Beynəlxalq maliyyə təşkilatları ölkəmizə investisiya qoyuluşunun həcmini artırır

Dünya Bankının ölkəmizlə bağlı siyasətinin 2010-cu il üzrə başlıca istiqamətləri magistral yolların və nəqliyyat infrastrukturunun yenidən qurulması, enerji sisteminin modernləşdirilməsi, su təchizatı və kanalizasiya xidmətlərinin yaxşılaşdırılması, kənd investisiyalarının təmin olunması, suvarma-paylayıcı sistemi və idarəedilməsinin təkmilləşdirilməsi, maliyyə xidmətlərinin inkişafı, korporativ idarəetmənin dərinləşdirilməsi ilə bağlı layihələri əhatə edir.

Bank, bundan başqa, təhsil sektorunun inkişafı, pensiya və sosial təminat sistemində islahatlara dəstək, sosial müdafiənin gücləndirilməsi, səhiyyə sektorunda islahatların davam etdirilməsi və digər layihələrə kredit ayırmaq niyyətindədir. Dünya Bankı ilə yanaşı, bu nəhəng təşkilatın aparıcı strukturlarından biri olan Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası da 2010-cu ildə Azərbaycanın infrastruktur və maliyyə-bank sektorunda bir sıra layihələrin maliyyələşdirilməsini davam etdirəcək. Ümumilikdə, hər iki maliyyə institutu ötən illərdə həyata keçirilən layihələrdə iştirak etməklə yanaşı, yeni layihələrə kredit ayrılmasında təmsil olunmaq niyyətindədir.

Dünya Bankının Bakı nümayəndəliyinin açıqlamasına əsasən, 2010-cu ildə qurumun maliyyələşdirəcəyi ilkin layihələr yol şəbəkəsinin modernləşdirilməsi və infrastrukturun yenidən qurulması ilə bağlı olacaq. Yaxın vaxtlarda Bankın Direktorlar Şurası həmin sahələr üzrə vəsaitlərin respublikamıza verilməsini təsdiq edəcək. Xatırladaq ki, DB indiyədək ölkəmizdə təkcə nəqliyyat sektoruna 1 milyard dollardan artıq investisiya yatırıb. İpək yolu, Azərbaycandan Rusiya sərhədinədək olan yolun çəkilişi və digər yol infrastrukturu layihələrinə maliyyə vəsaitlərinin yönəldilməsində əsas donor qurum da məhz Dünya Bankıdır.

Bankın Cənubi Qafqaz üzrə missiyasının ötən il ölkəmizə səfəri zamanı Azərbaycan hökuməti ilə apardığı danışıqların əsas məzmunu da investisiya siyasətinin davam etdirilməsi ilə bağlı olub. DB Rusiya və İran sərhədinədək olan istiqamətlərdə magistral yolların yenidən qurulmasını maliyyələşdirməyə razılıq verib. Ötən ilin dekabr ayında tərəflər arasında imzalanmış kredit müqaviləsinə əsasən, bankın ölkəmizin dəmiryol xəttinin yenidən qurulmasına 450 milyon dollar həcmində kredit ayırması nəzərdə tutulub. Kredit çərçivəsində Bakı-Böyük Kəsik istiqamətində 503 kilometr uzunluğunda dəmiryolunun əsaslı təmir edilməsi və 50 yeni lokomotivin alınması planlaşdırılır. Layihəyə əsasən, dəmiryolunun modernləşdirilməsi və xidmətlərin təkmilləşdirilməsi, eləcə də, rəqabət qabiliyyətinin təmin edilməsi iqtisadi effektivliyin artmasına səbəb olacaq, daşınmaların tezliyi xeyli yüksəlmiş olacaq. Qeyd edək ki, layihənin icrasının bu ildən başlanması nəzərdə tutulur.

DB-nin 2010-cu ildə yol-nəqliyyat sistemində maliyyələşdirmək istədiyi layihələr sırasına yol hərəkətinin tənzimlənməsi, paytaxtın mərkəzi küçələrinin modernləşdirilməsi, bölgələri paytaxtla birləşdirən 1-ci dərəcəli yollarla birlikdə Bakı və şəhərətrafı yol təsərrüfatının yenidən qurulması layihələri də daxildir. Bu layihələrə 1 milyard 500 milyon dollara yaxın vəsaitin xərclənməsi planlaşdırılır. Onu da qeyd edək ki, Azərbaycan hökuməti ilə DB perspektivdə şəhərin mərkəzindəki tıxacların aradan qaldırılması üçün paytaxtla ətraf əraziləri birləşdirən yeni dairəvi yolların çəkilməsini nəzərdə tutan iri layihə ilə bağlı danışıqlar aparıb və razılığa gəliblər. Həmin layihə çərçivəsində paytaxtın bir sıra prospekt və küçələrindəki yolların genişləndirilməsi, 2-3 mərtəbəli yol şəbəkələrinin salınması, avtomobillərin həm üfüqi, həm də şaquli hərəkəti üçün yeraltı keçid və tunellərin inşa edilməsi planlaşdırılır. Yol hərəkətinin tənzimlənməsi layihəsi çərçivəsində əlavə 4 dairəvi yolun çəkilişinə başlanılacaq. Tıxacların qarşısını almaq üçün süzgəc formasında dairəvi yollar tikiləcək. Suraxanı-Zabrat, Binəqədi-Dərnəgül, Tbilisi prospekti, Bayıl-Sahil qəsəbəsi və digər istiqamətlər üzrə belə yolların inşasına start verilməsi planlaşdırılır. Həmin yollar paytaxtın magistral yollarında və prospektlərdə hərəkətin stimullaşdırılmasına xidmət göstərəcək.

