sabit xarakter daşımaqdadır. İndiyədək hər iki dövlətin maraqları, beynəlxalq arenada davranışları əsas etibarilə bir-birini tamamlamış və ortaq məzmunda təqdim olunub. Bu, xüsusilə, 1992-ci ildən başlayaraq, ərazisinin 20 faizi işğal olunmuş, bir miyona yaxın vətəndaş doğma ocağından qovulmuş Azərbaycanın haqlı davasını beynəlxalq platformada Türkiyənin dəstəkləməsi, Azərbaycana hərbi, siyasi yardım göstərməsi kimi fəaliyyətlərdə hər zaman öz təsdiqi tapıb. Bununla belə son vaxtlar Türkiyə Ermənistan arasında aparılan danışıqların intensiv xarakter alması, Ermənistanla diplomatik münasibətlərin qurulması və 1993-cü ildən bəri bağlı olan sərhədlərin açılması mövzusunda spekuliyasiyaların genişlənməsi haqlı olaraq Türkiyə və Azərbaycan ictimaiyyətində ciddi narahatçılıqlar doğurub. Bəzi KİV orqanlarında yaxın günlərdə Türkiyənin Ermənistanla diplomatik münasibətlər qurmaq və dövlət sərhədlərini açmaq niyyəti barədə məlumatların yayılması istər siyasi, istərsə də cəmiyyətin digər çevrələrində geniş müzakirələrə səbəb olub: "Sevindirici hal odur ki, bu kimi məlumatların yayılmasına baxmayaraq, Qarabağ məsələsi beynəlxalq hüquq prinsiplərinə uyğun olaraq, həll edilməyincə Ermənistanla münasibət qurmağın mümkünsüzlüyü barədə Azərbaycan və Türkiyə cəmiyyətləri birmənalı, qətiyyətli mövqe nümayiş etdirdi. Hər iki ölkənin rəsmilərinin də bu mövqeyi sevindirici haldır".

Bəyanatda qeyd olunur ki, forum iştirakçıları bir daha Türkiyə və Azərbaycanın bundan sonra da Dağlıq Qarabağ, "erməni soyqırımı", PKK terroru, Şimali Kipr kimi məsələlərdə ortaq mövqedən çıxış etməsinin məqsəduyğunluğunu vacib sayır. Bəzi qüvvələrin Türkiyə- Azərbaycan münasibətlərinin səmimiliyinə kölgə salınmasına yönələn fəaliyyətlərinə qarşı prinsipial və ortaq mövqe nümayiş etdirməyi də zəruri sayır: "Eyni zamanda qarşıya çıxan problemlərin həllində hər iki dövlətin səlahiyyətli orqanlarının, partiyalarının, qeyri-hökumət təşkilatlarının davamlı məsləhətləşmələr aparmasını, birgə toplantıların, keçirilməsini faydalı sayır.

Forumda iştirak edən partiyaların səlahiyyətli nümayəndələri bir daha bəyanlayırıq ki, Türkiyə və Azərbaycan arasında qardaşlıq münasibətlərini heç bir qüvvə və heç bir hadisə sarsıda bilməz. Hər iki dövlətin xalqları ortaq tarixdən gələcəyə doğru inamla addımlayacaqlar".

Ramiz Mikayıloğlu

Xalq Cəbhəsi.- 2009.- 16 aprel.- S.3.