"Qarabağ həm də Türkiyənin problemidir"

Azərbaycan Mətbuat Şurasında Türkiyə və Azərbaycanın media təmsilçilərinin dialoqu keçirilib

Mayın 11-də Azərbaycan Mətbuat Şurasında Türkiyənin ölkəmizdə səfərdə olan nüfuzlu media təmsilçilərindən ibarət nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib. Dialoq xarakteri daşıyan toplantıda əsas diqqət Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin son durumuna, Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılması məsələlərinə yönəlib. Tədbiri giriş sözü ilə açan MŞ sədri Əflatun Amaşov bildirib ki, hazırda iki ölkə arasında olan əlaqələr müzakirə edilərkən nəzərlər Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılmasına dair söz-söhbətlərdə cəmləşir, bu zaman müəyyən narazılıqların və ziddiyyətli məqamların mövcudluğu gözə dəyir. Əflatun Amaşov qeyd edib ki, Şuranın təşəbbüsü ilə aprelin 7-də Azərbaycanın aparıcı kütləvi informasiya vasitələrinin nümayəndələri qardaş ölkənin jurnalistlərinə müraciət ünvanlayıb: "Müraciət sərhədlərin açılıb-açılmayacağı ilə bağlı Türkiyə hökuməti tərəfindən konkret mövqenin sərgilənmədiyi bir dönəmə təsadüf edib. İstər buna, istərsə də sərhədlərin açılması məsələsinə etiraz edən digər çağırışlarımıza həssas yanaşılması müsbət bir haldır. Bizim əsas fikrimiz bundan ibarətdir ki, Qarabağ məsələsi həll olunmayanadək Türkiyə-Ermənistan sərhədləri açılmasın. Çünki 1993-cü ildə Türkiyə Ermənistanın üzünə sərhədləri qapayarkən Qarabağ faktoru əsas götürülmüşdü. Bu gün vəziyyət dəyişməyib. Yəni, Azərbaycanın ərazisi olan Dağlıq Qarabağ işğaldan qurtulmayıb. Belə olan halda isə məsələnin gündəmə gəlməsi birmənalı qarşılanan deyil. İstərdik ki, Türkiyənin aparıcı media qurumları təmsilçilərinin buna münasibətini bilək".

Daha sonra çıxışı davam etdirən Avrasiya Yurnalistlər Cəmiyyətinin rəhbəri Kürşad Zorlu təmsil etdiyi təşkilatın fəaliyyət istiqamətlərində türk toplumlarındakı media vasitələri arasında əlaqələrin yaradılmasının başlıca yer tutduğunu vurğulayıb. O, deyib ki, informasiya mübadiləsi lazımi səviyyədə olmayanda meydana bir sıra problemlər çıxır: "Zaman-zaman Qarabağ həqiqətlərinin dünyaya düzgün çatdırılmaması da bunlardan biridir. Ona görə də türk dövlətlərinin mediaları, başlıca olaraq Azərbaycan və Türkiyə mediası bir olmalıdır. Hazırda dünyanın mədəni coğrafiyasında bir sıra amillər dəyişməkdədir. Türkiyə bütün bunlara qarşı ciddi müqavimət göstərir. Hesab edirik ki, bu müqavimət Azərbaycanın xeyrinə olacaq. Türkiyə beynəlxalq aləmdə nə qədər güclü olarsa, Azərbaycan da güclü olar".

AQD-nin digər təmsilçisi, Türkiyənin "Yeni Şəfəq" qəzetinin müxbiri Murat Palavar öz növbəsində bilgi, informasiya mübadiləsi məsələsini iki ölkə mediası arasında olan münasibətlər sistemində əhəmiyyətli cəhət kimi dəyərləndirib. Onun fikrincə, bunun zəifliyi bəzi xoşagəlməz məqsədli fikirlərin ortaya atılmasına rəvac verib. Eyni zamanda Murat Palavar səfərlərinin belə meyllərə qarşı olduğunu diqqətə çatdırıb. Sərhədlərin açılıb-açılmayacağına gəlincə, dərnək təmsilçisi bu məsələdə Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın mövqeyinə inandığını dilə gətirib.
"Yeni Şəfəq" qəzetinin yazarı İbrahim Qaragül isə çıxışında müzakirə edilən mövzunun beynəlxalq müstəvidə dəyərləndirilən istiqamətlərindən söz açıb: "Mənim baxışlarımda Qafqaz bir bölgədir. Beynəlxalq aləmdə də belə qəbul olunur. Burada söhbət təkcə Azərbaycan torpaqlarının işğalından getmir. Türkiyənin Qafqaz siyasətində Azərbaycan ayrıca amil kimi müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Türkiyənin Ermənistanla münasibətləri də Qafqaz siyasətinin tərkib bir hissəsidir".

"Xalq Cəbhəsi" qəzetinin baş redaktoru Elçin Mirzəbəyli isə öz çıxışında sözügedən məsələnin qoyuluşu ilə razılaşmadığını dilə gətirib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan Türkiyəyə Avrasiya siyasətinin tərkib hissəsi kimi yanaşmır: "Biz Türkiyəni elə Türkiyə kimi qəbul edirik və münasibətin qarşılığını istəyirik" deyən baş redaktor tarixi faktlara müraciət edərək diqqəti 1905-1918-ci illərdə Osmanlı İmperiyası daxilindəki hadisələrə yönəldib və vurğulayıb ki, Qarabağda baş verənlər əslində həmin mənfur siyasətin tərkib hissəsidir: "Bu baxımdan, Qarabağ məsələsi təkcə Azərbaycanın deyil, həm də Türkiyənin problemidir. Burada Azərbaycan mətbuatının Türkiyə haqqında yetərincə birgiyə malik olmadığı barədə fikirlər səsləndi və hesab edirəm ki, bu doğru yanaşma deyil. Azərbaycan mediasının Türkiyə haqqında yetərincə məlumatı var. Biz prosesləri diqqətlə izləyir və yalnız hərtərəfli bilgi əldə etdikdən sonra nəticə çıxarırıq. Digər tərəfdən Azərbaycan mediasının Türkiyə-Ermənistan münasibətləri və sərhədlərin açılmasıyla bağlı məsələni xüsusi olaraq qabartması barədə mülahizələri də doğru saymıram. Ermənistanla sərhədin açılacağını ilk olaraq yazan Türkiyənin "Hürriyyət" qəzeti olub".

