İmişli: sosial-iqtisadi inkişaf üzrə qarşıda duran vəzifələr məsuliyyətlə icra edilir

Müsahibimiz İmişli Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Saleh Səmədovdur.

- Saleh müəllim, 2010-ci ili İmişli rayonu üçün uğurlu hesab etmək olarmı?

- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev oktyabrın 20-də Nazirlər Kabinetinin 2010-cu ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasında bildirmişdir ki, dünya ölkələri üçün böhranlı il kimi tarixdə qalan 2009-cu ildə iqtisadiyyatımız 9 faizdən çox artmış, 2010-cu ildə də ölkə iqtisadiyyatı uğurlu inkişafını davam etdirmişdir. Bu gün Azərbaycanın valyuta ehtiyatları 28 milyard dollar təşkil edir. İlin sonuna qədər 50 milyon ton neft, 28 milyard kubmetr qaz hasil olunması gözlənilir ki, bunun da böyük əksəriyyəti ixrac ediləcəkdir. Beynəlxalq reytinq agentlikləri Azərbaycan iqtisadiyyatının reytinqini yüksək qiymətləndirirlər. Azərbaycan iqtisadiyyatı rəqabət qabiliyyətinə görə MDB məkanında birinci yerdədir. Bu isə onu göstərir ki, apardığımız islahatlar çox uğurludur.

Cənab Prezidentin dedikləri bütün ölkə üzrə əldə olunmuş sosial-iqtisadi nailiyyətləri əks etdirir. Təbii ki, sosial-iqtisadi inkişaf meyli rayonlarımızda, o cümlədən, İmişlidə də hiss edilir. Əlbəttə, 2010-cu il hələ başa çatmadığından və ilin yekunlarına möhtərəm dövlət başçısı tərəfindən qiymət verilmədiyindən mən doqquz ayın nəticələrinə münasibət bildirmək istəyirəm. 2010-cu ilin doqquz ayında İmişli rayonunun sosial-iqtisadi inkişafında bir sıra uğurlu nəticələr əldə olunmuşdur. İqtisadiyyatın əsas sahələri üzrə 175,2 milyon manatlıq məhsul istehsal edilmiş və xidmət göstərilmişdir. Rayon üzrə ümumidaxili məhsul istehsalı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 9,2 faiz artmış, həmin artım tikintidə 2,8 dəfə, nəqliyyatda 28,0 faiz, ticarətdə isə 12,1 faiz təşkil etmişdir.

Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı üzrə də uğurlar qazanılmışdır. 2010-cu ilin məhsulu üçün 11052 hektar sahədə taxıl əkilmiş, o cümlədən 3972 hektar sahədə arpa, 7080 hektar sahədə isə buğda səpini aparılmışdır. 450 hektar sahədə kartof, 583 hektar sahədə tərəvəz, 747 hektar sahədə bostan, 4012 hektar sahədə yonca, 1103 hektar sahədə şəkər çuğunduru, 2694 hektar sahədə pambıq, 70 hektar sahədə günəbaxan, 201 hektar sahədə isə qarğıdalı bitkiləri əkilmişdir.

Doqquz ayda təsərrüfat hesablı İmişli Rayon Aqroservis filialı tərəfindən 269 ədəd müxtəlif kənd təsərrüfatı texnikası və qoşquları ilə fermerlərə 98,1 min manat dəyərində servis xidməti göstərilmişdir. Aqroservis tərəfindən 2726 ton azot gübrəsi əlverişli şərtlərlə fermerlərə satılmışdır. Rayonun kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına (12140 nəfər) əkin sahələrinin becərilməsində istifadə edilən yanacaq və motor yağlarına görə Nazirlər Kabinetinin 16 noyabr 2007-ci il tarixli, 181 saylı qərarına uyğun olaraq 32614 hektar əkin sahəsi üçün 1304,5 min manat kompensasiya ödənilmişdir.

- Sənayenin ayrı-ayrı sahələri üzrə inkişaf tempi haqqında ətraflı məlumat verə bilərsinizmi?

- 2010-cu ilin doqquz ayında rayon üzrə sənaye məhsullarının həcmi 76,4 milyon manat olmuşdur ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 100,1 faiz təşkil etmişdir. Bununla yanaşı, mahlıc, asfalt, dogranmış çınqıl, çiyid, xam neft, şəkər tozu və nar şirəsi istehsalında da artım qeydə alınmışdır.

