Azərbaycanda erməni terrorunun
xronologiyası
22 fevral 1992-ci il: daşnak
terrorçuları tərəfindən Xocalı şəhəri
atəşə tutulub. Üç nəfər həlak olub,
doqquz nəfər yaralanıb;
22 fevral 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Şuşanın Cəmilli kəndinə
basqın ediblər. İki milis əməkdaşı həlak
olub, dörd nəfər yaralanıb;
22 fevral 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Füzuli rayonunun Yuxarı Veysəlli kəndinə
hücum edib, səkkiz nəfəri qətlə yetiriblər;
17-ci yazı
ƏSRİN FACİƏSİ-XOCALI
26 fevral 1992-ci il:
daşnak terror qruplaşmaları Rusiyanın Xankəndindəki
366 saylı xüsusi təyinatlı motoatıcı
alayının iştirakı ilə Xocalı şəhərinə
hücum ediblər. Bununla erməni-daşnak faşistləri
daşnak düşüncəsinin qanlı tacı hesab olunan
Xocalı soyqırımına imza atıblar, yeddi min türk əhalisi
olan Xocalı şəhəri yerlə yeksan edilib. 1153 nəfər
dinc sakin (83 uşaq, 186 qadın və 70 qoca) vəhşicəsinə
doğranıb, güllələnib, yandırılıb,
xüsusi qəddarlıqla qətlə yetirilib. Soyulmuş
baş dərilərindən, kəsilmiş qulaq
seyvanlarından kolleksiyalar düzəldiblər. Şəhər
əhalisindən 910 nəfər əsir
götürülüb, şikəst edilib (487 nəfər),
onlarla ailə soyqırıma məruz qalıb. Şəhər
bir gecədə canlı aləmdən tam təcrid edilib. Beynəlxalq
aləmdə ad çıxarmış "ASALA"
terrorçusu Vazgen Sislyan öz milli mənliyini
ikigünlük körpəni öldürməklə bəyan
və nümayiş etdirib;
26 fevral 1992-ci il: daşnak terror
qrupları Tərtər rayonunun Qapanlı, Qaradağlı, Əskipara,
Seydimli kəndlərinə həmlə ediblər. Nəticədə
dörd nəfər həlak olub, doqquz nəfər
yaralanıb;
01 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Xocalıdan əsir götürdükləri
Azərbaycan türklərindən 120 nəfərini martın
1-nə keçən gecə güllələyiblər;
04 mart 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Ağdərənin Sırxavənd kəndinə basqın
edib. Yeddi nəfər həlak olub, on nəfər yaralanıb,
iki nəfər itkin düşüb;
08 mart 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Ağdam ərazisindəki Qaraqaya adlı hərbi hissə
postuna basqın edib. İki nəfər həlak olub.
Postdakıların əksəriyyəti güllə yarası
alıb;
12 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçuları səhər saat 4-dan Şuşa şəhərini
artilleriya atəşinə tutublar. 11 nəfər dinc şəhər
sakini həlak olub, 30 nəfərdən çoxu isə
yaralanıb. Qadın və uşaqlar şəhərdən
çıxarılıb;
13 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Füzuli şəhərini artilleriya atəşinə
tutublar. Dinc şəhər sakinlərindən 10 nəfər
həlak olub. Xeyli şəhər sakini yaralanıb;
14 mart 1992-ci il: Qazax rayonunun Məzəm
kəndinə gedən iki avtobus daşnak
terrorçularının basqınına məruz qalıb. Sərnişinlər
yerlərini tərk etdikdən sonra avtobuslardan biri partlayıb;
14 mart 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Şuşa şəhərini artilleriya atəşinə
tutub. İyirmiyə yaxın ev dağılıb, 15 ev tamamilə
yanıb;
14 mart 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Ağdərənin Baş Güneypəyə kəndinə
basqın edib. 10 nəfər kənd sakini həlak olub;
18 mart 1992-ci il: daşnak terrorçuları
Tərtər rayonunun Qapanlı və Qaradağlı kəndlərini
artilleriya atəşinə tutublar. Üç nəfər kənd
sakini həlak olub;
16 mart 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Füzuli şəhərini raket atəşinə tutub. Hərbi
komissarlıq binasının, kolxoz bazarının ətrafında
dağıntılar törədiblər. Ölən və
yaralananlar qeydə alınıb.
