Başlıca sənətim vokalçılıqdır"

İlham Əsgəroğlu: "Saza, folklora hədsiz bağlılığım əsasında klassik musiqimizi dünya səviyyəsinə çıxarmaq istəyirəm"

İlham Əsgəroğlu Tovuz rayonunun Sofular kəndində anadan olub. İndiki İncəsənət Universitetinin musiqili teatr aktyorluğu fakültəsində təhsil alıb. Əvvəlcə Musiqili Komediya Teatrında, sonra isə bir müddət Ankarada çalışıb. Orta Asiyada - Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkmənistan və başqa ölkələrdə olub, vokalçılığı ilə yanaşı araşdırmalar da aparıb. Bir müddətdir Azərbaycanda olan İ.Əsgəroğlu konkret Azərbaycan-Türk mədəniyyətinin dünyaya, Türk Dünyasına yeni səviyyədə təqdim olunması yönünda ardıcıl olaraq çalışdığını deyir: "Ötən il Atatürk Mərkəzi və "Kaşğarlı" Fondu mənə "Türk Dünyasının dərvişi" adını verdilər. Türkiyədə olarkən populyar telekanallarda tez-tez çıxışlarım oldu. Azərbaycandayam, yaradıcılıq axtarışlarım davam edir. İstəyirəm ki, müəyyən dövrdən sonra yenə də Türk Dünyasına səfərə çıxam. Azərbaycan telekanallarına çıxmaq mənim üçün problemdir, halbuki Türkiyədə müxtəlif telekanallarda çıxış etməyimdə problem olmurdu. İstəyim odur ki, Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafı naminə dayanmadan çalışam".

İlham deyir ki, onun milli ruhunun mayasının bərkiməsinda ana sazımız əvəzsiz rol oynayıb: "Sazın ömrümdə tutduğu rolu sözlə ifadə etməyə çətinlik çəkirəm. Saz mənə hər mənada nəfəs verdi. 1982-ci ildə "Sevimli nəğmələr" xalq mahnıları müsabiqəsində qalib oldum. Niyazi komissiyanın sədri idi. Habelə burada Şövkət Ələkbərova, Arif Babayev, İslam Rzayev, Habil Əliyev və başqaları ilə yaxından tanış olmaq imkanı əldə etdim. "Xatirə" xalq çalğı alətləri ansamblında bundan sonra çıxışlarım oldu. Elçin Cəlilov, Xeyransa Məmmədova, Aybəniz Haşımova, Könül Kərimova, Könül Xasıyeva, Gülyaz və Gülyanaq Məmmədova bacıları və başqaları ilə tanışlıq o çağdan başladı. O dövrdən başlayaraq Bülbülün, Rəşid Behbudovun oxumalarına dəlicəsinə marağım yarandı. Sazı və vokalı birgə aparmaq çətindir, amma inadımdan əl çəkmədim. 2 il Lütviyar İmanovdan, 3 il Mobil Əhmədovdan dərs aldım. Aktyor sənətini isə Məlik Dadaşovdan, Şəfiqə Məmmədovadan, Mikayıl Mirzədən və başqalarından öyrəndim. Düşünürdüm ki, bəstəkarlıqda Üzeyir bəy tərəfindən ənənənin təməli qoyulsa da, niyə indiyə kimi aşıq mahnılarını oxuyan vokal oxuya bilməyib, vokal oxuyan da saz çalmaqdan demək olar, məhrumdur? İstəyim böyükdür, amma inadlı axtarışdayam. Bu yöndə üzə çıxarmalı ciddi musiqi əsərlərimiz var. Solo konsertimdə bunları oxumaq fikrindəyəm. Başlıca sənətim vokalçılıqdır. Saza, folklora hədsiz bağlılığım əsasında klassik musiqimizi dünya səviyyəsinə çıxarmaq istəyirəm".

İ.Əsgəroğlu solo-konsertə hazır olduğunu deyir, amma maliyyə problemi yarandığından hələ də istəyini gerçəkləşdirə bilmir: "Türkiyədəki bütün konsertlərimin aparıcısı da özüm olmuşam. Maliyyə məsələsinin xüsusən indiki dönəmdə necə əsas rol oynaması istəklərimi gerçəkləşdirməyimə mane olur".

İ.Əsgəroğlu Azərbaycan sazının imkanlarının Türkiyədə tanıdılması ilə bağlı ardıcıl çalışmasından danışır: "Türkiyədə ana sazımıza sayğı gördüm. Orada müxtəlif türk xalqlarının mahnılarını ifa edirdim. Sazımız orada çox gözəl səslənir. Orada olarkən Maqsud Fəryadi, Mürsəl Sinan, Murad Çobanoğlu və başqaları ilə çıxışlarım olub. Mən heç zaman özümə aşıq deməmişəm. Əsas yönüm vokalçılıqdır". O, Türkiyədə olarkən ucuz mahnılar oxumadığını deyir: "Ümumiyyətlə, ucuz mahnıları ruhuma yaxın buraxmamışam, sənətimin adına xələl gətirməmişəm". Bu gün cəmiyyətdə şou əhlinə münasibətin alışdırılmasına münasibət bildirən İ.Əsgəroğlu narahatlığını belə ifadə edir: "Kim maşından necə düşdü, necə yeridi, nə danışdı və s. müzakirə mövzusu olur, belələri balaca sənətlərini bu cür mövzularla pərdələyirlər".

