Azərbaycan yaxın gələcəkdə dünyanın mədəniyyət mərkəzlərindən birinə çevriləcək

Qarşımda iki cildlik "İlham Əliyev və mədəniyyət" adlı çox qiymətli kitab var. Bu kitab cənab İlham Əliyevin hakimiyyətə gəldiyi vaxtdan 2008-ci ilə qədər mədəniyyətimizə, incəsənətimizə göstərdiyi qayğının salnaməsidir. Kitabda cənab Prezidentin çıxışlarını, sərəncamlarını, fərmanlarını, görüşlərini və s. əks etdirən sənədlər toplanmışdır. Doğrudan da, onu vərəqlədikcə aydın hiss edirsən ki, Azərbaycan Prezidenti, onun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan dövləti mədəniyyət siyasətini böyük ustalıqla həyata keçirir. O siyasəti ki, ulu öndər başlamışdı, bu gün cənab Prezidentimiz tərəfindən davamlı islahatlar yolu ilə uğurla reallaşdırılır. Bu kitablarda son iki ilin mədəniyyət siyasətimizin nailiyyətləri əks olunmasa da, bu illər incəsənətimizdə, onun ayrı-ayrı sahələrində əsaslı uğurlar qazanılmışdır.

Cənab Prezident hakimiyyətə gəldiyi ilk vaxtlardan deyirdi: "Mədəniyyət, incəsənət sahəsinə diqqət daim yüksək olacaqdır"... "Qloballaşan dünyada Azərbaycan Respublikası və azərbaycanlılar özünün maddi-mənəvi və intellektual potensialına uyğun layiqli yer tutacaqdır".

Doğrudan da, müsəlman Şərqində ilk dünyəvi teatrın, ilk kinonun və ilk operanın yaradıcısı olan Azərbaycan xalqı bu günlər mədəniyyətin yeni yüksəliş mərhələsini yaşayır.

Qədim və zəngin mədəniyyət ölkəsi olan Azərbaycan öz mənəvi dəyərlərini qoruyub nəsillərdən-nəsillərə ötürə bilmişdir. Hazırda bu proses davam edir. Dövlətimiz milli mənəvi dəyərlərimizi qoruyur, dünya miqyasında təbliğ edir, gələcək nəsillərə çatdırmaq üçün əsaslı tədbirlər həyata keçirir. Dövlətimizin, onun rəhbərinin böyük qayğısı nəticəsində Azərbaycan mədəniyyəti dünyaya sürətlə inteqrasiya etməkdədir.

Azərbaycan mədəniyyəti qədim köklərə malikdir. Bunu tarixi-mədəni abidələrimiz bir daha təsdiq edir.

Dövlətin milli-mənəvi dəyərlərimizə olan münasibəti onun prioritet istiqamələrdən biri olaraq qarşıya qoyduğu məsələlərdəndir. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət siyasəti islami dəyərlərə yeni prizmadan baxış kimi meyillərlə ictimai düşüncənin formalaşmasında özünü göstərir. Bu amillər zaman-məkan kontekstində həllini tapmaqdadır. Dünyada gedən qloballaşma və inteqrasiya prosesində ölkəmiz uğurlu gələcəyi təmin etmək üçün tarixi köklərimizə söykənir. Azərbaycan dövləti tərəfindən qarşıya qoyulan siyasət özündə bu və digər məsələləri ehtiva edir. Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin apardığı məqsədyönlü siyasət və xalqa göstərdiyi yüksək qayğı Azərbaycan milli-mənəvi dəyərlərinin qorunması və beynəlxalq səviyyədə təbliği məqsədinə istiqamətlənmişdir.

Xalqın etnik tarixi inkişafı bir çox maddi və mənəvi amillərlə tənzimlənən mürəkkəb bir prossesdir. Son illərdə Azərbaycanın milli-mənəvi mədəniyyətinin tarixi mənzərəsinə nəzər salaraq, onun əsas inkişaf istiqamətlərini üzə çıxarmağa çalışsaq, hər şeydən əvvəl, burada mövcud amillərin əsas rol oynadığını görərik.

Milli-mənəvi dəyərləri ilə tanınan Azərbaycan xalqı yaşatdığı və təbliğ etdiyi bəşəri ideyaları, adət-ənənələri, milli xüsusiyyətləri ilə dünya xalqları arasında özünəməxsus yer tutub. Uzun illər aparılan tədqiqatlar zamanı aydın olub ki, qədim köklərə malik Azərbaycan əsrlər boyu maddi və mənəvi xəzinəsini qoruyub saxlaya bilmişdir. Bu zəngin irsdə xalqın soykökünə bağlı olan adət-ənənələr yaşayaraq əsrimizə, yeni yüzilliyə qədər gəlib çatmışdır. Xalqın toy-büsat mərasimi, bayram adət-ənənələri, Novruz mərasimləri, yas mərasimləri onun milli-mənəvi dəyərlərini özündə yaşadır.

