Azərbaycan Mətbuat Şurasının məramı aşkarlıq və obyektivlikdir

Azərbaycan Mətbuat Şurası 6-cı ildir ki, ölkə jurnalistləri və ictimaiyyəti üçün il ərzində gördüyü işlərə dair hesabat verir. Şuranın struktur sahələri üzrə həyata keçirilən tədbirlər, icra edilən işlər barədə yığcam məlumatı ölkə jurnalistlərinin və oxucuların nəzərinə çatdırırıq.

2009-cu ildə Azərbaycan Mətbuat Şurasının başlıca fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardan ibarət olub: komissiyaların fəaliyyəti, Mətbuat Şurasına daxil olan şikayət və müraciətlərin araşdırılması, qərar və rəylərin qəbulu; “Reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə; tədbirlər və təşəbbüslər, digər məsələlər.

İl ərzində şuraya ümumilikdə 489 müraciət daxil olub. Bunun 247-si ilin birinci yarısına aiddir. Müraciətlərdən 167-si dövlət idarə, müəssisə və təşkilatlarından, 45-i ictimai qurumlardan, 11-i siyasi partiyalardan, 29-u yerli özünüidarəetmə orqanlarından, 61-i özəl müəssisələrdən, 176-sı ayrı-ayrı vətəndaşlardan daxil olub.

Şura Katibliyi 489 şikayətlə bağlı cavabdeh və şikayətçi tərəfləri şuraya dəvət edib. Bu mərhələdə 236 məsələ yerindəcə həllini tapıb, tərəflər arasında anlaşma əldə olunub. Digər 222 halda şikayətçi və cavabdeh tərəf arasında razılığa gəlinmədiyindən məsələlər və onlarla bağlı toplanmış materiallar baxılmaq üçün şuranın müvafiq komissiyalarına təqdim edilib.

Ötən ilin ilk yarısında şuraya daxil olan şikayətlərin 222-si komissiyalarda araşdırılıb. Bunlardan 147-si şikayətlər üzrə komissiyada, 57-si “Reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə komissiyasında, 8-i mətbuatla dövlət qurumları arasında problemlərin həlli daimi komissiyasında, 10-u sosial komissiyada araşdırılıb. Şikayətlər üzrə komissiyada baxılan 147 məsələdən 116-sı bu komissiya səviyyəsində həllini tapıb. Bu şikayətlər üzrə yalnız rəylərin çıxarılması ilə kifayətlənib. Digər 31 məsələ barədə çıxarılan rəylər qərar qəbulu üçün Şuranın İdarə Heyətinə təqdim edilib.

“Reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə komissiyasında 57 şikayət araşdırılıb. Həmin şikayətlərə rəy verilərək yekun qərarın qəbulu üçün Şuranın İdarə Heyətinə təqdim olunub. Mətbuatla dövlət qurumları arasında problemlərin həlli daimi komissiyasında 8 şikayət araşdırılıb. Onlardan 6-sı həllini tapıb. 2-si ilə bağlı əlavə materiallara ehtiyac duyulduğundan araşdırmalar davam edir. Şuranın İdarə Heyətində müzakirə edilən şikayətlərin sayı isə 31-dir. Şikayətlər üzrə komissiyanın və “Reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə komissiyasının rəyləri əsasında müvafiq olaraq 27 və 4 qərar qəbul olunub.

İl ərzində Şuranın İdarə Heyətinin 12, şikayətlər üzrə komissiyanın 19, “Reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə komissiyasının 8, mətbuatla dövlət qurumları arasında problemlərin həlli daimi komissiyasının 3 iclası keçirilib. Bundan başqa, müxtəlif məsələlərlə bağlı şuranın sosial komissiyasının 5, hüquq və iqtisadiyyat komissiyasının 3 iclası keçirilib.

