Masallı: hər ilin tarixdə öz izi qalır

Bu gözəl cənub şəhəri hər zaman həvəslə getdiyim, çoxsaylı dostlarımla görüşüb fərəhli anlar yaşadığım bir yerdir. Masallının əsrarəngiz təbiəti, istiqanlı və zəhmətsevər adamları, burada həyata keçirilən abadlıq-quruculuq tədbirləri adama unudulmaz təsir bağışlayır. Ötən hər ay, hər il Masallıda bir uğurun tarixinə çevrilir, bir yeniliyin təvəllüdü kimi yadda qalır. Bu baxımdan 2010-cu il də istisna olmayıb. Rayonda yeni sosial obyektlər işə salınıb, kənd və qəsəbələrə qaz, su çəkilişi davam etdirilib, yollar təmir olunub, yeni evlər tikilib, yaşıllıqlar artırılıb, turizm potensialı genişlənib, yeni iş yerləri yaradılıb, əhalinin güzəranı yaxşılaşıb və sair.

...Masallı Rayon İcra Hakimiyyətinin qarşısındayam. Göyə millənən 34 metrlik dirəyin ucunda, aydın səmada bəxtəvərliklə yellənən üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağımıza baxıram. Noyabr ayında təntənəli açılış mərasimi olmuş Dövlət Bayrağı Meydanı şəhərin gözəlliyinə vurulmuş daha bir özəl naxışdır. Görkəmindən vüqar, möhtəşəmlik duyulur bayrağımızın! Bir qədər aralıdan boy göstərən göydələnlər kompleksi, cənub səmtində sıralanmış sıx meşəli Talış dağları bu yerlərin əsl ucalıq rəmzləri, əzəmət abidələridir,-desəm, yanılmaram. Elə Masallının adamları da ucalıqlara meyllidirlər: Əməlləri adlarına başucalığı gətirir, günəşli sabahlara boylanan arzuları vüqarlarına vüqar qatır. Uzun illərin müşahidələrindən bilirəm ki, bu rayonun əhalisi təkcə təsərrüfat işləri ilə başını qatmır. Masallı əhli elmə-təhsilə, mədəniyyətə, ulu adət-ənənələrə, mənəviyyat məsələlərinə də xüsusi önəm verir. Elə mən Dövlət Bayrağı Meydanından keçib rayon icra hakimiyyətinin binasına daxil olduğumda ilk rast gəldiyim şöbə müdiri Ayıq Səmədov onun yanına gəlmiş qələm dostumuz Arif Fərzəlinin qoltuğundakı qovluqlara işarə ilə şad bir xəbər verdi: Masallıda yaşayıb-yaradan istedadlı şair və nasirlərin bədii nümunələrindən ibarət yeni almanax çapa hazırlanır və icra hakimiyyətinin başçısı Qəzənfər Ağayev təşəbbüskarı olduğu bu toplunun tezliklə, özü də sanballı bir şəkildə nəşr olunmasını şəxsi diqqətində saxlayır. Bəlkə də bunun sosial-iqtisadi inkişafla birbaşa əlaqəsi yoxdur, amma almanaxın hazırlanması faktı bölgədə tərəqqinin işığına bələnən mühüm amillərdəndir, ziyalılara diqqətin təzahürüdür. Özünüz fikirləşin: əgər Masallıda yoxsulluq, işsizlik, qanqaraçılıq olsaydı, kimsənin yadına ədəbi kitab çap eləmək, istedadlara qayğı göstərmək düşərdimi? Və yaxud həmin günlər başdan-başa yenidən qurulmasına start verilən Nizami parkının əsaslı təmiri reallaşardımı?

Dekabr günəşinin ilıq təbəssümləri altında ulu öndər Heydər Əliyevin adını daşıyan parkdan keçərək, qılınc və qələm sultanı Şah İsmayıl Xətainin abidəsinin ucaldıldığı meydana, oradan da Talışxanov küçəsinə çıxıram. Ciddi təmirə ehtiyacı olan rayon mədəniyyət evinin və çoxdan yararsız hala düşmüş "İdeoloji mərkəz" binasının qarşısı əsl tikinti meydanına dönüb.