Muradxanlı İriləşdirilmiş Neft Mədəni üzrə 24948 ton neft hasil olunaraq 9 aylıq üzrə plan tapşırığına 101 faiz əməl olunmuş, orta hesabla gün ərzində 92,4 ton neft istehsal edilmişdir. Planda nəzərdə tutulan həcmdə - 450 min kubmetr qaz hasil edilmiş və daxili ehtiyaclara sərf olunmuşdur. Mədən üzrə 6 quyuda əsaslı təmir işləri aparılmış, həmin quyulardan təmir hesabına 646 ton neft istehsal edilmişdir. Hazırda Cəfərli yatağındakı 42, 43 və Muradxanlı yatağındakı 108 saylı quyularda qazma işləri davam etdirilir. 9 ayda qazmadan istismara 1 quyu daxil olmuşdur.

Əsaslı tikinti üzrə də nailiyyətlər mövcuddur. Bütün maliyyə mənbələri hesabına rayon iqtisadiyyatının və sosial sahənin inkişafı üçün 43,8 milyon manat həcmində investisiya qoyulmuşdur ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 18,2 milyon manat və ya 70,3 faiz çoxdur. İnvestisiyanın 25,1 milyon manatı və ya 57,2 faizi idarə, müəssisə və təşkilatların vəsaitləri, 1,7 milyon manatı və ya 3,9 faizi əhalinin xüsusi vəsaitləri, 17,0 milyon manatı və ya 38,9 faizi isə büdcə təşkilatlarının vəsaitləridir. İnvestisiyanın 25,8 milyon manatı və ya 58,9 faizi istehsal təyinatlı obyektlərin, 18 milyon manatı və ya 41,1 faizi isə qeyri-istehsal təyinatlı obyektlərin tikintisinə yönəldilmişdir.

Rayonda sahibkarlığın inkişafı üçün hər cür şərait yaradılmışdır. Bunun nəticəsidir ki, iqtisadiyyatın əsas sahələri üzrə məhsul buraxılışında qeyri-dövlət sektorunun payı rayon üzrə 82,4 faiz olmuş, həmin göstərici kənd təsərrüfatı, ticarət və nəqliyyatda 99,9 faiz, sənayedə 93,4 faiz, tikintidə isə 8,7 faiz təşkil etmişdir. 1 oktyabr 2010-cu ilə olan məlumata görə, fərdi sahibkarlıqla məşğul olan fiziki şəxslərin sayı 2256 olmuşdur ki, onlardan da 956-sı fəaliyyət göstərmişdir.

Əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəlməsini səciyyələndirən orta aylıq nominal əmək haqqı rayon üzrə 205 manat olmuşdur. Ən yüksək orta aylıq nominal əmək haqqı banklar üzrə olmuşdur: 494 manat.

- Bu ilin yazında Kür və Araz çaylarının şıltaqlığı nəticəsində yaranmış təhlükəli vəziyyətin aradan qalıdırılması sahəsində nə kimi işlər görülmüşdür?

- Kür-Araz çaylarında mühafizə bəndlərini möhkəmləndirmək məqsədilə 324 kubmetr həcmində betonla, 1215 kubmetr həcmində maşınla sahilbərkitmə, 20,3 kilometr uzunluğunda 535,6 min kubmetr həcmində torpaqtökmə işləri görülmüşdür. Daşqın və sel sularından müdafiə məqsədilə 872 kubmetr betonla sahilbərkitmə, 45,3 min kubmetr torpaqtökmə işləri görülmüş, 112810 ədəd torpaqla doldurulmuş kisələrlə bəndlər möhkəmləndirilərək hündürləşdirilmişdir.

Allahmədətli kəndində 1 sosial obyekt uçmuş, rayon üzrə 4 sosial obyekt qəzalı vəziyyətə düşmüş, baş vermiş təbii fəlakətlə bağlı Allahmədətli, Telişli və Hacımustafalı kəndlərindən 104, Araz çayının yeni qolunun çəkilişi ilə əlaqədar Çaxırlı kəndindən 3 ev olmaqla cəmi 107 ev köçürülmüşdür. Telişli kəndi ərazisindəki 40 hektar sahədə 104 fərdi yaşayış evi ilə yanaşı 132 şagird yerlik yeni məktəb binasının, 120 yerlik klub və kitabxananın, poçt və tibb məntəqələrinin tikintisi tamamlanmışdır. Çaxırlı kəndindən köçürülmüş 3 ailəyə yeni fərdi yaşayış evlərinin tikintisi də başa çatmışdır.

