Farsların və ermənilərin mənəvi terroru

Onlar uzun illər təəssürat yaratmağa çalışdılar ki, Nizami Gəncəvi Azərbaycan şairi deyil

Azərbaycanın qeyri-adi şəxsiyyətləri, həmçinin zəngin maddi və maddi sərvətləri həmişə türkü sevməyənləri qıcıqlandırıb. Onlar əllərindən gələni ediblər ki, bu sərvətlərin türkə aid olmadığını sübuta yetirsinlər. Farsçılıq Nizami Gəncəvinin fars şairi olması ideyasını ortaya atmaqla Azərbaycanın belə bir mənəvi sərvəti yetirmək qüdrətində olmadığı təəssüratını yaratmağa çalışıb, indi də mənasız iddiasından əl çəkmir. Səbəbini də belə əsaslandırır ki, Nizami əsərlərini farsca yazıbsa, deməli, o, "farsdır". Məsələni belə asanca həll etmək yalnız farssayağı ola bilər. Habelə ermənilər də uzun illər ərzində Nizaminin Azərbaycan-türk şairi olmaması cəfəngiyyatını aləmə car çəkərək bununla da bizə yeni-yeni mənəvi zərbələr vurmaq istəyiblər. Dövlət Elm və Texnika Sənədləri Arxivinin direktoru Şahsuvar Haşımov böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin Bakıda abidəsinin qoyulması prosesində ermənilərin törətdikləri əngəllərlə bağlı arxivdə xeyli faktların olduğunu bildirir: "1941-ci il fevralın 17-də Moskvada Nizaminin abidəsinin hazırlanması ilə bağlı layihə sənədlərinə baxılır. Memarlar Sadıq Dadaşov, Mikayıl Hüseynov, Xalıq Əbdürrəhmanov və başqalarını Moskvaya dəvət etmişdilər. Nizaminin dəqiq surətinin tapılaraq abidədə ifadə edilməsi məsələsi son dərəcə ciddi məsələ kimi qarşıda dururdu. Bu işin ruhumuza uyğun səviyyədə həllinin istər-istəməz böyük anlaşılmazlıqlara səbəb olacağını təxmin etmək olurdu. Farslar Nizamini fars şairi hesab edirdilər. Göründüyü kimi, məsələ siyasi məna kəsb etməyə başlayırdı. Vaxtilə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə yazırdı ki, "farspərəstlər və ermənilər Nizamini bizdən qopartmaq istəyirdilər"".

Moskvada keçirilən müzakirələrdə ermənilər də iştirak edirdilər. Bakıda Nizaminin heykəlinin necə qurulması ilə bağlı kəskin mübahisələr yaranırdı. Türkü sevməyənlər israrla deyirdilər ki, əgər Nizaminin mniatür rəsmi belə yoxdursa, o zaman onun Azərbaycan türkü olduğunu təsdiq edən heykəli də müəmmalı olacaq: "Ermənilər deyirdilər, nə ilə sübut edə bilərsiniz ki, təqdim edilən şəkil variantları həqiqətən Nizaminindir? Tələb olunurdu ki, bu variantlar geri qaytarılsın. Ermənilər mümkün qədər bu ideyanın əngəllənməsini istəyirdilər. Onların məntiqinə qarşı cavab üçün memar Sadıq Dadaşov məruzə ilə çıxış edir. Onun məharətli arqumentləri erməniləri çıxılmaz vəziyyətə salır, vəziyyətin xeyrimizə həll olunmasına səbəb olur. S.Dadaşov deyir ki, illərlə Azərbaycanın müstəmləkə altında yaşaması ona səbəb olub ki, farslar bundan yararlanaraq Azərbaycanın bir çox mənəvi sərvətlərini öz adlarına çıxıblar. Səbəbi də belə gətiriblər ki, konkret olaraq Nizami farsca yazıb.

Ancaq Nizami bütün ruhuyla Azərbaycan şairidir. Farslar həmişə əsaslandırmaq istəyiblər ki, feodal-patriarxal bir ölkə olaraq Azərbaycan Nizami kimi böyük bir şairi yetirə bilməzdi".

Məhz o zaman SSRİ-nin bir imperiya olaraq maraqları tələb edirdi ki, Azərbaycanın paytaxtı Bakıda Nizaminin heykəlinin qoyulmasına razılıq versin, həmçinin onun Azərbaycan şairi olması həqiqətinin arxasında dursun. Hər halda bu, mahiyyətcə Moskvanın üstünlüyü sayılacaqdı: "Stalin bu qənaətə gəlir ki, hökmən Bakıda Nizaminin heykəli qoyulmalıdır. Təsadüfi deyil ki, 1941-ci ildə Leninqrad dəhşətli mühasirədə olduğu zaman Nizaminin 800 illik yubileyi təntənə ilə qeyd edildi. Ermənilər hər zaman Nizaminin farslaşdırılması fikrini yeritmək istəsələr də, bir şey alınmayıb".

Ermənilərin Matenadarandakı arxivində vaxtilə olduğunu deyən Ş.Haşımov onların daim buranı "tarixi sənədlərilə" zəngiləşdirdiklərini bildirir: "Onlar gələn qonaqlarını ilk növbədə ora aparır, "qədim erməni tarixinin", "mədəniyyətinin" soraqlarından danışırdılar. Ermənilər sübut etməyə çalışırdılar ki, guya onların eradan əvvəl 1-ci yüzildə yazılmış tarix kitabı var, burada ermənilərin "tarixi" əks olunub. Sonra da qonaqlara sual verirdilər ki, həmin dövrə aid hansı xalqın tarixi yazılıb, amma ermənilərinki var. Moskvadan, Leninqraddan gələn alimlər də gülüşürdülər ki, nə oldu, belə çıxır ki, dünyanı yaradan elə ermənilərdir?"