Daş və qum daşıyıb gətirən yük avtomobillərinin, yer hamarlayan traktorların səsi bir-birinə qarışıb. Fəhlələr səkiləri kol-kosdan təmizləyir, barılar hörür, baxımsızlıqdan suyu sovulmuş hovuzları doldurmaqla yerində yaraşıqlı, müasir bir meydanın tikintisinə başlayırlar. Rayon icra hakimiyyəti başçısının müavinləri Nəsir Muxtarlı ilə Seymur Nuriyev, mədəniyyət və turizm şöbəsinin müdiri Lətifə Mövsümova da buradadırlar.

- Bu ərazinin abadlaşdırılmasını çoxdan arzulayırdıq,- deyən Lətifə xanım fərəhini gizlətmir. -Sağ olsun Qəzənfər müəllimi! Söz vermişdi, əməl elədi: parkın yenidən qurulmasını sosial-iqtisadi inkişaf planına saldırdı. Həmişə açıq havada ümumrayon tədbirləri keçirmək, tez-tez paytaxt Bakıdan gələn incəsənət ustalarının, lap elə bizim dünya şöhrətli "Halay" folklor kollektivimizin konsertlərini təşkil eləmək üçün yer tapmaqda çətinlik çəkirdik. İndi bu problem də həllini tapacaq. Regional inkişafın gözəl nəticələri göz önündədir.

Nəsir Muxtarlı da öz növbəsində yeni layihə barəsində ətraflı məlumat verir:

-Şəhərimizin yeni baş planı hazırlanıb. Bu park bir neçə aya tamamilə yeniləşəcək. Nizami Gəncəvinin köhnə heykəli buradan götürüləcək. Əvəzində əsaslı təmir olunacaq iki binanın qarşısında, meydanın tən ortasında dahi mütəfəkkirin yeni, möhtəşəm abidəsi qoyulacaq. Arxa planda hörüləcək divarda Nizaminin "Xəmsə"sinə daxil olan poemalara aid süjet-pannolar çəkiləcək. Əkiləcək dekorativ ağac və bəzək kolları, müasir işıqlandırma sistemi, kölgəliklər, mozaik döşəmələr parka xüsusi yaraşıq verəcək. Beləliklə, şəhərdə daha bir gözəl istirahət mərkəzi yaranacaq. Nizami parkı ilə üzbəüzdəki tikililər də abadlaşdırılacaq və Heydər Əliyev prospektinə, oradan isə şəhərin girəcəyi sayılan Seybətin dairəsinə qədər ərazidə gözəl xiyabanları, rahat səkiləri, "salxım" çilçıraqları olan mənzərələr silsiləsi yaradılacaq. Sağlıq olsun, özünüz görəcəksiniz!

Masallı ilbəil böyüyən və gözəlləşən şəhərdir. Sakinlərə burada yaşamaq, qonaqlara isə gözəllikləri seyr eləmək xoşdur... Bir qədər sonra istirahət etməyə getdiyim, illərdən bəri "düşərgəm" olan "Masallı" otelində də təmir aparıldığını görürəm. Otelin müdiri Əhməd Rəhimov hər zamankı kimi özü də qollarını çırmalayıb fəhlələrlə birlikdə çalışır. Onlar otelin həyətindəki restoran tikilisinin fasadını zövqlə bəzəyib rəngləyiblər. İndi də əsas binanın birinci mərtəbəsinin pəncərələrinə bəzək elementləri-daş haşiyələr vururlar. Yeri gəlmişkən deyim ki, "Masallı" otelində ilboyu nə isə bir təmir, yenidənqurma, bəzəmə işinin görüldüyünə şahidlik etmişəm. Bekar oturmağı sevməyən kollektivin rəhbəri və üzvləri qonaqların istirahətini pozmamaq şərtilə buraları elə hey abadlaşdırır, otelin görkəmini dəyişir, rahatlıq və zövq məkanına çevirirlər. Otelin otaqlarında istirahət üçün hər cür şərait yaradılıb.

