Erməni mərəzi sağalan xəstəlik deyil

Yerevanın Stepan Şaumyan adına meydanda bir qrup erməni "ziyalısı" Rusiya Federasiyasının mətbəəsində çap olunmuş dərslik vəsaitində Azərbaycanın ərazisinin dünya birliyi tərəfindən tanınan kimi düzgün göstərilməsinə etiraz əlaməti olaraq piket keçirmişdir. Onlar bunu tarixi həqiqətlərin, guya, saxtalaşdırılması kimi qələmə verərək Böyük Britaniyanın və Rusiya Federasiyasının Ermənistandakı səfirliklərinə öz etirazlarını bildirmək üçün ediblər. Məsələ burasındadır ki, hələ bir il bundan əvvəl İngiltərədə çap edilmiş coğrafiya ensiklopediyasında da Azərbaycanın həqiqi ərazisi olduğu kimi göstərilmişdir. Həmin ensiklopediyanın Ermənistana aid bölməsində ölkədə danışıq dilinin Azərbaycan və erməni dilləri olması barədəki məlumat, əsas dinlərin isə pravoslav və islam olduğunun qeyd edilməsi "ziyalı"ların yuxusunu ərşə çəkmişdir.

Bu məlumatları oxuyanda hələ 25 il bundan əvvəl bütün dünya ermənilərinin dini məbədi sayılan Eçmiədzində üzləşdiyim bir hadisə yadıma düşdü. "İzvestiya" qəzetinin Azərbaycan üzrə xüsusi müxbiri Şamil Məcidovla Ermənistana getmişdik. Həmin qəzetin bu ölkədəki xüsusi müxbiri Sergey Bablumyan bizi Eçmiədzinə apardı. Dini məbəd haqqında üç dildə - rus, ingilis və erməni dillərində nəfis poliqrafik üslubda çap olunmuş rəngli açıqlamada əvvəllər eşitdiyim, lakin o vaxtadək heç yerdə rast gəlmədiyim "Dənizdən Dənizə - Böyük Ermənistan" xəritəsini görəndə həm təəccübləndik, həm də hiddətləndik. Etiraz əlaməti olaraq Eçmiədzinlə tanışlıqdan imtina etdik.

Sergey Bablumyan dedi ki, belə şeylərə fikir verməyin, bunlar tarixi saxtalaşdırmağa adət etmiş bəzi adamların xəyalından keçən əlçatmaz arzulardır. Ancaq bu belə deyildi. Sovet İttifaqının tərkibində "əzəldən qardaşdır ellərimiz" ideyası ilə bəslənən ermənilər Qorbaçovun yenidənqurmasından ruhlanaraq öz məkrli niyyətlərini reallaşdırmaq istiqamətində məqsədyönlü addımlar atmağa başlamışdılar. Onların ən çox qorxub, ehtiyat etdikləri bir maneə vardısa, o da nəinki keçmiş İttifaqda, hətta bütün dünyada böyük hörmət və nüfuz sahibi olan ümummilli liderimiz Heydər Əliyev idi. Ona görə də bu dahi şəxsiyyəti Kremldən uzaqlaşdırmaq planı işə salındı.

Sov. İKP MK-nın Baş katibi M.S.Qorbaçovun ətrafındakı erməni lobbisi bu məsələdə xüsusi canfəşanlıq göstərərək 1987-ci ilin noyabr ayında Heydər Əliyevin SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsindən və Sov. İKP MK Siyasi Bürosu üzvlüyündən istefa verməsinə nail oldu. Bax, həmin vaxtdan da ermənilərin həm dilləri, həm də əl-qolları açıldı. Hadisələrin sonrakı xronoloji gedişinə nəzər salsaq görərik ki, məhz Heydər Əliyevin istefasından bir az sonra Azərbaycanın tarixi torpağı olan Dağlıq Qarabağın Ermənistan Respublikasına birləşdirilməsi ideyası dilə gətirildi. Özü də harada və kim tərəfindən ermənilərin ən çox sığınacaq tapdığı Fransanın paytaxtı Paris şəhərində, sovet akademiki A.Aqanbekyan bu məsələni ortaya atdı. Həmin vaxtdan da azərbaycanlıların rahatlığı pozuldu.