Bu gün türk xalqları arasında ortaq dil ideyası vaxtaşırı müzakirə olunmaqdadır. Lakin çox hallarda bu müzakirələr ən elmi, filoloji, faktlı tədqiqat yönündə belə problemin həllinə aydınlığı ilə işıq salmır, dəqiq hərəkət istiqamətlərini müəyyənləşdirmir. Bütün hallarda isə belə müzakirələrin aparılması zəruridir. Hazırda Türk Dünyasında ünsiyyət vasitəsi kimi Azərbaycan türkcəsi, Türkiyə türkcəsi, altay, başqırd, çuvaş, xakas, karaim, qaqauz, qaraçay-bolqar, qaraqalpaq, qazax, qırğız, qumuq, noqay, özbək, salar, şor, tatar, tofalar, tuva, türkmən, uyğur, yakut dilləri mövcuddur. Müasir türk sistemli dillərdən Azərbaycan türkcəsi, Türkiyə türkcəsi, türkmən və qaqauz dilləri türk dillərinin Oğuz yarımqrupuna aiddir. Bu dillərdəki fonetik, leksik, qrammatik əlamətlər digər qohum türk dillərindən fərqlənir. İndi türklüyün insani xislətinin, xilaskarlığının dünyaya hava-su kimi gərəkli olduğu bir zamanda ilk növbədə türk xalqları arasında sözün əsil mənasında mənəvi birliyin yaradılması zəruridir. Türk birliyinin yaradılması istəyi isə ilk növbədə ortaq türk dili ideyasının gerçəkləşməsi gərəkliyini meydana çıxarır. Gedişat və təhlillər göstərir ki, belə bir ideya heç də sürətlə reallaşmayacaq. Amma hər bir kəs bu yolda əlindən gələni etməlidir. Yəni ilk növbədə Azərbaycanda hər birimiz milli, özümüzə məxsus türk sözlərimizi qorumalı, bərpa olunmalını bərpa etməli, həmçinin yeni sözlərin yaradılması haqqında düşünməliyik. İ.Əcgəroğlu inanır ki, xüsusən Azərbaycanda və Türkiyədə bu yöndəki istəklər addım-addım gerçəkləşərsə, müəyyən dövrdən sonra bəhrəsini görə bilərik: "Ardıcıl olaraq araşdırmalar aparılmalıdır. Anadolu ləhcəsində aydınlıq çox nəzərə çarpır. Hesab edirəm, ümumən Azərbaycan türkcəsi ilə Türkiyə türkcəsinin vəhdətindən ortaq bir türkcə yaratmaq olar. Təbii ki, bu gün ortaq türkcənin yaradılması son dərəcə gərəkli bir məsələdir. O zaman taleyimizə, kimliyimizə, sabahımıza münasibətimiz daha da cidddiləşər. Orta Asiya türklərinin də Türk Dünyasının mənəvi birliyinə, xəzinəsinə verdiyi, hələ bundan sonra verəcəyi çox şeylər var. Qırğızıstanda Manas Universitetində, Türkmənistanda Əhməd Yasəvi Universitetində oldum. Orada ümumtürk mədəniyyəti, dililə bağlı xeyli söhbətlərin şahidi oldum. Tələbələrin mükalimələri məni heyran edirdi. Ortaq türkcənin yaranması olduqca gərəklidir, amma çox diqqətli olmalıyıq. Mən öz türk qardaşımla niyə ingiliscə danışmalıyam? Di gəl ki, öz ləhcəmdə daha gözəl danışa bilərəm. Sevindirici haldır ki, "Ortaq Türk Televiziyası" ideyası artıq gerçəkləşmək üzrədir. Ötən dönəmdə türk xalqlarının musiqilərini öyrəndim. Türkiyədə Azərbaycana böyük sayğı var. Sovetlərin ilk dönəmində xeyli soydaşımız Türkiyəyə mühacirət etməyə məcbur olub. Onlar Azərbaycanı daim ürəklərində yaşadırlar. Bu gün Türkiyədə çıxan səs yazılarında bəzi xalq mahnılarımızın "anonim" kimi təqdim olunması yaxşı hal deyil. Bu havalar Azərbaycanın ruhunun ifadəsidir, xalqımıza məxsus olduğunu sübut edir".

Elçin Qaliboğlu

Xalq Cəbhəsi .-2009.- 20 fevral.- S.14.