Sinəsi qızdırılmış xaçla damğalanıb...

 

 Ermənistan əsirlikdə olan Azərbaycan vətəndaşlarına qarşı münasibətdə beynəlxalq hüquq normalarını tapdalayır

 

Ötən yazılarımızda ermənilərin azərbaycanlı əsir və girovlara qarşı həyata keçirdiyi terror mövzusuna toxunmuşduq. Bu yazımızda isə Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının erməni əsirliyində olan soydaşlarımıza qarşı tətbiq edilən işgəncə terroruyla bağlı aşkara çıxardığı faktlara toxunacağıq.

 

III yazı

 

Dövlət Komissiyasının verdiyi məlumata əsasən, Ermənistan əsirlikdə olan Azərbaycan vətəndaşlarına qarşı münasibətdə beynəlxalq hüquq normalarını tapdalayır, o cümlədən "Müharibə qurbanlarının müdafiəsinə dair" 1949-cu il tarixli Cenevrə Konvensiyalarının həyata və ya şəxsiyyətə qəsd etmək, hər hansı şəraitdə öldürmək, şikəst qoymaq, qəddarcasına davranmaq və ya işgəncə vermək, insan ləyaqətinə toxunmaq kimi tələblərini kobud surətdə pozur. Ermənistanın hərbi təcavüzü zamanı dinc əhalinin kütləvi şəkildə öldürülməsini, Ermənistanda və Azərbaycanın işğal olunmuş Dağlıq Qarabağ ərazisində əsirlikdə saxlanılmış vətəndaşlarımızn dəhşətli işgəncələr və mənəvi əzablara məruz qalmasını, amansız rəftar və ləyaqəti mütəmadi alçaltmaqla özünüöldürmə dərəcəsinə çatdırılmasını, soyuqqanlılıqla qətlə yetirilməsinı, yaxud verilmiş işgəncələr nəticəsində vəfat etməsini isbatlayan kifayət qədər dəlillər var.

- Girov götürülərkən 3 yaşı olan Şövqi Xaqani oğlu Əliyevin (24.07.1993) bazu sümüyünü Xankəndində erməni "həkimləri" çıxarıb, nəticədə soydaşımız ömürlük şikəst olub.

- Kəlbəcər rayonunun işğalı zamanı girov götürülən (31.03.1993) Gülcamal Quliyevanın yenicə dünyaya gəlmiş oğlu Arzu Hacıyevə erməni "həkimi" Aida Serobyan naməlum tərkibli iynələr vurub. Nəticədə Arzu ömürlük şikəst olub.

- Anası Afət Mirzəyevanı və babası Aslan Mirzəyevi ermənilər vəhşicəsinə güllələyərkən Babək İlyasov cəmi yeddi aylıqmış. Qəlpələr Babəkin sağ gözünü yaralayıb, lakin buna baxmayaraq ermənilər onu da Kəlbəcər rayonundan girov götürülmüş digər həmkəndliləri ilə birlikdə yalnız 4 aydan sonra və həm də müalicə etmədən qaytarıblar. Hazırda Babəkin bir gözü kordur.

- Ermənilər 15 yaşlı girov Nəzakət Məmmədovanın gözləri qarşısında atasına dəhşətli işgəncələr verib, onun qulaqlarını kəsib, anası hədə və şantajlara dözməyərək dəli olub, qızın özünü isə 4 milyon rus rubluna ailəsinə satıblar.

- Zəminə Göyüş qızı Dadaşovanı ermənilər girov götürərkən qolundan aldığı güllə yarası baxımsızlıq ucbatından çirk eləyib və onun bədənində çürümə prosesi gedib. Hazırda Zəminənin sol qolu işləmir. Girov götürülən zaman isə ermənilər onun atası Göyüş Dadaşovu və yaşlı nənəsi Qönçə İbadovanı yerindəcə güllələyib.

- Erməni nəzarətçiləri Ağdam rayonundan girov götürülmüş Kəklik Həsənovaya dəhşətli işgəncələr verib, mismar kəlbətini ilə onun 16 dişini çıxarıblar.

- Ağdam rayonunun işğalı zamanı ermənilərin girov götürdüyü yaşlı qadın Şərqiyyə Rza qızı Şirinovanın 8 qızıl dişi mismar kəlbətinilə çəkilib. O, 6 ay davamlı işgəncələrə məruz qalıb.

- Qubadlı rayonunun işğalı zamanı 65 yaşlı Biniş Rəsul qızı Məmmədova və 69 yaşlı Sara Miriş qızı İsmayılova girov götürülərək Xankəndi hərbi hissəsində saxlanılıblar. Burada onları gündüz ağır fiziki əmək tələb edən işlərdə işlədir, gecələr isə xüsusi amansızlıqla döyüblər. Onlarla birlikdə saxlanılan Şahsənəm və Əsli adında qadınlar bu cür ağır işgəncələrə dözməyərək girovluqda ölüblər.

- Ağdam rayonunun keçmiş sakini, milliyyətcə rus olan, erməni əsirliyində hədsiz işgəncələrə məruz qalan Vladimir İvanoviç Şevelyov 1994-cü ildə Ağdam rayonunun işğalı zamanı 89 yaşlı anası Vera Davıdovnanı və ahıl yaşlı bacısı Svetlana İvanovnanı, eləcə də 58 yaşlı xəstə qardaşı Anatoli İvanoviçi ermənilərin vəhşicəsinə öldürərək yandırdığını, Ağdam kanalının yanında saysız-hesabsız qadın və uşaq meyidi gördüyünü bildirir. Bundan əlavə, Vladimir Şevelyov şahidlik edir ki, ermənilər Ağdam rayonunun işğalı zamanı oradakı ruhi xəstəxanada saxlanılan 7 ruhi xəstəni, o cümlədən iki xəstə qadını girov götürüb. Onların biri azad olunub, biri döyülə-döyülə öldürülüb, digərlərinin sonrakı taleyindən isə bu günədək məlumat yoxdur.