Ermənilərin xəyanətkar hərəkətlərindən hiddətlənən Azərbaycan xalqı bütünlüklə ayağa qalxdı, milli azadlıq hərəkatı başlandı. Fitnəkarları cəzalandırmaq əvəzinə Mixail Qorbaçov yenə də ətrafındakı ermənilərin fitvası ilə 1990-cı ilin yanvar ayının 19-dan 20-nə keçən gecə Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərinə hərbi qüvvələr yeridərək əliyalın dinc əhaliyə divan tutdu. Tarixə qanlı "20 Yanvar" faciəsi kimi düşən o müdhiş gecədə yüzlərlə insan vəhşicəsinə qətlə yetirildi, böyük dağıntılar törədildi, xeyli miqdarda adam şil-küt edilərək əlil oldu.

Haqsızlıq, ədalətsizliklə barışmayan Azərbaycan xalqı milli azadlıq hərəkatını daha da genişləndirdi. Artıq digər müttəfiq respublikalarda da Kremlə etimadsızlıq nidaları səslənməyə başlamışdı. Hadisələrin gedişi yaxın zamanlarda Sovet İttifaqının dağılacağından xəbər verirdi. Ölkədə özbaşınalıq hökm sürürdü, qanunlar işləmirdi. Belə mürəkkəb bir vaxtda Moskvada toplaşmış SSRİ xalq deputatları vəziyyətdən çıxış yolları axtarırdılar. SSRİ Ali Sovetinin dördüncü sessiyası məzhəkəli bir səhnəyə çevrilmişdi. Heç nədən və heç kimdən çəkinməyən erməni deputatları sessiyanın tribunasında lətifə danışaraq Qorbaçovu ələ salırdılar.

Moskvada dəfələrlə olmuşdum. Lakin vaxtilə dünyanı lərzəyə gətirən nəhəng bir ölkənin paytaxtını 1990-cı ilin sentyabr ayındakı kimi miskin, sönük görməmişdim. Yenidənqurma prosesi adamları düşündürən, narahat edən problemlərin hamısını hərəkətə gətirmişdi. Küçələrdə, meydanlarda, parklarda izdihamlı mitinqlər keçirilirdi. Bu və ya digər hadisələrə etiraz əlaməti olaraq aclıq edənlərin sayı gündən-günə artırdı. Kremlin qulağının dibində, "Rossiya" mehmanxanasının qarşısında belələrinin qurduqları çadırlar hamının diqqətini cəlb edirdi. Onların sakinlərinin tərkibi vaxtaşırı dəyişirdi. İndikilərin çoxu ictimaiyyətin diqqətini Oş vilayətində milli zəmində baş vermiş qanlı toqquşmaların əsl mahiyyətinə çəkirdi. Ölkə rəhbərindən tutmuş xalq deputatlarına qədər təhqiredici sözlərlə dolu olan plakat və şüarlar belələrinin əyani təşviqat vasitələrinə çevrilmişdi.

Aclıq edənlərin arasında ermənilər də vardı. Onların tələblərinə qulaq asanlar başlarını bulayır, haqsız olduqlarını üzlərinə deyirdilər. Paytaxt sakini, yaşlı bir qadın, necə deyərlər, ermənilərin abrını ətəklərinə bükərək dilləndi:

- Ölkəni qarışdıran sizin kimi nadürüstlərdir. Rahatca yaşayırdıq, heç nədən aləmə vəlvələ saldınız. İndi də utanmaz-utanmaz heç bir əndazəyə sığmayan haqsız iddialar irəli sürürsünüz. Sizin kimilər Moskvanın da rahatlığını pozub, günümüzü qara etmisiniz.