Təbii ki, islam dininin də mənəvi dəyərlərimizin inkişafındakı rolunu qeyd etmək vacibdir. İslam dini təmizlik, düzlük, insanlıq kimi bəşəri, ali hissləri tərbiyə edən dəyərdir. Müasir insanın formalaşması və özünü təsdiqi məhz milli-mənəvi dəyərlərin aşılanması prosesi ilə bağlıdır. Heç təsadüfi deyildir ki, 2009-cu ildə Bakımız İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı elan olunmuşdu və bununla bağlı keçirilən tədbirlər mədəni həyatımızı xeyli zənginləşdirmişdir.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin ideyalarının qorunması və davam etdirilməsində xüsusi rolu olan Heydər Əliyev Fondunun da bu istiqamətdəki fəaliyyətini qeyd etməliyik. Fondun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü və dəstəyi Azərbaycanın milli-mənəvi dəyərlərinin dünyaya inteqrasiya olunmasında böyük əhəmiyyətə malikdir. Heydər Əliyev Fondu ölkənin mədəni tərəqqisi, sivil dünya birliyinə inteqrasiyası, xalqın maddi rifahının yaxşılaşdırılması naminə ümumilli liderin zəngin irsindən bəhrələnərək bu işə xidmət edən genişmiqyaslı proqram və layihələrin reallaşmasına nail olur. Azərbaycanın məxsusi dəyərlərinin geniş təbliği, sağlam mənəvi dəyərlərin qorunması ilə bağlı planlı işlər həyata keçirir.

Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun artırılması ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsinə yardım göstərən Fond dini tolerantlığın bərqərar olmasına, vətəndaş cəmiyyəti quruculuğuna, qloballaşan dünyaya inteqrasiya prosesində mədəniyyətin, milli-mənəvi dəyərlərin inkişafına, təbliğinə və qorunub saxlanılmasına böyük dəstək verir. Həmin dəstək beynəlxalq mahiyyət kəsb edən layihələrdə öz təsdiqini tapır. Bu istiqamətdə görülən işlər beynəlxalq səviyyədə Azərbaycan milli dəyərlərinin qorunmasına və tarixi irsimizə sahib olmaq istəyində olan mənfur qonşularımızın qarşısına bir sədd çəkir. Öz tarixi kökü olmayan, acgöz qonşuların niyyətlərinin boşa çıxması yolunda dövlət səviyyəsində görülən işlərin məntiqi nəticəsi göz önündədir.

Paytaxtımızda Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin tikilməsi, mədəniyyət, təhsil müəssisələrinin təmiri, inşası və bərpa etdirilməsində fondun rolu müstəsnadır. Milli-mənəvi dəyərlərimizi özündə yaşadan muğam sənətinin ümumdünya səviyyəsində tanıdılmasında və təbliği istiqamətində fondun gördüyü işlər qısa zaman kəsiyində həllini tapdı. Azərbaycanın birinci xanımının bu sahədəki məqsədyönlü fəaliyyəti nəticəsində 2003-cü ildə muğam sənəti YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irs üzrə reprezentativ siyahısına daxil edildi. Azərbaycan muğam antologiyasının, Azərbaycan xanəndələri albomunun hazırlanması və digər layihələr bu istiqamətdəki mühüm uğurlar kimi milli-mənəvi dəyərlərimizin, mədəniyyətimizin beynəlxalq səviyyədə təbliğinə müsbət təsirini göstərir.

Qloballaşma şəraitində aparılan bu işlər mədəniyyətimizin dünyaya inteqrasiyasına yollar açır. Belə bir şəraitdə Mehriban xanım Əliyeva tərəfindən Azərbaycan aşıq sənətinin, xalça sənətinin YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irs üzrə reprezentativ siyahısına daxil edilməsi üçün səyləri öz müsbət nəticəsini vermişdir. Qloballaşma prosesində Azərbaycan dövlətinin həyata keçirdiyi məqsədyönlü siyasət və bu istiqamətdə müvafiq tədbirlər nəticəsində Azərbaycan aşıq sənəti dünyanın qeyri-maddi irsinin inciləri sırasındadır. Bu hadisə beynəlxalq səviyyədə aşıq sənətinin Azərbaycan mədəni irsinin ən qədim nümunələrindən biri olduğunu bir daha təsdiqləyir. Beynəlxalq çərçivədə qəbul edilən Azərbaycan milli xəzinəsi dünyanı təəccübləndirmək iqtidarındadır. Artıq Azərbaycanda dövlət səviyyəsində qeyd edilən Novruz bayramı da, xalça sənətimiz də YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irs üzrə reprezentativ siyahısına daxil edib.