Dünya Bankının aparıcı maliyyə strukturlarından olan Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (BMK) da ölkəmizdə iri investisiya layihələri ilə iştirak etməkdədir. Korporasiya ötən illər ərzində infrastruktur, sənaye, bank və maliyyə sektoruna böyük həcmdə kredit ayırıb. BMK ölkəmizdə ipoteka kreditlərinin verilməsində yaxından iştirak etmək niyyətindədir. Təşkilat Azərbaycanın ipoteka bazarının inkişafı layihəsinin maliyyələşdirilməsində İpoteka Fondu ilə əməkdaşlıq edəcək. BMK kommersiya banklarına da maliyyə yardımı göstərəcək ki, həmin vəsaitlər ipoteka kreditləri məqsədilə istifadə olunacaq. Ümumiyyətlə, BMK kommersiya banklarına ipoteka proqramlarını həyata keçirməkdə və təkmilləşdirməkdə birbaşa köməklik göstərməyi planlaşdırır.

Dünya Bankının Azərbaycan hökuməti ilə yeni əməkdaşlıq strategiyasının istiqamətləri də geniş sahələri əhatə edəcək. Bankla respublikamız arasında məhsuldar əməkdaşlığın müvəffəqiyyətlə davam etməsi perspektivdə daha yeni investisiya layihələrinin gerçəkləşməsinə əlverişli zəmin yaradır.

Bu il ölkəmiz üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən investisiya layihələrindən biri barədə də qısaca söhbət açaq. Yanvarın 21-də İqtisadi İnkişaf Nazirliyində Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti (AİŞ) ilə “Marcin International” və “MYBA Agro Procects” şirkətləri arasında Xaçmaz rayonunda istixanaların, şitillik, soyuducu anbar, çeşidləmə və qablaşdırma sexinin qurulması layihəsinin həyata keçirilməsi məqsədilə birgə təsis edilən “AzAgroExport” MMC müştərək müəssisəsinin təsis müqaviləsinin imzalanma mərasimi keçirilmişdir. Layihə barədə məlumat verən Azərbaycan İnvestisiya Şirkətinin icraçı direktoru Əfqan İsayev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən özəl bölmənin inkişafına böyük diqqət və qayğı göstərildiyini, yaradılmış əlverişli biznes mühitinin xarici sərmayəçilərdə Azərbaycan iqtisadiyyatına marağı daha da artırdığını vurğulamışdır. Qeyd edilmişdir ki, dövlət başçısının “İnvestisiya fəaliyyətinin təşviqi üzrə əlavə tədbirlər haqqında” 30 mart 2006-cı il tarixli Sərəncamı ilə yaradılmış “Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti” ASC ölkə iqtisadiyyatının qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlı qarşısına qoyulmuş vəzifələrin icrasını uğurla davam etdirir. Daxili istehsalın artırılması, ixracyönümlü və idxalı əvəz edən məhsulların istehsalı, ölkə iqtisadiyyatının qeyri-neft sektoruna xarici investisiyaların yönəldilməsi AİŞ-in fəaliyyətinin prioritet istiqamətlərindəndir. Bununla yanaşı, AİŞ yeni investisiya layihələrinin müəyyənləşdirilməsi üçün yerli və beynəlxalq investorlarla yaxından əməkdaşlıq edir.

AİŞ-in Müşahidə Şurasının yanvarın 16-da keçirilmiş iclasında şirkətin Xaçmaz rayonunda inşa olunacaq müasir istixana kompleksi layihəsinə investisiya qoyulması barədə qərar qəbul edilmişdir. Bu layihə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamları ilə təsdiq edilmiş “2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı”na və “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq həyata keçirilir. Ümumi dəyəri 29,5 milyon ABŞ dolları olan layihəyə əsasən, yaradılacaq kompleksə istixanalarla yanaşı, şitillik, çeşidləmə və qablaşdırma sexi, soyuducu anbar və inzibati bina daxildir.

Azərbaycan İnvestisiya Şirkətinin və “Marcin International” şirkətinin hər birinin layihədə iştirak payı müvafiq olaraq 36,5 faiz, “MYBA Agro Procects” şirkətinin iştirak payı isə 27 faizdir. Layihənin həyata keçirilməsi nəticəsində ölkə iqtisadiyyatına 18,8 milyon ABŞ dolları həcmində xarici investisiya cəlb olunacaqdır. AİŞ-in layihədə investisiya qoyuluşu 10,7 milyon ABŞ dolları təşkil edəcək. Layihəyə əsasən, il ərzində kompleksdə 1,4 milyon şitil, 6 min ton tərəvəz yetişdirilməsi, istehsal olunan məhsulun 75-85 faizinin ixrac edilməsi, qalan hissəsinin isə yerli bazarlarda satılması nəzərdə tutulur.

Layihə ölkəmizin ixrac potensialının artırılması, Azərbaycan mənşəli məhsulların xarici bazarlarda müsbət imicinin formalaşması və müasir texnologiyaların tətbiqi baxımından əhəmiyyətlidir. Layihəyə əsasən, 200-dən çox daimi iş yerinin açılması nəzərdə tutulur.

Vaqif BAYRAMOV

Xalq qəzeti.- 2010.- 5 fevral.- S. 6.