21 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Qazax rayonunun Aşağı Əskipara, Məzəm,
Sofulu, Cəfərli, Quşçu Ayrım kəndlərinə
basqınlar ediblər. Dörd nəfər həlak olub,
altı nəfər yaralanıb;
22 mart 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Qazax rayonu ərazisində avtomaşın partladıb.
Üç nəfər həlak olub, iki nəfər
yaralanıb;
26 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Ağstafanın Köhnə Qışlaq
kəndi yaxınlığındakı Qəpənçə
meşəsində tarla işləri apararkən altı nəfər
girov götürülüb;
29 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Şuşanın Kosalar və Qaybalı kəndlərinə
basqın ediblər. Qaybalıda dörd dinc sakin yaralanıb;
30 mart 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Füzuli rayonunun Noğa kəndinə basqın edib. Evini tərk
etməyənlər qətlə yetirilib. Sağ qalan əhali
yurd-yuvasından didərgin salınıb;
31 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçular Şuşanın Kosalar və Qaybalı kəndlərinə
təkrar həmlə ediblər. Bir nəfər həlak
oluğ, yeddi nəfər yaralanıb;
31 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Gədəbəyin Mutudərə kəndinə
basqın ediblər. Bir nəfər yaralanıb;
31 mart 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Goranboy rayonunun Tapqaraqoyunlu kəndini top atəşinə
tutublar, dörd uşaq qəlpə yarası alıb;
04 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Tovuz rayonunun Əlibəyli kəndinə həmlə
ediblər. Bir nəfər kənd sakini ağır güllə
yarası alıb;
07-08 aprel 1992-ci il: daşnak terror
qrupları Kəlbəcərin Ağdaban kəndinə
şiddətli hücuma keçiblər. 38 nəfər dinc
sakin (əksəriyyəti qadın və uşaq) qətlə
yetirilib, iki nəfər evində yanıb kül olub. 19 nəfər
yaralanır, yeddi nəfər girov götürülür. 50-dən
çox adam itkin düşür. Kolxozun 1000 baş
mal-qarası, 4000 baş qoyunu, camaatın minlərlə
baş mal-qarası və davarı aparılıb, əmlakı
qarət olunub. Kənd başdan-başa oda qalanıb;
11 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Şuşanın Cəmilli, Füzuli
rayonunun Qacar kəndlərinə həmlə ediblər. Cəmillidə
2 nəfər, Qacarda 4 nəfər həlak olub;
12 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Füzuli rayonunun Divanallar kəndinə
hücum edib. Bir dinc kənd sakini yaralanıb;
13 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Füzuli rayonunun Govşadlı,
Qaradağlı, Arış, Çimən kəndlərinə
həmlə ediblər. Çiməndən iki nəfər
girov götürülüb;
13 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Qazax rayonunun, Məzəm, Quşçu
Ayrım, Aşağı Əskipara kəndlərinə həmlə
ediblər. Bir nəfər həlak olub, doqquz nəfər
yaralanıb;
14 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Ağdam rayonunun Papravənd, Şelli,
Qalayçılar kəndlərinə həmlə ediblər.
İki nəfər həlak olub;
14 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Şuşa şəhərini artilleriya atəşinə
tutublar, səkkiz nəfər yaralanıb;
15 aprel 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Xocavəndin Muğanlı kəndinə həmlə ediblər.
İki nəfər yaralanıb;
22 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Zəngilanın Kollu, Günqışlaq,
Seyidlər, Pirveyisli, Rəzdərə kəndlərinə həmlə
ediblər. Nəticədə Rəzdərə kənd sakini,
kiçik yaşlı Süleymanov Sadıq Baloğlan oğlu
qəlpə yarasından həlak olub;
24 aprel 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Ağdamın Şelli, Abdal-Gülablı və Papravənd kəndlərinə
həmlə ediblər. İki nəfər həlak olub, on nəfər
yaralanıb;
24 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Goranboyun Sarısu kəndinə həmlə
ediblər. Bir nəfər yaralanıb;
28 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Ağdərənin Narışdar kəndinə
həmlə ediblər. Altı nəfər həlak olub, iki nəfər
yaralanıb;
29 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Şuşanın Kosalar kəndinə həmlə
ediblər. Dörd nəfər həlak olur, on beş nəfər
yaralanıb;
29 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Füzuli şəhərinə və ətraf
kəndlərə həmlələr edirlər. Bir nəfər
həlak olur, bir nəfər yaralanır;
30 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Ağdərə rayonunun Narışdar kəndinə
təkrar həmlələr edirlər. Beş nəfər həlak
olub;
30 aprel 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Şuşanın Hacı talası deyilən
strateji mövqeyinə həmlə edidlər. Dörd nəfər
həlak olub, on iki nəfər yaralanıb;
02 may 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Goranboyun Todan və Şəfəq kəndlərinə
basqın ediblər. Bir nəfər həlak olub, bir nəfər
yaralanıb;
02 may 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Tovuzun Əlibəyli, Ağbulaq, Ağdam,
Koxa-Nəbi, Muncuqlu kəndlərinə həmlə ediblər.