2009-cu ildə şikayətlər üzrə komissiyanın, “Reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə komissiyasının təqdimatları əsasında Mətbuat Şurasının İdarə Heyəti tərəfindən 28 qərar qəbul edib. Şikayətlər üzrə komissiyada 74 rəy, “Reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə komissiyasında 4 ümumi rəy çıxarılaraq MŞ İdarə Heyətinə təqdim olunub.

Şura tərəfindən “reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə ili elan olunan 2009-cu ildə qurum bununla bağlı mübarizəni aşağıdakı iki istiqamətdə aparıb.

1.“Reket nəşr”lərin elan olunması və adlarının ictimaiyyətə çatdırılması. Azərbaycan Mətbuat Şurasının İdarə Heyəti şuranın şikayətlər üzrə komissiyasının və “Reket” jurnalistika"ya qarşı mübarizə komissiyasının təqdimatı əsasında 2009-cu ildə dörd dəfə “reket” nəşrlərin adlarını açıqlayıb. Fevralda 36, apreldə 19, iyunda 8, oktyabrda 5, dekabrda isə 8 KİV-in adı “reket nəşr” elan olunub. Şuranın İdarə Heyətinin müvafiq qərarı ilə mətbuatın “qara siyahı”sı tərtib olunub və həmin siyahıya MŞ-nin əvvəlki illərdə çıxardığı qərarlara əsasən “reket” elan olunan 16 kütləvi informasiya vasitəsinin də adı daxil edilib.

Mətbuatın “qara siyahı”sı tanınmış, ictimai fikrə təsir göstərən kütləvi informasiya vasitələrində dərc edilib. Şura ictimaiyyətin məsələni diqqətdə saxlaması üçün “reket” nəşrlərin siyahısını xüsusi tərtibatda 5000 nüsxədə çap etdirib, sənədin paytaxtda və ölkənin müxtəlif regionlarında fəaliyyət göstərən idarə, müəssisə və təşkilatlara çatdırılmasını həyata keçirib.

2.“Reket nəşr”lərə qarşı ictimai qınağın fəallaşdırılması məqsədilə ölkədə fəaliyyət göstərən yayım firmalarına və mətbəələrə məktublar göndərib. Həmin məktublarda bildirilib ki, Azərbaycan Mətbuat Şurası İdarə Heyətinin 24 aprel 2009-cu il tarixli iclasında Şuranın Katibliyinin və müvafiq komissiyalarının təqdimatı əsasında 71 kütləvi informasiya vasitəsinin, digər 2 iclasda isə 13-nün adının “reket” nəşr elan olunması və onların adlarının ”qara siyahı”ya salınaraq ictimaiyyətə açıqlanması barədə müvafiq qərar çıxarılıb. Bu qərarın qəbulu zamanı həmin KİV-lərin “Azərbaycan Jurnalistlərinin Peşə Davranışı Qaydaları”na məhəl qoymamaları, etik prinsiplər və peşə əxlaqı ilə bir araya sığmayan hərəkətlərə yol vermələri, barələrindəki qərar və rəylərdən, tövsiyə və iradlardan nəticə çıxarmamaları əsas götürülüb. Həmçinin mətbuatın “qara siyahısı” da onlara göndərilərək KİV-lə əməkdaşlıq qurularkən bu faktların nəzərə alınması tövsiyə edilib.

MŞ ötən yarım ildə “reket jurnalistika”ya qarşı mübarizə çərçivəsində həmçinin əlaqədar dövlət qurumlarına qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada fəaliyyət göstərməyən KİV-lərlə bağlı da müraciətlər ünvanlayıb.

Mətbuat Şurası 2009-cu ildə “Görkəmli jurnalistlərin anımı” silsiləsindən tədbirlərə başlayıb. Bu məqsədlə şurada Məmməd Nazimoğlu, Sona Bağırova və Nəriman Zeynalovun xatirə mərasimləri təşkil olunub. Tədbirlərdə jurnalistlərin həyat və yaradıcılıq yoluna nəzər salınıb, onların irsinin öyrənilməsi istiqamətində görüləcək işlər müəyyənləşdirilib.