Müzakirə edilən mövzunu davam etdirən "Azəri press" Agentliyinin (APA) baş direktoru Vüsalə Mahirqızı Azərbaycandan Türkiyəyə yönələn müxtəlif miqyaslı əks fikirləri Türkiyə rəsmilərinin sərhəd məsələsində olan anlaşılmaz mövqeyi ilə izah edib: "Prezident İlham Əliyev də Belçikada səfərdə olarkən Türkiyə hökumətinin indiyədək bir suala cavab vermədiyini dilə gətirdi. Həmin sual "Yol xəritəsi" planında Qarabağ məsələsinin yer alıb-almaması ilə bağlıdır. Təəssüf ki, cavab yoxdur. Belə olan halda isə media qurumlarının məsələni istədikləri kimi yozmaları mümkündür".

Türkiyənin "Radikal" qəzetinin beynəlxalq xəbərlər şöbəsinin müdiri Ceyda Karan Türkiyə və Azərbaycanın bölgədə mühüm güc sahibləri kimi çıxış etdiklərini vurğulayaraq, onların səylərini birləşdirmələrinə zərurət duyulduğunu önə çəkib.

"Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru, millət vəkili Bəxtiyar Sadıqovun fikrincə, sərhəd məsələsinin gündəmə gəlməsi dünya iqtisadi böhranı ilə bağlıdır. Onun qənaətincə, böhran Ermənistanı acınacaqlı vəziyyətə salıb: "İkili standartlardan çıxış edən beynəlxalq birlik isə hər vəclə ölkəni düşdüyü durumdan çıxarmağa çalışır. Türkiyənin sərhədləri nə üçün bağladığı hamımıza bəllidir. Qarabağla bağlı gündəmdə qalıb-qalmayacağı bilinmir".

Tədbirdə Azərbaycanın Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətinin müstəqilliyüini tanımaması ilə bağlı türkiyəli jurnalistlərin açdıqları müzakirəyə münasibət bildirən "Ədalət" qəzetinin təsisçisi, millət vəkili Aqil Abbas ölkəmizin türk Kipri ilə münasibətlərinin səviyyəsini yüksək qiymətləndirib, bununla əlaqədar bir sıra faktları açıqlayıb. Müstəqilliyin tanınmamasına gəldikdə isə millət vəkili məsələni Qarabağ problemi ilə eyni müstəvidə dəyərləndirməyin tərəfdarı olmadığını deyib. Onun fikrincə, Şimali Kipr türklərin tam ixtiyarında olan ərazidir, türk torpağıdır: "Dünya qəbul etsə də, etməsə də bu, belədir. Qarabağ isə işğal altındadır".

"Şərq" qəzetinin baş redaktoru Akif Aşırlı çıxışında diqqəti Türkiyə prezidenti Abdulla Gülün Ermənistana etdiyi səfərə yönəldib. O, həmin səfərdən sonra türk jurnalistlərin Yerevana səfərlərinin mütəmadi xarakter aldığını, qələmə alınan yazılarda ermənilərə məhəbbət və rəğbət hissinin aşılanmasına geniş yer verildiyini vurğulayıb: "Məsələnin bu formada qoyuluşu yanlışdır. Ermənistan elə Türkiyənin özü ilə bağlı hansı məsələdə güzəştə gedib ki, ona belə münasibət sərgilənir?".

Tədbirdə çıxış edən digər natiqlər Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılması ilə bağlı söz-söhbətlərin və yaranan situasiyanın Türkiyə və Azərbaycan xalqı arasındakı münasibətlərə xələl gətirməyəcəyinə olan inamlarını müxtəlif tarixi bağlılıq tellərinin güclü olması ilə əsaslandırıblar.

Onu da əlavə edək ki, türkiyəli media nümayəndələrinin ölkəmizə səfərinin təşəbbüsçüsü Avrasiya Qəzetəcilər Dərnəyidir. Bu missiyanın reallaşdırılmasında Azər-Türk Qadınlar Birliyi yaxından iştirak edib. Təşkilatın sədri Tənzilə Rüstəmxanlı Mətbuat Şurasında keçirilən görüşün əhəmiyyətini qeyd etməklə yanaşı, qonaqların qarşıdakı üç gün müddətində qatılacaqları digər tədbirlər barədə də məlumat verib.

Eyni zamanda təşkilat sədri bildirib ki, səfərin təşkil olunmasında əsas məqsəd ölkədə Türkiyə ilə bağlı yaşanan durumun qardaş ölkənin ictimai rəyinə obyektiv şəkildə təqdimatına kömək göstərməkdir. O, türkiyəli jurnalistlərin bu istiqamətdə çox iş görə biləcəklərinə ümidvar olduğunu söyləyib.

Ülviyyə Şamilqızı

Xalq Cəbhəsi.- 2009.- 13 may.- S.11.