- 1930-cu il təvəllüdlü Ağdam rayon sakini Əli Rəsul oğlu Abbasov erməni girovluğunda mütəmadi olaraq döyülüb, bədəninə siqaret basılaraq yandırılıb. Aldığı mənəvi və fiziki işgəncələrdən özünə gələ bilməyən Əli Abbasov erməni əsirliyindən azad olunandan bir müddət sonra vəfat edib.

- Erməni hərbçiləri Füzuli rayonundan girov götürdükləri Mürvət Fətiş oğlu Ağayevi döyərək qulağını kəsib, əllərini məftillə arxadan bağlayaraq ağacdan asıb və ayaqlarının altında ocaq qalayaraq yandırıblar.

- Hərbi əsirlər - Novruz Məhəmməd oğlu Daşdəmirov, Namiq Cavanşir oğlu Qarayev mütəmadi döyülmə, bədənlərinə qızdırılmış cisimlərlə dağ basılma və başlarına mismar çalınması nəticəsində ruhi xəstə həddinə çatdırılıblar.

- Hərbi əsir Mürşüdov Sədrəddin Aslan oğlu döyüldükdən sonra şüşə qırıqlarını udmağa məcbur edilib.

- Yaralı vəziyyətdə əsir götürülmüş Əbdüləzim Məcnun oğlu Məmmədov rezin dəyənəklə döyülüb, damarına benzin yeridilib, yaralarının qaysağı qopardılaraq ona əzab verilib, üstünə təlim keçmiş it buraxılıb.

- Mayıl Məhəmmədəli oğlu Məmmədovun damarına dizel yanacağı yeridilib, sinəsi qızdırılmış xaçla damğalanıb.

- Vəhşicəsinə döyülmə nəticəsində hərbi əsir Cavid Ağa oğlu Hüseynovun çənəsi və qabırğaları sınıb. Ermənilər dəmir parçası ilə Cavidin qoluna damğa basıb və yarasının üzərinə kimyəvi turşu (kislota) töküblər

Araşdırmalar nəticəsində Dövlət Komissiyasında itkin düşmüş şəxs kimi qeydiyyata alınmış 30 nəfərin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə sağ-salamat qalması və əsir-girov götürülməsi müəyyənləşdirilib. Bu faktlar, o cümlədən itkin düşmüş şəxslərlə bağlı aparılmış axtarış-araşdırma tədbirlərinin nəticəsi olaraq 51 şəxs barədə ümumiləşdirilmiş arayışlar tərtib olunub. Dövlət Komissiyasına müraciət etmiş 87 itkinin yaxın qohumları İşçi qrupunda qəbul olunub, onlara yaxınlarının axtarışı ilə əlaqədar görülmüş işlər barədə ətraflı məlumatlar verilib, itkin düşmə şəraitləri barədə əlavə məlumatlar alınaraq sənədləşdirilib, anket vərəqələri doldurulub. İtkin düşmüş şəxslərin axtarışı istiqamətində aparılmış araşdırmalar nəticəsində il ərzində Dövlət Komissiyasında itkin kimi qeydiyyatdan keçən 162 nəfərin taleyi müəyyən olunub (2005-ci ildən ötən müddət ərzində 846 nəfər), adları siyahıdan çıxarılıb. Onlardan 57 nəfərin sağ, 45 nəfərinin isə döyüşlərin gedişində həlak olduğu və yaxınlarının tanıyaraq dəfn edildiyi, 60 nəfərin adının siyahıda təkrar keçdiyi müəyyənləşdirilib. Həmçinin araşdırmalar zamanı 18 nəfərin döyüşlərin gedişində itkin düşməsi faktı aşkar olunub, adları müvafiq siyahıya salınıb. 25 dekabr 2008-ci il tarixinə olan məlumata görə, 4210 nəfər itkin düşmüş şəxs kimi Dövlət Komissiyasında qeydiyyatdan keçir. Araşdırmalar nəticəsində Dövlət Komissiyasında itkin düşmüş şəxs kimi qeydiyyata alınmış 39 nəfərin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə sağ-salamat qalması və əsir-girov götürülməsi müəyyənləşdirilib, bu barədə arayışlar tərtib olunub. Dövlət Komissiyasında olan məlumatların dəqiqləşdirilməsi və itkin düşmüş şəxslərin axtarışı ilə əlaqədar müxtəlif dövlət orqanlarına və beynəlxalq təşkilatlara 850 nəfər barədə sorğular göndərilib. Bu kateqoriyadan olan 1190 nəfərin "şəxsi işi"i yaradılıb.

"Biz hərbi gücümüzü artırırıq"

 Prezident İlham Əliyev: "Düzdür, bu, böyük vəsait tələb edir, ancaq bunu etməliyik

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Hövsan qəsəbəsində ikinci Dünya Müharibəsi veteranları, Qarabağ müharibəsi əlilləri və şəhid ailələri üçün inşa olunmuş yaşayış binasının açılışı, eyni zamanda minik avtomobillərinin təqdim olunması mərasimində çıxış edərkən bir sıra məsələlərdən danışıb.

 

 

Hazırladı: Real CƏFƏRLİ   

 

Xalq Cəbhəsi.- 2009.- 17 oktyabr.- S.13.