Əlibəyli kəndinin iki sakini yaralanır, 5 ev
dağıdılıb;
03 may 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Qazax rayonunun Quşçu Ayrım kəndinə
həmlə ediblər. Doqquz nəfər yaralanıb;
03 may 1992-ci il: daşnak terror qrupu
Şərur rayonunun Sədərək qəsəbəsinə
basqın ediblər. 2 milis əməkdaşı qətlə
yetirilib, 11 nəfər isə yaralanıb;
05 may 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Ağdamın Çuxurməhlə kəndinə
basqın ediblər, iki nəfər qətlə yetirilib;
06 may 1992-ci il: Füzuli rayonunun
Qacar, Divanallar kəndləri daşnak
terrorçularının həmləsinə məruz
qalıb. İki nəfər həlak olub, beş nəfər
dinc sakin yaralanıb;
06 may 1992-ci il: Naxçıvanın
Sədərək qəsəbəsi və Havış,
Günnüt kəndləri daşnak
terrorçularının həmləsinə məruz
qalır. Üç nəfər həlak olur, 45 nəfər
güllə yarası alır;
07 may 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Xocavənd rayonunun Kuropatkin kəndinə
basqın edir. 10 nəfər dinc sakin güllə yarası
alır;
07 may 1992-ci il: Füzuli rayonunun
Noğa kəndi daşnak terrorçularının həmləsinə
məruz qalır, 6 nəfər qətlə yetirilir,
çoxsaylı güllə yarası alanlar olur;
ŞUŞANIN
İŞĞALI
08 may 1992-ci il: daşnak
terror birləşmələri həddi-hüdudu olmayan xəyanətlərdən
bəhrələnərək üç istiqamətdən
Şuşa şəhərinə hücumlar edirlər. 155 nəfər
həlak olur, 167 nəfər isə yaralanır. Şuşa
şəhəri işğala məruz qalır;
eyd: Bununla da Şuşa
şəhərində və onun 30 ətraf kəndlərində
yaşayan 24165 nəfər Azərbaycan türkü erməni-daşnak
faşistlərinin etnik təmizləmə siyasətinin
qurbanlarına çevrilir. Şuşa bölgəsi bu
savaşda 193 şəhid verir.
08 may 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Tovuz rayonunun Əsrik-Çırdaxan kəndlərinə
həmlə edirlər. Dörd nəfər yaralanıb.
09 may 1992-ci il: daşnak terror
qruplaşması Kosalar kəndinə basqın edib. 18 nəfər
dinc sakin qətlə yetirilib, kənd əhalisi ev-eşiyindən
didərgin salınıb. Kənd bütövlükdə qarət
edilib, evlər yerlə yeksan olunub;
10 may 1992-ci il: daşnak
terrorçuları Qazaxın Böyük Cəfərli,
Musagöy kəndlərinə həmlə ediblər. Beş nəfər
yaralanıb;
15 may 1992-ci il: Cəbrayıl
RPŞ-nin bölmə rəisi Əbdürrəhim Heydərov
xidməti maşında daşnak terrorçularının
Dolanlar kəndi ərazisində basdırdıqları minaya
düşüb. Partlayış nəticəsində polis
kapitanı Əbdürrəhim Heydərov həlak olub;
LAÇININ
İŞĞALI
17 may 1992-ci il: daşnak
terror birləşmələri iki istiqamətdən
Laçın rayonuna həmlə ediblər. Laçın
şəhəri və onun 125 kəndi işğal olunub.
Rayonun 71 min əhalisi yurd-yuvasından didərgin
salınıb. 328 nəfər şəhid olub, 36 nəfər
girov götürülüb, 100 nəfər itkin
düşüb;
18 may 1992-ci il: daşnak terror birləşmələri
Şərur rayonunun Sədərək qəsəbəsinə
həmlə edib. 10 nəfər qətlə yetirilib, 50 nəfər
dinc sakin yaralanıb;
Elçin Qaliboğlu
Xalq Cəbhəsi.- 2009. - 3 noyabr.- S.13.