Görülən işlərin davamı olaraq, Azərbaycanın qeyri-maddi mədəni irs subyektlərinin informasiya bankının yaradılması ilə bağlı görülən işlər də mənəvi dəyərlərimizə bir dəstəkdir. Bunun əsasında yaradıcı nailiyyətləri özündə əks etdirən xüsusi portfoliolar yaradılacaqdır. Portfolioların yaradılmasında məqsəd Azərbaycanın milli-mənəvi dəyərlərinin beynəlxalq aləmə inteqrasiyası, qeyri-maddi mədəni irsin dünyada tanıdılmasıdır.

Dünyanın qabaqcıl ölkələrinin mədəniyyət siyasəti sahəsindəki təcrübələri nəzərə alınmaqla Azərbaycanın qeyri-maddi mədəni irsinin qorunması, bərpası, xalq yaradıcılığının təbliği istiqamətlərində islahatlar uğurla davam etdirilir. Bu sahədə həyata keçirilən müvafiq konseptual proqram və layihələr sırasında "2010-2014-cü illər üçün Xalq Yaradıcılığı Paytaxtları" Proqramını xüsusi qeyd etməliyik. Proqramın icrasını təmin etmək məqsədilə 2010-cu il üçün Gəncə şəhəri "Azərbaycanın əfsanələr paytaxtı", Şəki şəhəri "Azərbaycanın sənətkarlıq paytaxtı" və Qazax şəhəri "Azərbaycanın folklor paytaxtı" elan edildi. Gəncə, Şəki və Qazax şəhərlərində il ərzində respublika və beynəlxalq səviyyəli elmi-praktiki konfranslar, festivallar, infoturlar və sair tədbirlər təşkili olunub.

Azərbaycan dövləti tərəfindən milli-mənəvi dəyərlərimizin dünyaya inteqrasiya olunmasında, onun beynəlxalq miqyasda təbliği istiqamətində işlər davam etdirilir.

İncəsənətin ayrı-ayrı sahələri üzrə ölkədə əsaslı inkişaf istiqamətləri müəyyən olunmuşdur. Elə bir incəsənət sahəsi yoxdur ki, onun inkişafı ilə bağlı Dövlət Proqramı qəbul olunmasın. Kino, teatr, musiqi, kitabxana, muzey işi və s. sahələrdə inkişafın gələcək strategiyası müəyyənləşdirilmişdir. Bu gün ölkəmizin mədəniyyət abidələri təmir olunur, yeniləri inşa edilir. Azərbaycan Xalça Muzeyinin yeni binasının inşasının davam etdirilməsi, Nizami kinoteatrının əsaslı təmiri, Gənc Tamaşaçılar Teatrının, Rus Dram Teatrının, eləcə də bir çox muzeylərin təmir olunub yenidən istifadəyə verilməsi mühüm mədəniyyət hadisəsidir. Bütün bunlar bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycanda mədəniyyət dövlətimizin daim himayəsindədir və yaxın gələcəkdə o, daha sürətlə inkişaf etdiriləcəkdir.

Azərbaycanda rəssamlıq sənətinin də öz tarixi kökləri vardır. Ulu öndər Heydər Əliyev rəssamlıq sənətinin inkişafına xüsusi önəm verirdi. Bu gün cənab İlham Əliyev də milli rəssamlarımızın inkişafını daim diqqətdə saxlayır. Ayrı-ayrı rəssamların yubileylərinin dövlət səviyyəsində qeyd olunması, sərgi salonlarının təmir edilib istifadəyə verilməsi, gənc rəssamlara xüsusi diqqət yetirilməsi günün reallıqlarıdır. Bir neçə il əvvəl Azərbaycan İncəsənət Mərkəzinin istifadəyə verilməsi bu istiqamətdə həyata keçirilən uğurlu tədbirlərdəndir.

Hazırda Azərbaycan rəssamlarının əsərləri dünyanın məşhur muzeylərinin daimi eksponatına çevrilmişdir. Xarici ölkələrdə keçirilən Azərbaycan rəssamlarının sərgilərinə böyük maraq göstərilir.

Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti həqiqətən dünyanı fəth edir. Hər bir azərbaycanlı öz xalqının mənəvi dəyərləri ilə fəxr edə bilər.

Son olaraq cənab Prezident İlham Əliyevin belə bir fikrini diqqətə çatdırmaq istərdim: "Azərbaycan dövləti xalqın mədəni həyatının daha da inkişafı üçün öz işini davam etdirəcəkdir".

Elçin ORUCOV,

S.Bəhlulzadə adına sərgi salonunun direktoru, rəssam

Xalq qəzeti.-2010.-15 dekabr.-S.5.