Bundan başqa, qrunt sularının qalxması nəticəsində qəzalı vəziyyətə düşmüş fərdi yaşayış evləri ilə bağlı rayon ərazisində 421 yeni yaşayış evinin tikintisi də davam etdirilmişdir. Vətəndaşlara Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən pul kompensasiyaları ödənilmişdir. Çaxırlı kəndi ərazisində Araz çayının yeni qolunun üzərində, Bəhrəmtəpə-Biləsuvar avtomobil yolunun 4-cü km-də uzunluğu 230 metr, eni 12,5 metr olan yeni körpünün tikintisinə başlanılmışdır.

Kollektorlarda 617,6 min kubmetr, suvarma kanallarında isə 915 min kubmetr həcmində lildən təmizləmə işləri aparılmışdır.

- Rayonun təhsil, səhiyyə və mədəniyyət sahələrində nə kimi inkişaf baş vermişdir?

- 11-12 iyun 2010-cu ildə rayonda Təhsil Nazirliyinin nümayəndələrinin iştirakı ilə IX və XI sinif şagirdlərinin buraxılış imtahanları keçirilmişdir. XI siniflərin imtahanlarında 1313 şagird iştirak etmişdir. Rayon üzrə ali məktəblərə qəbul olunanların sayı 2009-cu ilə nisbətən 25 nəfər artaraq 115 nəfər olmuşdur.

Rayonun səhiyyə işçiləri ilk növbədə yeni doğulmuş uşaqların difteriya, poliomielit və digər təhlükəli yoluxucu xəstəliklərdən qorunması üçün əllərindən gələni etmiş, 1165 uşaq profilaktik peyvəndlərə cəlb edilmişdir.

Şəkərli diabet xəstələrin dərman təminatı daimi nəzarətdə saxlanılmış, onlar vaxtaşırı dərmanla təmin edilmişlər. Son vaxtlar şəkərli diabet xəstələrin sayı durmadan artır. Belə ki, 2009-cu ilə nisbətən 2010-cu ilin doqquz ayında şəkərli diabet xəstələrin sayı 153 nəfər artaraq 1615 nəfərə çatmışdır.

Rayon Mədəniyyət və Turizm şöbəsi üzrə bir sıra təmir-bərpa işləri görülmüşdür. Rayon Mərkəzi Kitabxanasının binasında 5,5 min manatlıq, Rayon Tarix və Diyarşunaslıq muzeyində 2,6 min manatlıq, cəmi 8,1 min manatlıq əsaslı təmir, 3,7 min manatlıq isə cari təmir işləri aparılmışdır. Muzeyin daxili tərtibatı yenidən qurulmuş, mədəni-maarif müəssisələri üçün 8 min manat dəyərində inventar və avadanlıqlar alınmışdır.

- Qış fəslinin gəlişi ilə əlaqədar rayonda hansı hazırlıq işləri görülmüşdür?

- Əhalinin elektrik enerjisi, qaz və içməli su ilə təminatı məsələsinə xüsusi diqqət yetirilmişdir. "İmişli Yüksək Gərginlikli Elektrik Şəbəkəsi" MMC tərəfindən 0,4 kv-luq elektrik verilişi xətləri SİP kabeli ilə əvəz edilmiş, qabaqcadan ödənişli Smart-kart tipli sayğaclar quraşdırılmışdır. İmişli şəhəri ərazisində 4835 ədəd Smart-kart tipli sayğaclar quraşdırılmış, 157,6 kilometrə qədər SİP kabeli çəkilmiş, 3056 ədəd dəmir-beton dayaqlar basdırılmışdır. Dünya Bankı tərəfindən maliyyələşdirilən "Azərbaycan Elektrik Ötürücü Sistemi" layihəsi üzrə 330 kv-luq İmişli yarımstansiyası üçün Hindistanın "BHEL" şirkətindən alınmış 240 mva gücündə olan avtotransformatorun 125 mva gücündə olan mövcud transformatorla əvəz olunması işinə başlanılmışdır. Hazırda İmişli şəhərində elektrik verilişi xətlərinin, dayaqların dəyişdirilməsi və Smart-kart tipli sayğacların quraşdırılması işləri davam etdirilir.

İmişli rayon Qaz İstismar sahəsi tərəfindən İmişli şəhərində 269 abonentin evinə təbii qaz xətti çəkilərək abonentlərin sayı 4390 nəfərə çatdırılmışdır. Rayonun Yalavac, Rəsullu, Məhəmmədli, Cəfərli, Ağammədli, Oruclu, Əliqulular və Muradxanlı kəndlərində əhalinin qazla təminatı üçün 23 kilometr uzunluğunda 315 millimetrlik diametrdə yeraltı polietilen qaz boru kəməri çəkilmişdir.