Kor tutduğunu buraxmaz, deyiblər. Ermənilər də dəridən-qabıqdan çıxır, müxtəlif fırıldaqlara əl atır, Ali Sovetə, xalq deputatlarına təzyiq göstərməyə çalışırdılar. Taleyin qisməti ilə "Moskva" mehmanxanasında da ermənilərlə qonşuyduq. Hər gün 1583 nəfər gecələyən mehmanxanada SSRİ xalq deputatlarından çox erməni gözə dəyirdi. SSRİ Ali Soveti sessiyasının iştirakçılarına xidmət edən bu möhtəşəm binada bədnam qonşularımızın sayının həddən artıq olması heç kimi maraqlandırmırdı. Onlar nömrələrdə, dəhlizlərdə dəstə-dəstə toplaşaraq xosunlaşır, başqa regionlardan olan deputatları ələ almağa çalışır, cürbəcür məkrli planlar cızırdılar.

Günlərin birində mehmanxananın əsas korpusundakı 1013 nömrəli otağın qapısına aşağıdakı məzmunda elan vuruldu: "Burada SSRİ xalq deputatları Z.Balayan və akademik V.Ambarsumyan DQMB-də sovet orqanlarının fəaliyyətinin dayandırılmasına etiraz əlaməti olaraq aclıq elan edirlər". DQMB-dən SSRİ xalq deputatı seçilmiş B.Qriqoryan, ermənistanlı deputat, SSRİ xalq artisti S.Sarkisyan və ölkə rəhbərliyi tərəfindən ləğv edilmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Xalq Deputatları Sovetinin sədri S.Babayan da onlara qoşulmuşdular. Aclıq edənlər M.S.Qorbaçova Dağlıq Qarabağda SSRİ Konstitusiyası tələblərinin, guya, kobud şəkildə pozulduğu barədə məktub göndərmişdilər. Eyni məzmunlu məktub ölkə başçısına bütün ermənilərin Katalikosu ikinci Vazgen tərəfindən də ünvanlanmışdı.

"Moskovskoye pravda" qəzetinin yazdığına görə Zori Balayan enerjisini saxlamaq üçün sutka ərzində yalnız iki litr yarım mineral və ya qaynadılmış sudan istifadə edir. Aclığın nə qədər davam edəcəyi barədə qəzetin müxbirinin sualına Z.Balayan belə cavab vermişdir: "Bu bizdən yox, Qorbaçovdan asılıdır". Daha sonra qəzet xəbər verirdi ki, xalq deputatlarının bu tədbiri Ermənistanda böyük əks-səda yaratmışdı.

Ermənilərin bu siyasi hoqqabazlığını təbliğ etmək üçün xarici agentliklərin, televiziya şirkətlərinin əməkdaşları xüsusi fəallıq göstərirdilər. Onların sırasında ermənipərəsət mövqeyi ilə seçilən Frans-pres agentliyinin, Bi-bi-si telekanalının jurnalistləri daha çox canfəşanlıq edirdilər. Mehmanxanada məskunlaşmış deputat olmayan ermənilər isə xarici müxbirlərə və bəzi şübhəli şəxslərə restoranda təm-təraqlı ziyafətlər düzəldir, onları pay-puşla yola salırdılar.

Deyilənə görə, siyasətdə, fəndgirlikdə yəhudilər usta adam sayılırlar. Yəhudilərin özləri isə səmimi etiraf edirlər ki, erməni olan yerdə biz heç nəyik. Həqiqətən də, ermənilər dünyanı barmaqlarına sarımaqda ustadırlar. Bir əsrə yaxındır ki, onlar türklər tərəfindən soyqırımına məruz qalmaları barədə yalandan haray-həşir qoparırlar. Dünyanın bütün qitələrinə səpələnən ermənilər harada normal, yaxşı yaşayış şəraiti tapırlarsa oranı özününkiləşdirmək istəyirlər. Azərbaycanda Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinə, Gürcüstanda Cavaxetiyaya, Rusiya Federasiyasında Krasnodar, Stavropol şəhərlərinə və başqa-başqa bu kimi yerlərə iddialı olan ermənilərin niyyəti hamıya bəllidir. Hələlik bunların heç birinə yiyələnməsələr də çirkin əməllərindən əl çəkmirlər, Naxçıvan Muxtar Respublikasını da gözaltı ediblər.