Ermənilər həmişə uydurduqları cəfəngiyyatı son dərəcə səliqəli şəkildə saxlayıblar: "Söhbət zamanı onlar mənə ermənilərin vaxtilə Yaponiyada buraxdıqları jurnalın nüsxələrini göstərdilər. Dedilər ki, bu jurnalın bir nüsxəsini Yaponiyadan 50 dollara alıb gətirmişik. Çünki sabah bizim əlimizdə sübut olacaq ki, Yaponiyada filan vaxtı da ermənilər yaşayıblar, bu da onların jurnallarıdır".

Ermənilərin İrəvandakı Mərkəzi Dövlət Arxivində də olduğunu deyən Şahsuvar müəllim bildirir ki, ermənilər hələ sovet dövrünün ən təhlükəli vaxtlarında belə Moskvanın əhəmiyyətli sənədlərinə məsuliyyətsiz yanaşır, amma öz adlarına olan sənədləri göz-bəbəkləri kimi qoruyurdular. Onlar 1920-ci ilədək olan arxivlərini çox səliqəli şəkildə saxlamışdılar, çünki bu, birbaşa özlərilə bağlı idi. Dövrü mətbuat arxivi yaratmışdılar ki, xaricdə çıxan bütün erməni nəşrlərini bura yığsınlar. Deyirdilər, qoy bilinsin ki, ermənilərin yeganə mərkəzi İrəvandır və dünyadakı ermənilər bura toplansınlar".

Bu gün Azərbaycanın orta məktəblərində ermənilərin əsl xislətinin şagirdlərə hər mənada tanıdılması üçün müəllimlərimiz ciddi çalışmalıdırlar. Tanınmış uşaq yazıçısı, professor Zahid Xəlil hesab edir ki, ermənilərin fitnə-fəsadla, hər cür murdarlıq çeşidlərilə istəklərinə çatması bütün dünyaya məlumdur: "Uşaqlarımızı, gəncləri daim ermənilərin vəhşilikləri barədə xəbərdar etməliyik. Biz tarix boyunca erməni məsələsində səhv etmişik, arxayınlaşmışıq. Onlara qonşu, qardaş demişik, başımıza çıxarmışıq, süfrəmizin qırağında oturtmuşuq. Erməni də ilan kimidir, fürsət düşən kimi çalır, o, tülküdür, aldadır. Uşaqlara daim ermənilərin törətdikləri vəhşiliklərdən danışmalıyıq. 1988-ci ildən bəri tariximizin yeni dövründə ermənilərin Qarabağda törətdikləri vəhşiliklər hazırda hər bir qarabağlının yaxşı yadındadır. Malıbəyli faciəsi törədilən zaman belə bir dəhşətli məqam yaşanıb:

Qarqar çayını keçərkən uşaqların rastlaşdıqları müsibətlər şagirdlərimizə çatdırılmalıdır. Müəllimlər, ziyalılar bu işdə fəal iştirak etməlidirlər. Xocalı qaçqınlarından bir qardaşla bacı ilə tanışam. Bir neçə dəfə onları televiziyaya çıxartmışam. Onlar danışırdılar ki, həmin faciə baş verən günün səhərisi Xocalıdan Ağdama qaçırlar. Yolda qəfildən ermənilərlə rastlaşırlar. O dəhşətli səhnəni uşaqlar danışanda özünü saxlaya bilmədim, ağladım. Uşaqların atası balalarını altına alır ki, onlara güllə dəyməsin. Bədəni güllələrdən deşik-deşik olan ata ölür, amma balaları sağ qalır. Hazırda bu uşaqlar jurnalist ixtisasına yiyələniblər. Şübhəsiz ki, onlar daim bu qəmli tarixçəni uşaqlara, soydaşlarımıza çatdıracaqlar. Bir millət olaraq mental xüsusiyyətimizdə belə bir xarakterik cəhət var: heç zaman heç bir millətə qarşı düşmənçilik etməmişik".

Z.Xəlil hesab edir ki, unutqanlığımız var: "Artıq əvvəlki səhvlərimizdən qurtulmağımızın vaxtı çoxdan çatıb. Uşaqlarımıza tarixi həqiqətləri çatdırmalıyıq. Şəxsən mən düşmənçiliyin əleyhinəyəm. Ermənilər həmişə kitablarında türkə qarşı düşmənçilik təbliğ ediblər, indi bu məsələdə daha aqressivdirlər. Uşaqlarımızı daim insan kimi formalaşdırmalıyıq, onların ağıllarında yüksək bəşəri duyğuların təşəkkül tapmasına, insaniliyə doğru yol almasına çalışmalıyıq. Düzdür, hazırda rastlaşdığımız real kədərli hadisələr göz qabağındadır. Əslində ermənilərin törətdikləri vəhşiliklər bəşəriyyətin cılız üzüqaralığıdır. Bu, bəşərin dərdli bir səhifəsidir". Z.Xəlil Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının inkişaf yönündə uşaqlarda daim vətənə, millətə sevgi ruhunun aşılanmasını vacib sayır. O, zaman uşaqlarımızın layiqli vətəndaş kimi böyüməsi, yetişməsi mümkün olacaq.

Elçin Qaliboğlu

Xalq Cəbhəsi.- 2009.- 3 oktyabr.- S.14.