Azərbaycan höküməti ilə Dünya Bankı arasında imzalanmış kredit sazişinə əsasən, "Milli Su Təchizatı və Kanalizasiya Xidmətləri üzrə İkinci Layihə" çərçivəsində İmişli şəhərində su-kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması nəzərdə tutulmuşdur. Həmin işləri surətləndirmək məqsədilə komissiya yaradılmışdır. Yaxın vaxtlarda şəhərin su təchizatının yenidən qurulması və kanalizasiya sisteminin yaradılması işinə başlanacaqdır.

- "Azərbaycan Respublikası Regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın icrası istiqamətində hansı işlər görülür?

- Dövlət Proqramının icrası ilə bağlı son doqquz ayda İmişli rayonunda xeyli iş görülmüşdür. Proqrama uyğun olaraq Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi, Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının əsaslı təmiri işləri davam etdirilmiş, büdcə vəsaiti hesabına inşa olunan 180 şagird yerlik Nurulu kənd orta məktəb binasının tikintisi başa çatdırılmış, şəhər 6 və 7 saylı orta məktəb binaları əsaslı təmir olunmuşdur. Fövqəladə Hallar Nazirliyinin xətti ilə rayonun Telişli kəndi yaxınlığında salınan qəsəbədə 132 yerlik, Əliyetməzli kəndində 120 yerlik yeni məktəb binalarının inşası davam etdirilmiş, Rəsullu kənd orta məktəbinin isə əsaslı təmiri işi başa çatmışdır.

Rayon ərazisindəki magistral avtomobil yollarının ətrafına 65 min ədəd ağac əkilmiş, Ağsu-Kürdəmir-Bəhrəmtəpə, İmişliyə giriş və Hacıqabul-Bəhrəmtəpə-Mincivan avtomobil yolunun bəzi yerlərində təmir işləri aparılmış, İmişliyə giriş yolunun 7 km-nə asfalt-beton örtük qoyulmuş və Araz çayı üzərindəki körpüdə təmir işləri aparılmışdır.

Sevindirici haldır ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 oktyabr 2010-cu il tarixli Sərəncamı ilə İmişli-Qaravəlili-Mirili avtomobil yolunun yenidən qurulması məqsədilə Prezidentin Ehtiyat Fondundan ilkin olaraq 1,5 milyon manat məbləğində vəsait ayrılmışdır.

Birinci Dövlət Proqramının icrasına başlanan dövrdən indiyədək rayon üzrə 15826 iş yeri açılmışdır ki, bunun da 11029-u daimi iş yerləridir. 2010-cu ilin doqquz ayında isə 497 iş yeri açılmışdır ki, bunun da 242-si daimi iş yerləri olmuşdur.

-Aztəminatlı ailələrə qayğı məsələsi də yəqin ki, diqqətdən yayınmayıb?

- Qarabağ müharibəsi əlilləri və şəhid ailələrinin mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən rayonun 10 yaşayış məntəqəsində 16 fərdi yaşayış evinin tikintisinə başlanılmışdır. İmişlidən olan iş adamlarının şəxsi vəsaitləri hesabına Şəhidlər xiyabanında və Mədəniyyət sarayında aparılan əsaslı təmir və yenidənqurma işləri başa çatmışdır. ABŞ Müdafiə Departamentinin vəsaiti hesabına smeta dəyəri 1 milyon dollar olan bioloji təhlükəsizlik laboratoriyasının tikintisində son tamamlama işləri aparılır.

2010-cu ilin doqquz ayında sosial-iqtisadi inkişafın yekunlarının təhlili göstərir ki, rayonda iqtisadiyyatın bir çox sahələrinin inkişafı təmin edilmiş, qarşıya qoyulan vəzifələrin icrası istiqamətində yaxşı nəticələr əldə olunmuşdur.

Rayon əhalisi Azərbaycan dövlətçiliyinin yaradıcısı, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi strateji xətti ürəkdən bəyənərək, onun siyasi kursunun layiqli davamçısı möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşməklə bu xəttin həyata keçirilməsində bundan sonra da yaxından iştirak edəcək, qarşıya qoyulmuş vəzifələrin bundan sonra da layiqincə yerinə yetirilməsini təmin edəcəkdir.

Səməd HÜSEYNOĞLU

Xalq qəzeti.- 2010.- 28 dekabr.- S. 5