Ancaq 25 il bundan əvvəl ermənilər başqa cür danışırdılar. Naxçıvan Muxtar Respublikasının 60 illik yubiley təntənəsini xatırlayıram. Tribunaya qalxan Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayət Partiya Komitəsinin birinci katibi Boris Gevorkov deyirdi:

- Tarixin yaşı müqabilində 60 il qısa bir andır. Lakin bu müddətdə Naxçıvan zəhmətkeşləri Azərbaycanın tərkibində ölkə xalqlarının vahid qardaşlıq ailəsində əsrlərə bərabər bir yol keçmişlər. Naxçıvan Muxtar Respublikasının bugünkü simasını texnikanın son nailiyyətləri əsasında qurulmuş çoxlu sənaye müəssisəsi, sənaye təməli üzərinə keçirilən yüksək dərəcədə inkişaf etmiş kənd təsərrüfatı olmadan təsəvvür etmək mümkün deyildir. Azərbaycan mədəniyyətinin Əcəmi, Cəlil Məmmədquluzadə, Hüseyn Cavid, Məmməd Səid Ordubadi kimi görkəmli şəxsiyyətlərini yetirmiş xalqın qürurlanmağa haqqı vardır.

Sovet Azərbaycanının tərkibində iki muxtar qurumu - Naxçıvan MR ilə DQMB-nı sarsılmaz qardaşlıq və dostluq telləri birləşdirir. Bu əlaqələr həm ata-babalarımızın qədim ənənələrindən, həm də kommunizm uğrunda mübarizədə vəzifələrimizin, mənafeyimizin və məqsədlərimizin birliyindən irəli gəlir. Dağlıq Qarabağın zəhmətkeşləri Naxçıvan Muxtar Respublikasının 60 illiyini öz böyük fərəhli bayramı kimi qarşılayırlar. Onlar naxçıvanlıların nailiyyətlərinə qəlbən sevinir, qarşıda duran şərəfli vəzifələrin yerinə yetirilməsində yarış dostlarına yeni müvəffəqiyyətlər arzulayırlar.

Dağlıq Qarabağın rəhbərindən sonra mikrafon qarşısına çıxan Ermənistan Respublikası Ararat Rayon Partiya Komitəsinin birinci katibi H.Minasyan dedi:

- Nümayəndə heyətimizin üzvlərinə böyük bir şərəf - Sovet Ermənistanının zəhmətkeşləri adından Naxçıvan əməkçilərini əlamətdar yubiley - Muxtar Respublikanın yaradılmasının 60 illiyi münasibətilə təbrik etmək şərəfi nəsib olmuşdur. Bu böyük bayram günündə sizin sevincinizə qardaşcasına şərik oluruq. Erməni və Azərbaycan xalqları əsrlər boyu həmişə bir yerdə olmuş, bir-birinə arxalanmış, kömək əli uzatmışlar. Onlar işıqlı gələcək uğrunda çiyin-çiyinə mübarizə aparmışlar. Babalarımızın münbit torpağa səpdiyi qardaşlıq toxumları qüdrətli cücərtilər vermişdir, hər cür sınaqlar və fırtınalar onlar üçün qorxulu deyildir.

Ermənilərin riyakarlığına, ikiüzlülüyünə, xəyanətkarlığına dair söylədiyim bu faktlar son dövrlərin reallıqlarıdır. Dünən dediyini bu gün danan ermənilər sağalmaz xəstəliyə tutulublar. İş o yerə çatıb ki, Ermənistanın indiki rəhbəri paytaxt Yerevanda deyil, əyalət şəhəri olan Gorusda gülünc bir "şou" çıxarmaqla özünün siyasi savadsızlığını bütün dünyaya bir daha faş etmişdir. Əlqərəz, başabəla qonşularımızı sağlam həyata qaytarmaq üçün əməlli-başlı "cərrahi əməliyyata" ehtiyac duyulur.

Telman ƏLİYEV,

Xalq qəzeti.-2010.-23 dekabr.-S.5.