Güllü-çiçəkli həyəti nəbatat bağını xatırladır. Burada nadir ağac və kollar, sarmaşıqlı kölgəliklər, əlvan daş qırıqlarından ibarət cığır döşəmələri, əsl muzey eksponatı olan qədim əşyaların nümayişi, nəhayət, xidmət heyətinin mehribanlığı və cənub mətbəxinin ləziz nümunələrinin, ətirli çayın təqdimatı adama hər zaman xoş təsir bağışlayır.

İndi də statistikaya müraciət edək. Bütün sahələr üzrə rəqəmlərdə irəliləyiş var. Sənaye, kənd təsərrüfatı, ticarət, xidmət, pul gəlirləri buna misal ola bilər. Artıq rayonda orta aylıq əməkhaqqı 200 manatı keçib. Bütün maliyyə mənbələrindən tikintiyə qoyulan sərmayələrin həcmi 61 faizdən çox artıb. İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən 2010-cu ildə Masallının iş adamlarına yüz minlərlə manatlıq güzəştli kreditlər verilib. İlin əvvəlindən rayonda 1200-dən çox yeni iş yeri yaradılıb, bunun 700-ə qədəri daimi xarakterlidir. Son illərdə rayonda 30-a yaxın məktəb tikilib. Yeni dərs ilində 640 yerlik Masallı şəhər 4 saylı və 480 yerlik Ərkivan qəsəbə 2 saylı orta məktəbləri istifadəyə verilib. "Bank Respublika" filialının və Dövlət Sosial Müdafiə Fondu rayon şöbəsinin kollektivləri yeni binalara köçüblər. Bu günlərdə Təzə Alvadı kəndində 682 nömrə tutumlu elektron ATS istismara buraxılıb. Köhnə feldşer-mama məntəqələrinin üçünün bazasında həkim məntəqələri yaradılıb. Oktyabrın sonunda Təzəkənddə bu məqsədlə yeni bina inşa olunaraq istifadəyə verilib.

Masallı Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Seymur Nuriyevin dedikləri:

- Rayonun inkişaf proqramında nəzərdə tutulmuş işlər ardıcıl davam edir. "Qurtuluş", Ə.Əliyev küçələrində minlərlə metr yola asfalt döşənib, səki daşları qoyulub. Heydər Əliyev prospektində işıq dirəkləri yeniləri ilə əvəz edilib. Bir sıra primitiv tikililər sökülərək yerində şəhərsalma arxitekturasına uyğun müasir obyekt və binalar inşa olunub. Mövcud elektrik xətt təsərrüfatı yenidən qurulur. Rayon mərkəzində SİP kabellərinin çəkilişi və smartkart tipli sayğacların quraşdırılması xüsusi qeyd edilməlidir. Təbii qaz təchizatı sahəsində daha böyük irəliləyişə nail olunub. Əgər 2007-ci ildə Masallıda 5 min abonent mavi yanacaq alırdısa, hazırda bu rəqəm 15 mini ötüb. Bütün əsas istiqamətlərdə kəndlərə qaz çəkilib. Hazırda da bu işlər davam edir. Üçüncü rübdə Təklə-Əhmədli kəndlərinin təchizatı bərpa edilib, Çaxırlıda təmir başa çatdırılıb və yüzlərlə evin qaz cihazında mavi alov şölələnib. Açılış mərasimində çıxış edən icra hakimiyyətinin başçısı Qəzənfər Ağayev deyib ki, 1-2 ilə rayonda qazlaşdırılmamış ərazi qalmayacaq. Masallı şəhərinin qaz təsərrüfatı yenidən qurulur, mərkəzi küçələrin daşıyıcı kəmərləri təzələnib. Burada paralel, Lürəndə yeni daşıyıcı xətlər çəkilir. Eyni zamanda Təzə Alvadı qazpaylayıcı stansiyasından Muğan kəndləri istiqamətində qaz kəmərinin çəkilişi davam edir. Təzə Alvadı su mənbəyindən Həsənli kəndindəki su anbarına qədər olan 11 kilometrlik xəttin yararsız hissələri yeni borularla çəkilib. Qızılağac kəndi istiqamətində Yusifli su mənbəyindən dörd kəndə gedən su xətləri təmir olunub. Azərbaycan hökumətinin Dünya Bankı ilə imzaladığı kredit sazişinə əsasən, respublikamızın 16 rayon mərkəzində su və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulmasına başlanıb. Artıq Masallının da su təchizatının yenilənməsi üçün Almaniya və Türkiyə şirkətləri ilə texniki sənədləşdirmə- xəttin topoqrafik sxemi hazırlanıb. Tezliklə layihənin reallaşdırılmasına başlanacaq.