Hesabat dövrü ərzində şura medianın müxtəlif problemlərinə dair 12 “dəyirmi masa” keçirib. Ölkəmizdə səfərdə olan beynəlxalq media qurumlarının təmsilçiləri, ekspert və mütəxəssislərlə ümumilikdə 8 görüş keçirilib. MŞ 2009-cu ildə 9 bəyanat qəbuı edib ki, həmin sənədlərdə istər xarici ölkələrin media orqanlarında Azərbaycanla bağlı yer alan yaradıcılıq nümunələrinə və yerli əhəmiyyətli bir sıra hadisə və proseslərə münasibət ifadə olunub.

Azərbaycan Mətbuat Şurasının Azərbaycan Respublikası Prezidenti Yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinə Dövlət Dəstəyi Fondunun formalaşdırılması istiqamətindəki fəaliyyəti hələ 2008-ci ilin əvvəlindən başlayıb. Məsələ öncə şuranın hazırladığı Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Konsepsiyası layihəsində əksini tapıb. Həmin sənəd ölkə Prezidentinin 31 iyul 2008-ci il tarixli sərəncamı ilə təsdiqlənib. Dövlət başçısının 3 aprel 2009-cu il tarixli fərmanı ilə Azərbaycan Mətbuat Şurasına Azərbaycan Respublikası Prezidenti Yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinə Dövlət Dəstəyi Fondunun formalaşdırılması ilə bağlı təkliflərini hazırlamaq tövsiyə olunub. Fondun 3 aprel 2009-cu il tarixdə Prezident fərmanı ilə təsdiqlənmiş Nizamnaməsinə əsasən MŞ yeni qurumun Müşahidə Şurasına 9 nəfəri KİV-lərdən, 9 nəfəri jurnalist təşkilatlarından olmaqla 18 namizədin siyahısını müəyyənləşdirərək Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasına təqdim edib. Ölkə Prezidentinin 22 may 2009-cu il tarixli sərəncamı ilə həmin siyahıda yer alan 18 nəfərdən 3-ü KİV-lərdən, 3-ü jurnalist təşkilatlarından olmaqla 6 nəfəri fondun Müşahidə Şurasına üzv təsdiqlənib.

Şura il ərzində həbsdə olan jurnalistlərin azadlığa çıxmaları istiqamətində müxtəlif səviyyəli görüşlər keçirib. Bununla yanaşı, MŞ İdarə Heyətinin üzvləri həbsxanalarda olaraq məhbus jurnalistlərin saxlanma şəraiti ilə yaxından tanış olublar. Həmçinin onların azadlığa çıxmaları üçün əlaqədar dövlət qurumlarına müraciətlər ünvanlanıb.

Mətbuat Şurası ölkədə diffamasiya ilə bağlı qanunun qəbuluna dəstək göstərmək məqsədilə ötən ilin oktyabrında Avropa Şurasının Azərbaycandakı Nümayəndəliyi ilə birgə geniş konfrans təşkil edib. Tədbirdə diffamasiyanın Azərbaycan cəmiyyətinə, xüsusən də jurnalistlərin fəaliyyətinə təsirinə dair fikir mübadilələri aparılıb.

Azərbaycan Mətbuat Şurası öz nizamnaməsinə və ötən 6 ildə topladığı təcrübəyə əsasən, fəaliyyətini uğurlu davam etdirir, demokratik cəmiyyətdə medianın rolunun artmasına köməyini ildən-ilə artırır. AMŞ-nin məramı KİV-lə bağlı cəmiyyətdə aşkarlıq və obyektivliyi təmin etməkdir.

Əflatun AMAŞOV,

Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri

Xalq qəzeti.- 2010.- 5 fevral.- S. 5.