Hazırda rayonun Yolağacı və Hüseynhacılı kəndlərində 180 yerlik əsas məktəb binaları tikilir. Masallıda Gənclər evinin, Tarix-diyarşünaslıq muzeyi üçün yeni binanın tikintisinə hazırlıq görülür. Kənd təsərrüfatı sahəsində də irəliləyiş var. Rayonda iri və xırda buynuzlu mal-qaranın sayı 2009-cu ilə nisbətən xeyli artıb. Ət, süd və yumurta istehsalı da həmçinin. Rayon üzrə şum vurulması və payızlıq əkinlər sahəsində də vəziyyət yaxşıdır. Taxıl əkini çoxalıb. Əgər 2009-cu ildə buğda əkinləri 8405 hektarda aparılmışdısa, 2010-cu ildə bu rəqəm 9180 hektar olub. Növbəti ilin əkin kampaniyası daha da genişlənib. Rayonun abadlığı, səliqə-sahmanı da lazımi səviyyədədir. Rəhbərlik ekoloji təmizliyin qorunması üçün konkret tədbirlər görür. 2008-ci ildən bəri kommunal sahənin işinin yaxşılaşdırılması məqsədilə 7 ədəd müasir texnika alınıb. Onlardan üçü bu yaxınlarda rayona gətirilib. Şəhərin küçələri vaxtlı-vaxtında təmizlənir, sulanır, tullantılar daşınır. Masallıda sabahımızın sahibləri olacaq yüksək bilikli gənclərin hazırlanmasına diqqət gündəmdən düşmür. Ötən yay 334 nəfər məzun ölkəmizin müxtəlif ali məktəblərinə müvəffəqiyyətlə test imtahanı verərək tələbə adını qazanıb. Onlardan 8 nəfəri 600 baldan, 35 nəfəri isə 500 baldan yuxarı nəticə göstərib. Şəhər 1 və 3 saylı, "Dəfinə" məktəb-liseyi, Digah, Xıl, Ərkivan 1 saylı, Qızılavar, Şərəfə, Hişkədərə və s. orta məktəbləri bu sahədə fərqləniblər.

Göründüyü kimi, ölkəmizin hər yerində olduğu kimi, Masallıda da il-ildən uğurlu gəlir, sosial məsələlər ardıcıl həllini tapır. 2010-cu ildə rayonda çox iş görülüb. Amma 2011-ci ildə də görüləsi işlər az deyil. Bu məqsədlə son aylarda rayon rəhbərliyi daha intensiv şəkildə ərazilərə gedərək sakinlərlə görüşlər keçirib. Bu kimi tədbirlərdə vacib problemlər, mövcud çatışmazlıqlar gündəmə gətirilib, qeydə alınaraq qruplaşdırılıb və gələn ilin inkişaf proqramına salınıb. Başqa sözlə, görüləsi işlərin konkret konturları cızılıb. Arzu layihələrinin tezliklə gerçəkliyə çevriləcəyinə kimsə şübhə etmir. Çünki burada verilən sözə əməl ediləcəyi birmənalıdır.

...Bu yaxınlarda İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının aktyorları Masallıya qonaq gəlmişdilər. Onlar mədəniyyət evində İsi Məlikzadənin "Hərənin bir ulduzu" adlı ikihissəli komediyasını cənublu tamaşaçılara təqdim etdilər. Əsər böyük uğurla oynanıldı, hər kəsə zövq verdi, ovqat təzələdi. Mədəni tədbirlərə həvəslə gələn rayon sakinləri salonu məmnun duyğularla tərk edirdilər. Çünki onları sözün əsl mənasında hərənin bir ulduzu, hamının bir günəşi öz nuruna boyamışdı.

Arzumuz budur ki, 2011-ci il də belə olsun!

Əli NƏCƏFXANLI

Xalq qəzeti.- 2010.- 28 dekabr.- S. 7.